Wimpers: Functie, aandoeningen en wimpertransplantatie
Wimpers beschermen de ogen. Tal van wimperaandoeningen zijn mogelijk. Soms treden hierbij eveneens klachten op aan de ogen en het gezichtsvermogen. De wimpers vallen hierbij bijvoorbeeld (gedeeltelijk) uit, maar ook irritatie en pijn behoren tot de mogelijke symptomen. In een aantal omstandigheden is een medische behandeling niet nodig omdat het probleem vanzelf verdwijnt, maar vaak is een combinatie van behandelingen vereist waaronder medicatie, gedragstherapie, cognitieve therapie en in ernstige gevallen zelfs een transplantatie. Bij alle wimperaandoeningen geldt dat ooghygiëne heel belangrijk is om infecties en andere oog-, huid- en wimperproblemen te voorkomen.- Anatomie van de wimpers
- Structuur van een wimperhaar
- Verschillen tussen bovenste en onderste wimpers
- Interactie met andere oogstructuren
- Functie van wimpers
- Wimpers op de oogleden
- Onderste ooglid
- Bovenste ooglid
- Cyclus van wimpergroei
- Aandoeningen met problemen aan wimpers
- Blefaritis
- Demodex folliculorum (haarzakjesmijt)
- Krabluizen
- Madarose
- Strontje
- Trichiasis
- Trichofagie
- Trichotillomanie
- Trichotillomanie
- Ouderdom en wimperveranderingen
- Natuurlijke veranderingen in de wimpercyclus
- Hormonale veranderingen en wimpergezondheid
- Preventieve zorg voor wimpers bij ouderen
- Invloed van omgevingsfactoren op wimpers
- Effect van vervuiling en stof
- Impact van UV-straling en zonlicht
- Rol van temperatuur en vochtigheid
- Psychologische en sociale aspecten van wimpers
- Het belang van wimpers in zelfbeeld en esthetiek
- Psychologische impact van wimperverlies
- Culturele verschillen in de betekenis van wimpers
- Cosmetica en wimperverzorging
- Effecten van mascara en wimperverlengingen
- Natuurlijke oliën en serums voor wimpergezondheid
- Risico's van onjuiste wimperverzorging
- Preventie van wimperaandoeningen
- Het belang van dagelijkse ooghygiëne
- Vermijden van irriterende stoffen
- Correct gebruik van cosmetica en hulpmiddelen
- Voorkomen van ooginfecties
- Tijdige behandeling van huid- en oogproblemen
- Rol van voeding in wimpergezondheid
- Wimperbescherming tegen omgevingsfactoren
- Beperken van schadelijke gewoonten
- Educatie en bewustwording
- Wimpertransplantatie
- Praktische tips voor het leven met / omgaan met wimpers: functie, aandoeningen en wimpertransplantatie
- Zorg voor gezonde wimpers
- Aandoeningen van de wimpers
- Wimpertransplantatie: Wat je moet weten
- Herstel na wimpertransplantatie
- Ooghygiëne na wimpertransplantatie
- Misvattingen rond wimpers
- Wimpers blijven altijd even lang
- Het uittrekken van wimpers zorgt ervoor dat ze dikker terugkomen
- Valse wimpers en extensions zijn altijd veilig
- Iedereen heeft evenveel wimpers
- Wimpergroei kan niet worden gestimuleerd
- Wimpers beschermen altijd tegen ooginfecties
Anatomie van de wimpers
Structuur van een wimperhaar
Wimperharen zijn samengesteld uit keratine, een stevig eiwit dat zorgt voor sterkte en flexibiliteit. De haarfollikel, waarin de wimper groeit, bevat talgklieren die een beschermende olie afscheiden om de haar en de omliggende huid gehydrateerd te houden.Verschillen tussen bovenste en onderste wimpers
De wimpers op het bovenste ooglid zijn meestal langer en talrijker dan die op het onderste ooglid. Dit verschil is evolutionair ontstaan om de ogen beter te beschermen tegen vuil en licht van bovenaf.Interactie met andere oogstructuren
Wimpers werken nauw samen met de oogleden en traanfilm. Bij elke knippering helpen ze stof en andere irriterende stoffen uit het oog te verwijderen, terwijl ze de ogen vochtig houden.Functie van wimpers
Wimpers bevinden zich op de boven- en onderoogleden. Elk ooglid heeft drie tot vijf lagen wimpers in een rij. Wimpers bieden een beschermende functie voor de ogen. Ze zijn verankerd aan het ooglid door een wortel, wat gemeenschappelijk is met het haar op de hoofdhuid. Wanneer stofdeeltjes of een vreemd voorwerp in de ogen willen binnendringen, komen kleine spieren in de oogleden in actie door met een automatische reflex de ogen te sluiten. Telkens als de ogen knipperen, sluiten de wimpers als het ware de toegang tot de ogen af. Daarbij vindt bij elke knipoog een bevochtiging van de ogen plaats, waardoor deze nat en gezond blijven en geen droge ogen tot stand komen.Wimpers op de oogleden
Onderste ooglid
De wimpers van het onderste ooglid zijn korter dan deze van het bovenste ooglid. De wimpers van het onderste ooglid zijn kleiner dan deze van het bovenste ooglid, en buigen naar beneden. Het onderste ooglid heeft een rij van zestig tot tachtig wimpers.Bovenste ooglid
De wimpers van het bovenste ooglid bereiken een lengte van gemiddeld acht millimeter en buigen een beetje naar boven. Het bovenste ooglid telt circa zeventig tot honderdvijftig wimpers. Deze gebogen vorm van beide rijen wimpers helpt om zweet en vreemde deeltjes uit de ogen te laten vallen.Cyclus van wimpergroei
Wimpers, die samengesteld zijn uit menselijke haren, bestaan voor circa tien procent aan water en voor negentig procent aan eiwitten zoals keratocyten en melanocyten die zorgen voor de wimperkleur. De voeding van de wimpers gebeurt door follikels onder de huid. De groei van de wimpers bestaat in drie fasen. Eerst ontstaat een groeiende fase die ongeveer 45 dagen aanhoudt. Vervolgens volgt een declinatiefase, waarbij de groei stopt gedurende drie weken. Daarna volgt de laatste fase van twee weken, een rustpauze waarbij de haren uitvallen. Daarna start een nieuwe cyclus en wordt opnieuw wimperhaar aangemaakt. Wanneer een wimper is uitgevallen of uitgetrokken, duurt het gemiddeld twee maanden voordat een nieuwe wimper aangemaakt is.
Blefaritis ontstaat soms door een allergie voor oogcosmetica / Bron: Manuel Mar, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)Aandoeningen met problemen aan wimpers
Blefaritis
Bij blefaritis ontstaat een chronische ontsteking van de oogleden, meer bepaald van de randen van de oogleden (ooglidranden). Meestal is dit het gevolg van en infectie door bacteriën (zoals stafylokken-bacteriën), een virus (herpesvirus), een schimmel of andere infectieuze organismen. Ook seborree (ziekelijk verhoogde afscheiding van het huidsmeer (sebum) vermengd met schilfers of schubjes van de opperhuid), een trauma (plukken, wrijven, slechte toegepaste extensies) of een allergie (meer bepaald voor cosmetica rond de ogen) veroorzaken mogelijk deze ooglidrandontsteking waarbij de wimpers eveneens zijn aangetast. De behandeling van blefaritis bestaat uit een goede oogreiniging, warmtekompressen en antibiotica. Ervaart de patiënt droge ogen door blefaritis, dan zet de arts kunsttranen in. Behandelde patiënten hebben bij dit type ooginfectie een uitstekende prognose.Demodex folliculorum (haarzakjesmijt)
Demodex folliculorum (haarzakjesmijt) is een parasitaire aandoening veroorzaakt door parasieten (gezichtsmijten) die in de wimperfollikels leven. Ze eten sebaceuze (talg) afscheidingen en dode cellen. Ze reproduceren zich voort in de follikel. Deze gezichtsmijten hebben een lengte van 0,1 tot 0,4 mm en zijn in staat om de oogleden te irriteren. Hierop ontstaan dan rode bultjes, puskopjes en zwellingen. Mogelijk brengt dit eveneens een oogbindvliesontsteking (conjunctivitis) met zich mee. De arts zet antimijt-crèmes in waarin een insecticide zit. Heeft de patiënt een ooginfectie, dan schrijft de arts antibiotica voor. Daarnaast is een goede oogreiniging en ooghygiëne nodig.
Vaseline vormt een steunpilaar in de behandeling van krabluizen / Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Krabluizen
Krabluizen zijn parasitaire insecten die vaak het schaamgebied irriteren en dan gekend zijn als ‘schaamluizen’. Maar ze zijn eveneens in staat om de wimpers te irriteren. Ze gebruiken menselijk bloed als voedsel. De behandeling met Permethrin en Pyrethrins is moeilijk. Patiënten met wimperluizen moeten de wimperharen twee keer per dag gedurende tien dagen insmeren met vaseline. Daarna moet de patiënt de neten of luizen met de hand (vingernagel) of een pincet verwijderen.Madarose
Bij madarose (madarosis) verliest de patiënt de wimpers en/of de wenkbrauwen. Wanneer sprake is van het verlies van wimpers, wordt dit aangeduid als ‘ciliaire madarose’. Meestal ontstaat deze aandoening door een ontsteking (blefaritis), alopecia (haaruitval), tumoren, endocriene aandoeningen, aangeboren afwijkingen, de menopauze, medicatie en toxines (gifstoffen) of onjuist toegepaste make-up of extensies. Irritatie aan de oogleden, ooginfecties, allergische reacties en rode en ontstoken oogleden (blefaritis) zijn enkele symptomen van madarose. Verder vallen enkele of alle wimpers op een traag tempo uit. Erg veel aandoeningen of omgevingsfactoren leiden mogelijk tot madarose, en daarom moet de arts zich concentreren op het behandelen van de onderliggende oorzaak. De wimperaandoening verbergen is eveneens een behandelingsoptie. Verder zijn sommige patiënten geholpen met natuurlijke behandelingen zoals bepaalde oliën. De patiënt doet er steeds goed aan om eerst de (oog)arts te raadplegen alvorens deze natuurlijke behandelingen toe te passen daar mogelijk sprake is van een (ernstig) onderliggend probleem.Strontje
Een hordeolum is een ander woord voor een strontje. Hierbij ontstaat een pijnlijk bultje in of op het ooglid. Dit is het gevolg van een infectie van de talgklieren aan de basis van de wimpers of een infectie van de zweetklieren. Het is geen chronische aandoening. De klachten verdwijnen meestal binnen de week zonder behandeling, of na vier dagen na een antibioticakuur.Trichiasis
Bij trichiasis staan de wimperharen in een omgekeerde positie, waardoor ze naar de oogbol wijzen en ook in die richting groeien. Trichiasis resulteert uit infecties, ontstekingen, auto-immuunaandoeningen, aangeboren afwijkingen en een trauma (brandwonden of verwondingen). Fotofobie (lichtschuwheid), cornea-abrasie (hoornvlieslittekens), rode ogen, tranende ogen en een hoornvlieszweer zijn mogelijke symptomen van deze ziekte. Wanneer één of maar enkele wimpers in de foute richting groeien, volstaat een eenvoudige behandeling waarbij de arts de wimper(s) met een pincet verwijdert. Wanneer het probleem ernstiger is, is elektrolyse (elektriciteit om groeibasis van wimpers en haarfollikels verwijderen) of cryotherapie verwijdering van wimpers via bevriezing) inzetbaar.Trichofagie
Ongeveer 15% van de trichotillomaniepatiënten eten de eigen haren op, waaronder deze van de wimpers. Deze ernstige psychologische aandoening veroorzaakt mogelijk het volledig verlies van wimpers en ernstige spijsverteringsproblemen. Hierbij is mogelijk een operatie nodig om de haarbal in de maag te verwijderen.
Medicatie is inzetbaar bij trichotillomanie / Bron: Stevepb, PixabayTrichotillomanie
Trichotillomanie
Trichotillomanie is een psychologische aandoening waarbij de patiënt de onweerstaanbare drang voelt om het hoofdhaar uit te trekken. Soms worden ook wimpers slachtoffer van dit gedrag. Chronische gevallen vereisen een gecombineerde behandeling van medicatie, hypnose, gedragstherapie en cognitieve therapie.Ouderdom en wimperveranderingen
Natuurlijke veranderingen in de wimpercyclus
Met de leeftijd neemt de groeisnelheid van wimpers af, en ze kunnen dunner worden. Dit komt door een vertraagde celvernieuwing en verminderde talgproductie.Hormonale veranderingen en wimpergezondheid
Hormonale schommelingen, zoals tijdens de menopauze, kunnen de dichtheid en sterkte van wimpers beïnvloeden. Hormonale behandelingen kunnen soms helpen bij het behoud van gezonde wimpers.Preventieve zorg voor wimpers bij ouderen
Het gebruik van voedende oliën en serums, evenals regelmatige reiniging, kan helpen om wimpers gezond te houden. Het vermijden van agressieve cosmetica is ook belangrijk.Invloed van omgevingsfactoren op wimpers
Effect van vervuiling en stof
In stedelijke gebieden kan blootstelling aan vervuiling leiden tot droge en broze wimpers. Dit verhoogt ook het risico op irritatie en infecties aan de haarfollikels. Regelmatig reinigen van de oogleden kan deze effecten beperken.Impact van UV-straling en zonlicht
Langdurige blootstelling aan de zon kan de pigmentatie van wimpers beïnvloeden, waardoor ze lichter kunnen worden. UV-straling kan ook de structuur van de wimperharen verzwakken. Het dragen van een zonnebril biedt bescherming.Rol van temperatuur en vochtigheid
Extreme temperaturen en droge lucht kunnen leiden tot uitdroging van de wimperharen, waardoor ze gemakkelijker breken. Een luchtbevochtiger binnenshuis kan helpen om wimpers gezond te houden in droge klimaten.Psychologische en sociale aspecten van wimpers
Het belang van wimpers in zelfbeeld en esthetiek
Wimpers spelen een belangrijke rol in gezichtsesthetiek. Lange en volle wimpers worden vaak geassocieerd met jeugd en gezondheid, wat bijdraagt aan zelfvertrouwen en sociale interactie.Psychologische impact van wimperverlies
Wimperverlies kan leiden tot onzekerheid en sociale terugtrekking, vooral bij mensen voor wie uiterlijk belangrijk is in hun beroep of persoonlijke leven. Ondersteuning via therapie kan helpen bij het omgaan met deze gevoelens.Culturele verschillen in de betekenis van wimpers
In sommige culturen worden wimpers als een teken van schoonheid gezien, terwijl andere culturen de nadruk leggen op functionaliteit en bescherming. Deze percepties beïnvloeden trends in cosmetica en verzorging.Cosmetica en wimperverzorging
Effecten van mascara en wimperverlengingen
Hoewel mascara en wimperverlengingen het uiterlijk van de wimpers kunnen verbeteren, kunnen ze bij overmatig gebruik schade veroorzaken. Het is belangrijk om producten te kiezen die veilig zijn voor dagelijks gebruik en de wimpers niet belasten.Natuurlijke oliën en serums voor wimpergezondheid
Natuurlijke oliën zoals castorolie en serums die biotine bevatten, kunnen de groei en sterkte van wimpers bevorderen. Regelmatig gebruik kan helpen om de haren dikker en gezonder te maken.Risico's van onjuiste wimperverzorging
Slecht aangebrachte wimperverlengingen of het niet verwijderen van mascara voor het slapengaan kunnen leiden tot infecties en schade aan de haarfollikels. Goede hygiëne en professionele behandelingen zijn essentieel.Preventie van wimperaandoeningen
Preventie van wimperaandoeningen omvat een combinatie van goede ooghygiëne, het vermijden van risicofactoren, en het tijdig aanpakken van symptomen of onderliggende aandoeningen. Door een preventieve aanpak kunnen infecties en andere complicaties effectief worden vermeden.Het belang van dagelijkse ooghygiëne
Dagelijkse reiniging van de oogleden en wimpers met milde producten helpt om overtollige olie, vuil en bacteriën te verwijderen. Gebruik lauw water en een schone doek of speciaal aanbevolen producten om irritaties te voorkomen.Vermijden van irriterende stoffen
Irritante stoffen zoals rook, make-up, en bepaalde chemicaliën kunnen de wimpers beschadigen en de haarzakjes irriteren. Kies hypoallergene make-upproducten en verwijder make-up altijd voor het slapen.Correct gebruik van cosmetica en hulpmiddelen
Onjuist gebruik van wimperkrullers of slechte kwaliteit mascara kan de wimpers verzwakken en breken. Gebruik cosmetica met natuurlijke ingrediënten en vervang mascara regelmatig om bacteriële groei te voorkomen.Voorkomen van ooginfecties
Ooginfecties zoals conjunctivitis kunnen de gezondheid van wimpers beïnvloeden. Vermijd het delen van oogproducten, was regelmatig je handen, en vermijd contact met besmette oppervlakken of personen.Tijdige behandeling van huid- en oogproblemen
Huidproblemen zoals rosacea of ooglidontstekingen kunnen de haarzakjes van wimpers aantasten. Tijdige medische behandeling voorkomt verdere complicaties en behoudt de gezondheid van wimpers.Rol van voeding in wimpergezondheid
Een evenwichtig voedingspatroon rijk aan vitamines en mineralen zoals biotine, zink, en omega-3-vetzuren ondersteunt de haargroei en voorkomt breekbaarheid van wimpers.Wimperbescherming tegen omgevingsfactoren
Het dragen van een zonnebril beschermt wimpers tegen UV-straling, wind, en stof. Dit helpt om uitdroging en schade te voorkomen.Beperken van schadelijke gewoonten
Het wrijven in de ogen of trekken aan wimpers kan leiden tot haaruitval en beschadiging van de haarzakjes. Bewustwording en het vermijden van deze gewoonten zijn essentieel voor preventie.Educatie en bewustwording
Voorlichting over het belang van wimpergezondheid en de gevolgen van slechte hygiëne of schadelijke gewoonten kan patiënten helpen bewuster met hun oog- en wimperverzorging om te gaan.Wimpertransplantatie
In 2009 vond voor het eerst een veilige en succesvolle wimpertransplantatie plaats in het Verenigd Koninkrijk. Dit loste bij een patiënt de problemen op die geassocieerd waren met madarose veroorzaakt door een trichotillomanie. De operatie duurde ongeveer vier uur en werd uitgevoerd met lokale verdoving. Eerst voerden de chirurgen een haartransplantatie van de achterkant van het hoofd uit. Daarna dissecteerden (losprepareren van weefsels) ze deze haren onder een microscoop. Vervolgens plaatsten ze deze haren via kleine incisies in het ooglid. Deze chirurgische ingreep is nuttig voor patiënten met alopecia, trichotillomanie of haaruitval door chemotherapie. Meestal verdikken de getransplanteerde wimpers binnen de vier tot zes maanden nadat de operatie is uitgevoerd. Het is wel belangrijk dat de patiënt hierbij stijl, niet krullend haar heeft. De tijdsduur van deze wimpertransplantatie duurt voor twee wimpers vijf tot zeven uur. Soms is nog een vervolgbehandeling nodig. Deze getransplanteerde wimperharen groeien waardoor regelmatig trimmen nodig is. Bovendien krullen de wimperharen niet waardoor de patiënt de wimpers af en toe moet laten krullen. Wel is de transplantatie een oplossing om weer natuurlijk wimperhaar te krijgen.Praktische tips voor het leven met / omgaan met wimpers: functie, aandoeningen en wimpertransplantatie
Zorg voor gezonde wimpers
Wimpers spelen een belangrijke rol in de bescherming van je ogen door stof, vuil en andere irriterende stoffen tegen te houden. Om je wimpers gezond te houden, is het belangrijk om ze regelmatig schoon te maken en te verzorgen. Gebruik een milde make-up remover en vermijd agressieve chemicaliën die de wimpers kunnen beschadigen. Het is ook een goed idee om make-up, zoals mascara, voorzichtig te verwijderen, zonder de wimpers te trekken of te wrijven.Zorg ervoor dat je geen zware lagen make-up op je wimpers aanbrengt, aangezien dit de haartjes kan verzwakken en het herstel van de wimpers kan bemoeilijken. Het is ook belangrijk om te zorgen voor een gezond voedingspatroon, omdat je voeding invloed kan hebben op de gezondheid van je wimpers.
Aandoeningen van de wimpers
Er zijn verschillende aandoeningen die invloed kunnen hebben op de gezondheid van je wimpers. Een veelvoorkomende aandoening is huidaandoening, waarbij de huid rond de ogen ontstoken raakt, wat kan leiden tot irritatie en verlies van wimpers. Daarnaast kunnen infecties zoals huidinfectie ook de wimpers beïnvloeden en leiden tot uitval of zwakte.Als je merkt dat je wimpers uitvallen of dunner worden, kan dit ook te maken hebben met hormonale veranderingen, stress, of voedingstekorten. Het is belangrijk om een arts te raadplegen als je langdurige veranderingen in je wimpers opmerkt, zodat de oorzaak geïdentificeerd en behandeld kan worden.
Wimpertransplantatie: Wat je moet weten
Als je last hebt van ernstig verlies van wimpers door een medische aandoening, ongeval of genetische factoren, kan een wimpertransplantatie een optie zijn. Tijdens een wimpertransplantatie worden haarzakjes van een ander deel van je lichaam, meestal het achterhoofd, geïmplanteerd in het ooglid om nieuwe wimpers te laten groeien. Dit is een delicate ingreep die zorgvuldig moet worden uitgevoerd door een gespecialiseerde chirurg.Na de transplantatie moet je je wimpers goed verzorgen. Het kan enkele maanden duren voordat de nieuwe wimpers volledig zijn gegroeid. Je arts kan je adviseren om geen zware make-up op de wimpers aan te brengen en voorzichtig te zijn met het aanraken van het gebied rond je ogen.
Herstel na wimpertransplantatie
Het herstel na een wimpertransplantatie varieert van persoon tot persoon, maar in de meeste gevallen kun je verwachten dat je binnen een paar weken weer normaal kunt functioneren. Het is echter belangrijk om de aanwijzingen van je arts zorgvuldig op te volgen om infecties en complicaties te voorkomen.Na de ingreep kan er een periode van zwelling of roodheid rond de ogen optreden, maar dit zou binnen enkele dagen moeten afnemen. Het is essentieel om regelmatig controleafspraken te maken met je arts om de voortgang van de genezing te volgen en ervoor te zorgen dat de wimpers goed groeien.
Ooghygiëne na wimpertransplantatie
Ooghygiëne is een belangrijk onderdeel van het herstel na een wimpertransplantatie. Zorg ervoor dat je je ogen goed schoon houdt en volg de aanwijzingen van je arts op voor het gebruik van oogdruppels of andere voorgeschreven medicijnen. Vermijd het dragen van contactlenzen totdat je arts het veilig acht om dat weer te doen.Het is ook belangrijk om je ogen te beschermen tegen infecties, dus was je handen regelmatig en vermijd contact met andere mensen die ziek zijn.
