Ziekte van Bechterew: Blijvende gewrichtsontsteking
Bij de ziekte van Bechterew, die vooral jongere mannen treft, zijn de gewrichten van de wervelkolom en het bekken ernstig ontstoken (spondylitis = wervelontsteking). Na verloop van tijd verstijft bij deze chronische gewrichtsontsteking de wervelkolom (ankylopoëse = gewrichtsverstijving) door verbening van de ligamenten. Ook de ogen zijn bij een deel van de patiënten betrokken met diverse oogontstekingen tot gevolg. De behandeling is vooral gebaseerd op het behouden van een goede houding, maar medicatie verlicht eveneens de symptomen. Patiënten met de ziekte van Bechterew hebben over het algemeen een vrij goede prognose ondanks de langdurige behandelingen.
Synoniemen ziekte van Bechterew
De ziekte van Bechterew is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- ankyloserende spondylitis
- reumatoïde spondylitis
- spondylarthritis ankylopoietica
- spondylitis ankylopoetica
- spondylitis ankylopoietica
- spondyloartritis ankylopoietica
- ziekte van Marie-Strümpell
"ALS" vormt de afkorting van deze aandoening.
Epidemiologie aandoening
De aandoening komt voor bij 2 op de 1.000 mensen. Mannen zijn drie keer zo vaak dan vrouwen aangetast. Meestal starten de symptomen tussen het 15de en 35ste levensjaar.
Oorzaken en erfelijkheid: Ophoping van ammoniak in bloed
De ziekte van Bechterew is veroorzaakt door een combinatie van genetische factoren en omgevingsfactoren, waarvan de meeste niet geïdentificeerd zijn. Wel zijn variaties in verschillende genen bekend die de kans op deze aandoening verhogen. Dit betreft het HLA-B-gen, het ERAP1-gen, het IL1A-gen en het IL23R-gen. De ziekte komt dikwijls familiair voor; 90% van de patiënten heeft de erfelijke factor HLA-B27 in het bloed.
Symptomen: Wervelkolom en ogen
Sommige patiënten hebben weinig of geen symptomen bij deze blijvende
gewrichtsontsteking. Een
ontsteking van de tussen heiligbeen (sacrum) en het darmbeen (os ileum) is één van de eerste zichtbare symptomen van de ziekte van Bechterew. Deze
ontsteking breidt zich langzaam uit naar de voegen tussen de wervels, waardoor deze
vorm van ontstekingsreuma ontstaat. Deze symptomen treden op vanaf de adolescentie of vroege volwassenheid.
Algemene symptomen
Algemene symptomen omvatten milde
vermoeidheid,
koorts, anorexia of
gewichtsverlies.
Wervelkolom
Aan het begin van de ziekte ontstaan de symptomen gewoonlijk aan één zijde en verschijnen de symptomen op met tussenpozen. Naarmate de ziekte vordert, nemen de
pijn en stijfheid toen en is dit ook constanter. De patiënt heeft een verstijfde wervelkolom door verbening van de ligamenten. Hierbij heeft de patiënt pijn in de rug (
lage rugpijn) en
rugstijfheid (
vooral 's morgens). Na verloop van tijd verlopen de bewegingen met de rug moeilijker en is de patiënt beperkt in zijn beweging omdat de botten van de wervelkolom (wervels) samensmelten. Deze progressieve benige fusie is gekend als "ankylose". De wervelkolom verkromt soms sterk naar de buik toe. De ziekte van Bechterew breidt zich soms uit naar de schouders, heupen (heupmisvormingen), en, minder vaak, de knieën. Naarmate de ziekte vordert, en de gewrichten tussen de wervelkolom en de ribben aantast, is het moeilijk om de
borstkas te bewegen en krijgt de patiënt
ademhalingsproblemen. Patiënten met een gevorderde ziekte zijn ook meer vatbaar voor wervelfracturen. Soms treedt ook
nekpijn op.
Ogen
Daarnaast presenteert ongeveer één derde van de patiënten met de ziekte van Bechterew zich soms met de
oogontsteking iritis of
uveïtis. Acute iritis veroorzaakt
pijn aan de ogen en een verhoogde gevoeligheid voor licht (
fotofobie). Een
oogkasontsteking is een ander gemeld symptoom bij de ziekte van Bechterew.
Gewrichten
De ziekte kenmerkt zich bij een aantal patiënten eveneens met pijnlijke, gezwollen vingers en/of tenen (
dactylitis)
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De diagnose gebeurt via een anamnese (= vraaggesprek) met de patiënt, een grondig lichamelijk onderzoek en diagnostische onderzoeken. Volgende symptomen wijzen in de richting van de ziekte van Bechterew:
- De patiënt heeft een sluipend begin van lage rugpijn.
- De symptomen verbeteren bij lichaamsbeweging.
- De symptomen verergeren in de ochtend (ochtendstijfheid van minstens dertig minuten) of bij inactiviteit
- De symptomen zijn al langer dan drie maanden aanwezig
- De symptomen zijn aanvankelijk wisselend maar in een vergevorderd stadium continu aanwezig.
- Het begin van de symptomen is gebeurd voor de leeftijd van veertig jaar.
Diagnostisch onderzoek
De verbeende tussenwervelschijven vertonen via een
radiografisch onderzoek (= röntgenfoto) samen met de wervels het beeld van de geledingen van bamboe (bamboo-spine, spine = ruggengraat). Bij een
bloedonderzoek test de patiënt positief op de aanwezigheid van het HLAB27-gen.
Differentiële diagnose
Volgende aandoeningen vertonen gelijkaardige symptomen en zijn daarom de differentiële diagnose:
- aangeboren wervelvervorming
- artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen met pijn, stijfheid, gewrichtsgeluiden en hardheid)
- degeneratieve wervelschijfaandoening
- diabetische ulcera
- hernia nucleus pulposus
- heterotope botvorming
- kyfose
- lagere cervicale wervelkolomfracturen en dislocaties (ontwrichtingen)
- lumbale aandoening
- lumbale spondylose (veroudering van wervelkolom in onderrug)
- lumbale wervelkolomfracturen en dislocaties
- osteofibreuze dysplasie
- psoriatrische artritis
- reactieve artritis
- spondylolisthesis (verschuiving van wervel met pijn en zwakte) en spondylolyse
- thoracische wervelfracturen en ontwrichtingen
- wervelkanaalstenose
- ziekte van Forestier (ontstekingsziekte aan de spieren)
Behandeling aandoening
Zelfzorg
Een goede houding is van uitermate belang bij de behandeling van deze ziekte. De patiënt volgt oefeningen om de houding te verbeteren en te de spieren te versterken om eventuele vervormingen tegen te gaan.
Zwemmen is een uitstekende tip voor patiënten met de ziekte van Bechterew. Dit geldt met name voor patiënten waarbij de behandeling vroeg begint. Voorts is voldoende rust gewenst, waarbij de patiënt op de rug op een stevige matras met een plat of geen kussen gaat liggen.
Professionele medische zorg
De meeste patiënten reageren goed op ontstekingsremmers
Steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen zijn effectief bij de behandeling van patiënten. Andere
niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) zijn eveneens nuttig. Verdovende en systemische corticosteroïden vallen te vermijden. Rugbraces zijn ook nuttig voor sommige patiënten.
Complicaties blijvende gewrichtsontsteking
In zeldzame gevallen treft de ziekte van Bechterew het hart (cardiale geleidingsstoornissen en aortaregurgitatie), de longen (
longfibrose) en het zenuwstelsel (Caudasyndroom). Ook een
depressie is gemeld bij de patiënten.
Prognose ziekte
De vooruitzichten bij patiënten met de ziekte van Bechterew zijn doorgaans goed in vergelijking met patiënten met bijvoorbeeld
reumatöide artritis (chronische auto-immuunaandoening met een ontsteking van gewrichten en andere organen). Patiënten hebben doorgaans wel langdurige behandelingen tegen de ontsteking nodig. Een ernstige lichamelijke handicap is niet ongebruikelijk bij patiënten met de aandoening. Mobiliteitsproblemen treden bij ongeveer 47% van de patiënten op. De meeste patiënten blijven geruime tijd functioneel en actief na het begin van de symptomen.
Lees verder