Pijn aan tandvlees: oorzaken en symptomen pijnlijk tandvlees

Pijn aan het tandvlees of pijnlijk tandvlees, is een vervelende klacht die je niet moet negeren. Er zijn veel mogelijke oorzaken van bloedend en pijnlijk tandvlees. Veel tandvleesaandoeningen veroorzaken niet meteen pijn. De mogelijke oorzaken van pijn aan het tandvlees variëren van niet ernstig tot zeer ernstig. De eerste symptomen van een tandvleesaandoening zijn bloeding, zwelling en roodheid. Deze klachten treden meestal op als je je tanden niet of niet vaak genoeg poetst of flost. In dit vroege stadium ervaar je vaak nog geen pijn. Als je je tanden niet beter gaat verzorgen, kan de tandvleesontsteking erger worden. Na verloop van tijd kan het tandvlees wegtrekken van je tanden. Bij terugtrekkend tandvlees worden de wortels van de tanden blootgesteld, wat leidt tot een grotere kans op verval en uiteindelijk zelfs tandverlies. Tandvleesaandoeningen zijn in verband gebracht met hartziekten, dus het is erg belangrijk om goed voor je mond te zorgen.

• Oorzaken van pijn aan het tandvlees
• Bloedend en pijnlijk tandvlees door tandvleesaandoeningen
• Tandvleesontsteking (gingivitis)
• Gevorderde tandvleesontsteking (parodontitis)
• Acute necrotiserende gingivitis
• Pijnlijke zweertjes in de mond
• Roken
• Hormonale veranderingen
• Tandabces
• Mondkanker
• Schimmelinfectie in de mond
• Pijnlijk tandvlees door migraine
• Ludwig's angina
• Pijn aan het tandvlees zelf verhelpen
• Zelfzorg
• Antischimmelmiddel tegen mondschimmel
• Gels, sprays en mondspoelmiddelen tegen aften
• Voedsel vermijden
• Bij welke symptomen de tandarts inschakelen?

Oorzaken van pijn aan het tandvlees

Pijnlijk, rood of bloedend tandvlees kan wijzen op gingivitis (ontsteking van het tandvlees) of, meer waarschijnlijk, parodontitis (een tandvleesontsteking die verder gaat dan het tandvlees), die kunnen ontstaan door een aantal verschillende oorzaken, waaronder slechte mondhygiëne met onjuist poetsen of flossen. Tandvleesontsteking kan zich manifesteren met de volgende klachten:

• pijnlijk tandvlees
• gevoeligheid
• roodheid
• zwelling
• bloeden van het tandvlees, hetzij na het borstelen of anderszins geïrriteerd

Tandvleesaandoeningen kunnen uiteindelijk leiden tot terugtrekkend tandvlees en zelfs schade aan de botten van de kaak veroorzaken. Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap kunnen ook de gevoeligheid van het tandvlees vergroten, wat in sommige gevallen kan leiden tot pijn. Pijnlijk tandvlees kan ook ontstaan door plaatselijke zweertjes op het tandvlees, zoals abcessen of aften.

Bloedend en pijnlijk tandvlees door tandvleesaandoeningen

Onbehandelde gingivitis kan doorgaan tot parodontitis en dit kan uiteindelijk leiden tot tandverlies en andere gezondheidsproblemen.

Tandvleesontsteking (gingivitis)

Tandvleesontsteking of gingivitis is de mildste vorm van parodontitis. Het zorgt ervoor dat het tandvlees rood wordt, opzwelt en gemakkelijk bloedt. Je ondervindt meestal weinig of geen ongemak in dit stadium. Tandvleesontsteking wordt vaak veroorzaakt door ontoereikende mondhygiëne. Gingivitis is omkeerbaar met professionele behandeling en goede mondhygiëne.

Factoren die kunnen bijdragen aan gingivitis zijn diabetes, roken, veroudering, genetische aanleg, systemische ziekten en aandoeningen, stress, slechte voeding, puberteit, hormonale schommelingen, zwangerschap, middelenmisbruik, hiv-infectie en bepaalde medicatie.

Gevorderde tandvleesontsteking (parodontitis)

Onbehandelde gingivitis kan leiden tot parodontitis. Na verloop van tijd kan plaque zich verspreiden en onder de tandvleesrand groeien. Toxinen geproduceerd door de bacteriën in plaque irriteren het tandvlees. De toxines stimuleren een chronische ontstekingsreactie waarbij de weefsels en het bot die de tanden ondersteunen worden afgebroken en vernietigd. Tandvlees trekt verder terug van de tanden en vormt pockets die geïnfecteerd raken. Naarmate de ziekte vordert, worden de pockets dikker en wordt meer tandvlees en botten vernietigd. Vaak heeft dit destructieve proces zeer milde symptomen. Uiteindelijk kunnen tanden losraken en moeten ze mogelijk worden verwijderd. Er zijn veel vormen van parodontitis.

Acute necrotiserende gingivitis

Acute necrotiserende (ulcererende) gingivitis, ook bekend onder de naam 'gingivitis van Plaut-Vincent' is een pijnlijke, niet-besmettelijke infectie van het tandvlees die pijn, koorts en soms vermoeidheid veroorzaakt. De oorzaak is een wildgroei van bacteriën die normaal zonder schadelijke gevolgen in de mond aanwezig zijn. De volgend efactoren dragen bij aan het ontstaan ervan:

• lichamelijke en psychische stress, en depressie
• slechte mondhygiëne
• slechte voeding
• te weinig slaap (slaaptekort)
• roken

Pijnlijke zweertjes in de mond

Zweertjes of aften kunnen overal in de mond verschijnen, inclusief het tandvlees. Ze verschijnen meestal als rode vlekken in de mond, maar ze kunnen ook een witte laag hebben. Er is geen speciale behandeling voor aften, maar ze verdwijnen over het algemeen binnen een week of twee. Als dit niet het geval is, ga dan naar je huisarts of tandarts.

Roken

Als je rookt heb je meer kans op tandvleesaandoeningen. Roken en andere tabaksproducten kunnen leiden tot tandvleesaandoeningen, maar doordat nicotine zorgt voor vernauwde bloedvaten, bloedt het tandvlees minder snel en heb je het mogelijk minder snel door. Rokers zijn vatbaarder voor infecties, zoals parodontitis, en de verminderde bloedtoevoer naar het tandvlees door nicotine, zorgt ervoor dat wondgenezing minder snel verloopt. Het tandvlees kan wegtrekken van je tanden, en er kunnen zich zweertjes vormen in je mond en op het tandvlees. Het kan ook leiden tot mondkanker.

Hormonale veranderingen

Bij vrouwen kunnen hormonen op verschillende momenten in hun leven invloed hebben op het tandvlees. Tijdens de puberteit stroomt meer bloed naar je tandvlees, waardoor het tandvlees opgezwollen, zacht of pijnlijk kan aanvoelen. Ook kan het tandvlees tijdens je menstruatie een beetje pijn doen. Als je zwanger bent, stijgt je hormoonspiegel en dit kan je tandvlees beïnvloeden. Neem contact op met je tandarts als je merkt dat je tandvlees bloedt of pijn doet. In de overgang treden er opnieuw veranderingen op in de hormoonspiegels. Je tandvlees kan bloeden, van kleur veranderen, branderig aanvoelen of pijn doen.

Tandabces

Bij een etterophoping die veroorzaakt wordt door bacteriën in of rond een tand, spreekt men van een (tandabces of kaakabces. Dit doet niet altijd pijn, maar vaak wel. Soms zwelt het tandvlees ook op. Als je tandvlees pijn doet of gezwollen is, raadpleeg dan je tandarts. Je hebt misschien een wortelkanaalbehandeling nodig.

Mondkanker

Mondkanker kan beginnen op je tong (tongkanker), binnenwang, amandelen of tandvlees. Mondkanker kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

• Zweren, zwellingen, knobbels of dikke plekken in of rond je mond of keel;
• Gebieden met rode of witte laesies of plekken in je mond of lippen;
• Het gevoel van een brok in je keel (globus gevoel);
• Gevoelloosheid, pijn of gevoeligheid in mond of tong;
• Pijn in een van je oren (oorpijn), maar zonder verlies van gehoor;
• Problemen met het bewegen van je kaak of tong, of problemen met kauwen, slikken of spreken;
• Losse tanden zonder duidelijke tandheelkundige oorzaak;
• Langdurige keelpijn of heesheid.

Schimmelinfectie in de mond

Als je een merkwaardige witte uitslag in je mond waarneemt, dan zou het kunnen zijn dat je last hebt van een schimmelinfectie welke wordt veroorzaakt door de schimmel Candida albicans. Dit kan erg vervelend en zelfs pijnlijk zijn. Ook je tandvlees kan pijn doen. Je kunt ook last krijgen van een merkwaardige, vieze of zoutige smaak in de mond.

Pijnlijk tandvlees door migraine

Migraine is een aanval van erge hoofdpijn en begint bij sommige mensen met een verdovend gevoel, waarbij iemand eerst een verdoofd gevoel krijgt in het tandvlees en vervolgens afwezigheid van gevoel en/of tintelingen in de mond.

Ludwig's angina

Ludwig's angina is een zeldzame huidinfectie die zich op mondbodem, onder de tong, voordoet. Deze bacteriële infectie komt vaak voor na een tandabces, maar het kan ook op andere mondinfecties of verwondingen volgen. Deze infectie komt vaker voor bij volwassenen dan bij kinderen. Meestal herstellen mensen die een snelle behandeling krijgen, volledig. Symptomen van Ludwig's angina zijn:

• pijn of gevoeligheid van de mondbodem, die onder je tong zit
• tandvleespijn
• moeite met slikken
• kwijlen
• problemen met spraak
• nekpijn
• zwelling van de nek
• roodheid in de nek
• zwakheid
• vermoeidheid
• oorpijn
• zwelling van de tong (gezwollen tong) waardoor je tong tegen je gehemelte aandrukt
• koorts
• koude rillingen
• verwardheid

Pijn aan het tandvlees zelf verhelpen

Zelfzorg

Pijn aan het tandvlees kun je vaak zelf verhelpen. Probeer deze eenvoudige huismiddeltjes bij gevoelig of pijnlijk tandvlees:

• Spoel je mond met warm zout water (zuiveringszout).
• Gebruik alleen tandenborstels met zachte of extra zachte haren.
• Tandenstokers met kleine borstelachtige punten en van de juiste maat gebruiken.
• Je tong dagelijks schrapen met een tongschraper om opgehoopte bacteriën te verwijderen van de tong, wat zorgt voor gezonder tandvlees.
• Tweemaal per jaar de tandarts bezoeken voor een tandheelkundige controle.
• Stoppen met roken.
• Twee keer per dag de tanden poetsen en de tanden één keer per dag flossen en stoken om het tandvlees weer schoon te krijgen.
• Gebruik vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol.
• Gebruik mondwater met waterstofperoxide. Dit werkt ontsmettend en doodt veel soorten bacteriën die in de mondholte voorkomen en ontstekingen kunnen veroorzaken.
• Gebruik een gel die je rechtstreeks op het pijnlijke tandvlees aanbrengt, zoals 'Gengigel', een natuurlijke gel voor mond- en tandvleesverzorging met hyaluronzuur.

Antischimmelmiddel tegen mondschimmel

Als je tandvlees pijn doet en je hebt een witte laag op je tong of wangen, dan kan er sprake zijn van mondschimmel. Het is een soort gistinfectie. Het eten van yoghurt met levende culturen kan helpen, maar daarnaast is het belangrijk om een antischimmelmiddel te gebruiken. De huisarts kan dit voorschrijven.

Gels, sprays en mondspoelmiddelen tegen aften

Als je last hebt van tandvleespijn en witte zweertjes in de mond met rode randen, dan kan dit wijzen op aften. Ze zijn niet besmettelijk en verdwijnen meestal binnen 1 tot 3 weken. Er zijn allerlei gels, sprays en mondspoelmiddelen verkrijgbaar die de pijn verlichten en het gebied rondom de aft kalmeren.

Voedsel vermijden

Bij pijnlijk tandvlees is het verstandig om pittig, zout en zuur voedsel te vermijden. Daarnaast is het verstandig om zo veel mogelijk suikerrijk eten en drinken te vermijden.

Bij welke symptomen de tandarts inschakelen?

Als je tandvlees meer dan een week pijn doet of bloedt, ga dan naar je tandarts. Rood, gezwollen tandvlees dat gemakkelijk bloedt, is een teken van tandvleesontsteking bij tandvleesaandoeningen. Je kunt je tandvlees weer laten herstellen door regelmatig te poetsen en te flossen en je tanden regelmatig schoon te maken. Als je het niet behandelt, kan gingivitis leiden tot een ernstiger vorm van tandvleesontsteking, parodontitis genaamd. Het kan ook leiden tot verlies van tanden. Raadpleeg je tandarts als je last hebt van tandvleesaandoeningen of een van deze symptomen:

• Bloedend tandvlees;
• Rood, gezwollen tandvlees;
• Tandvlees dat zich terugtrekt van je tanden;
• Kunstgebit dat niet meer goed zit;
• Pijn bij het kauwen;
• Losse tanden;
• Aanhoudend pijnlijk tandvlees (meer dan één week);
• Tongaanslag: witte, groene of gele tong;
• Tanden die gevoelig zijn voor warmte of koude.

Lees verder

• Bultje op tandvlees: symptomen & oorzaken bult op tandvlees
• Stinkende tand: oorzaak en behandeling van vieze tandgeur
• Mond-tong aandoeningen: aften/zweertjes/ontsteking en pijn
• Kaakabces: symptomen, oorzaak en behandeling kaakabces
• Pijn: oorzaken en soorten acute pijn en chronische pijn