Schaamluizen: Jeuk en huidirritatie in schaamhaar
Schaamluizen, ook gekend als 'pediculosis pubis', zijn kleine insecten die het schaamhaargebied infecteren en hierin eieren leggen. Deze luizen zijn ook te vinden in okselhaar, de wimpers en de wenkbrauwen. Meestal ontstaat na enkele dagen intense jeuk aan de haren. Schaamluizen zijn makkelijk te identificeren door een arts. Hij schrijft medicijnen voor om de schaamluizen te doden. Via enkele tips is de patiënt in staat om de infectie te voorkomen en de verspreiding van schaamluizen een halt toe te roepen.
Epidemiologie schaamluizen
Schaamluizen zijn wereldwijd te vinden. Deze komen voor in alle rassen en etnische groepen, en in alle niveaus van de samenleving.
Oorzaken
De schaamstreekluis
Phthirus pubis is een bloedzuigend
insect dat zich stevig hecht aan het schaamhaar. Zij hechten zich soms ook aan
wimpers (
wimperluizen) en wenkbrauwen of andere plaatsen met lichaamsbeharing. Schaamluizen - die vooral te vinden zijn bij tieners – komen in tegenstelling tot
hoofdluizen niet voor op de hoofdhuid. De verspreiding van schaamluizen gebeurt vaak tijdens de geslachtsgemeenschap. In zeldzame gevallen gebeurt de
verspreiding van schaamluizen door contact met voorwerpen, zoals wc-brillen, lakens, dekens of badpakken (bij het passen in de winkel). Dieren brengen de schaamluizen niet over op mensen.
Risicofactoren
Enkele risicofactoren zijn bekend voor schaamluizen:
- het delen van beddengoed of kleding van een besmette patiënt
- het hebben van seksueel contact met een besmette patiënt
- het hebben van vele seksuele partners
Vormen
Schaamluis hebben drie vormen: het ei (ook wel gekend als een “neet”), de nimf en de volwassen vorm.
Neten
Neten zijn luizeneieren. De ovaalvormige neten zijn moeilijk te identificeren met het blote oog en zitten stevig vast aan de haarwortel. Deze gele tot witte schaamluisneten komen na ongeveer zes tot tien dagen uit.
Nimfen
De nimf is een onvolwassen luis die uit de neet (ei) voortkomt. Een nimf ziet eruit als een volwassen schaamstreekluis, maar is kleiner. Schaamluisnimfen rijpen in ongeveer twee tot drie weken uit tot volwassen luizen die zich kunnen reproduceren. Om te leven, moet een nimf zich voeden met bloed.
Volwassen luizen
De volwassen schaamstreekluis lijkt op een minikrab wanneer artsen deze bekijken door een sterk vergrootglas. Schaamluizen hebben zes poten; hun twee voorpoten zijn erg groot en lijken op de pincherklauwen van een krab. Schaamluizen zijn geelbruin tot grijswit van kleur. De vrouwelijke schaamluizen (meestal groter dan mannelijke schaamluizen) leggen neten. Om te overleven, moeten luizen zich voeden met bloed. Als de luis van een patiënt afvalt, sterft deze binnen één tot twee dagen.
Symptomen: Jeuk en huidirritatie in schaamhaar, wimpers en andere gebieden
Schaamluizen veroorzaken
vaginale jeuk in het gebied onder het schaamhaar /
jeukende huid in schaamstreek (meestal), het okselhaar, de wimpers en/of de wenkbrauwen, de haren op de borst, de buik en de rug en/of het gezichtshaar (baarden en snorren). De jeuk is vaak ’s nachts erger omdat de luizen dan het meest actief zijn. De jeuk begint enkele dagen tot vier weken nadat de patiënt besmet is geraakt met de luizen. De schaamluizen lijken op kleine korstjes of
sproeten. Af en toe zijn de luizeneieren ook met het blote oog te zien of zijn zichtbaar kruipende luizen te identificeren. Daarnaast heeft de patiënt soms een huidreactie waardoor de huid een blauwgrijze kleur krijgt. In het genitale gebied zijn voorts als gevolg van de beten en het krabben zweren te vinden. Lichte
koorts,
prikkelbaarheid en een zwart 'poeder' in het ondergoed zijn andere mogelijke tekenen van schaamluizen.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De arts onderzoekt de patiënt op zoek naar kleine grijswitte ovale eitjes (neten) aan de basis (haarwortels) van het schaamhaar en de andere lichaamsbeharing. Soms zijn volwassen luizen eveneens aanwezig. De normale schaamluis is lichtgrijs van kleur maar de kleur is donkerder wanneer deze gezwollen is door het eten van bloed. Ook spoort de arts eventuele krabletsels of tekenen van een
huidinfectie op. Omdat schaamluizen af en toe bij jonge kinderen een
ooginfectie veroorzaken, bekijkt de arts de wimpers met een speciaal vergrootglas. Volwassen luizen zijn gemakkelijk te herkennen onder een microscoop. Schaamluizen worden vaak bestempeld als "de krabben" omwille van hun uiterlijk. Tieners met schaamluizen krijgen tot slot testen naar andere
seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's).
Differentiële diagnose
Andere problemen die de arts overweegt in de differentiële diagnose van de besmetting met de schaamstreekluis zijn:
Behandeling via medicijnen
Zelfzorg
De patiënt wast alle kleding en beddengoed in heet water. Tevens gebruikt hij een medicinale spray voor de voorwerpen die niet uit te wassen zijn. Ook is het mogelijk om de voorwerpen te verzegelen in een plastic zak zodat de luizen sterven als gevolg van
verstikking. Het is bovendien belangrijk om de bedpartner in te lichten omdat hij tegelijkertijd een behandeling nodig heeft.
Professionele medische zorg
De behandeling van schaamluizen verloopt via medicijnen die de stof permethrine bevatten. De patiënt moet hiervoor wel de specifieke richtlijnen van het insecticide (insect dodend geneesmiddel) toepassen. De meeste patiënten hebben slechts één behandeling nodig. Een eventuele tweede behandeling is vier dagen tot één week later pas mogelijk. Voor ernstige besmettingen zijn antipruritica (geneesmiddelen tegen jeuk) geïndiceerd, maar dit enkel voor 48 uur.
Prognose
Met de juiste behandeling verdwijnen de schaamluizen.
Complicaties
Door het krabben ontstaat mogelijk een
ruwe huid of een huidinfectie.
Preventie schaamluizen
Seksueel of intiem contact is niet aanbevolen wanneer de patiënt schaamluizen heeft. Het is verder nodig om vaak te baden of douchen en het beddengoed schoon te houden. Badpakken passen in een winkel moet zoveel mogelijk worden vermeden. Is dit toch nodig, dan is het belangrijk om steeds het ondergrond te dragen. Dit voorkomt het krijgen of de verspreiding van schaamluizen.
Lees verder