Oogontsteking: Oorzaken en symptomen van ontstoken ogen

Oogontsteking: Oorzaken en symptomen van ontstoken ogen Een oogontsteking (inflammatie van het oog, oculaire ontsteking) is een aandoening waarbij één of meer delen van een oog gezwollen, rood, warm en pijnlijk zijn, hetgeen mogelijk resulteert in problemen met het gezichtsvermogen. Een ontsteking van het oog is het gevolg van een allergische reactie, een auto-immuunaandoening, een ooginfectie, een oogletsel of oogirritatie. Bij het ontstoken oog of de ontstoken ogen gaan soms nog andere symptomen vergezeld, zoals een oogafscheiding, een vastgeplakt oog of jeukende ogen. De correcte diagnose van de oogproblemen is van primordiaal belang om mogelijke complicaties te voorkomen. Vaak volstaan enkele zelfzorgmaatregelen voor het behandelen of voorkomen van een oogontsteking, maar in enkele gevallen is een medische behandeling vereist die steeds is toegespitst op de onderliggende oorzaak van de oogontsteking.

Oorzaken van oogontsteking

Een oogontsteking is de reactie van het lichaam op:

Een allergische reactie

Het lichaam reageert mogelijk op diverse ongevaarlijke stoffen zoals stof, gras en pollen. Deze veroorzaken irritatie aan het oog, wat leidt tot een oogontsteking. Andere veel voorkomende allergische stoffen zijn medicijnen (zoals bisfosfonaten: medicatie bij botaandoeningen), sommige voedingsmiddelen en insectenbeten zoals een bijensteek. Allergische conjunctivitis is een voorbeeld van een oogbindvliesontsteking die ontstaat als gevolg van een allergische reactie.

Een auto-immuunziekte

Een inflammatie van het oog (oogontsteking) is soms een teken van een onderliggende auto-immuunaandoening. Het lichaam veroorzaakt dan een ontstekingsreactie tegen weefsels van de ogen. Enkele voorbeelden van deze auto-immuunziekten die klachten aan de ogen veroorzaken, omvatten:

Bij het gebruik van make-up rond de ogen, zijn een aantal hygiënische maatregelen nodig / Bron: Manuel Marín, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)Bij het gebruik van make-up rond de ogen, zijn een aantal hygiënische maatregelen nodig / Bron: Manuel Marín, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
Een ooginfectie
Een oogontsteking door infecties komt vaak voor bij mensen die slechte hygiënische normen hanteren. Het is aanbevolen om in de ochtend en net voor het slapen ’s nachts de ogen te reinigen om infecties door bacteriën (bacteriële ooginfecties), virussen (virale ooginfecties) en schimmels (schimmelinfectie aan de ogen) te voorkomen. Vrouwen die mascara gebruiken, krijgen het advies om de make-up weg te wassen alvorens ze gaan slapen. Volgende ooginfecties komen mogelijk voor:

Een oogletsel

Het oog is vatbaar voor een trauma door blootstelling aan de omgeving. Gewone verwondingen die oogontsteking veroorzaken, omvatten een stomp trauma, een hoornvliesletsel, irriterende stoffen zoals chemicaliën, oogkasfracturen of insectenbeten.

Het dragen van contactlenzen leidt mogelijk tot irritatie / Bron: Fifikins, Flickr (CC BY-2.0)Het dragen van contactlenzen leidt mogelijk tot irritatie / Bron: Fifikins, Flickr (CC BY-2.0)
Oogirritatie
Het dragen van contactlenzen is één van de mogelijke risicofactoren voor een oogontsteking. De contactlenzen moeten schoon gehouden worden om irriterende stoffen in het oog en ooginfecties te voorkomen.

Indeling oogontstekingen

Het oog bestaat uit drie verschillende lagen: de retina (het netvlies), de uvea en de sclera. Het netvlies is de binnenste laag van het oog. De uvea – de middelste laag van het oog – bevat aderen en bloedvaten die bloed aan het oog leveren. De buitenste laag van het oog, de sclera, is de beschermlaag van het oog en is wit van kleur. De oogzenuwen die signalen van het oog naar de hersenen sturen voor de interpretatie van visuele informatie, zijn verbonden aan de sclera achterin het oog. Volgende typen oogontstekingen hebben betrekking op een gedeelte van of het volledige oog:

Wazig zien komt mogelijk voor / Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)Wazig zien komt mogelijk voor / Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)

Symptomen

Symptomen van een oogontsteking hebben betrekking op de ogen, de oogleden of de omliggende weefsels. Een oogontsteking is een vaak voorkomend probleem voor mensen van alle leeftijden. De klachten houden een paar minuten tot jaren aan, afhankelijk van het type en de ernst van de onderliggende ziekte of aandoening. De ontsteking doet zich voorts voor in één oog of beide ogen tegelijk. De primaire symptomen zijn oogpijn, roodheid van het oog, rode oogleden, zwelling van het oog en/of gezwollen oogleden en/of gezwollen weefsels rond de ogen, een verhoogde warmte in het aangetaste oog en overmatig tranende ogen. Andere symptomen zijn causaal van aard (hebben betrekking op de oorzaak). Deze omvatten:

Andere prominente symptomen zijn een algemene lichaamswelling (oedeem), ademhalingsproblemen of een verandering in het bewustzijn.

Diagnose en onderzoeken

Alarmtekens

Een oogontsteking wijst mogelijk op een ernstige aandoening, zoals een anafylactische reactie, orbitale cellulitis of een hoornzweer. Medische hulp is nodig wanneer een onverklaarbare of aanhoudende ontsteking (langer dan vier dagen) van het oog of de ogen aanwezig is. Ook bij een oogletsel is het verstandig om meteen een oogarts te raadplegen. Verdere alarmtekens zijn een zwelling van het ooglid, de mond en/of het gezicht, ernstige ademhalingsstoornissen en een plotse wijziging in het gezichtsvermogen.

Diagnostisch onderzoek

De oogarts moet eerst een grondige uitleg krijgen over de klachten en de medische geschiedenis van de patiënt. Om een nauwkeurige diagnose te maken, moet de oogarts een aantal oogonderzoeken uitvoeren. De oogarts bekijkt de ogen van de patiënt met een spleetlamp. Om de achterkant van het oog te bekijken, moet hij de pupillen eerst vergroten wat mogelijk is met behulp van mydriatica, pupilverwijdende oogdruppels. Daarna voert hij met een oftalmoscoop een kijkonderzoek van de achterkant van het oog uit (fundoscopie) Standaard voert hij ook een tonometrie uit, een oogonderzoek om de oogaandoening glaucoom op te sporen. De oogarts meet voorts de gezichtsscherpte. Verder zijn laboratoriumtesten nodig om mogelijke oorzaken zoals infecties of auto-immuunafwijkingen op te sporen. Soms zijn nog meerdere beeldvormende onderzoeken nodig om de diagnose te stellen alsook om de ziekte op te volgen.

Behandeling bij ontstoken oog of ogen

De behandeling van de oogontsteking is afhankelijk van de oorzaak. EHBO en andere medische hulp is nodig bij een oogtrauma. Verder zijn bij een aantal oogontstekingen ook andere (dringende) medische behandelingen vereist. Soms gebeurt dit via medicatie, maar een oogbehandeling of een oogoperatie behoren ook tot de mogelijke behandelingsopties. Soms is het evenwel reeds voldoende om enkele levensstijlaanpassingen door te voeren om de oogontsteking te voorkomen of behandelen. Meestal heeft de ontsteking van het oog zelfs geen behandeling nodig omdat deze slechts een paar minuten duurt.

Zelfzorg

Ooghygiëne
Het is belangrijk om de oogleden in de ochtend en avond te reinigen. Hiervoor moeten mensen voorzichtig van buiten naar binnen wrijven met een natte katoenen doek. Een warme natte doek op de ogen leggen vermindert de symptomen van het ontstoken oog. Verder zijn contactlenzen uit den boze aangezien ze mogelijk van een oogontsteking verergeren. Zijn oogdruppels nodig, dan is het verstandig om minimaal acht uur te wachten alvorens de contactlenzen in te brengen. Om vuil en stof in de ogen te vermijden, is het tot slot verstandig om een zonnebril op te zetten. Dit helpt eveneens voor het voorkomen van schadelijke UV-stralen in het oog en bij fotofobie (lichtschuwheid).

Kurkuma is een natuurlijke ontstekingsremmer / Bron: Ajale, PixabayKurkuma is een natuurlijke ontstekingsremmer / Bron: Ajale, Pixabay
Voeding
Volgende voedingsstoffen zijn belangrijk:
  • antioxidanten in de vorm van vitamine A (donkergroen bladgroenten en gele of rode groenten en fruit), vitamine C (citrusvruchten en groenten zoals broccoli en spruitjes) en vitamine E (volle granen en oliën), mineralen en selenium.
  • essentiële vetzuren (omega-3-vetzuren) zoals vette vis (zalm, forel, sardines, makreel en tonijn) evenals omega-3 supplementen tabletten
  • kruiden zoals curcumin / kurkuma (currypoeder), hete peper, rozemarijn, oregano en gember

Professionele medische behandeling

Corticosteroïden
Corticosteroïden zijn vaak bekend als ‘steroïden’. Dit zijn krachtige medicijnen die een ontsteking verminderen. De patiënt brengt oogdruppels met steroïden direct in het oog aan. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij een ontsteking na oogchirurgie of bij oogaandoeningen zoals uveïtis. Bij conjunctivitis (oogbindvliesontsteking) zijn deze oogdruppels niet geïndiceerd omdat deze mogelijk blindheid veroorzaken. Enkel in bepaalde omstandigheden zet de oogarts deze medicijnen in. Na een chirurgische ingreep aan de ogen zet de arts soms oogdruppels antibiotica in, die de patiënt eveneens moet toepassen via correcte oogdruppelrichtlijnen. Antibiotica-oogdruppels voorkomen een infectie en verminderen een ontsteking. Corticosteroïde oogdruppels past de patiënt meestal de eerste 24 tot 48 uur aan en dan minder vaak als de ontsteking verbetert. Het is belangrijk om de juiste instructies op te volgen. Verder is langdurig gebruik niet aanbevolen, omdat dit een risico vormt voor het ontwikkelen van glaucoom (verhoogde oogdruk met mogelijk druk op oogzenuw waardoor schade ontstaat) of cataract (staar: troebele ooglens).

Niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s)
NSAID’s verminderen of voorkomen oogpijn en een oogontsteking na een operatie of laserbehandeling. Ibuprofen is een voorbeeld van een NSAID.

Andere geneesmiddelen voor pijnlijke of geïrriteerde ogen
Verder zijn in de apotheker oogdruppels verkrijgbaar om de symptomen te verminderen die veroorzaakt zijn door stoffige of rokerige atmosferen, oogstress of chloor in zwembaden. De vrij verkrijgbare oogdruppels behandelen pijnlijke, rode, bloeddoorlopen of geïrriteerde ogen. Een oogontsteking veroorzaakt door allergieën zoals hooikoorts, zijn tot slot te behandelen met antihistaminica-oogdruppels.

Prognose van de ontsteking van het oog of de ogen

De prognose van de oogontstekingen is zeer variabel. In veruit de meeste gevallen is het met zelfzorgtips, medicatie en/of een medische behandeling mogelijk om het gezichtsvermogen weer te verbeteren zodat de klachten verdwenen zijn en de patiënt weer een normale visus heeft. Verder zijn er behandelingsmogelijkheden die de progressie van een oogontsteking vertragen zodat het resterende gezichtsvermogen zo optimaal mogelijk blijft, maar is het niet mogelijk om de verloren visus te herstellen. Zelden verliest de patiënt permanent het gezichtsvermogen of moet de arts zelf het oog verwijderen (enucleatie), wat vooral tot stand komt bij een oogtrauma.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Geïrriteerde ogen: wat kun je hieraan doenGeïrriteerde ogen: wat kun je hieraan doenAls je ogen geïrriteerd zijn, komt dat omdat hele kleine bloedvaatjes in het oogwit uitzetten. Vaak voel je het ook jeuk…
Een ontstoken oogEen ontstoken oogEen ontstoken oog komt behoorlijk vaak voor en is erg vervelend. Het kan jeuk, pijn, nare irritatie en tranen opleveren…
Een ontstoken oog: Oorzaak en behandelingEen ontstoken oog: Oorzaak en behandelingBijna iedereen heeft wel eens last gehad van een ontstoken oog. Een ontstoken oog is niet alleen vervelend, maar kan ook…
Anterieure uveïtis: Oogontsteking van straallichaam en irisAnterieure uveïtis: Oogontsteking van straallichaam en irisDe uvea is de middelste laag van het oog. Anterieure uveïtis (uveïtis anterior) is de medische term voor een ontsteking…

Gebroken teen of tenen: Behandeling van teenfractuurGebroken teen of tenen: Behandeling van teenfractuurElke teen bestaat uit twee of drie kleine botten. Deze botten zijn klein en broos. Wanneer mensen de teen stoten of wann…
Pijn aan de voet: symptomen, oorzaak en behandeling voetpijnPijn aan de voet: symptomen, oorzaak en behandeling voetpijnVoetpijn komt vaak voor. Je voeten dragen je je hele leven en worden dagelijks gebruikt. Voetpijn kan daarom behoorlijk…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Son Of Groucho, Flickr (CC BY-2.0)
  • Geraadpleegd op 14 oktober 2017:
  • Causes, Symptoms and Treatment of Eye Inflammation, https://vitanetonline.com/forums/1/Thread/2887
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Diet for eye inflammation, https://www.livestrong.com/article/468281-eye-inflammation-diet/
  • Eye inflammation, https://www.healthgrades.com/symptoms/eye-inflammation
  • Treatments for eye allergies, http://www.netdoctor.co.uk/medicines/allergy-and-asthma/a25903/treatments-for-eye-allergies/
  • Treatments for eye inflammation, http://www.netdoctor.co.uk/medicines/eyes/a25940/treatments-for-eye-inflammation/
  • Wat is oogontsteking?, https://oogfonds.nl/oogziektes/oogontsteking/wat-is-oogontsteking/
  • What is Eye Inflammation: Symptoms, Causes, Diagnosis, and Treatment, https://www.docdoc.com/info/condition/eye-inflammation
  • Afbeelding bron 1: Manuel Marín, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 2: Fifikins, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 3: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 4: Ajale, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 01-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 14
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.