Chronisch kloofje in de lippen: symptomen en behandeling

Als een kloof in lip je lip niet geneest en je dus een chronisch kloofje in de lippen hebt, dan wordt dat aangeduid als 'median lip fissure' of 'mediane lipfissuur'. Een chronische fissuur of kloofje van de lip is een vervelende klacht, wat vaak gepaard gaat met chronische pijn en cosmetische bezwaren. Lipkloofjes komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Naast cosmetische bezwaren kan een chronisch kloofje pijn veroorzaken. Als complicatie treedt soms een secundaire infectie op. De lip kan ook gezwollen zijn. Een kloofje in de lippen kan met zeen zalfje of smeerseltje behandeld worden, maar vaak biedt dit geen soelaas. In dat geval kan een chirurgische ingreep uitkomst bieden. De arts kan het kloofje wegsnijden en daarna hechten. Onderzoek toont aan dat dit een effectieve methode is om van een chronisch kloofje in de lip af te komen. Andere behandelmethoden bestaan uit CO2-laser, elektrocoagulatie en cryotherapie.

• Kloof in lip geneest niet
• Vóórkomen
• Oorzaak chronisch kloofje in de lippen
• Embryonaal sluitingsdefect
• Zwelling van de lip
• Symptomen
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek en biopsie
• Differentiaaldiagnose
• Behandeling
• Conservatieve behandeling
• Chirurgische ingreep
• Prognose
• Preventie

Kloof in lip geneest niet

Een chronisch kloofje in de lippen wordt aangeduid met de medische termen 'median lip fissure' of 'mediane lipfissuur'. Soms heb je een kloofje in de lippen als gevolg van droge lippen. Deze kunnen ontstaan als gevolg van omgevingsfactoren, zoals een droge lucht, wat vaak in de winter voorkomt. Ook in huizen en in kantoren kan de lucht soms erg droog zijn. Normaal gesproken gaat een kloofje in de lippen weer over bij goede verzorging, maar soms keert een kloofje steeds weer terug of blijft deze hardnekkig aanwezig. In dat geval wordt gesproken van een chronisch kloofje in de lippen.

Vóórkomen

Chronische lipfissuren beïnvloeden ongeveer 0,6% van de bevolking en kunnen zich zowel op de boven- als onderlip voordoen. Ze worden meestal aangetroffen in het middelste gedeelte van de uitwendige lippen (vermiljoen). Kloofjes op de bovenlip zitten echter vaak net iets links of rechts van het midden. Mannen hebben vier keer meer kans op een chronisch kloofje in de lippen dan vrouwen. Een median lip fissure wordt niet geassocieerd met roken of veelvuldige blootstelling aan de buitenlucht. Vanwege de pijn, onooglijke uitstraling en de neiging om terug te keren, kun je er veel last van hebben en op den duur behandeling zoeken. Conservatieve behandeling is niet altijd effectief, en excisie en cryotherapie zijn effectief maar ingrijpend.

Oorzaak chronisch kloofje in de lippen

Embryonaal sluitingsdefect

De oorzaak is anno 2024 onbekend. Er zijn echter wel ideeën over het ontstaan van een median lip fissure. In prospectief onderzoek van 20 patiënten met mediane lipfissuur werden stambomen verkregen.¹ Een erfelijke aanleg voor zwakheid in de eerste fusie van de lippen lijkt te bestaan. Bij sommige personen, vaker bij mannen dan bij vrouwen (4:1), leidt deze zwakte uiteindelijk tot ontwikkeling van een mediane lipfissuur. In die zin kan het beschouwd worden als een milde vorm van een embryonaal sluitingsdefect.

Zwelling van de lip

Het kan ook ontstaan door opgezwollen lippen. Dit kan onder meer worden gezien bij aandoeningen met zwelling van vooral de lippen (orofaciale granulomatose). Een gezwollen onderlip met een centraal kloofje kan ook worden veroorzaakt door de ziekte van Crohn, een chronische inflammatoire darmziekte waarbij de ontsteking kan voorkomen van mond tot anus. Bij de ziekte van Crohn zitten de kloofjes meestal in de mondhoeken. Daarnaast kunnen chronische kloofjes in de lippen voorkomen bij het Down syndroom.

Symptomen

Er ontstaat over de lengte een kloofje in de lip. Het gaat om een pijnlijk kloof, meestal midden in de onderlip en soms op de bovenlip. Een kloofje op de bovenlip is vaak net iets rechts of links van het midden gelokaliseerd. Het lipkloofje wordt vaak als cosmetisch storend ervaren. Het kloofje wordt symptomatisch wanneer er een secundaire infectie met Staphylococcus aureus, Candida (albicans), of andere micro-organismen optreedt. De lip kan gezwollen zijn.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek en biopsie

De arts zal naar de afwijking op de lip kijken en zo nodig kweken op Candida en Staphylococcus aureus bij vermoeden van een infectie. Bij lipzwelling zal de arts een biopt uit de lip nemen teneinde oorofaciale granulomatose, orale Crohn, en sarcoïdose uit te sluiten. Bij afwijkingen aan de lippen zal de arts daar een biopt van nemen om huidaandoeningen als actinische cheilose en lichen planus uit te sluiten.

Differentiaaldiagnose

Differentiaal diagnostisch zal de arts de volgende aandoeningen in overweging nemen:

• Orofaciale granulomatose;
• Orale Crohn;
• Sarcoïdose;
• Actinische cheilose;
• Dysplasie;
• Liplik eczeem;
• Lichen planus;
• Contacteczeem;
• Down syndroom;
• Mondhoekeczeem.

Behandeling

Conservatieve behandeling

Conservatieve behandeling betekent in de geneeskunde 'zonder te opereren'. Conservatieve behandeling kan met gewone vaseline en lippenbalsems. De arts kan een zinkoxidesmeersel voorschrijven. Zinkoxide beschermt en droogt de huid. Daktacort zalf met als werkzame stof miconazol met hydrocortisonacetaat, wordt voorgeschreven bij schimmelinfectie. Fucidine zalf, een plaatselijk aan te brengen antibioticum, wordt voorschreven bij een bacteriële infectie. Zo nodig zal de arts flucloxacilline voorschrijven. Dit middel behoort tot de penicilline-antibiotica. Het blijkt dat chronische kloofjes soms niet gevoelig zijn voor behandeling met balsem en zalf. In dat geval is een chirurgische ingreep geboden.

Chirurgische ingreep

Het kloofje kan succesvol worden behandeld met chirurgie of andere technieken waarbij het kloofje diep wordt verwijderd. Behandeling kan bestaat uit excisie, CO2-laser, elektrocoagulatie en cryotherapie. De laatste methode is minder nauwkeurig.

Chirurgische excisie
Onderzoek onder twintig patiënten leert dat excisie in combinatie met een Z-plasty het beste is.² Bij tien patiënten werd het kloofje uitgesneden en bij de overige toen patiënten werd excisie gedaan in combinatie met een Z-plasty in het midden van de laesie. Z-plasty of Z-plastiek is een corrigerende excisie in de vorm van een Z, waarbij de plastiek ruimte geeft aan de huid in één bepaalde richting. Daarna wordt het wondje gehecht. De prognose van de operatie middels Z-plastiek was superieur.

Prognose

In een al wat ouder onderzoek onder 7 patiënten met vervelende, chronische lipfissuren, die werden behandeld door middel van excisie, bleek er geen recidief op te treden.³ Het kloofje keerde dus niet terug. De gemiddelde observatietijd was 26 maanden.

Preventie

Het voorkomen van droge lippen kan complicaties voorkomen, zoals kloofjes. Topische behandelingen met vaseline, aloë vera en amandelolie houden de lippen gehydrateerd. Uitdroging zorgt ervoor dat lippen droog en schilferig worden, en kwetsbaar voor kloofjes. Zorg dat je dagelijks voldoende drinkt.

Noten:

1. Rosenquist B. Median lip fissure: etiology and suggested treatment. Oral Surg Oral Med Oral Pathol. 1991 Jul;72(1):10-4.
2. Ibid.
3. Axéll T, Skoglund A. Chronic lip fissures. Prevalence, pathology and treatment. Int J Oral Surg. 1981 Oct;10(5):354-8.

Lees verder

• Bultje op lip (knobbeltje op lip): oorzaken en behandeling
• Lipkanker: symptomen en behandeling tumor/kanker van de lip
• Mondhoekeczeem: geïrriteerde en gescheurde mondhoek
• Droge en schrale lippen: oorzaken schraalheid van de lippen
• Droge, gebarsten, branderige of schrale lippen