Schirmertest: Onderzoek traanproductie oog of ogen

Schirmertest: Onderzoek traanproductie oog of ogen Soms is de traanvloeistof niet van voldoende kwaliteit, worden er te weinig tranen aangemaakt of zijn er verstoppings- of andere problemen waardoor een patiënt droge ogen krijgt. En soms traant een patiënt te veel en heeft hij tranende ogen. Met de Schirmertest bepaalt de oogarts of het oog te weinig, voldoende of te veel tranen produceert om het oog vochtig te houden. Het is een eenvoudige en pijnloze test die snel klaar is en voornamelijk gebruikt wordt bij de diagnose van droge ogen.

Voorbereiding onderzoek

Het onderzoek gebeurt poliklinisch. De patiënt mag met andere woorden meteen naar huis na het onderzoek. De patiënt verwijdert voor het onderzoek zijn contactlenzen.

Onderzoek traanproductie van het oog

De oogarts plaatst een papierstrookje (stripje) in de ooghoeken van elk oog, tussen het oog en het onderste ooglid. Hiervoor dient hij het onderste ooglid een beetje naar beneden te trekken. Mogelijk geven de strookjes een brandend en/of schurend gevoel, maar doordat de patiënt de ogen openhoudt en knippert wanneer het nodig is, weet de oogarts hoe de ogen tranen bij prikkeling.

Soms dient de arts de test nog eens uit te voeren. Om te beginnen krijgt de patiënt dan wel verdovende oogdruppels toegediend in beide ogen. Dit doet de oogarts omdat de patiënt anders mogelijk gaat tranen bij de test. Zonder verdovende druppels vinden patiënten de papierstrookjes vaak irriterend of geven ze een licht ongemakkelijk gevoel. De oogdruppels prikken of branden soms even, maar dit verdwijnt snel. De patiënt blijft hierdoor goed zien. Een mogelijk nadeel van het gebruik van verdovende oogdruppels is dat dit de onderzoeksresultaten kan beïnvloeden.

De oogarts test in beide gevallen beide ogen tegelijkertijd. Soms is de werkwijze verschillend, maar meestal dient de patiënt zijn ogen gedurende vijf minuten zachtjes te sluiten. Het is wel belangrijk om dit zacht te doen, want wanneer hij de ogen met te veel druk sluit, levert dit abnormale onderzoeksresultaten op. Na vijf minuten verwijdert de arts de papierstrookjes en meet hij de vochtigheid.

Resultaten: Droge ogen, tranende ogen

Als een patiënt meer dan tien mm vocht op het filterpapier heeft na vijf minuten, betekent dit dat hij een normale traanproductie heeft. Beide ogen hebben gewoonlijk een gelijke traanproductie.

Droge ogen
Droge ogen kunnen voortvloeien uit:

Rode ogen bij conjunctivitis / Bron: Marco Mayer, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Rode ogen bij conjunctivitis / Bron: Marco Mayer, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
Tranende ogen
Mogelijke oorzaken van tranende ogen zijn:

Risico's

Er zijn geen risico’s verbonden aan dit onderzoek.

Na het onderzoek

Na het onderzoek mag de patiënt minstens gedurende een halfuur niet in zijn ogen wrijven. Ook moet hij minstens twee uur wachten om zijn contactlenzen weer in te doen na het onderzoek. Hij krijgt na het onderzoek zijn resultaten en de oogarts bepaalt hoe de behandeling gebeurt.

Schirmertest bij kinderen: Toepassingen en uitdagingen

Het uitvoeren van de Schirmertest bij kinderen vereist speciale overwegingen, aangezien het niet altijd even eenvoudig is om jonge patiënten voldoende te laten meewerken. Toch is het mogelijk om deze test bij kinderen toe te passen, vooral wanneer er sprake is van symptomen van droge ogen of overmatige tranen.

Gebruik van de Schirmertest bij pediatrische patiënten

Bij kinderen kan de Schirmertest nuttig zijn om te helpen bij het diagnosticeren van aandoeningen zoals droge ogen, vooral wanneer het kind niet in staat is om de symptomen goed te beschrijven. In sommige gevallen, zoals bij aandoeningen zoals het Syndroom van Sjögren, kan de test worden gebruikt om de traanproductie van het kind te evalueren. Ook kan het nuttig zijn bij kinderen met ooginfecties of trauma’s aan het oog.

Uitdagingen bij het uitvoeren van de test bij kinderen

Een van de belangrijkste uitdagingen bij het uitvoeren van de Schirmertest bij kinderen is het verkrijgen van een goede samenwerking van het kind. Kinderen kunnen onrustig zijn of het moeilijk vinden om stil te zitten met een strip in hun oog. Het kan helpen om de test op een speelse manier aan te bieden, zoals door het gebruik van visuele en kleurrijke hulpmiddelen, om de angst van het kind te verlichten en de test gemakkelijker te maken.

Schirmertest en de diagnose van het Syndroom van Sjögren

Het Syndroom van Sjögren is een auto-immuunziekte die de tranenklieren en speekselklieren aantast. Dit leidt tot een verminderde traanproductie, wat kan resulteren in droge ogen. De Schirmertest wordt vaak gebruikt als diagnostisch hulpmiddel om de mate van droge ogen te beoordelen bij patiënten met vermoedens van Sjögren.

Diagnostisch belang van de Schirmertest bij Sjögren

Bij patiënten met het Syndroom van Sjögren is de Schirmertest belangrijk om de ernst van de traanproductie te meten. Verlaagde traanproductie, die wordt vastgesteld tijdens de test, kan wijzen op een probleem met de tranenklieren, wat typisch is voor Sjögren. De test helpt artsen om de diagnose van deze chronische aandoening te ondersteunen, samen met andere tests zoals bloedonderzoek en oogonderzoeken.

De rol van de Schirmertest in het monitoren van de ziekteprogressie

Voor patiënten met het Syndroom van Sjögren kan de Schirmertest ook een nuttig hulpmiddel zijn voor het monitoren van de ziekteprogressie. Verminderde traanproductie kan verergeren naarmate de ziekte vordert. Regelmatige metingen met de Schirmertest kunnen artsen helpen om te bepalen of de ziekte onder controle is of dat er een verslechtering is die aangepaste behandeling vereist.

Relatie tussen droge ogen en leeftijd: Impact op traanproductie

Droge ogen komen vaker voor bij ouderen, vooral door de afname van de traanproductie die vaak optreedt naarmate men ouder wordt. De Schirmertest kan hierbij een belangrijk hulpmiddel zijn om te begrijpen hoe leeftijd de traanproductie beïnvloedt en om andere risicofactoren te identificeren.

Waarom ouderen vaker last hebben van droge ogen

Bij ouderen neemt de traanproductie vaak af door veranderingen in de traanklieren, hormonale veranderingen (zoals tijdens de menopauze) en verminderde speekselklieractiviteit. Dit kan leiden tot droge ogen en ongemak. De Schirmertest helpt artsen te bepalen of de verminderde traanproductie een belangrijke factor is bij de droge ogenklachten van de patiënt.

Effecten van leeftijd op de Schirmertestresultaten

De resultaten van de Schirmertest kunnen bij oudere patiënten vaak lager uitvallen dan bij jongere patiënten, zelfs als er geen onderliggende ziekte is. Dit kan te wijten zijn aan het natuurlijke verouderingsproces van het oog en de traanproductie. Artsen moeten deze leeftijdsgebonden veranderingen in overweging nemen bij het interpreteren van de resultaten van de test.

Schirmertest en droge ogen door omgevingsfactoren

Droge ogen kunnen niet alleen door medische aandoeningen worden veroorzaakt, maar ook door omgevingsfactoren zoals luchtvervuiling, droge lucht, airconditioning of langdurig gebruik van elektronische apparaten. De Schirmertest kan helpen vaststellen in hoeverre deze omgevingsfactoren bijdragen aan de symptomen van droge ogen.

Omgevingsfactoren die de traanproductie beïnvloeden

Factoren zoals blootstelling aan droge lucht, airconditioning, rook of stof kunnen de traanproductie verminderen. Dit leidt tot een snellere verdamping van de traanfilm, wat resulteert in een gevoel van droogheid en ongemak. De Schirmertest kan worden uitgevoerd om te bepalen of deze externe factoren een meetbare invloed hebben op de traanproductie van de patiënt.

Monitoren van omgevingsgerelateerde droge ogen

Bij patiënten die in een droge of stoffige omgeving werken, zoals in kantoren met airconditioning of in fabrieken met veel stof, kan de Schirmertest helpen om het effect van deze omgevingsfactoren op de traanproductie te monitoren. Door de resultaten van herhaalde tests te vergelijken, kan de arts aanbevelingen doen voor het aanpassen van de omgeving of het gebruik van oogdruppels en andere behandelingen.

Schirmertest bij contactlensdragers: Effecten op traanproductie

Contactlensdragers hebben vaak last van droge ogen, vooral na langdurig dragen van de lenzen. De Schirmertest kan helpen bepalen of de traanproductie van een contactlensdrager voldoende is om hun ogen comfortabel te houden en kan artsen helpen bij het aanpassen van hun behandelplan.

Droge ogen en contactlensgebruik

Contactlenzen kunnen bijdragen aan droge ogen doordat ze de traanfilm verstoren en de afvoer van tranen uit het oog belemmeren. Dit kan leiden tot symptomen van droge ogen, zoals branderigheid, jeuk of vermoeidheid van de ogen. De Schirmertest kan een waardevolle test zijn om te bepalen of het traanvolume voldoende is om de ogen in een gezonde staat te houden, vooral bij contactlensdragers.

Schirmertest en contactlensmanagement

Als de Schirmertest bij een contactlensdrager aangeeft dat de traanproductie onvoldoende is, kan de arts aanbevelingen doen zoals het gebruik van kunstmatige tranen, het veranderen van het type contactlenzen of het aanpassen van het draagregime. De test kan helpen bij het personaliseren van de behandeling voor een betere ooggezondheid en comfort.

Verbeteringen en innovaties in de Schirmertest

De Schirmertest is een waardevolle diagnostische tool, maar de technologie evolueert om de test nauwkeuriger, gebruiksvriendelijker en efficiënter te maken.

Nieuwe technologieën en apparatuur

Er zijn nieuwe technologieën in opkomst die de uitvoering van de Schirmertest gemakkelijker en meer informatief maken. Dit omvat verbeterde strips die nauwkeuriger meten of digitale technologieën die de resultaten van de test in realtime kunnen weergeven en analyseren. Deze innovaties kunnen artsen helpen om sneller tot een diagnose te komen en behandelingsopties te optimaliseren.

Automatisering van de test

Automatische systemen die de Schirmertest uitvoeren, kunnen de test sneller en consistenter maken, wat vooral handig is in drukke klinieken. Deze systemen kunnen de testresultaten op een gestandaardiseerde manier verzamelen, waardoor menselijke fouten worden geminimaliseerd en artsen zich kunnen concentreren op de behandeling en opvolging van patiënten.

Epidemiologie van droge ogen

Droge ogen en tranende ogen komen veel voor, vooral bij oudere volwassenen en mensen met bepaalde medische aandoeningen. Epidemiologische studies hebben aangetoond dat ongeveer 5 tot 30% van de populatie op enig moment last zal hebben van droge ogen. Vrouwen zijn vaker getroffen dan mannen, en de prevalentie neemt toe met de leeftijd. De incidentie van tranende ogen is minder goed gedocumenteerd, maar wordt vaak gezien als een symptoom bij allergieën en infecties.

Oorzaken

De oorzaken van droge ogen kunnen variëren van omgevingsinvloeden tot medische aandoeningen. Droge ogen kunnen optreden door onvoldoende traanproductie, verhoogde verdamping van de traanfilm of een combinatie van beide. Transpiratie en constante blootstelling aan luchtstromen, zoals airconditioning of verwarming, kunnen bijdragen aan deze toestand. Tranende ogen kunnen worden veroorzaakt door overmatige traanproductie als reactie op irritatie, allergieën of infecties. Het lichaam probeert dan het irriterende middel uit het oog te verwijderen door extra tranen te produceren.

Risicofactoren

Factoren die het risico op droge ogen verhogen zijn onder andere:
  • Leeftijd: Ouderen hebben vaak een verminderde traanproductie.
  • Geslacht: Vrouwen hebben een hogere prevalentie van droge ogen, vooral na de menopauze.
  • Medische aandoeningen: Aandoeningen zoals reumatoïde artritis en Sjögren-syndroom kunnen bijdragen aan droge ogen.
  • Gebruik van bepaalde medicijnen: Antihistaminica, antidepressiva, en sommige bloeddrukmedicijnen kunnen de traanproductie beïnvloeden.
  • Omgevingsfactoren: Blootstelling aan luchtvervuiling, droge lucht en sterke wind kan het risico op droge ogen verhogen.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die kunnen wijzen op een ernstiger aandoening zijn onder andere:
  • Aanhoudende pijn of ongemak in de ogen.
  • Verminderde gezichtsscherpte of veranderingen in het gezichtsvermogen.
  • Roodheid van het oog die niet verdwijnt.
  • Aanwezigheid van etter of andere afscheidingen uit het oog.
  • Ernstige lichtgevoeligheid of dubbelzien.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van droge ogen wordt vaak gesteld op basis van symptomen en klinische evaluatie. Naast de Schirmertest kunnen andere tests zoals de fluoresceïnekleuring en de beoordeling van de traanfilmstabiliteit worden uitgevoerd. De arts kan ook een uitgebreide anamnese afnemen om mogelijke onderliggende oorzaken te identificeren.

Behandeling

De behandeling van droge ogen richt zich op het verlichten van symptomen en het behandelen van de onderliggende oorzaak. Mogelijke behandelingen zijn onder andere:
  • Kunsttranen: Vloeistoffen of gels die de traanfilm aanvullen.
  • Medicijnen: Ontstekingsremmers of immunomodulatoren kunnen worden voorgeschreven.
  • Voorkomen van verdamping: Het gebruik van luchtbevochtigers en het vermijden van airconditioning.
  • Chirurgische ingrepen: In ernstige gevallen kan een arts besluiten om de traanbuizen tijdelijk te sluiten om de traanfilm te behouden.

Prognose

De prognose voor droge ogen hangt af van de onderliggende oorzaak en de effectiviteit van de behandeling. Veel mensen ervaren aanzienlijke verlichting van hun symptomen met de juiste behandeling. In sommige gevallen kan de aandoening chronisch zijn en voortdurende behandeling vereisen.

Complicaties

Complicaties van droge ogen kunnen onder andere zijn:
  • Chronische irritatie en ontsteking van het oogoppervlak.
  • Verhoogd risico op ooginfecties door verminderde bescherming van de traanfilm.
  • Verminderde kwaliteit van leven door aanhoudende symptomen en ongemak.

Preventie

Preventie van droge ogen kan moeilijk zijn, vooral als de aandoening te wijten is aan veroudering of andere niet-veranderlijke factoren. Het vermijden van bekende triggers zoals droge lucht en het gebruik van beschermende maatregelen in schadelijke omgevingen kan helpen. Regelmatig oogonderzoek kan ook bijdragen aan vroegtijdige detectie en behandeling van de aandoening.

Praktische tips voor het leven met een Schirmertest

De Schirmertest is een diagnostische test die wordt gebruikt om de functie van de traanklieren te beoordelen. Deze test is vooral relevant voor mensen die symptomen van droge ogen ervaren, een aandoening die kan leiden tot irritatie, roodheid, en in sommige gevallen zelfs schade aan het oogoppervlak. Het uitvoeren van de Schirmertest kan helpen bij het vaststellen van de oorzaak van droge ogen en het bepalen van de juiste behandeling.

Wat is de Schirmertest?

De Schirmertest is een eenvoudige test waarbij een speciaal stripje papier in de onderoogleden wordt geplaatst. Dit papier absorbeert tranen, en de mate van bevochtiging na een bepaalde tijd wordt gemeten. De test wordt meestal uitgevoerd in een oogkliniek of door een oogarts. Het kan helpen bij het diagnosticeren van aandoeningen zoals oogaandoeningen of huidaandoeningen die invloed kunnen hebben op de oogfunctie.

Wat gebeurt er na de test?

De resultaten van de Schirmertest helpen de arts te bepalen of er sprake is van een traanproductieprobleem. Als je tranen te weinig zijn, kan dit wijzen op een onderliggende aandoening, zoals het mentale welzijn dat de oogfunctie beïnvloedt. Het is mogelijk dat je oogarts verder onderzoek aanbeveelt, zoals beeldvormende onderzoeken om andere oorzaken uit te sluiten. Je arts kan vervolgens aanbevelingen doen voor behandelingen, zoals kunsttranen, ontstekingsremmende medicatie of zelfs behandelingen die de traanproductie stimuleren.

Zorg goed voor je ogen

Na de Schirmertest is het belangrijk om goed voor je ogen te zorgen. Dit kan onder andere door het regelmatig gebruiken van bevochtigingsdruppels of oogzalven die speciaal zijn ontworpen voor droge ogen. Je arts kan producten aanbevelen die de symptomen verlichten en helpen om de ooggezondheid te verbeteren. Ook het vermijden van langdurig gebruik van digitale schermen of het dragen van beschermende brillen in droge omgevingen kan helpen om je ogen gezond te houden.

Controleer je elektrolytenbalans en voeding

Soms kunnen onderliggende aandoeningen, zoals een ondervoeding of verstoring in de elektrolytenbalans, bijdragen aan droge ogen. Het handhaven van een goed evenwichtig voedingspatroon kan essentieel zijn voor het behoud van een gezonde traanproductie. Het eten van voeding die rijk is aan vitamines, mineralen en gezonde vetten kan helpen bij het bevorderen van ooggezondheid. Bespreek met je arts of diëtist welke voedingsmiddelen specifiek nuttig kunnen zijn om je ogen te ondersteunen en de symptomen van droge ogen te verminderen.

Volg regelmatig medische controleafspraken

Als je last hebt van droge ogen of als de Schirmertest afwijkende resultaten vertoont, is het belangrijk om regelmatige bloedonderzoeken en controleafspraken te plannen. Dit helpt om de onderliggende oorzaak van je klachten te identificeren en om te beoordelen hoe goed je reageert op de behandelingen die zijn voorgeschreven. Je arts kan de voortgang volgen en indien nodig je behandelplan aanpassen om ervoor te zorgen dat je de best mogelijke zorg ontvangt.

Let op andere symptomen

Naast droge ogen kunnen er andere symptomen optreden, zoals wazig zicht of verhoogde gevoeligheid voor licht. Als je een van deze symptomen ervaart, is het belangrijk om dit met je arts te bespreken. Soms kunnen deze symptomen wijzen op ernstigere aandoeningen, zoals abces of psychische stoornissen, die zowel de ogen als het algemene welzijn beïnvloeden. Een grondige evaluatie kan helpen bij het stellen van een juiste diagnose en het starten van een effectieve behandeling.

Lees verder

© 2015 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat te doen bij droge ogen, kunnen oogdruppels helpen?Wat te doen bij droge ogen, kunnen oogdruppels helpen?Het hebben van droge ogen houdt in dat er te weinig traanvocht naar de ogen gaat. Consequentie van de aandoening is dat…
Tranende ogen (epiphora): oorzaken en behandelingTranende ogen (epiphora): oorzaken en behandelingTraanvocht heeft een belangrijke functie, namelijk het vochtig houden van het oog. Tijdens het knipperen van het oog, ve…
Droge ogen voorkomen en verhelpenDroge ogen voorkomen en verhelpenEen mens kan geen enkele hinder aan z'n ogen hebben. Zodra we een klein vuiltje of een zandkorrel in ons oog hebben, kun…
Ogen: symptomen die kunnen wijzen op een oogziekteOgen: symptomen die kunnen wijzen op een oogziekteNiet alleen over je persoonlijkheid kunnen je ogen heelwat vertellen, maar ook over de toestand van je gezondheid. Een o…

Elektrische tandenborstel: types en eigenschappenElektrische tandenborstel: types en eigenschappenHet belang van tandenpoetsen wordt door niemand meer betwijfeld. Maar poetsen met een handborstel of met een elektrische…
De Candiru: het visje dat de penis kan binnendringenDe Candiru: het visje dat de penis kan binnendringenEen kleine vis die je urinebuis inzwemt. Het kan je zomaar gebeuren als je plast in een rivier in het Amazonegebied. Dez…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Dno1967b, Flickr (CC BY-2.0)
  • http://www.healthline.com/health/schirmers-test#OorzakenvanTearIssues3
  • http://www.medicinfo.nl/%7BDAD0807A-CB63-44ED-94B6-A760AB444C11%7D
  • http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003501.htm
  • http://www.oogartsen.nl/oogartsen/overige_oogziekten/droge_ogen/
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Schirmer%27s_test
  • https://www.oogziekenhuis.nl/overzicht-aandoeningen-en-behandelingen/tranentest-schirmertest-informatie.html
  • Afbeelding bron 1: Marco Mayer, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 30-01-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.