Uveïtis: Ontsteking uvea, middelste laag oog (oogontsteking)

Uveïtis is een ontsteking van de uvea, de middelste laag van het oog. De uvea bestaat uit de iris, het corpus ciliare (straallichaam) en het vaatvlies (choroidea). Deze laag is cruciaal omdat vele aders en slagaders bloed vervoeren naar de delen van het oog die essentieel zijn voor een goed gezichtsvermogen. Er zijn tal van mogelijke oorzaken voor deze aandoening, die zich in diverse vormen kan manifesteren. INDEX]

Epidemiologie van uveïtis

Uveïtis treft voornamelijk patiënten tussen de twintig en zestig jaar. Anterieure uveïtis is de meest voorkomende vorm, met een jaarlijkse incidentie van ongeveer 8 tot 15 per 100.000 personen. Deze vorm van uveïtis komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Er is geen duidelijke geografische voorliefde gevonden in de geraadpleegde bronnen.

Classificatie van uveïtis

Uveïtis wordt ingedeeld in vier types, afhankelijk van de locatie van de ontsteking in de uvea: anterieure uveïtis, intermediaire uveïtis, posterieure uveïtis en panuveïtis.

Anterieure uveïtis

Anterieure uveïtis, ook bekend als iritis of iridocyclitis, treedt op in de voorkant van het oog. Het is de meest voorkomende vorm van uveïtis, vaak voorkomend bij jongvolwassenen en mensen van middelbare leeftijd. Gezonde personen kunnen getroffen worden, meestal aan één oog, maar het kan ook gepaard gaan met reumatologische, huid-, maag-, long- en infectieziekten. Deze vorm ontstaat soms plotseling en kan weken aanhouden, zelfs met behandeling. Zelden is het chronisch, maar indien dat het geval is, is langdurige behandeling vereist.

Intermediaire uveïtis

Intermediaire uveïtis, ook bekend als cyclitis, is een ontsteking van het corpus ciliare. Deze vorm komt vaak voor bij jongvolwassenen en kan maanden aanhouden. Het wordt geassocieerd met aandoeningen zoals sarcoïdose en multiple sclerose.

Posterieure uveïtis

Posterieure uveïtis, ook bekend als choroiditis of chorioretinitis, betreft de ontsteking van het netvlies en vaatvlies. Dit type is de minst voorkomende vorm van uveïtis en komt voornamelijk voor aan de achterkant van het oog. Het heeft vele infectieuze en niet-infectieuze oorzaken.

Panuveïtis

Panuveïtis, of diffuse uveïtis, is een vorm waarbij alle delen van de uvea ontstoken zijn. Een bekende vorm van panuveïtis is de ziekte van Behçet, die ernstige schade aan het netvlies kan veroorzaken.

Oorzaken en erfelijkheid van uveïtis

Uveïtis kan tientallen oorzaken hebben, waaronder virale, fungale en bacteriële infecties, oogletsels en auto-immuunaandoeningen. Ook blootstelling aan giftige chemicaliën en roken kunnen bijdragen aan het ontstaan van uveïtis. Vaak blijft de oorzaak echter onbekend.

Mogelijke oorzaken van uveïtis zijn onder andere:

• Acute achterste multifocale placoid pigment epitheliopathie
• Aids
• Auto-immuunaandoeningen
• Birdshot retinochoroidopathie
• Brucellose
• CMV retinitis
• Colitis ulcerosa
• Herpes simplex / Herpes zoster
• West-Nijlvirus
• Histoplasmose
• Juveniele idiopathische artritis
• Juveniele reumatoïde artritis
• Leptospirose
• Oculaire toxoplasmose
• Oogletsels
• Oogtumoren
• Psoriasis
• Psoriatische artritis
• Reactieve artritis
• Reumatoïde artritis
• Sarcoïdose
• Syfilis
• Systemische lupus erythematosus
• Toxocariasis
• Tuberculose
• Ziekte van Bechterew
• Ziekte van Behçet
• Ziekte van Kawasaki
• Ziekte van Lyme
• Ziekte van Vogt-Koyanagi-Harada

Symptomen van uveïtis

De symptomen van uveïtis variëren afhankelijk van het type ontsteking. Bij anterieure uveïtis zijn symptomen onder andere lichtgevoeligheid (fotofobie), wazig zicht, verminderde gezichtsscherpte, oogpijn en rode ogen. Soms kan de pupil anders gevormd zijn of niet goed reageren op licht (miosis). Deze symptomen kunnen in één of beide ogen voorkomen.

Bij intermediaire en posterieure uveïtis, die meestal beide ogen treffen, zijn symptomen zoals floaters (zwevende vlekken in het zicht) typisch. Posterieure uveïtis kan ernstige gezichtsverlies veroorzaken en wordt vaak alleen gedetecteerd via een oogonderzoek.

Panuveïtis veroorzaakt alle bovengenoemde symptomen. Daarnaast kan uveïtis ook frontale hoofdpijn veroorzaken.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose uveïtis wordt gesteld door een oogarts middels een grondig oogheelkundig onderzoek, inclusief oftalmoscopie om de fundus van het oog te bestuderen. Hiervoor worden de pupillen eerst verwijd met mydriatica. Daarnaast worden de medische geschiedenis van de patiënt nagegaan, de gezichtsscherpte gemeten en de oogdruk gecontroleerd met tonometrie. Soms is ook fluorescentieangiografie nuttig. Bij een onderliggende oorzaak kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn, zoals röntgenfoto's, huidbiopten en bloedonderzoeken.

Behandeling van uveïtis

Medicatie zoals steroïden (oogdruppels, tabletten of injecties) wordt gebruikt om de ontsteking te verminderen. Het is belangrijk om uveïtis snel te diagnosticeren en te behandelen om permanent verlies van gezichtsvermogen en andere complicaties te voorkomen.

Prognose van uveïtis

De prognose van uveïtis varieert sterk. Sommige vormen zijn mild en acuut en treden slechts eenmalig op, terwijl andere herhaaldelijk terugkeren of chronisch zijn. Chronische uveïtis kan leiden tot complicaties zoals vertroebeling van de cornea, cataract, neovascularisatie, schade aan de oogzenuw, verhoogde oogdruk (glaucoom), zwelling van de retina of netvliesloslating. Deze complicaties kunnen permanent verlies van gezichtsvermogen veroorzaken.

Complicaties

Uveïtis kan leiden tot diverse complicaties, waaronder:

• Vertroebeling van de cornea
• Cataract
• Neovascularisatie
• Schade aan de oogzenuw
• Verhoogde oogdruk (glaucoom)
• Zwelling van de retina
• Netvliesloslating

Deze complicaties kunnen blijvende schade aan het gezichtsvermogen veroorzaken en vereisen vaak langdurige en intensieve behandeling.

Preventie van uveïtis

Hoewel niet alle vormen van uveïtis voorkomen kunnen worden, zijn er enkele maatregelen die kunnen helpen het risico te verminderen:

• Regelmatige oogonderzoeken, vooral voor mensen met een verhoogd risico
• Vermijden van oogletsel en snel behandelen bij verwonding
• Goede controle van onderliggende systemische ziekten
• Vermijden van blootstelling aan giftige stoffen
• Stoppen met roken om het risico te verminderen

Door aandacht te besteden aan deze preventieve maatregelen, kan de kans op het ontwikkelen van uveïtis verminderd worden.

Lees verder

• Sympathische oogontsteking: Vorm van uveïtis
• Intermediaire uveïtis: Oogontsteking met ontstoken glasvocht
• Oogontsteking: Oorzaken en symptomen van ontstoken ogen
• Anterieure uveïtis: Oogontsteking van straallichaam en iris
• Posterieure uveïtis: Oogontsteking van netvlies en vaatvlies