Cryotherapie van het oog bij netvliesaandoeningen

Een patiënt met een netvliesaandoening kan soms cryotherapie ondergaan, ook wel bekend als retinale cryopexie. Bij cryotherapie plaatst de arts een zeer koude metalen sonde, de cryoprobe, tegen de wand van het oog. Dit bevriest alle lagen van het oog, inclusief de retina aan de binnenkant. Het doel van deze behandeling is om de retina op zijn plaats te houden door middel van een adhesief litteken, dat de retina tegen de wand van het oog afdicht. Cryotherapie creëert een litteken dat functioneert als een soort "plakband", wat vergelijkbaar is met de effecten van laserbehandeling, maar waarbij koude in plaats van warmte wordt gebruikt. Deze behandelingsmethode wordt sinds het midden van de jaren 1960 door oogartsen toegepast.

• Indicaties voor cryotherapie
• Voorbereiding op de behandeling
• Tijdens de cryotherapie
• Na de behandeling
• Voordelen van cryotherapie ten opzichte van laserbehandeling
• Risico's en complicaties van cryotherapie
• Preventie en nazorg

Indicaties voor cryotherapie

Cryotherapie wordt voornamelijk ingezet bij de behandeling van netvliesloslating, een ernstige netvliesaandoening. Door de retina rondom de loslating te bevriezen, ontstaat er een adhesief litteken dat de loslating helpt stabiliseren. Cryotherapie wordt ook gebruikt bij diverse andere oogaandoeningen, zoals geavanceerd glaucoom, neovasculair glaucoom, premature retinopathie, perifere uveïtis, netvliestoxoplasmose, ziekte van Coats, diabetische retinopathie, retinale vasculitis, larve migrans (wormen) in het oog, kwaadaardige perifere melanomen van het vaatvlies of straallichaam, retinoblastoom, verspreide letsels aan het vaatvlies, conjunctivale neoplasieën van het epitheel, basaalcelcarcinoom van de oogleden, en terugkerende trichiasis.

Voorbereiding op de behandeling

De cryotherapie duurt doorgaans ongeveer vijftien minuten. Aangezien de behandeling poliklinisch plaatsvindt, kan de patiënt na afloop naar huis. Voor de behandeling ondergaat de patiënt een oogheelkundig onderzoek ter controle. Daarna worden pupilverwijdende oogdruppels toegediend om het zicht beter te kunnen beoordelen.

Tijdens de cryotherapie

Voor de behandeling worden eerst verdovende oogdruppels toegepast. Deze worden net onder het oogbindvlies (conjunctiva) aangebracht. De patiënt voelt meestal weinig tot niets van deze injectie. In sommige gevallen wordt een extra verdovingsmiddel via een injectie onder het onderste ooglid toegediend om het gehele oog te verdoven. Deze procedure is in principe pijnloos, hoewel een gevoel van druk mogelijk is. Na verdoving gebruikt de arts een koplamp en een speciale lens om de juiste positie voor de cryoprobe te bepalen, vlak naast de netvliesloslating. De cryoprobe wordt vervolgens op de retina geplaatst, wat leidt tot de vorming van waterkristallen en daarna een snelle ontdooiing, waardoor weefselvernietiging en vervolgens littekenvorming optreden. Gewoonlijk zijn tussen de drie en twaalf afzonderlijke bevriezingsgebieden nodig.

Na de behandeling

Na de cryotherapie plaatst de oogarts antibiotische zalf in het oog, wat kan leiden tot tijdelijk wazig gezichtsvermogen. Dit wazige zicht kan enkele dagen aanhouden. De patiënt krijgt een pleister over de ogen die enkele uren na de ingreep moet worden gedragen, vooral als het gehele oog verdoofd is. Dit helpt om het droge oogoppervlak te beschermen, aangezien de knipperreflex tijdelijk niet werkt. Soms kan de patiënt tijdens of na de behandeling een koud gevoel of koudehoofdpijn ervaren. Na de behandeling dient de patiënt geen zalf of oogdruppels toe te passen volgens de juiste oogdruppelrichtlijnen. Het oog heeft doorgaans tot tien dagen nodig om volledig te genezen en kan nog enkele weken rood blijven.

Voordelen van cryotherapie ten opzichte van laserbehandeling

Cryotherapie en laserbehandeling hebben beide vergelijkbare effecten, maar de keuze voor een van de twee behandelingen kan afhangen van de persoonlijke voorkeur van de arts en de patiënt. Beide behandelingen duren ongeveer even lang (ongeveer vijftien minuten, afhankelijk van het aantal en de grootte van de loslating) en zijn comfortabel. Cryotherapie kan een voordeel hebben in gevallen waar bloedingen in het oog aanwezig zijn, aangezien de bevriezing “van buiten naar binnen” plaatsvindt en geen hinder ondervindt van bloed in het oog, wat soms bij laserbehandeling kan optreden. Cryotherapie is bovendien effectief voor aandoeningen waarbij een laser niet kan worden ingezet, zoals bij bepaalde delen van de voorste helft van het oog.

Risico's en complicaties van cryotherapie

Hoewel cryotherapie een effectieve behandeling is, zijn er enkele risico's en mogelijke complicaties, waaronder:

• Infecties door de ingreep.
• Oogpijn of ongemak na de behandeling.
• Littekenvorming die kan leiden tot veranderingen in het gezichtsvermogen.
• Blindheid in zeldzame gevallen als gevolg van complicaties.

Preventie en nazorg

Om complicaties te voorkomen, is het belangrijk om de nazorginstructies van de oogarts nauwkeurig op te volgen. Dit omvat het vermijden van irriterende stoffen en het strikt naleven van de voorgeschreven medicatie en controles. Regelmatige oogonderzoeken na de behandeling zijn cruciaal om te verzekeren dat de retina goed geneest en om eventuele bijwerkingen tijdig te herkennen en te behandelen.

Lees verder

• Gezichtsvelduitval en gezichtsvelddefect: Soorten onderzoek
• Vitrectomie: Glasvochtoperatie in het oog
• Pneumatische retinopexie: Operatie bij netvliesloslating
• Netvliesloslating: Loslaten van netvlies (retina) van oog
• Sclerale knik: Operatie bij netvliesloslating in het oog