Ziekte van Bechterew: Blijvende gewrichtsontsteking

De ziekte van Bechterew, een vorm van chronische ontsteking van de gewrichten, treft voornamelijk jongere mannen. De aandoening veroorzaakt ernstige ontsteking van de wervelkolom en het bekken (spondylitis). Na verloop van tijd leidt deze ontsteking tot verbening van de ligamenten, waardoor de wervelkolom verstijft (ankylopoëse). Ook de ogen kunnen bij sommige patiënten worden aangetast door verschillende oogontstekingen. De behandeling richt zich op het behoud van een goede houding en het verlichten van symptomen door medicatie. Ondanks langdurige behandelingen hebben patiënten met de ziekte van Bechterew over het algemeen een goede prognose.

• Synoniemen ziekte van Bechterew
• Epidemiologie van de aandoening
• Oorzaken en erfelijkheid: Genetische en omgevingsfactoren
• Symptomen: Wervelkolom en ogen
• Algemene symptomen
• Wervelkolom
• Ogen
• Gewrichten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van de aandoening
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties van de ziekte van Bechterew

Synoniemen ziekte van Bechterew

De ziekte van Bechterew staat ook bekend onder verschillende synoniemen, waaronder:

• Ankyloserende spondylitis
• Reumatoïde spondylitis
• Spondylarthritis ankylopoietica
• Spondylitis ankylopoetica
• Spondyloartritis ankylopoietica
• Ziekte van Marie-Strümpell

De afkorting "ALS" wordt soms gebruikt voor deze aandoening.

Epidemiologie van de aandoening

De ziekte van Bechterew komt voor bij ongeveer 2 op de 1.000 mensen. Mannen worden drie keer vaker getroffen dan vrouwen. De symptomen beginnen meestal tussen de leeftijd van 15 en 35 jaar.

Oorzaken en erfelijkheid: Genetische en omgevingsfactoren

De ziekte van Bechterew wordt veroorzaakt door een combinatie van genetische en omgevingsfactoren. Hoewel veel van deze factoren nog niet volledig geïdentificeerd zijn, zijn er bepaalde genen bekend die het risico verhogen. Dit betreft onder andere het HLA-B27-gen, het ERAP1-gen, het IL1A-gen en het IL23R-gen. Ongeveer 90% van de patiënten heeft het HLA-B27-gen in hun bloed. De ziekte komt vaak voor in families, wat wijst op een erfelijke component.

Symptomen: Wervelkolom en ogen

Algemene symptomen

Sommige patiënten ervaren weinig of geen symptomen van deze chronische gewrichtsontsteking. Bij velen begint de ziekte met een ontsteking van het heiligbeen (sacrum) en het darmbeen (os ileum). Deze ontsteking kan zich langzaam uitbreiden naar de gewrichten tussen de wervels, wat leidt tot een vorm van ontstekingsreuma. Symptomen beginnen vaak in de adolescentie of vroege volwassenheid.

Wervelkolom

In de vroege stadia van de ziekte ontstaan symptomen meestal aan één zijde en kunnen ze intermitterend zijn. Naarmate de ziekte vordert, worden de pijn en stijfheid constanter. De patiënt ervaart doorgaans pijn in de lage rug en rugstijfheid, vooral 's ochtends. De wervelkolom verstijft door verbening van de ligamenten, wat de bewegingsvrijheid beperkt. Dit kan leiden tot een kromming van de wervelkolom naar voren, wat een "ankylose" wordt genoemd. De ziekte kan zich uitbreiden naar de schouders, heupen en, minder vaak, de knieën. Als de ziekte de gewrichten tussen de wervelkolom en de ribben aantast, kan dit ademhalingsproblemen veroorzaken en de borstkasbeweging beperken. Patiënten met een gevorderde ziekte hebben een verhoogd risico op wervelfracturen en kunnen ook nekpijn ervaren.

Ogen

Ongeveer een derde van de patiënten met de ziekte van Bechterew ontwikkelt oogontstekingen, zoals iritis of uveïtis. Acute iritis kan pijn aan de ogen en verhoogde gevoeligheid voor licht (fotofobie) veroorzaken. Soms wordt ook oogkasontsteking gerapporteerd.

Gewrichten

Sommige patiënten ervaren pijnlijke, gezwollen vingers en/of tenen, wat dactylitis wordt genoemd.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De diagnose van de ziekte van Bechterew wordt gesteld door middel van een grondige anamnese (vraaggesprek), lichamelijk onderzoek en aanvullende diagnostische onderzoeken. Symptomen die wijzen op de ziekte van Bechterew zijn onder andere:

• Een sluipend begin van lage rugpijn.
• Verbetering van symptomen bij lichaamsbeweging.
• Verergering van symptomen in de ochtend (ochtendstijfheid van minstens dertig minuten) of bij inactiviteit.
• Aanwezigheid van symptomen gedurende meer dan drie maanden.
• Aanvankelijk wisselende symptomen, die in een gevorderd stadium continu aanwezig zijn.
• Beginnende symptomen voor de leeftijd van veertig jaar.

Diagnostisch onderzoek
Radiografisch onderzoek (röntgenfoto) toont vaak een beeld van verbeende tussenwervelschijven en wervels, wat lijkt op een "bamboo spine". Bloedonderzoek kan de aanwezigheid van het HLA-B27-gen aantonen, wat een belangrijke marker is voor de ziekte van Bechterew.

Differentiële diagnose
Aandoeningen met vergelijkbare symptomen die moeten worden uitgesloten zijn onder andere:

• Aangeboren wervelvervorming
• Artrose (gewrichtsontsteking door slijtage van kraakbeen)
• Degeneratieve wervelschijfaandoening
• Hernia nucleus pulposus
• Heterotope botvorming
• Kyfose (abnormale kromming van de wervelkolom)
• Lagere cervicale wervelkolomfracturen en dislocaties
• Lumbale aandoeningen, zoals lumbale spondylose
• Osteofibreuze dysplasie
• Psoriatrische artritis
• Reactieve artritis
• Spondylolisthesis (verschuiving van wervels)
• Thoracische wervelfracturen en ontwrichtingen
• Wervelkanaalstenose
• Ziekte van Forestier (ontstekingsziekte van de spieren)

Behandeling van de aandoening

Zelfzorg

Een goede houding en oefeningen ter verbetering van de houding en versterking van de spieren zijn cruciaal. Zwemmen wordt vaak aangeraden, vooral als de behandeling vroeg wordt gestart. Daarnaast is voldoende rust belangrijk. Patiënten worden geadviseerd om op een stevige matras met een plat of geen kussen te slapen om de rug te ondersteunen.

Professionele medische zorg

De behandeling van de ziekte van Bechterew omvat vaak het gebruik van ontstekingsremmers. Steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen en niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) zijn effectief. Systemische corticosteroïden worden doorgaans vermeden, en rugbraces kunnen nuttig zijn voor sommige patiënten. Aangezien chronische ziekten zoals de ziekte van Bechterew een aanzienlijke invloed kunnen hebben op de mentale gezondheid, wordt steeds meer nadruk gelegd op psychologische ondersteuning en counseling als onderdeel van de behandeling. Dit kan helpen bij het omgaan met de emotionele impact van de ziekte en het verbeteren van de algehele levenskwaliteit.

Prognose

De vooruitzichten voor patiënten met de ziekte van Bechterew zijn over het algemeen goed in vergelijking met patiënten met andere chronische reumatische aandoeningen, zoals reumatoïde artritis. Hoewel langdurige behandelingen noodzakelijk zijn, blijven veel patiënten functioneel en actief. Ongeveer 47% van de patiënten ervaart mobiliteitsproblemen. Ernstige lichamelijke handicaps komen voor, maar de meeste patiënten behouden een goede kwaliteit van leven.

Complicaties van de ziekte van Bechterew

In zeldzame gevallen kunnen complicaties optreden, zoals:

• Hartproblemen, zoals cardiale geleidingsstoornissen en aortaregurgitatie.
• Longproblemen, zoals longfibrose.
• Zenuwstelselproblemen, zoals Caudasyndroom.
• Depressie

Lees verder

• Artritis: Gewrichtsontsteking met pijn, zwelling & stijfheid
• Gezwollen gewrichten: Oorzaken van gewrichtszwelling
• Gewrichtspijn: Oorzaken pijnlijke gewrichten (artralgie)
• Gewrichtsstijfheid: Oorzaken van stijve gewrichten
• Ontstekingsreuma: Soorten, oorzaken, symptomen & behandeling