Pneumatische retinopexie: Operatie bij netvliesloslating

Het netvlies bevindt zich achteraan in het oog. De netvliescellen gebruiken licht om visuele informatie naar de hersenen te sturen. Wanneer een patiënt een netvliesloslating heeft, komt een deel van het netvlies los. Dit oogprobleem waarbij het netvlies niet meer goed functioneert, bedreigt het gezichtsvermogen. Via een pneumatische retinopexie, een bepaalde operatietechniek, herstelt de oogarts het netvlies. Een onmiddellijke behandeling voorkomt permanent verlies van het gezichtsvermogen. Na de behandeling houdt de patiënt gedurende enkele weken een speciale hoofdpositie aan zodat de luchtbel op de plaats blijft en het netvlies zich weer herstelt. Na de operatie zijn enkele complicaties mogelijk, en soms gebeurt nog andere chirurgie om een verlies van het gezichtsvermogen te voorkomen.

• Vormen van chirurgie bij een netvliesloslating
• Indicatie pneumatische retinopexie
• Tegenindicatie pneumatische retinopexie
• Voor de oogoperatie
• Tijdens de oogoperatie: Oogarts injecteert luchtbel in het oog
• Na de oogoperatie: Bepaalde hoofdpositie
• Risico's operatietechniek
• Nieuwe koppen en bijkomende informatie
• Epidemiologie van netvliesloslating
• Oorzaken van netvliesloslating
• Risicofactoren van netvliesloslating
• Symptomen van netvliesloslating
• Alarmsymptomen van netvliesloslating
• Diagnose en onderzoeken van netvliesloslating
• Behandeling van netvliesloslating
• Prognose van netvliesloslating
• Complicaties van netvliesloslating
• Preventie van netvliesloslating

Vormen van chirurgie bij een netvliesloslating

Een patiënt met een netvliesloslating heeft een behandeling of operatie nodig. De patiënt heeft namelijk last van floaters in het oog (drijvers: kleine vlekjes of spinnenwebben die zweven in het gezichtsveld). Ook lichtflitsen (fotopsie) of een gordijn over het gezichtsveld komen voor. Hierdoor is het gezichtsvermogen aangetast. Via een retinopexie maakt de chirurg het netvlies weer vast aan het oog, zodat de bloeddoorstroming naar de ogen zich herstelt en de patiënt weer goed gaat zien. Een sclerale knik of een vitrectomie gebeuren eveneens bij deze oogaandoening. Maar een pneumatische retinopexie is een minder invasieve keuze en brengt daardoor minder risico op complicaties met zich mee.

Indicatie pneumatische retinopexie

Een retinopexie gebeurt bij een netvliesloslating (ablatio retinae), een netvliesaandoening. Meestal gebeurt een netvlieslating spontaan. Volgende oorzaken zijn echter een risicofactor voor het ontwikkelen van een netvliesloslating:

• andere oogaandoeningen, zoals uveïtis
• bepaalde inflammatoire aandoeningen, zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• bijziendheid (medische term is "myopie")
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een hogere leeftijd
• een oogtrauma
• een vorige staaroperatie (cataractchirurgie)

Tegenindicatie pneumatische retinopexie

Bij een gecompliceerde scheuring is een pneumatische retinopexie niet geschikt. Dit geldt ook wanneer de scheur aanwezig is op het onderste deel van het oog. Daarnaast gaat de operatietechniek evenmin door bij patiënten die door mentale of fysieke problemen niet in staat zijn om mee te werken.

Voor de oogoperatie

Voorbereidingen

Voor de operatie ondergaat de patiënt een oogonderzoek waarbij de oogarts licht schijnt in het oog en het netvlies onderzoekt. Hiervoor verwijdt hij de pupillen van de patiënt met speciale oogdruppels, genaamd "mydriatica". De oogarts voert mogelijk nog een oogechografie uit zodat hij een beeld krijgt van de netvliesloslating.

Praktisch

Bepaalde patiënten moeten stoppen met het nemen van medicijnen. Normaal gezien mag de patiënt eten en drinken voor de behandeling, maar in een aantal gevallen gaat hij nuchter naar het ziekenhuis. Deze informatie krijgt de patiënt vooraf mee van de oogarts. De operatie gaat normaal gezien poliklinisch door, waardoor de patiënt na de operatie naar huis mag. Op de dag van de operatie krijgt de patiënt een kalmerend geneesmiddel voor de operatie, waardoor hij ontspannen is maar wel wakker blijft tijdens de ingreep. Daarna geeft de oogarts aan de patiënt pupilverwijdende oogdruppels, alsook verdovende oogdruppels waardoor de ogen van de patiënt gevoelloos zijn. Soms gebeurt de oogarts een andere verdoving die hij injecteert in het oog.

Tijdens de oogoperatie: Oogarts injecteert luchtbel in het oog

Vooreerst verwijdert de oogarts wat vloeistof uit de ogen met behulp van een spuit. Daarna injecteert de oogarts een expanderende luchtbel in het gebied in de buurt van het netvlies. De luchtbel zweeft als het ware over het loslatende gebied en duwt dit tegen de achterkant van het oog (het netvlies) aan. De oogarts gebruikt hiervoor een oftalmoscoop (oogspiegel) zodat de luchtbel op de juiste plaats terechtkomt. Vervolgens gebruikt de oogarts een zeer koud instrument (cryopexie) of een warme laserstraal (fotocoagulatie) zodat de lagen van het netvlies weer aan elkaar vasthechten. De ingreep is bijna voltooid, maar eerst plaatst de oogarts nog antibiotische zalf op de ogen om een infectie te voorkomen. Tot slot brengt de oogarts een verband aan op de ogen.

Na de oogoperatie: Bepaalde hoofdpositie

De patiënt mag meteen na de ingreep het ziekenhuis verlaten, maar hij mag niet alleen naar huis. Thuis neemt de patiënt verder antibiotische oogdruppels die hij via correcte oogdruppelrichtlijnen toedient. Soms is het oog een beetje pijnlijk na de operatie, maar dankzij gewone pijnstillers verdwijnt de pijn snel. De patiënt draagt ter bescherming de eerste dagen nog een ooglapje. De meeste patiënten herstellen volledig binnen de drie weken. Zeer belangrijk is om na de operatie een bepaalde hoofdpositie aan te nemen tijdens het grootste deel van de dag en zelfs de nacht, waardoor een andere slaappositie vereist is. Dit houdt de patiënt vol gedurende één tot drie weken na de operatie, al varieert dit soms. Hiervoor krijgt de patiënt na de operatie uitleg van de oogarts. Reizen met het vliegtuig mag gedurende een tijd ook niet; de oogarts bepaalt wanneer dit weer mag. De patiënt krijgt regelmatig controlebezoeken, te beginnen de eerste dag na de operatie.

Risico's operatietechniek

De meeste patiënten herstellen goed na de pneumatische retinopexie, maar af en toe treden toch complicaties op. Deze risico's zijn afhankelijk van de leeftijd, de medische omstandigheden en de specifieke kenmerken van de netvliesloslating van de patiënt. Enkele risico's omvatten een aanhoudende aanwezigheid van vloeistof onder het netvlies, vastzittend gas in het oog en proliferatieve vitreoretinopathie. Bij proliferatieve vitreoretinopathie ontstaan littekens op het netvlies waardoor het netvlies opnieuw loslaat. Enkele minder voorkomende risico's zijn bloedingen in het oog, cataract (staar), een glasvochtbloeding, een ontsteking in de oogbol, plooien in het netvlies, een verhoogde oogdruk (wat leidt tot de oogziekte glaucoom) en een loslating van de ooglaag onder het netvlies. Daarnaast is soms opnieuw een behandeling of operatie vereist omdat de netvliesscheur terugkomt.

Nieuwe koppen en bijkomende informatie

Epidemiologie van netvliesloslating

Netvliesloslating komt relatief vaak voor en kan op elke leeftijd optreden, maar is vooral gebruikelijk bij ouderen. De aandoening komt voor bij ongeveer 1 op de 10.000 mensen per jaar. Risico's nemen toe bij mensen met bepaalde medische aandoeningen, zoals ernstige bijziendheid of diabetische retinopathie.

Oorzaken van netvliesloslating

Netvliesloslating kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, zoals een scheur in het netvlies, een ophoping van vocht onder het netvlies of door het scheuren van het glasvocht. De aandoening kan ook ontstaan als gevolg van oogtrauma of eerdere oogoperaties. Genetische factoren kunnen eveneens een rol spelen, evenals systemische aandoeningen zoals diabetes.

Risicofactoren van netvliesloslating

De belangrijkste risicofactoren voor netvliesloslating zijn:

• Bijziendheid (myopie)
• Leeftijd (oudere volwassenen hebben een verhoogd risico)
• Oogtrauma
• Vorige oogchirurgie
• Diabetes mellitus
• Inflammatoire oogaandoeningen

Symptomen van netvliesloslating

De symptomen van netvliesloslating kunnen variëren, maar de meest voorkomende zijn:

• Plotselinge verschijning van floaters (drijvers)
• Lichtflitsen (fotopsie)
• Verlies van een deel van het gezichtsveld, wat kan lijken op een gordijn of schaduw
• Vervaagd of verminderd gezichtsvermogen

Alarmsymptomen van netvliesloslating

Alarmsymptomen die onmiddellijke medische aandacht vereisen zijn:

• Plotseling verlies van gezichtsvermogen of een groot deel van het gezichtsveld
• Aanhoudende lichtflitsen of floaters
• Plotselinge verandering in het gezichtsvermogen

Diagnose en onderzoeken van netvliesloslating

De diagnose van netvliesloslating wordt gesteld door een oogarts door middel van:

• Oogonderzoek
• Oogechografie
• Oftalmoscopie
• Indirecte oftalmoscopie

Behandeling van netvliesloslating

De behandeling van netvliesloslating is gericht op het herstellen van het netvlies aan de achterkant van het oog. Dit kan worden bereikt door:

• Pneumatische retinopexie
• Sclerale knik
• Vitrectomie
• Cryopexie of fotocoagulatie

Prognose van netvliesloslating

De prognose hangt af van de ernst van de netvliesloslating en hoe snel de behandeling wordt gestart. Bij een tijdige behandeling is de prognose meestal goed, maar bij verwaarlozing kan er blijvend gezichtsverlies optreden.

Complicaties van netvliesloslating

Mogelijke complicaties zijn:

• Terugkerende netvliesloslating
• Aangehouden oogvloeistof onder het netvlies
• Cataract
• Glasvochtbloeding
• Ontsteking in de oogbol
• Verhoogde oogdruk

Preventie van netvliesloslating

Hoewel het moeilijk is om netvliesloslating volledig te voorkomen, kunnen risicofactoren zoals oogtrauma en bepaalde oogziekten tijdig worden behandeld. Regelmatige oogcontroles en een gezonde levensstijl kunnen ook bijdragen aan het behoud van de gezondheid van het netvlies.

Lees verder

• Vitrectomie: Glasvochtoperatie in het oog
• Netvliesloslating: Loslaten van netvlies (retina) van oog
• Gezichtsvelduitval en gezichtsvelddefect: Soorten onderzoek
• Cryotherapie van het oog bij netvliesaandoeningen
• Sclerale knik: Operatie bij netvliesloslating in het oog