Bultje op tandvlees: symptomen & oorzaken bult op tandvlees

Een pijnlijk blaasje, hard knobbeltje of juist een zachte bult of bultje op het tandvlees kennen meerdere mogelijke oorzaken. Aften komen zeer veel voor. Sommige bultjes of knobbeltjes zijn ernstiger dan andere. Zwangerschap, medicatiegebruik of een slecht passende kunstgebit zijn mogelijke veroorzaken van knobbeltjes op het tandvlees, die meestal vrij onschuldig zijn. Veel mensen hebben last van aften. Een afte ziet eruit als een rond, wit vlekje met een rode begrenzing. Ze komen voor op het zachte tandvlees en/of slijmvlies. Een epulis is een lokale, meestal onschuldige zwelling van het tandvlees. Een pyogeen granuloom kan volgen op een kleine verwonding van het tandvlees of bij zwangere vrouwen onder invloed van hormonen ontstaan. Soms kunnen deze bultjes of knobbeltjes echter ook wijzen op ernstigere aandoeningen, zoals tandvleesziekte. Daarom is het verstandig om ze te laten controleren door een tandarts of mondhygiënist als je er last van blijft houden.

• Bult op tandvlees
• Oorzaken bultje of knobbel op tandvlees
• Symptomen
• Knobbeltje door irritatie van het tandvlees
• Ontstoken tandvlees (gingivitis)
• Pericoronitis (vaak ter hoogte van de verstandskies)
• Knobbel op tandvlees door tandextractie
• Bultje op tandvlees door aften
• Tandvleescyste
• Zwelling op het tandvlees door epulis
• Abces in het tandvlees
• Bloedend bultjes door pyogeen granuloom
• Zelfzorg bij bult op tandvlees
• Spoelen met zout water
• Tanden goed poetsen en flossen
• Goede mondhygiëne
• Stoppen met roken
• Wanneer een arts raadplegen?
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese
• Fysiek onderzoek
• Röntgenfoto's
• Biopsie
• Bacteriële kweek
• Differentiële diagnose
• Behandeling van een bultje op het tandvlees
• Prognose

Bult op tandvlees

Heb je ooit een bultje of knobbeltje op je tandvlees ontdekt? Het is zo’n onverwachte kleine verrassing in je mond die aanvankelijk misschien onschuldig lijkt. Misschien merk je het per toeval op tijdens het poetsen of voel je het ineens met je tong. In veel gevallen is zo’n bultje slechts een mild ongemak, een onschuldige reactie van je tandvlees die na een paar dagen vanzelf weer verdwijnt. Maar soms blijft die bobbel hangen – en dan is het tijd om extra aandacht te besteden aan wat er werkelijk aan de hand is.

Wanneer een bultje op je tandvlees niet snel verdwijnt, kan dat duiden op een onderliggend probleem. Het kan bijvoorbeeld betekenen dat er bacteriegroei plaatsvindt onder de oppervlakte, of nog zorgwekkender: een abces. Een abces is een ophoping van pus veroorzaakt door een infectie, en geloof me, dat is niet iets wat je wilt negeren. Dit kan namelijk niet alleen de aangetaste tand bedreigen, maar de infectie kan zich ook verder verspreiden naar omliggende tanden, het kaakbot, en zelfs je bloedbaan bereiken. Het resultaat? Een veel groter probleem met symptomen die je hele lichaam kunnen beïnvloeden – van koorts tot algemene malaise.

Daarom is het essentieel om niet te lang te wachten als die knobbel blijft zitten of zelfs groter wordt. Een bezoek aan de tandarts is dan geen overbodige luxe. Die kan precies vaststellen wat er aan de hand is en zorgen dat de bult snel onder controle wordt gebracht, of het nu gaat om een simpele reiniging of een iets serieuzere ingreep. Hoe klein het bultje ook lijkt, je mondgezondheid is een serieuze zaak – dus geef dat bobbeltje de aandacht die het verdient voordat het een groter probleem wordt!

Oorzaken bultje of knobbel op tandvlees

Een knobbeltje op het tandvlees kan elke grootte of elke kleur hebben en het kan tekenen van infectie vertonen, zoals roodheid of etter (pus). Sommige van deze knobbels zijn ernstig en sommige kunnen gemakkelijk worden behandeld met huismiddeltjes of vrij verkrijgbare medicijnen. Dit zijn de meest voorkomende oorzaken van een bultje op het tandvlees:

• Irritatie van het tandvlees;
• Ontstoken tandvlees (gingivitis);
• Pericoronitis;
• Tandextractie;
• Aften;
• Tandvleescyste;
• Epulis;
• Abces in het tandvlees;
• Pyogeen granuloom.

Symptomen

Knobbeltjes op het tandvlees gaan meestal gepaard met andere symptomen, zoals:

• pusafscheiding
• stinkende adem (vooral bij een pusafscheiding)
• slechte smaak in de mond (vooral bij een pusafscheiding)
• bloedend tandvlees
• gevoeligheid voor warm of koud eten
• gezwollen tandvlees
• koorts
• misselijkheid
• moeilijkheden bij het eten en spreken
• moeite met slikken
• oorpijn / kaakpijn
• rood of rozig bultje op tandvlees
• rood tandvlees
• pijnlijke tandvlees
• toenemende druk in het getroffen gebied

Knobbeltje door irritatie van het tandvlees

Soms kan een eenvoudige irritatie van een bepaald gebied leiden tot een knobbeltje op het tandvlees. Dit gebeurt vaak als je iets in je mond tegen één plek hebt gedrukt of door het eten van bepaald voedsel. Te hard poetsen en flossen zijn andere mogelijke oorzaken.

Ontstoken tandvlees (gingivitis)

Deze tandvleesaandoening begint met een ontsteking, die kan aanvoelen als knobbeltjes langs het tandvlees en dan erger wordt zonder behandeling.

Pericoronitis (vaak ter hoogte van de verstandskies)

Pericoronitis duidt op een ontsteking van het tandvlees rond een tand die nog niet volledig doorgebroken is. Meestal doet dit zich voor ter hoogte van de verstandskies, omdat deze tanden veelal te weinig plaats hebben in het gebit.

Knobbel op tandvlees door tandextractie

Een knobbel op het tandvlees verschijnt vaak na een tandextractie. Dit kan een bloedstolsel zijn dat zich vormt tijdens de genezing, of gewoon door irritatie van het gebied, dat binnen een paar dagen zal verdwijnen.

Bultje op tandvlees door aften

Aften komen bij 15-50% van de bevolking voor (afhankelijk van de definitie die gehanteerd wordt). Het lijkt erop dat aften vaker voorkomen bij vrouwen dan bij mannen. Verder zien we aften vaker optreden bij blanken, mensen jonger dan 40 jaar, niet-rokers en bij mensen met een hogere sociaaleconomische status. Aften zijn pijnlijke, veelal kleine ovaal/ronde zweertjes, welke zich manifesteren op het zachte tandvlees en/of slijmvlies.

Oorzaak
De oorzaak voor het ontstaan van aften is onbekend. Meestal verdwijnen aften spontaan binnen twee weken, maar soms kan een grotere en diepe afte ontstaan waarbij de genezing langzamer verloopt.

Behandeling
Normaal gesproken genezen aften spontaan binnen veertien dagen. Van chloorhexidine-bevattende mondspoelingen (0,1 of 0,2%) is in de meeste onderzoeken een bescheiden gunstig effect aangetoond. De duur van de symptomen werden door de toepassing van chloorhexidine (welke veel soorten bacteriën doodt en de groei van schimmels en gisten remt) met ongeveer een dag bekort en tevens verminderde de ernst van de pijn. Bij mensen die overmatig last hebben van aften wordt soms lokaal toegepaste steroïden voorgeschreven. Dit kan de ziekteduur bekorten. Het heeft echter geen effect op het aantal recidieven. Vanwege de bijwerkingen wordt het niet toegepast bij ongecompliceerde gevallen.

Tandvleescyste

Een cyste is een holte gevuld met vocht. Een cyste is – net als een abces – een onnatuurlijke lichaamsholte. De oorzaak van een tandvleescyste is vaak niet duidelijk. Het kan ontstaan door een ontsteking, maar in de meeste gevallen is er geen aanwijsbare oorzaak. Een cyste van het tandvlees in de boven- of onderkaak komt niet vaak voor. Vaak manifesteert het zich als een kleine zwelling aan de wangkant van het tandvlees. Een tandvleescyste is vaak niet meer dan een centimeter groot.

Zwelling op het tandvlees door epulis

Met 'epulis' wordt vaak een lokale zwelling van het tandvlees aangeduid. Vaak betreft het een onschuldige laesie, bultje of afwijking, welke uitgaat van een lokale chronische ontsteking. Ontoereikende mondhygiëne kan de zwelling versterken. Een epulis komt vaker bij vrouwen van bij mannen voor.

Oorzaken
Tijdens de zwangerschap kan vanuit een chronische tandvleesontsteking -wat 'gingivitis' wordt genoemd- soms een epulis ontstaan. Dit wordt een epulis gravidarum genoemd. Na de bevalling verdwijnt deze in de meeste gevallen weer spontaan. Een epulis kan ook worden veroorzaakt door hormonale veranderingen tijdens de puberteit. Het ontstaan van een epulis kan tevens gerelateerd zijn aan medicijngebruik. Een epulis kan ook berusten op een neoplasma van het tandvlees of het onderliggende bot.

Behandeling
Meestal wordt de afwijking door de kaakchirurg verwijderd, waarbij een biopsie (onderzoek van een stukje weggenomen weefsel) uitgevoerd kan worden. Ook kan een tandfilm of röntgenfoto worden gemaakt.

Abces in het tandvlees

Een abces is een etterophoping en in het tandvlees is een abces te herkennen aan de wit, gelige kleur van de bobbel. Daarnaast kun je klachten ontwikkelen als overgevoelige tanden, gezwollen tandvlees en koorts. Een abces in het tandvlees kan ontstaan:

• als je gaatjes en/of een tandvleesontsteking niet op tijd behandeld
• na een operatie aan het gebit, zoals het trekken van een tand of (verstands)kies

Bloedend bultjes door pyogeen granuloom

Een pyogeen granuloom -ook wel 'granuloma pyogenicum' genoemd- in het mondslijmvlies of op het tandvlees treedt veelal op bij kinderen en jongvolwassenen. Bij deze goedaardige aandoening manifesteert zich een rode, glanzende, afgeronde massa op het mondslijmvlies, welke zeer gemakkelijk gaat bloeden en verzweren. De grootte van de laesie kan variëren van enkele millimeters tot een paar centimeter. Bij zwangere vrouwen wordt een pyogeen granuloom vooral gezien in het tandvlees.

Oorzaak
De oorzaak van is onbekend, maar chronische tandvleesontsteking en letsel aan het mondslijmvlies kunnen leiden tot de vorming van dergelijke laesie. Bij een zwangere vrouw spelen hormonale invloeden een rol.

Zelfzorg bij bult op tandvlees

Een knobbeltje op je tandvlees kan pijnlijk en irritant zijn. Er zijn enkele zelfzorgmaatregelen die je kunt nemen om de pijn te verzachten.

Spoelen met zout water

Wanneer je te maken hebt met irritatie of pijn in je mond, kan spoelen met zout water de pijn helpen verdwijnen. Je kunt hiervoor zuiveringszout gebruiken. Dit gaat ook een vieze smaak in de mond tegen.

Tanden goed poetsen en flossen

Houd je tanden heel schoon door elke dag te poetsen en te flossen, en mondwater te gebruiken om je mond schoon te maken en op te frissen nadat je hebt gepoetst. Dit kan helpen bij het voorkomen van de vorming van pockets die bacteriën bevatten.

Goede mondhygiëne

Poets en flos elke dag, sowieso iedere ochtend en voor het slapen gaan. Ga halfjaarlijks op controle bij de tandarts. Een elektrische tandenborstel kan helpen, net als een borstel met zachte haren die je tandvlees niet irriteert. Zorg ervoor dat je alle kanten van je tanden poetst en gebruik tandenstokers en flosdraad om op moeilijk bereikbare plaatsen te komen. Vervang de tandenborstel wanneer deze versleten of gerafeld is of nadat je verkouden bent geweest. Bewaar je tandenborstel nooit in een afgedekte plek, omdat dit de groei van bacteriën kan stimuleren.

Stoppen met roken

Rokers hebben een veel hogere incidentie van tandvleesaandoeningen en kunnen problemen hebben met bloedend tandvlees en gezwollen tandvlees. Deze constante irritaties kunnen ernstige tandproblemen veroorzaken en roken kan ook leiden tot mondkanker. Stoppen met roken is daarom aanbevolen.

Wanneer een arts raadplegen?

Als je pijn hebt tijdens het kauwen, zwelling van de kaak of problemen hebt met het openen van je mond, is het tijd om naar een tandarts te gaan. Andere problemen waarbij het verstandig is een afspraak te maken met de tandarts, zijn onder andere een stinkende adem die niet verdwijnt door goede mondhygiëne, af en toe bloeden van het tandvlees en koorts of andere tekenen van infectie.

Onderzoek en diagnose

Anamnese

De tandarts of mondhygiënist zal je vragen stellen over je klachten, zoals de duur, locatie en ernst van de bultjes of blaasjes. Ze zullen vragen naar eventuele bijbehorende symptomen zoals pijn, bloedingen, slechte adem, of problemen met eten en drinken. Er zal ook gevraagd worden naar je medische geschiedenis, medicatiegebruik, en eventuele risicofactoren zoals roken of het dragen van een kunstgebit.

Fysiek onderzoek

Tijdens het mondonderzoek zal de tandarts je tandvlees zorgvuldig inspecteren op zichtbare afwijkingen, zoals aften, pyogene granulomen, of andere knobbeltjes en bultjes. Ze zullen letten op de kleur, grootte, en consistentie van de bultjes. Soms kan een palpatie (aftasten) van het gebied helpen om de aard van de bultjes beter te beoordelen.

Röntgenfoto's

Als er zorgen zijn over de onderliggende structuren van het tandvlees, zoals een ontsteking van de wortel of een cyste, kan de tandarts een röntgenfoto maken om een beter beeld te krijgen van de tanden, het bot, en de omringende weefsels. Dit helpt om tandabcessen, botinfecties, of andere problemen te identificeren.

Biopsie

Als het bultje verdacht lijkt, kan de tandarts besluiten om een kleine biopsie uit te voeren, waarbij een stukje weefsel wordt verwijderd voor verder microscopisch onderzoek. Dit is vooral nuttig om te bepalen of de bult goedaardig is of dat er sprake is van een ernstigere aandoening zoals een tumor.

Bacteriële kweek

Bij vermoeden van een bacteriële infectie, zoals een tandvleesontsteking of abces, kan een kweek van de infectie worden afgenomen om te bepalen welke bacterie de oorzaak is en welke antibiotica nodig zijn.

Differentiële diagnose

De tandarts zal overwegen of de knobbeltjes het gevolg zijn van relatief onschuldige aandoeningen zoals aften of een epulis, of dat er mogelijk sprake is van een ernstiger aandoening zoals een pyogeen granuloom, cyste, of zelfs vroege stadia van tandvleesziekte (parodontitis).

Behandeling van een bultje op het tandvlees

De behandeling van een bultje op het tandvlees hangt af van de onderliggende oorzaak. Hier zijn enkele behandelingsopties voor veelvoorkomende oorzaken:

• Aften: Aften gaan meestal vanzelf over binnen één tot twee weken. Om de pijn te verlichten, kun je mondspoelingen gebruiken met zout water of antiseptische mondspoelingen. Topische pijnstillende gels, zoals lidocaïne, kunnen ook verlichting bieden.
• Epulis: Een epulis, een goedaardige zwelling van het tandvlees, kan chirurgisch worden verwijderd als het ongemak veroorzaakt of blijft groeien. In veel gevallen is geen verdere behandeling nodig.
• Pyogeen granuloom: Dit goedaardige bultje, vaak veroorzaakt door irritatie of hormonale veranderingen, kan eveneens chirurgisch worden verwijderd als het problemen veroorzaakt. Bij zwangere vrouwen verdwijnt het vaak na de zwangerschap.
• Tandvleesontsteking of parodontitis: Als de bult wordt veroorzaakt door tandvleesziekte, zoals gingivitis of parodontitis, is een grondige reiniging van het tandvlees en de tanden nodig. Dit kan door middel van professionele gebitsreiniging, scaling, en root planing om ontstekingen te verminderen en het tandvlees te genezen.
• Tandabces: Een abces veroorzaakt door een infectie moet meestal worden gedraineerd. Je tandarts kan ook antibiotica voorschrijven om de infectie te bestrijden. In sommige gevallen is een wortelkanaalbehandeling nodig om de oorzaak van het abces te behandelen.
• Cyste of tumor: Als het bultje een cyste of een goedaardige tumor blijkt te zijn, kan chirurgische verwijdering noodzakelijk zijn. Verdachte laesies worden vaak voor verder onderzoek naar een patholoog gestuurd om de aard ervan vast te stellen.
• Slecht passend kunstgebit: Als het bultje wordt veroorzaakt door irritatie door een slecht passend kunstgebit, moet het kunstgebit worden aangepast om verdere schade aan het tandvlees te voorkomen.

Prognose

De prognose van een bultje op je tandvlees hangt af van de oorzaak. In de meeste gevallen is de vooruitzicht positief. Als je last hebt van aften of een epulis, zullen deze meestal vanzelf genezen of kunnen ze eenvoudig behandeld worden met pijnstillers of een kleine ingreep. Bij een pyogeen granuloom, vooral als het ontstaat door zwangerschap, verdwijnt het vaak na de bevalling of kan het gemakkelijk worden verwijderd.

Als je tandvleesontsteking of parodontitis hebt, kan de behandeling van je tandvlees en een goede mondhygiëne het probleem oplossen en verdere complicaties voorkomen. Tandabcessen en cysten vereisen meer intensieve behandeling, maar met de juiste medische zorg is de prognose meestal goed.

Bij ernstige oorzaken zoals tumoren hangt de prognose af van de aard van de groei, maar vroege detectie en behandeling verbeteren je vooruitzicht aanzienlijk. Over het algemeen is de prognose gunstig als je tijdig professionele hulp inschakelt en de aanbevolen behandeling volgt.

Lees verder

• Mond-tong aandoeningen: aften/zweertjes/ontsteking en pijn
• Candida-infectie van de mond (spruw): symptomen en oorzaak
• Pyogeen granuloom: symptomen, oorzaak en behandeling
• Aften op de tong: symptomen en behandeling van aften
• Pijn aan tandvlees: oorzaken en symptomen pijnlijk tandvlees