Hepatische encefalopathie: oorzaken, symptomen & behandeling

Hepatische encefalopathie, ook leverencefalopathie genoemd, is een aandoening die wordt veroorzaakt door een zieke lever. De lever is bijvoorbeeld door cirrose ziek. De hersenfunctie van patiënten wordt aangetast. Er zijn verschillende stadia waarin de zieke patiënt zich kan bevinden en deze stadia worden uitgedrukt in graden. Overmatig alcoholgebruik en medicijnen zijn enkele oorzaken van de ziekte. Men kan als symptomen onder andere slapeloosheid, gedragsveranderingen en concentratieproblemen ervaren. Met de juiste behandeling kan men geheel genezen.

Over hepatische encefalopat

Hepatische encefalopathie - ook wel leverencefalopathie genoemd - is een aandoening die wordt veroorzaakt door een zieke lever. De aandoening treedt op als de lever abnormaal functioneert. Dit abnormale functioneren van de lever kan onder andere zijn veroorzaakt door cirrose. Cirrose treedt meestal op door overmatig alcoholgebruik. De lever heeft als taak om giftige stoffen uit het bloed te verwijderen. Als de lever aangetast is, dan zullen er giftige stoffen in het bloed achterblijven. Dit tast de hersenfunctie van de patiënt aan, waardoor de klachten voornamelijk psychisch van aard zijn. Hepatische encefalopathie wordt onder andere gekenmerkt door mentale stoornissen, maar is een gecompliceerd syndroom.

Lever en cirrose

De lever is een zeer belangrijk orgaan in ons lichaam. De lever heeft heel veel verschillende functies. Zo draagt het bij aan onze stofwisseling, door de omzetting van suikers, vetten en eiwitten, maar zorgt het ook dat giftige stoffen uit ons lichaam worden verwijderd. Deze giftige stoffen zijn medicijnen, alcohol en drugs. Een buitensporige inname van deze stoffen kan ertoe leiden dat de lever verminderd gaat functioneren. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de leveraandoening cirrose. Cirrose tast het uiterst fijne leverweefsel aan en laat er bindweefsel voor in de plaats komen. Dit proces is onomkeerbaar en zorgt voor blijvende schade aan de lever. Gezien het aantal functies van de lever is deze schade gevaarlijk voor het functioneren van het hele lichaam. Niet voor niets is cirrose dan ook een belangrijke doodsoorzaak bij de leeftijdsgroep van 45 tot 65 jaar oud.

Ammoniak

Een van de giftige stoffen die de lever uit het bloed moet verwijderen is ammoniak. Ammoniak kan namelijk de hersenen aantasten. Een verminderde leverwerking, door bijvoorbeeld cirrose, vermindert de afbraak van ammoniak. Daarom wordt er verondersteld dat de hoofdoorzaak van hepatische encefalopathie een verhoogd ammoniakgehalte in het bloed is. Echter, andere producten die normaal door de lever afgebroken zouden moeten worden kunnen ook een rol spelen.

Oorzaken

De oorzaken van hepatische encefalopathie zijn hierboven al vermeld. Het disfunctioneren van de lever is de algemene oorzaak, maar dit disfunctioneren wordt weer door verschillende andere oorzaken bepaald. Over het algemeen wordt dan overmatig alcoholgebruik ook als een hele belangrijke oorzaak gezien. Maar ook een ernstige infectie aan de lever kan leverencefalopathie veroorzaken. Ook het eten van veel eiwitrijk voedsel kan als oorzaak worden gezien. De lever moet dan immers veel van deze producten afbreken. Geneesmiddelen kunnen daarnaast ook de oorzaak zijn van leverencefalopathie.

Symptomen

Het belangrijkste symptoom van leverencefalopathie is een verminderde hersenfunctie. Zo worden patiënten minder bewust van bepaalde situaties, ze lijken een beetje weg te dromen. Ook het denkvermogen en gedrag van de patiënt kan worden aangetast. Daarnaast kunnen er ook stemmingswisselingen optreden. Slapeloosheid is ook een belangrijk symptoom. De aandoening wordt ingedeeld in verschillende graden. Bepaalde symptomen duiden op graad 1 van de ziekte, ook wel het minst erge stadium van de ziekte. Bij graad 4 bevindt de patiënt zich in een gevorderd stadium van de ziekte. Hieronder staan de symptomen per graad van de ziekte.

Graad 1

• Slapeloosheid
• Overdreven gedrag
• Verkorte concentratieboog
• Ongecoördineerde spieractiviteit

Graad 2

• Meer slapeloosheid
• Verminderd oriëntatievermogen
• Verlies tijdsbesef, concentratievermogen en rekenvaardigheid
• Verergering van de ongecoördineerde spieractiviteit en ook onduidelijk spreken en schrijven

Graad 3

• Buitensporige gedragingen
• Grote persoonlijkheidsveranderingen
• Slaapproblemen in een nog weer verergerd stadium
• Bijna geen concentratievermogen meer

Graad 4

• Bewusteloosheid
• Geen persoonlijkheidskenmerken
• Coma

In het meeste gevallen is het lastig om de symptomen te herkennen en ze te linken aan deze ziekte.

Behandeling

Allereerst zal de arts op zoek gaan naar de oorzaak van het mentale disfunctioneren. Stelt hij vast dat leverencefalopathie de oorzaak is, dan wordt de blik al snel op de lever geworpen. Immers een zieke lever zorgt voor leverencefalopathie. Er wordt gekeken naar de oorzaak van de zieke lever. Dat kan een infectie zijn of een bepaald geneesmiddel wat de patiënt gebruikt. Het kan ook cirrose zijn, maar daar kan de arts niks tegen doen. De arts kan dan hoogstens bepaalde andere factoren wegnemen die door de aanwezigheid van cirrose complicaties veroorzaken. Zo kan de patiënt leverencefalopathie hebben door een bepaalde infectie. Deze infectie kon alleen optreden doordat de patiënt cirrose had, waardoor de lever verzwakt was. De infectie kan worden bestreden en dus kan men leverencefalopathie bestrijden, maar de cirrose kan men niet bestrijden maar was in dit geval indirect verantwoordelijk voor leverencefalopathie.
Daarnaast is het belangrijk om de opnamen van ammoniak door het lichaam te beperken. Door dit te doen kan men de hepatische encefalopathie lichtelijk verminderen of in ieder geval niet laten verergeren. Een verminderde eiwitiname kan in eerste instantie helpen. Maar ook een verhoogde inname van vezels en groenten zorgt ervoor dat minder ammoniak in het lichaam wordt opgenomen.
De juiste behandeling is afhankelijk van de symptomen en oorzaken van de ziekte. Zo kan het geheel schoonmaken van de lever ook zin hebben. Er is totale genezing van leverencefalopathie mogelijk, maar meestal zal men nog lichtelijk de gevolgen van de ziekte altijd blijven ervaren.