Schirmertest: Onderzoek traanproductie oog of ogen

Soms is de traanvloeistof niet van voldoende kwaliteit, worden er te weinig tranen aangemaakt of zijn er verstoppings- of andere problemen waardoor een patiënt droge ogen krijgt. En soms traant een patiënt te veel en heeft hij tranende ogen. Met de Schirmertest bepaalt de oogarts of het oog te weinig, voldoende of te veel tranen produceert om het oog vochtig te houden. Het is een eenvoudige en pijnloze test die snel klaar is, en voornamelijk gebruikt wordt bij de diagnose van droge ogen.

• Voorbereiding onderzoek
• Onderzoek traanproductie van het oog
• Resultaten: Droge ogen, tranende ogen
• Risico's
• Na het onderzoek

Voorbereiding onderzoek

Het onderzoek gebeurt poliklinisch. De patiënt mag met andere woorden meteen naar huis na het onderzoek. De patiënt verwijdert voor het onderzoek zijn contactlenzen.

Onderzoek traanproductie van het oog

De oogarts plaatst een papierstrookje (stripje) in de ooghoeken van elk oog, tussen het oog en het onderste ooglid. Hiervoor dient hij het onderste ooglid een beetje naar beneden te trekken. Mogelijk geven de strookjes een brandend en/of schurend gevoel maar doordat de patiënt de ogen openhoudt en knippert wanneer het nodig is, weet de oogarts hoe de ogen tranen bij prikkeling.

Soms dient de arts de test nog eens uit te voeren. Om te beginnen krijgt de patiënt dan wel verdovende oogdruppels toegediend in beide ogen. Dit doet de oogarts omdat de patiënt anders mogelijk gaat tranen bij de test. Zonder verdovende druppels vinden patiënten de papierstrookjes vaak irriterend of geeft het een licht ongemakkelijk gevoel. De oogdruppels prikken of branden soms even, maar dit verdwijnt snel. De patiënt blijft hierdoor goed zien. Een mogelijk nadeel van het gebruik van verdovende oogdruppels is dat dit de onderzoeksresultaten kan beïnvloeden.

De oogarts test in beide gevallen beide ogen tegelijkertijd. Soms is de werkwijze verschillend, maar meestal dient de patiënt zijn ogen gedurende vijf minuten zachtjes te sluiten. Het is wel belangrijk om dit zacht te doen want wanneer hij de ogen met te veel druk sluit, levert dit abnormale onderzoeksresultaten op. Na vijf minuten verwijdert de arts de papierstrookjes en meet hij de vochtigheid.

Resultaten: Droge ogen, tranende ogen

Als een patiënt meer dan tien mm vocht op het filterpapier heeft na vijf minuten, betekent dit dat hij een normale traanproductie heeft. Beide ogen hebben gewoonlijk een gelijke traanproductie.

Droge ogen

Droge ogen kunnen voortvloeien uit:

• blefaritis
• hormonale veranderingen (bij het begin van de menopauze)
• hoornvlieszweren en ooginfecties
• klimaatveranderingen (of seizoensgebonden veranderingen)
• leukemie
• lymfoom
• medicijnen (bijvoorbeeld via de mond ingenomen anticonceptiva, antihistaminica en bètablokkers)
• ooginfecties (bijvoorbeeld conjunctivitis, de medische term voor oogbindvliesontsteking)
• ooglasercorrectie zoals LASIK of fotorefractieve keratectomie (PRK)
• ooglid- of aangezichtschirurgie
• reumatöide artritis (chronische auto-immuunaandoening met een ontsteking van gewrichten en andere organen)
• Sjögren-syndroom (een auto-immuunaandoening)
• veroudering
• vitamine A-tekort
• zenuwaandoeningen zoals familiale disautonomie

Tranende ogen
Mogelijke oorzaken van tranende ogen zijn:

• allergieën
• complicaties van droge ogen
• een sterke emotionele reactie (huilen)
• infecties
• ingegroeide wimpers
• irritatie van het oog (van verdwaalde wimpers of ander vuil)
• klimaat (inclusief koud en/of winderig weer)
• reacties op bepaalde medicijnen (antihistaminica, oogdruppels, diuretica, slaappillen, enz.)
• rood oog (conjunctivitis)
• slappe oogspieren
• verkoudheid (milde infectie met symptomen aan neus en keel)
• verstopte traanbuisjes

Risico's

Er zijn geen risico’s verbonden aan dit onderzoek.

Na het onderzoek

Na het onderzoek mag de patiënt minstens gedurende een halfuur niet in zijn ogen wrijven. Ook moet hij minstens twee uur wachten om zijn contactlenzen weer in te doen na het onderzoek. Hij krijgt na het onderzoek zijn resultaten en de oogarts bepaalt hoe de behandeling gebeurt.

Lees verder

• Tranende ogen: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Een oogonderzoek bij de oogarts: Screening naar oogziekten
• Oogonderzoeken: Soorten oogtesten bij de oogarts
• Laat regelmatig een oogonderzoek doen door de oogarts
• Bogorad-syndroom: Krokodillentranen bij het eten of drinken