Otomycose (oorschimmel): Schimmelinfectie aan oor of oren
Otomycose is een schimmelinfectie die het uitwendige deel van het oor aantast. Deze infectie kan veroorzaakt worden door verschillende soorten schimmels. Personen met een verzwakt immuunsysteem of andere onderliggende aandoeningen lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van oorschimmel. De belangrijkste symptomen van otomycose zijn oorpijn, oorafscheiding en gehoorverlies. Het verwijderen van de schimmel is de eerste stap in de behandeling van otomycose. Na een grondige reiniging kunnen verschillende medicijnen, zowel topisch aangebracht als via orale inname, ingezet worden. De vooruitzichten zijn over het algemeen goed, hoewel complicaties af en toe kunnen optreden.
Synoniemen van otomycose
Otomycose kent verschillende synoniemen, waaronder:
- Mycotische otitis externa
- Oorschimmel
- Otomycosis
- Singapore-oor
Mechanisme van otomycose
Otomycose is een schimmelinfectie van het uitwendige oor, vaak veroorzaakt door verschillende schimmels zoals Aspergillus of Candida. Het mechanisme van deze infectie omvat meerdere factoren die bijdragen aan de ontwikkeling en progressie van de aandoening.
Ontstaan van de infectie
De infectie ontstaat meestal wanneer de beschermende barrières van het oor worden verstoord. Dit kan gebeuren door factoren zoals beschadiging van de huid in de gehoorgang, overmatig gebruik van wattenstaafjes of andere voorwerpen die in het oor worden gestoken. Bovendien kunnen bepaalde omgevingsfactoren, zoals vocht en hoge temperaturen, bijdragen aan de groei van schimmels.
Rol van de immuunrespons
De immuunrespons speelt een cruciale rol bij de ontwikkeling van otomycose. Een verzwakt immuunsysteem, veroorzaakt door ziekten zoals diabetes of hiv, kan de kans op een schimmelinfectie vergroten. Bij patiënten met een verminderde afweer kan het lichaam de schimmels niet effectief bestrijden, wat leidt tot een toename van symptomen en complicaties.
Symptomen en manifestaties
Otomycose kan zich uiten in verschillende symptomen, waaronder jeuk, pijn, afscheiding uit het oor, en een verstoord gehoor. De ernst van deze symptomen kan variëren afhankelijk van de mate van infectie en de immuunrespons van de patiënt. In sommige gevallen kan de infectie leiden tot ontsteking en zwelling van het oor, wat de behandeling bemoeilijkt.
Diagnose en identificatie van de schimmel
De diagnose van otomycose vereist vaak een combinatie van klinische evaluatie en laboratoriumonderzoek. Een otoloog kan een inspectie van het oor uitvoeren en monsters nemen van de afscheiding om de aanwezige schimmel te identificeren. Dit is belangrijk voor het bepalen van de meest effectieve behandelingsstrategie.
Oorzaken van oorschimmel
Otomycose wordt veroorzaakt door een breed scala aan schimmels, met ongeveer zestig bekende soorten, waaronder
Aspergillus en
Candida. Deze schimmels komen overal in de omgeving voor, maar niet iedereen die met deze schimmels in contact komt, ontwikkelt een oorschimmelinfectie. Schimmels gedijen in warme, vochtige omgevingen, waardoor de infectie vaak optreedt in tropische klimaten en vooral in de zomermaanden. Bacteriën kunnen zich soms mengen met de schimmels, wat de infectie kan verergeren.
Risicofactoren van oorschimmelinfectie
De volgende groepen lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van otomycose:
- Beoefenaars van watersporten, zoals zwemmen en duiken
- Langdurig gebruik van actuele antibacteriële middelen
- Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte)
- Patiënten met eczeem (chronische huidziekte gekenmerkt door droge huid en jeukende huid)
- Patiënten met een trauma of letsel aan het oor
- Patiënten met een zwak immuunsysteem (zij hebben vaak een langere behandelingsduur nodig en de aandoening komt vaker terug)
- Zwemmers die zwemmen in vervuild water (ook in schoon water kan de schimmel aanwezig zijn)
Ongeveer één op de acht patiënten met een infectie aan het uitwendige oor (
otitis externa) heeft ook een schimmelinfectie.
Risicogroepen
Er zijn verschillende risicogroepen die een verhoogde kans hebben op het ontwikkelen van otomycose. Het identificeren van deze groepen is essentieel voor preventie en vroege detectie.
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem
Patiënten met aandoeningen zoals hiv/aids, diabetes of andere immuundeficiënties lopen een groter risico op schimmelinfecties, waaronder otomycose. Het verzwakte immuunsysteem kan het lichaam minder effectief maken in het bestrijden van schimmels.
Mensen die veel vochtige omgevingen bezoeken
Mensen die vaak in vochtige omgevingen zijn, zoals zwembaden of sauna's, kunnen een verhoogd risico op otomycose lopen. De combinatie van vocht en warmte creëert ideale omstandigheden voor schimmelgroei. Dit geldt ook voor mensen die vaak in tropische klimaten verblijven.
Ouderen en kinderen
Zowel ouderen als kinderen zijn gevoeliger voor infecties in het algemeen. Ouderen hebben vaak een verzwakt immuunsysteem door veroudering en comorbiditeiten, terwijl kinderen, vooral zuigelingen, nog niet volledig ontwikkelde immuunreacties hebben.
Gebruik van hoortoestellen of oordopjes
Het gebruik van hoortoestellen en oordopjes kan bijdragen aan de ontwikkeling van otomycose. Deze apparaten kunnen vocht vasthouden en een afgesloten omgeving creëren, wat de kans op schimmelgroei vergroot.
Symptomen: Oorpijn, oorafscheiding en gehoorverlies
Otomycose treft meestal één oor, maar soms kunnen beide oren aangetast worden. De symptomen zijn onder meer:
Alarmsymptomen
Bij otomycose kunnen bepaalde alarmsymptomen optreden die indicatief zijn voor een ernstigere infectie of complicaties. Het is belangrijk om deze symptomen te herkennen en tijdig medische hulp te zoeken.
Afscheiding uit het oor
Een opvallend symptoom van otomycose is de afscheiding uit het oor, die vaak een ongewone geur kan hebben. Dit kan duiden op een actieve infectie en is een reden om medische hulp in te schakelen.
Ernstige jeuk of pijn
Patiënten met otomycose kunnen last hebben van ernstige jeuk of pijn in het oor. Deze symptomen kunnen hinderlijk zijn en vereisen vaak een evaluatie door een arts om de oorzaak vast te stellen en een passende behandeling te bieden.
Verlies van gehoor
Bij een ernstigere infectie kan verlies van gehoor optreden. Dit kan variëren van tijdelijke vermindering van het gehoor tot ernstiger gehoorverlies. Dit symptoom kan wijzen op een diepere infectie die aandacht nodig heeft.
Roodheid en zwelling van de gehoorgang
Roodheid en zwelling van de gehoorgang zijn tekenen van ontsteking, wat kan duiden op een verergerde infectie. Dit kan gepaard gaan met pijn en ongemak, en is een reden voor onmiddellijke medische evaluatie.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Patiënten dienen zich onmiddellijk tot een arts te wenden bij
pijn, een vochtafscheiding of gehoorproblemen. Hoe sneller de diagnose gesteld wordt, des te sneller kan de behandeling starten en zal de patiënt zich beter voelen. De arts doorloopt de
medische geschiedenis van de patiënt en voert een grondig lichamelijk onderzoek uit. Hierbij gebruikt hij een otoscoop om in de oren te kijken (
otoscopie). Soms neemt de arts een uitstrijkje van het oor en stuurt dit naar een laboratorium voor microscopisch onderzoek om de aanwezigheid van schimmels te bevestigen. De behandeling wordt doorgaans afgestemd op het type schimmel dat bij de patiënt aanwezig is.
Differentiële diagnose
In de beginfase wordt otomycose vaak verkeerd gediagnosticeerd als een bacteriële infectie. Dit kan ertoe leiden dat de patiënt antibiotische oordruppels krijgt die niet effectief zijn tegen schimmels.
Huismiddeltjes en zelfzorg bij oorschimmelinfectie
Omdat vochtige omgevingen de groei van schimmels bevorderen, is het belangrijk om het oor droog te houden. Het gebruik van een haardroger kan nuttig zijn, mits voorzichtig toegepast om brandwonden te voorkomen. Het gebruik van wattenstaafjes wordt afgeraden omdat deze de gehoorgang kunnen beschadigen en de kans op
oorinfecties kunnen verhogen. Azijn en alcohol kunnen ook helpen bij de behandeling van oorschimmel. Alcohol helpt het vocht te verdampen en desinfecteert, terwijl de zuurgraad van azijn de schimmelgroei remt. Een oplossing van gelijke delen alcohol en azijn kan in een vroeg stadium verlichting bieden.
Professionele medische behandeling
De volgende behandelingen zijn mogelijk bij otomycosis:
Oor reinigen
Het reinigen van het oor (auditief toilet) is vaak de eerste stap in de behandeling van oorschimmel. Dit helpt om andere medicijnen, zoals
oordruppels, gemakkelijker in het oor te laten doordringen. Het reinigen van de schimmel kan complex zijn en soms leiden tot complicaties zoals
perforatie van het trommelvlies (gescheurd trommelvlies). De arts kan een speciale zuignap gebruiken om het opgebouwde materiaal te verwijderen. Meerdere sessies per week gedurende enkele weken kunnen nodig zijn.
Aluminiumacetaat
Aluminiumacetaat is een vloeistof die effectief kan zijn bij de behandeling van oorschimmel wanneer deze minstens drie keer per dag gedurende ten minste een week wordt toegepast.
Antischimmelmiddelen
Antischimmelmiddelen (
antimycotica) kunnen topisch worden toegepast als oordruppels of oraal worden ingenomen. Bij ernstige gevallen worden vaak orale antimycotica zoals itraconazol voorgeschreven. Niet alle medicijnen zijn geschikt voor elke patiënt; bijvoorbeeld, mensen met een
leveraandoening moeten sommige antimycotica vermijden.
Waterstofperoxide
Waterstofperoxide helpt bij het verzachten van harde korsten die zich door de infectie ophopen. Dit maakt het makkelijker voor plaatselijke behandelingen om in het oor door te dringen.

Het is belangrijk om de oren na het zwemmen goed te drogen met een handdoek /
Bron: Pexels, PixabayPrognose van oorschimmelinfectie
In de meeste gevallen kan otomycose effectief worden behandeld met antischimmelmiddelen, wat doorgaans leidt tot een volledig herstel van de infectie. Echter, de prognose kan variëren afhankelijk van verschillende factoren:
- Effectiviteit van de behandeling: Bij de meeste patiënten leidt een tijdige en juiste behandeling met antischimmelmiddelen tot genezing. De keuze van het medicijn en de duur van de behandeling zijn cruciaal voor een succesvol resultaat.
- Ernst van de infectie: Ernstige gevallen van otomycose, vooral wanneer deze langdurig onbehandeld blijven, kunnen moeilijker te behandelen zijn en kunnen leiden tot complicaties zoals gehoorverlies of chronische oorproblemen.
- Terugkeer van de infectie: Sommige patiënten kunnen terugkerende infecties ervaren, vooral als de onderliggende oorzaak niet wordt aangepakt. Factoren zoals een verzwakt immuunsysteem, diabetes, of blootstelling aan vochtige omgevingen kunnen bijdragen aan de kans op herhaling.
- Onderliggende gezondheidstoestanden: Patiënten met andere gezondheidsproblemen, zoals een zwak immuunsysteem of diabetes mellitus, kunnen een langere behandelingsduur nodig hebben en hebben mogelijk een grotere kans op complicaties en terugkeer van de infectie.
- Naleving van preventieve maatregelen: Het opvolgen van preventieve maatregelen, zoals het vermijden van vochtige omgevingen en het handhaven van goede oorhygiëne, kan helpen om toekomstige infecties te voorkomen en de algehele prognose te verbeteren.
Wanneer de oorzaak van de infectie goed wordt aangepakt en de fysiologische omgeving van de uitwendige gehoorgang wordt hersteld, is de kans op een volledige genezing groot. Desondanks moeten patiënten die een verhoogd risico hebben op terugkerende infecties bijzonder waakzaam zijn en regelmatig medische controles ondergaan om eventuele problemen tijdig op te sporen en te behandelen.
Complicaties
Vooral patiënten met diabetes mellitus moeten snel professionele medische hulp zoeken en vermijden zelf hun oren te reinigen, omdat ze een verhoogd risico lopen op ernstige complicaties. Een onbehandelde schimmelinfectie kan zich van het buitenoor naar de schedelbasis verspreiden, wat een intraveneuze (via een ader) behandeling in een ziekenhuis vereist.
Preventie van otomycosis
Hoewel otomycose meestal niet levensbedreigend is, is het wel een vervelende aandoening. Enkele preventieve maatregelen zijn:
- Het behouden van een kleine hoeveelheid oorsmeer in de gehoorgang, wat een natuurlijke schimmelwerende werking heeft.
- Na het douchen of zwemmen de oren grondig drogen met een handdoek. Het draaien van het hoofd naar elke kant en het trekken aan de oorlellen kan helpen om water uit de gehoorgang te verwijderen.
- Het voorzichtig gebruik van een haardroger op een veilige afstand van het oor kan ook helpen bij het drogen.
- Het dragen van oordopjes tijdens het zwemmen kan helpen om schimmels uit het oor te houden.
- Vermijd krabben aan de oren om schade aan de huid en het binnendringen van schimmels of andere ziekteverwekkers te voorkomen.
Praktische tips voor het omgaan met otomycose (schimmelinfectie in het oor)
Otomycose is een schimmelinfectie die de oren aantast, meestal het uitwendige oor of de gehoorgang. Het wordt vaak veroorzaakt door schimmels, zoals Aspergillus of Candida, die zich ontwikkelen in een vochtige of warme omgeving. Het kan leiden tot jeuk, pijn, afscheiding uit het oor en soms een dof gehoor. Het is belangrijk om deze infectie op tijd aan te pakken en goed voor je oren te zorgen om verdere complicaties te voorkomen. Hier volgen praktische tips voor het omgaan met otomycose.
Raadpleeg een arts voor de juiste diagnose en behandeling
Als je symptomen van otomycose ervaart, zoals jeuk, pijn, of afscheiding uit het oor, is het belangrijk om een arts te raadplegen. De arts kan een grondige inspectie van het oor uitvoeren en mogelijk een monster nemen om te testen op schimmels. Op basis van de diagnose kan de arts een geschikt behandelingsplan opstellen, zoals schimmelwerende druppels of orale medicatie. Het is essentieel om de voorgeschreven behandeling volledig te volgen om de infectie effectief te bestrijden.
Houd je oren droog en schoon
Schimmels gedijen goed in een vochtige omgeving, dus het is belangrijk om je oren droog te houden. Vermijd het inbrengen van water in je oren, bijvoorbeeld tijdens het douchen of zwemmen. Als je per ongeluk water in je oor krijgt, kun je het voorzichtig droogdeppen met een schone handdoek of een wattenstaafje aan de buitenkant van je oor (maar nooit diep in de gehoorgang steken). Het gebruik van oordruppels om overtollig water uit het oor te verwijderen kan ook nuttig zijn.
Gebruik geen wattenstaafjes om je oren schoon te maken
Het inbrengen van wattenstaafjes in je oren om ze schoon te maken kan de infectie verergeren en het risico op verdere irritatie of beschadiging van de gehoorgang vergroten. Wattenstaafjes kunnen ook de schimmel die al in de gehoorgang aanwezig is, verder verspreiden. Het is beter om het oor voorzichtig schoon te maken met een doekje aan de buitenkant van je oor. Als je toch overtollig cerumen hebt, kan de arts je adviseren over een veilige manier om dit te verwijderen.
Volg de voorgeschreven schimmelwerende behandeling nauwkeurig
De behandeling voor otomycose bestaat vaak uit het gebruik van schimmelwerende druppels die direct in de gehoorgang worden ingebracht. Het is belangrijk om de voorgeschreven behandeling nauwkeurig te volgen, zowel wat betreft de dosering als de duur van de behandeling. Dit helpt ervoor te zorgen dat de schimmel volledig wordt geëlimineerd en voorkomt dat de infectie terugkomt. Als je merkt dat de symptomen aanhouden of verergeren, neem dan contact op met je arts voor verdere begeleiding.
Gebruik oordruppels om de infectie te behandelen
Oordruppels met schimmelwerende middelen zoals clotrimazol of miconazol worden vaak voorgeschreven om de schimmelinfectie te behandelen. Deze druppels moeten volgens de instructies van je arts in je oor worden gebracht, meestal meerdere keren per dag. Zorg ervoor dat je de druppels gelijkmatig in je oor aanbrengt en je hoofd schuin houdt zodat de druppels goed kunnen inwerken. Het kan ook helpen om het oor lichtjes masseren om de druppels dieper in de gehoorgang te laten doordringen.
Let op je algehele hygiëne
Goede hygiëne kan bijdragen aan het voorkomen van herinfectie. Zorg ervoor dat je regelmatig je handen wast, vooral voor het aanraken van je oren. Vermijd het delen van oordopjes, hoofdtelefoons of andere voorwerpen die in contact komen met je oren. Het is ook aan te raden om na het gebruik van oordopjes of een hoofdtelefoon je oren goed schoon te maken, zodat schimmels geen kans krijgen om zich te verspreiden.
Vermijd irriterende stoffen in je oren
Vermijd het gebruik van irriterende stoffen, zoals alcohol of andere agressieve schoonmaakmiddelen in je oren, aangezien deze de gehoorgang kunnen uitdrogen en de schimmel kunnen bevorderen. Als je oordruppels gebruikt, zorg er dan voor dat deze specifiek zijn voor de behandeling van een schimmelinfectie en niet voor andere doeleinden zoals het reinigen van de oren. Het gebruik van ongeschikte producten kan de infectie verergeren.
Vermijd overmatig gebruik van antibiotica
Overmatig gebruik van antibiotica kan de balans van bacteriën in je lichaam verstoren en de kans op schimmelinfecties vergroten, waaronder otomycose. Gebruik antibiotica alleen wanneer dit is voorgeschreven door een arts en volg de instructies nauwkeurig op. Als je vaak antibiotica nodig hebt, bespreek dan met je arts of er alternatieve behandelingsopties zijn om de kans op schimmelinfecties te minimaliseren.
Bepaal de oorzaak van de schimmelinfectie en voorkom herhaling
Sommige mensen zijn vatbaarder voor otomycose, bijvoorbeeld door een verzwakt immuunsysteem, diabetes of het gebruik van gehoorapparaten. Als je vaak last hebt van schimmelinfecties in je oren, bespreek dan met je arts of er onderliggende gezondheidsproblemen zijn die bijdragen aan de infectie. Het behandelen van de onderliggende oorzaak kan helpen om herhaling van otomycose te voorkomen.
Gebruik een haardroger op een lage temperatuur om je oren droog te houden
Na het douchen of zwemmen kun je een haardroger op een lage temperatuur gebruiken om je oren droog te maken. Houd de haardroger op een veilige afstand en zet deze op de laagste stand om je oren voorzichtig te drogen. Dit helpt om vocht te verwijderen, dat anders de groei van schimmels kan bevorderen.
Bezoek de arts als de symptomen aanhouden
Als je ondanks behandeling met schimmelwerende middelen nog steeds symptomen van otomycose ervaart, zoals jeuk, afscheiding of pijn in je oren, is het belangrijk om terug te keren naar de arts. Mogelijk is een andere behandeling nodig, of kunnen er complicaties zijn die verdere behandeling vereisen. Het vroegtijdig aanpakken van hardnekkige infecties kan helpen om ernstigere problemen te voorkomen.
Met deze praktische tips kun je effectief omgaan met otomycose en je oren gezond houden. Het is essentieel om de schimmelinfectie tijdig te behandelen en te zorgen voor de juiste hygiëne om complicaties en herinfectie te voorkomen.
Misvattingen rond otomycose
Otomycose, een schimmelinfectie in de oren, wordt vaak verkeerd begrepen. Er zijn verschillende misvattingen over de oorzaak, de behandeling en de gevolgen van deze aandoening. In dit artikel bespreken we enkele van de meest voorkomende misvattingen over otomycose, evenals het belang van een tijdige en juiste behandeling om ernstige complicaties te voorkomen.
Otomycose is alleen een probleem voor mensen met een slechte hygiëne
Hoewel een slechte hygiëne een risicofactor kan zijn voor het ontwikkelen van otomycose, is het niet de enige oorzaak. Schimmels die deze infectie veroorzaken, kunnen zich ook ontwikkelen bij mensen met een normaal hygiënegedrag, vooral als er een vochtige omgeving in het
oor aanwezig is, bijvoorbeeld door overmatig zweten of veelvuldig zwemmen. Het is belangrijk om te weten dat de schimmels die otomycose veroorzaken zich gemakkelijk kunnen ontwikkelen in warme, vochtige omgevingen, en dit kan zelfs gebeuren bij mensen die hun
oren goed verzorgen.
Otomycose kan alleen worden behandeld met antibiotica
Otomycose wordt veroorzaakt door schimmels, niet door bacteriën. Daarom zijn
antibiotica meestal niet effectief bij de behandeling van deze aandoening. De juiste behandeling bestaat vaak uit
antischimmelmedicatie, lokaal of in ernstige gevallen oraal, afhankelijk van de ernst van de infectie. Het gebruik van antibiotica kan zelfs schadelijk zijn, omdat het de natuurlijke balans van bacteriën in het
oor kan verstoren, wat de kans op een schimmelinfectie vergroot.
Otomycose veroorzaakt altijd pijn
Hoewel
pijn een symptoom van otomycose kan zijn, komt het niet altijd voor. Veel mensen met otomycose ervaren slechts milde symptomen zoals jeuk, afscheiding of een verstopt gevoel in het
oor. In ernstigere gevallen kan
pijn optreden, maar het is niet altijd aanwezig. De pijn die geassocieerd wordt met otomycose kan variëren, van mild tot ernstig, afhankelijk van de ernst van de infectie.
Otomycose komt alleen voor bij mensen met verzwakte immuunsystemen
Hoewel mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals die met een
psychische stoornis of andere aandoeningen die hun afweersysteem beïnvloeden, meer vatbaar kunnen zijn voor infecties, kan otomycose iedereen treffen. Zelfs mensen met een gezond immuunsysteem kunnen otomycose ontwikkelen, vooral als ze regelmatig water in de
oren krijgen of als de
beharing in de gehoorgang de luchtcirculatie belemmert. Het is essentieel om te weten dat iedereen die de oren niet goed droogt of vaak blootstaat aan vochtige omstandigheden een verhoogd risico heeft.
Als je otomycose hebt, is het onmogelijk om volledig van de infectie af te komen
Met de juiste behandeling is het meestal mogelijk om otomycose volledig te genezen. De behandeling varieert afhankelijk van de ernst van de infectie, maar het gebruik van
antischimmelmedicatie, goede hygiëne en het vermijden van vochtige omgevingen kunnen effectief zijn om de infectie te bestrijden. Het is belangrijk om de behandeling volledig te volgen en regelmatig het
oor te controleren om ervoor te zorgen dat de infectie verdwenen is.
Otomycose is geen serieuze aandoening
Hoewel otomycose in veel gevallen relatief mild is, kan het, als het onbehandeld blijft, leiden tot ernstigere complicaties, zoals
pijn, gehoorverlies of een verspreiding van de infectie naar andere delen van het
oor of het hoofd. In sommige gevallen kan het de
oksel en andere nabijgelegen weefsels infecteren, wat kan leiden tot een veel ernstigere aandoening. Het is belangrijk om een arts te raadplegen voor de juiste diagnose en behandeling, vooral als er symptomen zoals aanhoudende
pijn of
infectie optreden.
Lees verder