Oorpijn: Pijn in oor door probleem in oren of lichaam

Oorpijn (otalgie) is een veelvoorkomend symptoom dat op elke leeftijd kan optreden, maar vooral vaak voorkomt bij kinderen met een oorontsteking. Naast oorontstekingen kunnen ook andere aandoeningen en omgevingsfactoren leiden tot pijn in een of beide oren. De pijn kan variëren in intensiteit en aard, van dof en zeurend tot scherp en brandend. Oorpijn kan acuut, chronisch of terugkerend zijn. Vaak verdwijnt oorpijn vanzelf, maar bij ernstige of langdurige klachten is medisch advies noodzakelijk.

• Oorzaken: Door probleem in oren of elders in lichaam
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Oorzaken: Door probleem in oren of elders in lichaam

Oorpijn kan ontstaan door problemen in de oren zelf, structuren rondom de oren of andere hoofd- en nekstructuren. De meest voorkomende oorzaak is een oorinfectie, zoals otitis media (middenoorontsteking) of otitis externa (zwemmersoor).

Oorgerelateerde oorzaken

Oorpijn kan veroorzaakt worden door diverse oorproblemen:

• Drukverandering in het oor (zoals bij vliegen)
• Gescheurd trommelvlies (meestal met loopoor)
• Oorontstekingen zoals:
• Labyrintitis (ontsteking van het binnenoor)
• Mastoïditis (infectie na middenoorontsteking)
• Otitis externa (zwemmersoor)
• Otitis media (middenoorontsteking)
• Opbouw van oorsmeer
• Vreemd voorwerp in het oor
• Goedaardige oorcysten
• Gebruik van wattenstaafjes
• Shampoo of water in het oor
• Oorpoliepen
• Presbyacusis (leeftijdsgebonden gehoorverlies)

Verwijzende oorpijn (gerefereerde oorpijn)

Oorpijn kan ook veroorzaakt worden door problemen elders in het lichaam die uitstralen naar het oor.

Hersenen
Enkele hersenaandoeningen die oorpijn kunnen veroorzaken:

• Arteriitis temporalis (ontsteking van de slagaders bij de slaap)
• Bell’s palsy (aangezichtsverlamming door zenuwschade)
• Clusterhoofdpijn (ernstige, eenzijdige hoofdpijn)

Neus, mond en keel
Problemen in de neus, mond of keel kunnen oorpijn veroorzaken:

• Afteuze mondzweren (pijnlijke aften in de mond)
• Bruxisme (tandenknarsen)
• Adenovirusinfectie (infectie van de luchtwegen en ogen)
• Keelontsteking
• Keeltumoren
• Mondkanker
• Neuskanker
• Sinusitis
• Strottenhoofdkanker
• Tonsillitis (ontsteking van de keelamandelen)

Tanden en kaak
Oorpijn kan ook ontstaan door problemen met de tanden of kaak:

• Temporomandibulaire dysfunctie (pijn aan kaak en gezicht)
• Ludwig’s angina (zwelling van luchtwegen door tandproblemen)

Andere aandoeningen

Andere aandoeningen die oorpijn kunnen veroorzaken:

• Aangezichtspijn
• Artritis (gewrichtsontsteking)
• Atypische pneumonie (longontsteking)
• Cellulitis (huidinfectie)
• Eczeem (chronische huidziekte)
• Allergische reacties
• Gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur)
• Ramsay Hunt-syndroom (huiduitslag door varicella zoster)
• Lichen planus (symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen)
• Lymfadenitis (ontsteking van de lymfeklieren)

Symptomen

Oorpijn kan gepaard gaan met diverse symptomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Soms is oorpijn een vroegtijdig teken van een verkoudheid, griep of een infectie.

Baby's en kinderen

Bij baby's en kinderen treden vaak andere symptomen op bij oorinfecties:

• Algemeen ziek gevoel
• Loopneus
• Evenwichtsproblemen
• Gehoorverlies / Plotselinge doofheid
• Hoesten
• Koorts (meer dan 38°C)
• Kieskeurigheid
• Prikkelbaarheid
• Slaapproblemen
• Trekken of wrijven aan het oor
• Vaker huilen
• Voedingsproblemen bij baby's en verlies van eetlust bij kinderen

Chronische oorpijn

Volwassenen met chronische oorpijn kunnen andere symptomen ervaren, zoals tinnitus aurium (oorsuizen).

Gescheurd trommelvlies

Een gescheurd trommelvlies veroorzaakt intense pijn, vaak met heldere of bloederige oorafscheiding en gehoorverlies. Dit kan veroorzaakt worden door blootstelling aan luid geluid of een binnenoorontsteking. Meestal geneest het trommelvlies vanzelf, maar soms blijft gehoorschade permanent.

Middenoorontsteking (otitis media)

Bij een middenoorontsteking komen symptomen zoals koorts, gehoorverlies en vertigo (duizeligheid) voor.

Zwemmersoor (otitis externa)

Symptomen van een zwemmersoor zijn onder andere roodheid, zwelling, pijn en afscheiding uit de gehoorgang.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek

De arts vraagt naar de aard, duur en bijkomende symptomen van de oorpijn.

Oren onderzoeken

Bij vermoeden van een oorprobleem onderzoekt de arts de oren met een otoscopie. Dit kan helpen bij het opsporen van een gescheurd trommelvlies of infecties.

Onderzoek van hoofd en nek

De arts onderzoekt ook de hoofd- en nekstructuren en kan een endoscopie uitvoeren om problemen in de keel en mond op te sporen. Soms zijn verdere beeldvormende onderzoeken zoals een CT-scan of MRI-scan nodig.

Behandeling

Zelfzorg

Veelal verdwijnt oorpijn vanzelf. Bij aanhoudende of ernstige klachten is medische behandeling nodig. Zelfbehandeling met olijfolie of oordruppels wordt afgeraden, vooral bij een mogelijk gescheurd trommelvlies.

Medische zorg

Oorpijn kan behandeld worden met vrij verkrijgbare pijnstillers zoals aspirine of ibuprofen. Bij bacteriële infecties kunnen antibiotica nodig zijn. Zwemmersoor wordt vaak behandeld met antibiotische oordruppels, terwijl middenoorontstekingen orale antibiotica vereisen. Bij overtollig oorsmeer verwijdert de arts de oorprop.

Prognose

In de meeste gevallen is slechts één oor aangetast en is het gehoorverlies tijdelijk. Herhaalde infecties kunnen echter leiden tot permanent gehoorverlies.

Complicaties

Oorpijn kan in sommige gevallen leiden tot complicaties, vooral als de onderliggende oorzaak niet tijdig wordt behandeld. De complicaties kunnen variëren afhankelijk van de aard en ernst van de ooraandoening.

Gehoorverlies

Tijdelijk gehoorverlies is een veelvoorkomende complicatie van middenoorontstekingen.
Blijvend gehoorverlies kan optreden na herhaalde of ernstige infecties.

Trommelvliesperforatie

Een gescheurd trommelvlies kan leiden tot aanhoudende pijn, afscheiding uit het oor en gehoorverlies.
Genezing duurt meestal enkele weken, maar soms is chirurgische ingreep noodzakelijk.

Chronische oorontstekingen

Chronische otitis media kan leiden tot langdurige of terugkerende pijn en infecties.
Kan ook resulteren in cholesteatoom, een abnormale ophoping van huidcellen in het middenoor die schade kan veroorzaken.

Verspreiding van infectie

Infecties kunnen zich verspreiden naar omliggende structuren zoals de mastoïd (mastoiditis), wat kan leiden tot ernstigere complicaties. Meningitis, een infectie van de hersenvliezen, kan optreden als een ernstige complicatie van onbehandelde oorontstekingen.

Evenwichtsproblemen

Ontstekingen of infecties van het binnenoor kunnen leiden tot duizeligheid en evenwichtsstoornissen (labyrintitis).

Facialisverlamming

Zeldzaam, maar ernstige infecties kunnen de aangezichtszenuw aantasten, wat leidt tot verlamming van de gezichtsspieren aan één kant van het gezicht (Bell’s palsy).

Oorpoliepen

Chronische ontstekingen kunnen leiden tot de vorming van poliepen in de gehoorgang, wat kan bijdragen aan gehoorproblemen en pijn.

Cystevorming

Cysten kunnen zich vormen als gevolg van chronische ontstekingen en kunnen tot gehoorverlies en pijn leiden.

Risicofactoren voor complicaties

• Herhaalde oorontstekingen: Frequentie van oorinfecties verhoogt het risico op complicaties.
• Onderliggende gezondheidsproblemen: Aandoeningen zoals diabetes of een verzwakt immuunsysteem kunnen het risico op complicaties verhogen.
• Onvoldoende behandeling: Niet tijdig of adequaat behandelen van oorinfecties kan leiden tot ernstigere complicaties.

Preventie

Oorpijn kan voorkomen worden door:

• Geen vreemde voorwerpen in het oor te stoppen
• Luide geluiden te vermijden
• De oren goed te drogen na het douchen, baden of zwemmen
• Stoppen met roken en blootstelling aan rook te vermijden
• Uitlokkende factoren voor allergieën te vermijden, zoals stof en pollen

Lees verder

• Verstopte oren: Oorzaken van verstopping van oor
• Oorbloeding: Bloeding uit het oor met bloederige afscheiding
• Oordruppels: Soorten, indicatie, gebruik en waarschuwingen
• Oorpoliepen: Goedaardige gezwellen met afscheiding uit oor
• Oorprop: Overtollig oorsmeer verwijderen, o.a. met water