Argininosuccinemie: Ophoping van ammoniak in bloed
Argininosuccinemie is een erfelijke aandoening die ontstaat door een tekort of defect in het enzym argininosuccinaatsynthetase lyase (ASL). Dit enzym speelt een cruciale rol in de ureumcyclus, het proces waarmee ammoniak, een toxisch bijproduct van eiwitmetabolisme, uit het bloed wordt verwijderd. Wanneer dit enzym niet goed functioneert, kan ammoniak zich ophopen in het bloed, wat schadelijk is voor het zenuwstelsel en kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. De aandoening kan zowel aangeboren als verworven zijn. Vroege opsporing en behandeling zijn essentieel om ernstige gevolgen te voorkomen, hoewel complicaties vaak blijven bestaan, wat de levenskwaliteit kan beïnvloeden. Allan et al. beschreven deze zeldzame aandoening voor het eerst in 1958.
Synoniemen argininosuccinemie
Argininosuccinemie (ASA) staat ook bekend onder de volgende synoniemen:
- arginino succinase deficiëntie
- argininosuccinaatsynthetase zuur lyase deficiëntie
- argininosuccinaatsynthetase lyase deficiëntie
- argininosuccinic acidemie
- argininosuccinic acidurie
- argininosuccinicaciduria
- argininosuccinyl-CoA lyase deficiëntie
- argininosuccinase deficiëntie
- ASA deficiëntie
- ASA-urie
- ASL-deficiëntie
Epidemiologie van argininosuccinemie
Argininosuccinemie is een zeldzame aandoening met een geschatte prevalentie van 1 op 70.000 tot 218.000 levendgeborenen wereldwijd. De lage frequentie en de moeilijkheid van diagnose kunnen betekenen dat de werkelijke incidentie hoger is. De aandoening treft mannen en vrouwen in gelijke mate.
Het komt vaker voor in bepaalde etnische groepen, zoals mensen van Mediterrane afkomst. Dit kan wijzen op een genetische predispositie binnen deze populaties. De bewustwording van argininosuccinemie is cruciaal, aangezien vroegtijdige diagnose de prognose aanzienlijk kan verbeteren.
Het is belangrijk om te vermelden dat de prevalentie van deze aandoening mogelijk ondergerapporteerd wordt door het gebrek aan kennis en screening in de algemene bevolking. Educatie en training van zorgverleners zijn daarom van groot belang voor een betere herkenning van symptomen en het tijdig uitvoeren van de benodigde tests.
Regionale variaties
Er zijn regionale variaties in de prevalentie van argininosuccinemie, afhankelijk van genetische en omgevingsfactoren. In sommige landen zijn er meer meldingen van gevallen, mogelijk als gevolg van een hogere frequentie van genetische mutaties. Dit benadrukt de noodzaak van genetische screening in bepaalde risicopopulaties.
Vroegtijdige detectie en screening
Vroegtijdige detectie door middel van neonatale screening programma’s kan helpen bij het identificeren van pasgeborenen met argininosuccinemie voordat symptomen zich manifesteren. Dit stelt zorgverleners in staat om onmiddellijk interventies te starten, wat kan helpen bij het voorkomen van ernstige complicaties.
Oorzaken en erfelijkheid: Ophoping van ammoniak in het bloed
Genmutatie
Argininosuccinemie wordt veroorzaakt door mutaties in het ASL-gen, dat codeert voor het enzym argininosuccinaatsynthetase lyase. Dit enzym speelt een essentiële rol in de ureumcyclus, die helpt bij het afbreken van ammoniak, een bijproduct van eiwitmetabolisme. Mutaties in het ASL-gen resulteren in een defect of afwezigheid van dit enzym, waardoor ammoniak zich ophoopt in het bloed. Dit kan leiden tot een ernstige toestand van hyperammoniëmie, wat toxisch is voor het centrale zenuwstelsel.
Mechanisme van ziekte
De afwezigheid van het argininosuccinaatsynthetase-enzym leidt tot een verstoring van de ureumcyclus, waardoor ammoniak niet effectief kan worden omgezet in ureum. Dit leidt tot een toxische ophoping van ammoniak in het bloed, wat neurotoxische effecten kan veroorzaken. Dit kan de hersenfunctie aantasten en leiden tot ernstige neurologische schade.
Overervingspatroon
Argininosuccinemie wordt overgeërfd volgens een autosomaal recessief patroon. Dit betekent dat een persoon de aandoening alleen ontwikkelt als hij twee kopieën van het gemuteerde gen erft, één van elke ouder. De ouders zijn vaak dragers van het defecte gen maar vertonen meestal geen symptomen.
De kans dat twee dragers een kind met argininosuccinemie krijgen, is 25% bij elke zwangerschap. Genetische expertise is belangrijk voor families met een geschiedenis van deze aandoening om hen te informeren over hun risico's.
Risicofactoren
Bij argininosuccinemie zijn er verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van deze aandoening kunnen verhogen. Het is belangrijk voor patiënten en zorgverleners om deze factoren te herkennen, zodat passende maatregelen kunnen worden genomen.
Genetische predispositie
Argininosuccinemie is een erfelijke aandoening die wordt veroorzaakt door mutaties in het ASL-gen. Het risico op het ontwikkelen van de aandoening is hoger bij patiënten met een familiegeschiedenis van deze genetische aandoening. Patiënten die drager zijn van een defect ASL-gen hebben een grotere kans om symptomen te ontwikkelen, vooral als ze een tweede mutatie erven van een andere ouder.
Omgevingsfactoren
Hoewel argininosuccinemie voornamelijk genetisch is, kunnen omgevingsfactoren ook een rol spelen bij het verergeren van de aandoening. Factoren zoals infecties, stress of andere metabole ziekten kunnen leiden tot een verhoogde productie van ammoniak in het lichaam. Dit kan vooral problematisch zijn voor patiënten die al een verstoord metabolisme hebben.
Voedingspatroon
Een onevenwichtig voedingspatroon kan ook een risicofactor zijn voor het ontwikkelen van ernstige complicaties bij patiënten met argininosuccinemie. Een voedingspatroon dat arm is aan eiwitten of niet de juiste voedingsstoffen bevat, kan leiden tot een verergering van de symptomen en een hogere kans op metabole ontregelingen. Het is essentieel dat patiënten met argininosuccinemie goed worden begeleid in hun voedingskeuzes om het risico op complicaties te minimaliseren.
Medicatiegebruik
Bepaalde medicaties kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van symptomen of complicaties bij patiënten met argininosuccinemie. Bijvoorbeeld, medicijnen die de ammoniakproductie verhogen of de uitscheiding van ureum verminderen, kunnen leiden tot een verslechtering van de aandoening. Patiënten moeten goed geïnformeerd zijn over hun medicijngebruik en regelmatig hun behandelplan met hun zorgverleners bespreken.
Risicogroepen
Bepaalde groepen mensen lopen een hoger risico om argininosuccinemie of de complicaties ervan te ontwikkelen. Het is belangrijk om deze risicogroepen te identificeren voor gerichte screening en vroege interventie.
Families met een erfelijke achtergrond
Patiënten die geboren zijn uit ouders met een familiegeschiedenis van argininosuccinemie of andere ureumcyclusstoornissen vormen een belangrijke risicogroep. Het is cruciaal dat deze families genetisch advies krijgen om hun risico te begrijpen en om te leren over prenatale testmogelijkheden. Dit kan toekomstige generaties helpen om geïnformeerde keuzes te maken.
Pasgeborenen en zuigelingen
Pasgeborenen en zuigelingen zijn ook een risicogroep voor argininosuccinemie. Het is belangrijk om screeningsprogramma's voor metabole aandoeningen te implementeren, zodat deze aandoening vroegtijdig kan worden vastgesteld. Vroegtijdige diagnose kan leiden tot een betere behandeling en een significante vermindering van de symptomen en complicaties.
Patiënten met andere metabole aandoeningen
Mensen die al lijden aan andere metabole aandoeningen hebben een hoger risico op het ontwikkelen van complicaties door argininosuccinemie. Dit kan het gevolg zijn van een reeds verstoorde stofwisseling, waardoor het lichaam minder goed in staat is om ammoniak te verwerken. Regelmatige monitoring en multidisciplinaire zorg zijn noodzakelijk voor deze patiënten om hun gezondheid te optimaliseren.
Zwangere vrouwen
Zwangere vrouwen met een geschiedenis van argininosuccinemie of met een dragerschap van het ASL-gen moeten bijzondere aandacht krijgen. De hormonale veranderingen en de verhoogde metabolische belasting tijdens de zwangerschap kunnen het risico op complicaties verhogen. Het is belangrijk dat deze vrouwen nauwgezet worden gevolgd door zorgverleners die gespecialiseerd zijn in genetische aandoeningen en zwangerschap.
Symptomen en vormen: Aangeboren en verworven
Aangeboren
De symptomen van aangeboren argininosuccinemie verschijnen meestal kort na de geboorte. Tekenen van de aandoening kunnen onder meer lethargie, verminderde eetlust, braken, versnelde ademhaling, koorts en desoriëntatie omvatten. Patiënten kunnen ook prikkelbaar zijn en last hebben van hersenoedeem (hersenzwelling). Epileptische aanvallen en coma zijn ook mogelijk. Langdurige gevolgen kunnen een vertraagde ontwikkeling, verstandelijke beperking, leverbeschadiging, huidletsels en fragiele haren en nagels omvatten.
Verworven
Hoewel minder gebruikelijk, kan argininosuccinemie ook verworven worden door acute infecties, stress, medicijngebruik of een ongecontroleerde eiwitinname. Deze gevallen komen vaker voor bij kinderen die eerder geen symptomen vertoonden. Dit benadrukt de noodzaak van voortdurende monitoring bij kinderen die in risicosituaties verkeren.
Symptomen bij verworven gevallen
De symptomen bij verworven argininosuccinemie kunnen variëren van mild tot ernstig en zijn vaak afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Kinderen kunnen plotselinge veranderingen in gedrag of ontwikkeling vertonen, wat kan leiden tot verwarring over de diagnose. Het is cruciaal om een grondige evaluatie uit te voeren bij elke patiënt met verdachte symptomen.
Alarmsymptomen van argininosuccinemie
Argininosuccinemie kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, en het is van cruciaal belang dat zowel patiënten als zorgverleners zich bewust zijn van de alarmsymptomen die wijzen op een acute verslechtering van de toestand. Het tijdig herkennen van deze symptomen kan de sleutel zijn tot effectieve behandeling en het voorkomen van levensbedreigende situaties.
Verhoogde ammoniakspiegels
Een van de meest significante alarmsymptomen van argininosuccinemie is een verhoogde ammoniakspiegel in het bloed. Dit kan zich uiten in diverse symptomen, waaronder slaperigheid, lethargie, desoriëntatie en zelfs verlies van bewustzijn. Deze symptomen wijzen op hyperammoniëmie, wat een directe bedreiging vormt voor het centrale zenuwstelsel. Bij de eerste tekenen van deze symptomen is het essentieel om onmiddellijk medische hulp in te schakelen, aangezien een hoge ammoniakconcentratie snel kan leiden tot ernstige neurologische schade en zelfs de dood.
Neurologische symptomen
Neurologische symptomen kunnen zich snel ontwikkelen bij patiënten met argininosuccinemie en zijn vaak een teken van ernstige complicaties. Het optreden van epileptische aanvallen, spierspasmen of tremoren en verlies van coördinatie en balans zijn belangrijke signalen dat de toestand van de patiënt verslechtert. Wanneer deze symptomen zich manifesteren, is het van groot belang om snel te handelen en medische evaluatie te verkrijgen, omdat deze symptomen kunnen duiden op levensbedreigende hersenschade of andere acute neurologische aandoeningen.
Veranderingen in eetlust en spijsvertering
Patiënten met argininosuccinemie kunnen ook veranderingen in hun eetlust en spijsvertering ervaren, wat alarmbellen zou moeten laten afgaan. Ernstige braken, een verminderde eetlust of zelfs een weigering om te eten kunnen allemaal indicatoren zijn van een verslechtering van de stofwisseling. Daarnaast kunnen abdominale pijn en ongemak wijzen op een toename van toxische stoffen in het lichaam die niet effectief worden gemetaboliseerd. Het is belangrijk dat zorgverleners alert zijn op deze symptomen, aangezien ze kunnen leiden tot verdere complicaties en de noodzaak voor onmiddellijke medische interventie kunnen vereisen.
Psychiatrische symptomen
Psychiatrische symptomen kunnen optreden als gevolg van de accumulatie van toxische stoffen in het lichaam, die zich manifesteren in gedragsveranderingen. Patiënten kunnen agressief of prikkelbaar worden, en symptomen van depressie of stemmingswisselingen kunnen ook optreden. Het is van essentieel belang om deze symptomen serieus te nemen, aangezien ze kunnen wijzen op neurologische betrokkenheid die directe aandacht en behandeling vereist. Een tijdige erkenning van deze symptomen kan helpen om verdere achteruitgang in de mentale gezondheid van de patiënt te voorkomen.
Tekenen van leverproblemen
Aangezien argininosuccinemie gerelateerd is aan leverfunctiestoornissen, kunnen alarmsymptomen die duiden op leverproblemen zich op verschillende manieren presenteren. Geelzucht, gekenmerkt door een vergeling van de huid en ogen, kan optreden als de lever niet effectief functioneert. Patiënten kunnen ook verhoogde bloedingen of blauwe plekken ervaren door een afname van de stollingsfactoren die door de lever worden geproduceerd. Daarnaast kunnen symptomen zoals een opgezette en pijnlijke lever wijzen op ernstige levercomplicaties zoals leverfalen. Het is cruciaal om deze symptomen onmiddellijk te evalueren, aangezien een verslechtering van de leverfunctie levensbedreigend kan zijn.
Acute respiratoire problemen
Bij argininosuccinemie kunnen ook acute ademhalingsproblemen optreden, wat kan wijzen op een ernstige stofwisselingscrisis. Symptomen zoals een snelle ademhaling of ademhalingsmoeilijkheden kunnen erop wijzen dat de patiënt niet genoeg zuurstof ontvangt. Cyanose, gekenmerkt door een blauwe verkleuring van de huid, vooral rond de lippen en nagels, is een ernstig symptoom dat onmiddellijke aandacht vereist. Bij deze symptomen moet er snel gehandeld worden, aangezien zuurstofgebrek kan leiden tot onomkeerbare schade aan vitale organen.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De diagnose argininosuccinemie wordt gesteld door een combinatie van klinische evaluatie, familiegeschiedenis en gespecialiseerde tests. Bij verdenking op een ureumcyclusstoornis worden bloedonderzoeken en genetische testen uitgevoerd om de aanwezigheid van verhoogde ammoniakniveaus en mutaties in het ASL-gen te bevestigen.
Bloedonderzoek en genetische testen
Bloedonderzoeken zijn essentieel om hyperammoniëmie te detecteren. Verhoogde ammoniakniveaus, samen met een laag ureum-niveau, kunnen wijzen op een probleem in de ureumcyclus. Genetische tests zijn noodzakelijk om mutaties in het ASL-gen te bevestigen en te differentiëren van andere ureumcyclusstoornissen.
Differentiële diagnose
De symptomen van argininosuccinemie kunnen overlappen met die van andere metabole aandoeningen. Differentiële diagnose kan nodig zijn om andere aandoeningen uit te sluiten, zoals:
- Arginase deficiëntie
- Argininosuccinaatsynthetase deficiëntie (citrullinemie)
- Carbamylfosfaatsynthetase (CPS) deficiëntie
- Hyperammoniëmie
- Hyperammoniëmie-Hyperornithinemie-Homocitrullinurie (HHH) syndroom
- Hyperinsulinisme
- Methylmalonzuuracidurie
- N-acetylglutamaat synthetase deficiëntie
- Ornithinetranscarbamylase (OTC) deficiëntie
- Propionzuur acidemie (Propionyl CoA carboxylase deficiëntie)
- Reye-syndroom
Het uitsluiten van deze aandoeningen is cruciaal, aangezien ze verschillende behandelstrategieën vereisen.
Behandeling van argininosuccinemie
De behandeling van argininosuccinemie is multidisciplinair en omvat een team van specialisten zoals een kinderarts, neuroloog, geneticus en diëtist. De behandeling richt zich op het verminderen van ammoniakniveaus en het ondersteunen van de patiënt bij het beheren van de aandoening:
- Voedingspatroon – Patiënten volgen een strikt eiwitarm voedingspatroon om de productie van ammoniak te minimaliseren. Dit voedingspatroon moet zorgvuldig worden beheerd om te zorgen voor voldoende groei en ontwikkeling. Het betrekken van een diëtist kan helpen bij het opstellen van een evenwichtig voedingspatroon.
- Medicatie – Geneesmiddelen zoals natriumbenzoaat en natriumfenylbutyraat kunnen helpen bij het verlagen van ammoniakniveaus in het bloed. Deze medicijnen werken door alternatieve routes voor ammoniakafvoer te bieden, waardoor de belasting van de lever vermindert.
- Dialyse – In ernstige gevallen kan hemodialyse nodig zijn om ammoniak snel uit het bloed te verwijderen. Dit kan tijdelijk zijn of een langdurige behandeling vereisen, afhankelijk van de respons op andere therapieën.
- Levertransplantatie – Bij ernstige gevallen kan een levertransplantatie worden overwogen, vooral als andere behandelingen niet effectief zijn gebleken. Dit biedt een mogelijkheid voor een curatieve benadering van de aandoening, hoewel het risico op complicaties tijdens en na de operatie moet worden overwogen.
Psychologische ondersteuning
Naast fysieke behandeling is psychologische ondersteuning ook belangrijk. Patiënten en hun gezinnen kunnen expertise nodig hebben om de emotionele en sociale impact van de aandoening te verwerken. Het bieden van expertise en ondersteuningsgroepen kan waardevol zijn in dit proces.
Prognose en levensverwachting
De prognose van argininosuccinemie hangt sterk af van de snelheid van diagnose en de effectiviteit van de behandeling. Vroege diagnose en adequate behandeling kunnen de meeste ernstige complicaties voorkomen. Ondanks de behandeling kunnen echter langdurige problemen zoals vertraagde ontwikkeling, verstandelijke handicaps, leverziekte en arteriële hypertensie optreden.
Zonder behandeling kan argininosuccinemie leiden tot ernstige neurologische schade, coma en zelfs de dood. De levensverwachting varieert aanzienlijk, maar met tijdige en adequate behandeling kunnen de meeste patiënten een redelijk normale levensduur hebben.
Complicaties
Bij zowel de aangeboren als verworven vormen van argininosuccinemie kunnen verschillende complicaties optreden die de gezondheid en het welzijn van de patiënt aanzienlijk beïnvloeden. Het is belangrijk om deze complicaties goed te begrijpen om tijdig in te kunnen grijpen.
Chronische leververgroting (hepatomegalie)
Chronische leververgroting is een veelvoorkomende complicatie bij patiënten met argininosuccinemie. Dit komt voort uit de ophoping van ammoniak en andere toxische stoffen die de leverfunctie onder druk zetten. Hepatomegalie kan leiden tot pijn en ongemak in de buikregio en kan ook bijdragen aan verdere leverbeschadiging als het niet tijdig wordt behandeld. Langdurige leververgroting kan ook de kans op levergerelateerde aandoeningen verhogen, zoals leverontsteking en tumoren.
Leverdysfunctie
Leverdysfunctie is een ernstige complicatie die kan voortkomen uit chronische hepatomegalie. Dit kan zich uiten in leverfibrose, een aandoening waarbij het leverweefsel littekens vertoont, en cirrose, een vergevorderde fase van leverziekte die de normale leverstructuur en functie aanzienlijk aantast. Patiënten met leverproblemen lopen het risico op leverfalen, wat levensbedreigend kan zijn. Het tijdig diagnosticeren van leverproblemen is cruciaal voor het verbeteren van de prognose van de patiënt.
Neurocognitieve stoornissen
Neurocognitieve stoornissen zijn een belangrijke bezorgdheid bij argininosuccinemie. De ophoping van ammoniak in het bloed kan leiden tot hersenschade, wat zich kan uiten in cognitieve beperkingen en ontwikkelingsvertragingen bij jonge patiënten. Symptomen kunnen variëren van leermoeilijkheden tot ernstige gedragsproblemen en problemen met sociale interactie. Het is van belang dat patiënten en gezinnen ondersteuning krijgen bij het omgaan met deze stoornissen, inclusief therapieën die gericht zijn op het verbeteren van cognitieve functies.
Fragiele haren en nagels
Een minder vaak besproken, maar veelvoorkomende complicatie is de fragiliteit van haren en nagels. Patiënten kunnen merken dat hun haar dunner wordt en sneller breekt, terwijl hun nagels broos zijn en gemakkelijk splijten. Dit kan niet alleen esthetische zorgen met zich meebrengen, maar ook wijzen op een onderliggend probleem met de voedingstoestand of de absorptie van voedingsstoffen. Een evenwichtig voedingspatroon kan helpen om deze symptomen te verlichten.
Hypokaliëmie
Hypokaliëmie, of een laag kaliumgehalte in het bloed, kan optreden bij patiënten met argininosuccinemie als gevolg van een onevenwichtig voedingspatroon of het gebruik van bepaalde medicijnen. Dit kan leiden tot spierzwakte, vermoeidheid en hartproblemen. Het is essentieel om het kaliumniveau regelmatig te controleren en aan te passen waar nodig. Patiënten moeten worden aangemoedigd om kaliumrijke voedingsmiddelen in hun voedingspatroon op te nemen, zoals bananen en spinazie, om hypokaliëmie te voorkomen.
Arteriële hypertensie
Arteriële hypertensie is een andere complicatie die kan optreden bij deze patiënten. Hoge bloeddruk kan leiden tot verdere cardiovasculaire complicaties en verhoogt het risico op beroertes en hartziekten. Regelmatige monitoring van de bloeddruk is cruciaal, en er kunnen medicamenteuze interventies nodig zijn om de bloeddruk onder controle te houden. Leefstijlaanpassingen, zoals regelmatige lichaamsbeweging en een zoutarm voedingspatroon, kunnen ook helpen bij het beheersen van de bloeddruk.
Ernstige gevallen
In ernstige gevallen van argininosuccinemie kunnen patiënten in coma raken als gevolg van hyperammoniëmie. Dit vereist onmiddellijke medische interventie, vaak in de vorm van dialyse, om het ammoniakniveau snel te verlagen. Het risico op overlijden is reëel en benadrukt de noodzaak van tijdige diagnose en behandeling. Patiënten en hun families moeten goed geïnformeerd worden over de symptomen van hyperammoniëmie, zodat ze snel kunnen handelen bij het optreden van deze symptomen.
Preventie en advies
Hoewel argininosuccinemie niet kan worden voorkomen, kunnen vroege opsporing en behandeling de ernstige gevolgen minimaliseren. Het is belangrijk dat zowel patiënten als zorgverleners zich bewust zijn van de risicofactoren en symptomen.
Genetische expertise
Voor patiënten met een familiegeschiedenis van genetische aandoeningen kan genetische expertise nuttig zijn bij het plannen van toekomstige zwangerschappen. Dit helpt om het risico op argininosuccinemie en andere genetische aandoeningen in toekomstige generaties te beoordelen. Het biedt ouders de mogelijkheid om geïnformeerde keuzes te maken over gezinsplanning. Genetische testen kunnen ook helpen bij het identificeren van dragers van de aandoening binnen de familie.
Educatie van patiënten en families
Educatie van patiënten en hun families is cruciaal om symptomen tijdig te herkennen. Dit kan helpen bij het vroegtijdig inroepen van medische hulp, waardoor ernstige complicaties kunnen worden voorkomen. Voorlichting kan ook helpen om angst en onzekerheid rondom de aandoening te verminderen. Het organiseren van educatieve sessies en het verstrekken van informatie via brochures kunnen waardevolle hulpmiddelen zijn voor families.
Bewustwording bij zorgverleners
Het is van belang dat zorgverleners goed geïnformeerd zijn over argininosuccinemie, zodat ze snel en adequaat kunnen reageren op symptomen. Training en bijscholing kunnen helpen om de kennis over deze aandoening te vergroten, wat de kwaliteit van zorg ten goede komt. Het opzetten van multidisciplinaire teams kan ook bijdragen aan een holistische aanpak van de zorg voor patiënten met argininosuccinemie.
Regelmatige controle en monitoring
Regelmatige controle en monitoring van patiënten met argininosuccinemie zijn essentieel voor het optimaliseren van de gezondheidsresultaten. Dit omvat frequente bloedonderzoeken om ammoniakniveaus en elektrolytenbalans te controleren. Aanpassingen in het behandelingsplan kunnen noodzakelijk zijn op basis van de resultaten van deze controles. Het opstellen van een gestructureerd zorgplan kan patiënten helpen om de nodige opvolging te waarborgen.