Dacryocystitis: Ontsteking van de traanzak van het oog

Dacryocystitis is een aandoening waarbij de traanzak van het oog ontstoken raakt. Deze aandoening kan zowel bij zuigelingen als bij volwassenen ouder dan veertig jaar optreden. Dacryocystitis ontstaat meestal door een verstopte traanbuis (de traanafvoergang naar de neus), waardoor bacteriën niet uit het lichaam kunnen worden afgevoerd en zich ophopen in de traanzak, wat leidt tot ontsteking. Hoewel de ontsteking vaak acuut is, kan de aandoening ook chronisch worden met terugkerende infecties. Er zijn verschillende behandelingsopties beschikbaar, zoals warmtekompressen, medicatie en in sommige gevallen chirurgie.

• Epidemiologie van dacryocystitis
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Verstopping van de traanbuis
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen van acute en chronische dacryocystitis
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van dacryocystitis
• Prognose
• Complicaties van dacryocystitis
• Preventie van dacryocystitis
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met dacryocystitis
• Zorg voor een goede ooghygiëne
• Breng warme kompressen aan
• Gebruik voorgeschreven antibiotica
• Vermijd het dragen van contactlenzen
• Raadpleeg je arts voor verdere behandeling
• Overweeg een goede algehele gezondheid en voedingspatroon
• Wees alert op complicaties
• Misvattingen rond dacryocystitis
• Dacryocystitis is enkel een probleem van het oog
• Dacryocystitis komt alleen voor bij volwassenen
• Dacryocystitis wordt veroorzaakt door slechte hygiëne
• Dacryocystitis geneest vanzelf zonder behandeling
• Dacryocystitis kan niet chronisch worden
• Antibiotica alleen volstaan om dacryocystitis te behandelen
• Dacryocystitis verhoogt het risico op andere gezondheidsproblemen niet

Epidemiologie van dacryocystitis

Epidemiologie

Dacryocystitis is een infectie van de traanbuis die meestal optreedt als gevolg van een verstopte traanbuis. De aandoening komt voor bij zowel volwassenen als kinderen, maar de prevalentie verschilt afhankelijk van de leeftijd en onderliggende gezondheidsomstandigheden. In het algemeen is dacryocystitis een veelvoorkomende aandoening, vooral bij oudere volwassenen en pasgeborenen.

Prevalentie bij pasgeborenen
Bij pasgeborenen komt dacryocystitis vaak voor als gevolg van een verstopte traanbuis, wat een normaal verschijnsel is bij de geboorte. De prevalentie is hoog bij zuigelingen van minder dan een jaar oud, en in veel gevallen wordt de aandoening vanzelf beter zonder medische behandeling.

Prevalentie bij volwassenen
Bij volwassenen is dacryocystitis vaker gerelateerd aan een chronische verstopte traanbuis, vaak door verwondingen, infecties of degeneratieve veranderingen in de traanbuis. De prevalentie neemt toe bij ouderen, vooral bij vrouwen.

Geslachtsverschillen
Dacryocystitis komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, vooral bij volwassenen. Dit kan te maken hebben met anatomische verschillen, zoals een smaller kanaal bij vrouwen, die de kans op blokkades verhoogt.

Mechanisme

Het mechanisme van dacryocystitis houdt in dat er een infectie ontstaat in de traanzak of traanbuis door een blokkade die voorkomt dat tranen normaal kunnen afvloeien. Dit zorgt ervoor dat bacteriën zich ophopen en infectie veroorzaken, wat leidt tot ontsteking en pijn in het getroffen gebied.

Blokkade van de traanbuis
De traanbuis kan verstopt raken door een aantal oorzaken, zoals slijm, cellulaire debris of een anatomische afwijking. Wanneer de traanbuis geblokkeerd is, kan dit leiden tot een ophoping van tranen, wat een perfecte omgeving creëert voor bacteriële groei en infectie.

Infectie en ontsteking
Zodra de traanbuis verstopt raakt, kunnen bacteriën zich gaan vermenigvuldigen in de ophopende vloeistof. Dit leidt tot een ontsteking van de traanzak (dacryocystitis), wat vaak gepaard gaat met pijn, roodheid en zwelling rondom het oog.

Oorzaken: Verstopping van de traanbuis

Dacryocystitis ontstaat meestal door een obstructie (verstopping) van de ductus nasolacrimalis (de traanafvoergang naar de neus). Deze obstructie kan ontstaan door een idiopathische inflammatoire stenose (primair verworven obstructie van de ductus nasolacrimalis), waarbij een vernauwing door ontsteking optreedt. Daarnaast kan een traanzakontsteking secundair ontstaan door trauma, infecties, ontstekingen, gezwellen of mechanische obstructies (secundaire verworven obstructie van het traandrainagesysteem). Deze obstructie leidt tot een ophoping van tranen in een afgesloten traandrainagesysteem, wat bacteriële groei en ontsteking veroorzaakt. Mogelijke oorzaken van een verstopping van de traanbuis zijn onder andere:

• Adenoïden (neusamandelen)
• Atrofische rhinitis sicca
• Bacteriële infecties zoals tuberculose, syfilis, trachoom, Staphylococcus epidermidis (meest voorkomende), Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa (infectie bij verzwakte personen), Escherichia coli, Pneumococcus, Propionibacterium acnes, Mycobacterium fortuitum
• Difterie (besmettelijke bacteriële infectie van keel en luchtwegen)
• De ziekte van Wegener
• Eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) van de neusgaten
• Ethmoidale tumor
• Nasale tumor
• Een traansteen
• Oogtrauma
• Ethmoïdale mucocele
• Hypertrofische rhinitis
• Mazelen (virale infectie met symptomen aan de ogen zoals oogbindvliesontsteking en huiduitslag)
• Nasaal septum abces
• Nasaal trauma
• Nasale mucosale infectie
• Purulente rhinitis
• Rhinitis fibrinosa
• Rhinitis ozaenosa
• Rinolithiasis
• Roodvonk (bacteriële infectie met keelpijn en huiduitslag)
• Sarcoïdose
• Schimmelinfecties zoals Candida albicans, Aspergillus niger
• Septumafwijking (afwijkend neustussenschot)
• Sinusitis (bovenkaak en ethmoïdaal)
• Syfilitische rhinitis
• Vasomotorische rhinitis
• Vergrote inferieure turbinate
• Virale infectie: Besmettelijke klierkoorts
• Voorhoofdsholte neoplasma
• Vreemd lichaam in de neus

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van dacryocystitis vergroten. Deze omvatten onder meer veroudering, infecties en anatomische afwijkingen die de normale traanafvoer verstoren.

Ouderen en anatomische veranderingen
Naarmate mensen ouder worden, kunnen de traanbuizen degenereren en de afvoer van tranen belemmeren. Dit maakt ouderen vatbaarder voor het ontwikkelen van dacryocystitis.

Chronische sinusitis
Een andere risicofactor voor het ontwikkelen van dacryocystitis is chronische sinusitis, aangezien dit de normale traanafvoer kan verstoren en het risico op infecties vergroot.

Trauma of operatie aan het oog
Oogtrauma of chirurgische ingrepen rond het oog kunnen leiden tot vernauwing of blokkade van de traanbuizen, wat het risico op het ontwikkelen van dacryocystitis vergroot.

Risicogroepen

Er zijn specifieke risicogroepen die een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van dacryocystitis, zoals ouderen, pasgeborenen en mensen met bepaalde medische aandoeningen die de traanbuizen beïnvloeden.

Ouderen
Ouderen lopen een verhoogd risico op dacryocystitis vanwege veroudering van de traanbuizen en de verhoogde kans op andere onderliggende aandoeningen zoals chronische sinusitis of ontsteking van de traanbuizen.

Pasgeborenen
Pasgeborenen hebben vaak een traanbuis die nog niet volledig open is, wat kan leiden tot verstopte traanbuizen. Dit is meestal een tijdelijk probleem, maar in sommige gevallen kan het tot infectie leiden, wat resulteert in dacryocystitis.

Patiënten met chronische aandoeningen
Mensen met chronische aandoeningen zoals sinusitis of systemische infecties hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van dacryocystitis, vooral wanneer de normale traanbuisfunctie is aangetast.

Symptomen van acute en chronische dacryocystitis

Meestal is slechts één oog getroffen door dacryocystitis. Het is zeldzaam dat beide ogen worden aangetast.

Acute dacryocystitis
Acute dacryocystitis ontstaat plotseling, vaak in het kader van een verkoudheid, en uit zich door pijn, roodheid en zwelling in de omgeving boven de traanzak. Er vormt zich een pijnlijke, rode knobbel tussen de ogen en de neus. Acute dacryocystitis gaat vaak gepaard met een oogbindvliesontsteking (conjunctivitis), wat meestal het gevolg is van de ophoping van toxische afvalstoffen op het oogoppervlak. Soms worden symptomen zoals koorts en vermoeidheid waargenomen. Ernstigere complicaties van acute dacryocystitis kunnen een verspreiding naar de oogkas met de vorming van een abces en orbitale cellulitis omvatten. In dergelijke gevallen zijn de oogleden vaak volledig gesloten en kan het abces spontaan barsten, wat mogelijk leidt tot blindheid.

Chronische dacryocystitis
Chronische dacryocystitis wordt gekenmerkt door de ophoping van etter of slijm in de traanzak, wat leidt tot tranenvloed. Deze vorm van traanzakontsteking gaat vaak gepaard met een oogbindvliesontsteking.

Alarmsymptomen

Dacryocystitis kan zich in verschillende stadia manifesteren, maar er zijn bepaalde alarmsymptomen die wijzen op een acute infectie. Het is belangrijk om deze symptomen snel te herkennen om complicaties te voorkomen.

Roodheid en zwelling rondom het oog
Een van de eerste symptomen van dacryocystitis is roodheid en zwelling in de buurt van de traanbuis, meestal in de binnenste ooghoek. Deze symptomen kunnen verergeren naarmate de infectie vordert.

Pijn en gevoel van druk
Veel patiënten melden pijn of een gevoel van druk in de aangedane ooghoek. Deze pijn kan verergeren bij aanraking of tijdens het knipperen van de ogen.

Purulente afscheiding
Als de infectie ernstiger wordt, kan er een purulente (etterige) afscheiding uit de traanzak komen. Dit wijst op een gevorderde inf

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig en diagnostisch onderzoek
De diagnose wordt meestal klinisch gesteld. De oogarts ontdekt tijdens een uitgebreid oogonderzoek rode zwellingen ter hoogte van de binnenste ooghoeken van de neus. Een bloedonderzoek kan leukocytose aantonen, wat duidt op een verhoogd aantal witte bloedcellen. Dacryocystografie en dacryoscintigrafie kunnen nuttig zijn om anatomische afwijkingen te identificeren. Ook een CT-scan kan waardevolle informatie verschaffen. Verder wordt de traanafscheiding gemeten met de Schirmer-test. Een nasale endoscopie kan worden uitgevoerd om neusafwijkingen uit te sluiten.

Differentiële diagnose
Diverse aandoeningen kunnen symptomen vertonen die lijken op die van dacryocystitis. Deze moeten worden uitgesloten bij de differentiële diagnose:

• Aangeboren afwijkingen van de traanafvoergang
• Actinomycose (bacteriële infectie met ettering en zwelling van het bekken, de darmen, de hals en het gezicht en de longen)
• Acute ethmoïdale sinusitis
• Alacrima (gebrek aan tranenvorming)
• Allergische rinitis
• Bacteriële conjunctivitis
• Basocellulair carcinoom aan de oogleden
• Blefaritis
• Canaliculaire laceratie
• Cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid)
• Chalazion
• Conjunctivamelanoom
• Ectropion
• Plaveiselcelcarcinoom van het ooglid
• Sinonasale tumor
• Traanzaktumor
• Episcleritis
• Geïnfecteerde atheroomcyste
• Hoofdpijn
• Neonatale conjunctivitis
• Optische neuropathie
• Orbitale cellulitis
• Preseptale cellulitis
• Primaire aangeboren glaucoom
• Sarcoïdose

Behandeling van dacryocystitis

Aangeboren dacryocystitis kan worden behandeld met warmtekompressen, antibiotica en traanzakmassage. Bij acute dacryocystitis met orbitale cellulitis is ziekenhuisopname met intraveneuze (IV) antibiotica noodzakelijk. Warmtecompressen kunnen nuttig zijn bij acute dacryocystitis. Voor de chronische vorm worden vaak steroïde oogdruppels aanbevolen, waarbij de juiste oogdruppelrichtlijnen gevolgd moeten worden. Zowel bij acute als chronische dacryocystitis kan in sommige gevallen een dacryocystorhinostomie (chirurgische ingreep) noodzakelijk zijn.

Prognose

De prognose bij acute dacryocystitis is meestal gunstig, met zeldzame gevallen van ernstige morbiditeit of mortaliteit. Mogelijke complicaties zijn onder andere een traanzakabces en de verspreiding van de infectie. Chronische dacryocystitis leidt ook zelden tot ernstige morbiditeit, tenzij een systemische ziekte de ontsteking veroorzaakt. Complicaties zoals conjunctivitis en infectie kunnen optreden.

Complicaties van dacryocystitis

Aangeboren dacryocystitis kan ernstige gevolgen hebben en vereist snelle behandeling om ernstige complicaties te voorkomen. Zonder adequate behandeling kan dacryocystitis leiden tot hersenabces (opstapeling van pus in de hersenen), meningitis (ontsteking van de hersenvliezen met hoofdpijn, koorts en een stijve nek) en sepsis (bloedvergiftiging door een overmatige reactie van het immuunsysteem op ziektekiemen). Orbitale cellulitis is een zeldzame, maar ernstige complicatie, vaak geassocieerd met acute en congenitale dacryocystitis. Bij deze complicatie kan de patiënt last hebben van een ontstoken en pijnlijk oog (oogpijn), met abnormale oogbewegingen, een afwijkende pupil en verminderde gezichtsscherpte. Massale zwelling en roodheid rond de oogkas kunnen optreden wanneer de ontsteking zich verspreidt. Bij het doorbreken van een abces kan een traanzakfistel ontstaan, een abnormale verbinding tussen de huid en een holte. In sommige gevallen kan dacryocystitis fataal zijn.

Preventie van dacryocystitis

Preventie van dacryocystitis richt zich op het vermijden van factoren die kunnen bijdragen aan de verstopping van de traanbuis en het voorkomen van infecties. Enkele preventieve maatregelen zijn:

• Goede hygiëne: Zorg voor een goede hygiëne rond de ogen en neus om de kans op infecties te verminderen. Dit omvat regelmatig handen wassen en het vermijden van aanraking van het gezicht met ongewassen handen.
• Vroegtijdige behandeling van infecties: Behandel eventuele infecties van de neus of sinussen snel en adequaat om te voorkomen dat ze zich uitbreiden naar de traanbuis.
• Behandeling van chronische aandoeningen: Personen met chronische aandoeningen zoals eczeem of vasomotorische rhinitis moeten deze aandoeningen goed beheren om het risico op dacryocystitis te verminderen.
• Vermijden van irritatie: Vermijd blootstelling aan irriterende stoffen zoals rook of chemische dampen die de neus en ogen kunnen irriteren en bijdragen aan een verstopping van de traanbuis.
• Regelmatige oogonderzoeken: Voor mensen met een verhoogd risico (bijvoorbeeld ouderen of mensen met chronische aandoeningen) kunnen regelmatige oogonderzoeken helpen om vroege tekenen van dacryocystitis te detecteren en te behandelen.
• Preventie van trauma: Bescherm de ogen tegen letsel en trauma dat de traanafvoergang kan beschadigen en mogelijk tot verstopping kan leiden.
• Behandeling van congenitale afwijkingen: Voor zuigelingen met aangeboren afwijkingen in de traanbuis kan een vroege behandeling helpen bij het voorkomen van dacryocystitis. Dit kan het uitvoeren van traanzakmassage of andere aanbevelingen van een arts omvatten.
• Vaccinatie: Zorg ervoor dat kinderen de aanbevolen vaccinaties krijgen om ziekten zoals mazelen te voorkomen, die de traanbuis kunnen beïnvloeden.

Deze maatregelen kunnen helpen bij het verminderen van de kans op het ontwikkelen van dacryocystitis en zorgen voor een gezonde oog- en neusholte.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met dacryocystitis

Dacryocystitis is een ontsteking van de traanzak, meestal veroorzaakt door een infectie. Dit kan leiden tot pijn, roodheid en zwelling rond het oog, en kan het functioneren van de traanbuis verstoren. Het is belangrijk om goed voor je ogen en de omliggende gebieden te zorgen, zodat de infectie kan genezen en verdere complicaties worden voorkomen. Hier zijn enkele praktische tips voor het omgaan met dacryocystitis.

Zorg voor een goede ooghygiëne

Een van de belangrijkste manieren om dacryocystitis te behandelen en toekomstige infecties te voorkomen, is door een goede ooghygiëne te handhaven. Was je handen regelmatig, vooral voordat je je ogen aanraakt. Gebruik een schone, zachte doek of wattenschijfje om je ogen voorzichtig schoon te maken en te ontsmetten. Als je oogsecretie hebt, verwijder deze dan voorzichtig met een schone doek en vermijd het in contact komen van je handen met het oog of de traanbuis.

Breng warme kompressen aan

Het aanbrengen van een warm kompres op het aangetaste oog kan helpen om de ontsteking te verminderen en de blokkade in de traanbuis te verlichten. Dit bevordert de afvoer van traanvocht en kan de pijn verminderen. Gebruik een schone doek die je met warm water hebt bevochtigd en leg deze gedurende 10 tot 15 minuten op je oog. Dit kan meerdere keren per dag worden herhaald om de symptomen te verlichten.

Gebruik voorgeschreven antibiotica

In gevallen van infectie is het belangrijk om de antibiotica zoals voorgeschreven door je arts te gebruiken. Dit kan in de vorm van oogdruppels of orale medicatie zijn, afhankelijk van de ernst van de infectie. Zorg ervoor dat je de volledige kuur afmaakt, zelfs als de symptomen verminderen voordat je de medicatie stopt, om ervoor te zorgen dat de infectie volledig geneest en niet terugkomt.

Vermijd het dragen van contactlenzen

Als je contactlenzen draagt, is het raadzaam om ze te vermijden totdat je ogen volledig genezen zijn. Het dragen van contactlenzen kan de infectie verergeren of nieuwe infecties veroorzaken, aangezien de lenzen bacteriën kunnen vasthouden die de ogen verder kunnen irriteren. Overleg met je arts of optometrist voor alternatieven, zoals een bril, tijdens je herstelperiode.

Raadpleeg je arts voor verdere behandeling

Als de symptomen van dacryocystitis aanhouden of verergeren ondanks het gebruik van warme kompressen en antibiotica, is het belangrijk om opnieuw je arts te raadplegen. Soms kan een chirurgische ingreep nodig zijn, zoals het openen van de verstopte traanbuis, om de infectie effectief te behandelen en verdere complicaties te voorkomen. Dit kan ook noodzakelijk zijn als de infectie zich uitbreidt naar de omliggende structuren van het oog of de neus.

Overweeg een goede algehele gezondheid en voedingspatroon

Een gezond, evenwichtig voedingspatroon kan bijdragen aan een sterk immuunsysteem, wat belangrijk is voor het herstel van een infectie zoals dacryocystitis. Zorg ervoor dat je voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgt, vooral vitamine C en zink, die kunnen helpen om het immuunsysteem te ondersteunen en ontstekingen te verminderen. Blijf goed gehydrateerd en eet voedingsmiddelen die rijk zijn aan antioxidanten, zoals fruit, groenten en volle granen.

Wees alert op complicaties

Hoewel dacryocystitis meestal goed reageert op behandeling, kunnen er soms complicaties optreden, zoals een abces (infectie) rondom de traanzak. Als je merkt dat de zwelling toeneemt, de pijn heviger wordt, of als je koorts krijgt, is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp in te schakelen. Dit kan wijzen op een ernstigere infectie die snel behandeld moet worden om verdere schade te voorkomen.

Door deze praktische tips op te volgen, kun je de symptomen van dacryocystitis effectief beheersen en ervoor zorgen dat je ogen goed herstellen. Een combinatie van goede hygiëne, medicatie en zorgvuldige aandacht voor je gezondheid kan helpen om complicaties te vermijden en het herstelproces te versnellen.

Misvattingen rond dacryocystitis

Dacryocystitis is een infectie van de traanzak die vaak wordt veroorzaakt door een verstopping van de traanwegen. Dit kan leiden tot zwelling, roodheid, pijn en soms zelfs etterafscheiding. Hoewel deze aandoening goed behandelbaar is, bestaan er veel misvattingen over de oorzaken, symptomen en behandelingsmogelijkheden.

Dacryocystitis is enkel een probleem van het oog

Hoewel dacryocystitis zich manifesteert als een zwelling bij het oog, is het niet louter een oogprobleem. De infectie kan zich verspreiden naar omliggende weefsels en zelfs tot ernstige complicaties leiden, zoals een abces in de oogkas of een orbitale cellulitis. In ernstige gevallen kan de infectie zich via de bloedbaan verspreiden en systemische symptomen veroorzaken.

Dacryocystitis komt alleen voor bij volwassenen

Hoewel dacryocystitis vaak wordt gezien bij volwassenen, kan het ook bij een baby optreden. Bij pasgeborenen is de traanbuis soms nog niet volledig ontwikkeld, wat kan leiden tot een verstopping en uiteindelijk een infectie. Dit wordt congenitale dacryocystitis genoemd en vereist vaak een specifieke behandeling zoals massage van de traanbuis of in sommige gevallen een chirurgische ingreep.

Dacryocystitis wordt veroorzaakt door slechte hygiëne

Hoewel een gebrek aan ooghygiëne het risico op infecties kan verhogen, is dacryocystitis meestal het gevolg van een anatomische verstopping van de traanbuis en niet direct van slechte hygiëne. De verstopping zorgt ervoor dat traanvocht niet goed kan afvloeien, waardoor bacteriën zich ophopen en een infectie veroorzaken. Factoren zoals allergieën of chronische ontstekingen kunnen het risico op verstopping en infectie verhogen.

Dacryocystitis geneest vanzelf zonder behandeling

Een onbehandelde dacryocystitis kan leiden tot ernstige complicaties, zoals uitbreiding van de infectie naar omliggende structuren of zelfs een gegeneraliseerde infectie. Zonder medische interventie kan de ontsteking terugkeren en kan de infectie zich uitbreiden naar de neus of sinussen. Een snelle en adequate behandeling met antibiotica of chirurgische drainage is vaak noodzakelijk.

Dacryocystitis kan niet chronisch worden

Sommige patiënten hebben terugkerende of chronische dacryocystitis, vooral als de onderliggende verstopping van de traanwegen niet wordt verholpen. In dergelijke gevallen kan een chirurgische ingreep zoals dacryocystorhinostomie (DCR) nodig zijn om een nieuwe verbinding tussen de traanzak en de neus te creëren, zodat het traanvocht weer goed kan afvloeien.

Antibiotica alleen volstaan om dacryocystitis te behandelen

Hoewel antibiotica een cruciale rol spelen in de behandeling van dacryocystitis, zijn ze niet altijd voldoende om het probleem volledig op te lossen. Als de verstopping van de traanbuis blijft bestaan, kan de infectie telkens terugkeren. Daarom wordt bij chronische of ernstige gevallen vaak een chirurgische ingreep overwogen. Behandeling kan ook aanvullende maatregelen omvatten, zoals warme kompressen en een goede verzorging van de traanbuis.

Dacryocystitis verhoogt het risico op andere gezondheidsproblemen niet

Een onbehandelde dacryocystitis kan ernstige gevolgen hebben voor de algemene gezondheid. De infectie kan zich uitbreiden naar de omliggende weefsels, het bloed of zelfs de hersenen. In sommige gevallen kan het leiden tot sepsis of andere levensbedreigende complicaties. Tijdige diagnose en behandeling zijn daarom essentieel om verdere gezondheidsproblemen te voorkomen.