4 soorten leukemie: AML, ALL, CML en CLL

Bij leukemie, een vorm van bloedkanker, treden kwaadaardige woekeringen van de witte bloedcellen op, die zich ongecontroleerd vermenigvuldigen. Hierdoor worden het beenmerg, de lymfeklieren en de milt aangetast, wat uiteindelijk leidt tot schade aan andere weefsels en organen. Leukemie kan worden ingedeeld op basis van de mate van rijpheid (maturiteit) van de abnormale cellen, zoals acute of chronische leukemie. Daarnaast kan de indeling worden gemaakt op basis van het type witte bloedcellen dat bijdraagt aan de ziekte: lymfatische of myeloïde leukemie.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van leukemie
• Acute myeloïde leukemie (AML)
• Acute lymfatische leukemie (ALL)
• Chronische myeloïde leukemie (CML)
• Chronische lymfatische leukemie (CLL)
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Nieuwe behandelingsstrategieën voor leukemie anno november 2024
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Algemene gegevens over leukemie

Leukemie is een groep van bloedkankers die het beenmerg en de bloedsomloop aantasten. Het komt wereldwijd voor, maar de incidentie varieert afhankelijk van geografische locatie, geslacht en leeftijdsgroep. De verschillende vormen van leukemie, zoals acute myeloïde leukemie (AML), acute lymfatische leukemie (ALL), chronische myeloïde leukemie (CML), en chronische lymfatische leukemie (CLL), vertonen uiteenlopende prevalentie- en incidentiecijfers.
Studies tonen aan dat AML de meest voorkomende vorm van acute leukemie is bij volwassenen, terwijl ALL vaker voorkomt bij kinderen. CML en CLL zijn chronische vormen die voornamelijk bij volwassenen optreden, met een piek in incidentie rond de leeftijd van 60 jaar.

Regionale variaties

De incidentie van leukemie verschilt tussen landen en regio’s, wat deels te maken heeft met genetische, milieu- en sociaaleconomische factoren. In ontwikkelde landen zoals de VS en Europa is de incidentie van leukemie over het algemeen hoger, wat kan worden toegeschreven aan verbeterde diagnostische technieken. In ontwikkelingslanden worden vaak minder gevallen van leukemie gedetecteerd, wat kan wijzen op een gebrek aan toegang tot gezondheidszorg of onderrapportage.

Leeftijd en geslacht

Leukemie komt voor bij zowel mannen als vrouwen, maar bepaalde vormen van leukemie vertonen een voorkeur voor het ene geslacht. Zo komt CLL vaker voor bij mannen, terwijl ALL vaker bij kinderen wordt vastgesteld. De incidentie neemt toe met de leeftijd, met name voor vormen zoals CML en CLL, die vaker voorkomen bij ouderen. Bij kinderen is ALL de meest voorkomende vorm van acute leukemie.

Veranderingen in de incidentie

Er is een gestage stijging van de incidentie van leukemie waargenomen, wat mogelijk te maken heeft met veroudering van de bevolking en verbeterde diagnostiek. Hoewel de specifieke oorzaken van de stijging niet altijd duidelijk zijn, spelen omgevingsfactoren zoals blootstelling aan chemische stoffen en straling een rol bij het verhogen van het risico op leukemie.

Mechanisme

Celveranderingen bij leukemie

Leukemie ontstaat door een genetische verandering in de bloedcellen van het beenmerg, die resulteert in ongeremde groei van witte bloedcellen. Bij AML en ALL zijn de veranderingen vaak te vinden in de stamcellen of voorlopercellen van de witte bloedcellen. In CML is er een specifieke genetische afwijking, het Philadelphia-chromosoom, wat resulteert in een abnormaal gen dat continu de celgroei stimuleert. In CLL ontstaan de veranderingen in de rijping van B-lymfocyten, wat leidt tot een abnormale ophoping van witte bloedcellen in het bloed.

Mutaties en chromosomale afwijkingen

De genetische mechanismen die leukemie veroorzaken zijn complex en variëren afhankelijk van het type leukemie. Zo wordt bij CML vaak het Philadelphia-chromosoom gevonden, terwijl AML vaak gepaard gaat met mutaties in specifieke genen zoals FLT3, NPM1, en CEBPA. De aanwezigheid van specifieke genetische afwijkingen kan de prognose van patiënten beïnvloeden, wat belangrijk is voor de behandeling en opvolging.

Omgevingsfactoren en cellulaire veranderingen

Leukemie wordt vaak beïnvloed door omgevingsfactoren zoals blootstelling aan chemische stoffen (bijvoorbeeld benzeen), ioniserende straling, en virale infecties. Deze factoren kunnen de genetische veranderingen in de cellen van het beenmerg veroorzaken, wat leidt tot de ontwikkeling van leukemie. De combinatie van genetische predispositie en omgevingsfactoren speelt een cruciale rol in het ontstaan van leukemie.

Oorzaken van leukemie

Leukemie kan ontstaan door genetische veranderingen, waarbij oncogenen worden geactiveerd en tumorsuppressorgenen verloren gaan in hematopoëtische precursorcellen (voorlopercellen). Andere mogelijke oorzaken zijn blootstelling aan radioactieve straling, chemische stoffen zoals benzeen, erfelijke aanleg, behandeling met cytostatica, en tabaksgebruik. Bovendien is er bewijs dat langdurige blootstelling aan bepaalde milieu- en omgevingsfactoren, zoals pesticiden en oplosmiddelen, het risico op leukemie kan verhogen. Anno augustus 2024 worden nieuwe genetische studies uitgevoerd om specifieke mutaties te identificeren die geassocieerd zijn met verschillende vormen van leukemie.

Acute myeloïde leukemie (AML)

Oorzaak

Acute myeloïde leukemie (AML) is een vorm van leukemie die uitgaat van de granulocyten (gekorrelde witte bloedcellen). Deze vorm van kanker komt voornamelijk voor bij volwassenen en ouderen. Bij AML zijn meer dan 20% blasten (onrijpe cellen met een voorloperfunctie) in het beenmerg aanwezig. Deze blasten rijpen niet uit tot volwassen cellen en verdringen de voorlopers van normale witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes in het beenmerg.

Symptomen

Veel voorkomende kenmerken van AML zijn bloedarmoede (anemie) en trombocytopenie (laag aantal bloedplaatjes). Door de anemie is de patiënt vaak moe en lusteloos. Trombocytopenie kan leiden tot spontane tandvleesbloedingen en neusbloedingen. Ook kunnen purpura (puntvormige bloedingen) of een hersenbloeding optreden. Tumorcellen kunnen infiltreren in verschillende weefsels, bijvoorbeeld in het tandvlees, wat verdikking en pijn veroorzaakt. De afweer is sterk verminderd door agranulocytose, wat de patiënt vatbaarder maakt voor infecties. Andere symptomen kunnen pijn in de oksel omvatten door opgezette lymfeklieren als gevolg van leukemie.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose AML wordt gesteld door middel van een bloedafname en een beenmergpunctie. Een groot aantal blasten in het bloed en beenmerg is een kenmerk van AML. Cytogenetisch onderzoek wordt uitgevoerd om specifieke mutaties te identificeren die belangrijk zijn voor de diagnose en prognose. Anno augustus 2024 worden innovatieve genetische tests gebruikt om de behandeling te personaliseren en de prognose te verbeteren. De overlevingskans hangt af van factoren zoals leeftijd, algemene gezondheid en genetische mutaties. Een jongere patiënt heeft bijvoorbeeld een betere prognose dan een oudere patiënt. De Karnofsky-index wordt gebruikt om de functionele status van de patiënt te beoordelen, waarbij een score van 60% of hoger een betere kans op genezing geeft.

Behandeling

De behandeling van AML bestaat uit isolatie om infecties te voorkomen, antibiotica, transfusies van rode bloedcellen en bloedplaatjes, en cytostatica (geneesmiddelen die celgroei en celdeling remmen). Daarnaast kan de arts anti-emetica voorschrijven om misselijkheid en braken te verminderen. In sommige gevallen wordt een beenmerg- of stamceltransplantatie overwogen, vooral bij jongere patiënten met een slechte prognose.

Acute lymfatische leukemie (ALL)

Oorzaak

Acute lymfatische leukemie (ALL), ook wel acute lymfoblastenleukemie genoemd, komt vooral voor bij kinderen en jongvolwassenen. Bij ALL is er een overwoekering van lymfoïde cellen in het beenmerg, waardoor deze cellen de normale bloedcelproductie verstoren. ALL is een snel progressieve vorm van leukemie, die vroegtijdige behandeling vereist.

Symptomen

De symptomen van ALL variëren, maar kunnen botpijn, hoofdpijn als gevolg van aantasting van het centrale zenuwstelsel, vergrote lymfeklieren, anemie, trombocytopenie en agranulocytose omvatten. Patiënten kunnen ook last hebben van zwakte, koorts en vermoeidheid.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose ALL wordt bevestigd door een beenmergpunctie, waarbij meer dan 25% lymfoblasten aanwezig zijn. Cytogenetisch onderzoek is cruciaal voor het vaststellen van de prognose, waarbij bepaalde genetische afwijkingen wijzen op een agressiever verloop van de ziekte. Anno augustus 2024 worden geavanceerde moleculaire testen toegepast om de genetische kenmerken van de leukemie te identificeren en de behandeling te optimaliseren. De prognose is slechter bij baby's en patiënten ouder dan 10 jaar, evenals bij een hoog aantal lymfoblasten bij diagnose.

Behandeling

De eerste behandelingsfase, bekend als "remissie-inductietherapie", is gericht op het snel doden van zoveel mogelijk leukemiecellen. De arts probeert ook een recidief in het centrale zenuwstelsel te voorkomen door profylactische intrathecale chemotherapie. Bij bepaalde patiënten wordt een beenmerg- of stamceltransplantatie uitgevoerd om de kans op langdurige remissie te vergroten.

Chronische myeloïde leukemie (CML)

Chronische myeloïde leukemie (CML) is een kwaadaardige ziekte die begint in het beenmerg en meestal wordt geassocieerd met het Philadelphia-chromosoom, een genetische abnormaliteit die ontstaat door een translocatie tussen chromosomen 9 en 22. Deze zeldzame vorm van leukemie komt het vaakst voor bij volwassenen tussen 50 en 60 jaar en treft vaker mannen dan vrouwen. Anno augustus 2024 zijn er nieuwe behandelingen beschikbaar, waaronder Tyrosinekinaseremmers zoals Imatinib, die specifiek gericht zijn op de genetische afwijkingen bij CML.

Oorzaak

De oorzaak van CML is een genetische mutatie in een stamcel in het beenmerg, wat leidt tot de productie van abnormale witte bloedcellen. De ziekte kan asymptomatisch zijn of zich langzaam ontwikkelen tot een acute fase na gemiddeld vijf jaar. Volwassenen in de leeftijdsgroep van 50-60 jaar worden het vaakst getroffen.

Symptomen

Veel voorkomende symptomen zijn vermoeidheid, onverklaarbaar gewichtsverlies, overmatig zweten en pijn in het linker hypochonder door een vergrote milt. Sommige patiënten ervaren echter geen symptomen, en de ziekte wordt soms toevallig ontdekt tijdens een routine bloedonderzoek dat een verhoogd aantal neutrofiele granulocyten laat zien.

Diagnose en onderzoeken

CML wordt gediagnosticeerd door een beenmergpunctie, waarbij wordt vastgesteld of er hyperplasie (overmatige groei) van granulocyten aanwezig is. Het Philadelphia-chromosoom wordt gedetecteerd als de cytogenetische merker van CML. Anno augustus 2024 wordt naast klassieke cytogenetische analyse ook gebruik gemaakt van moleculaire technieken zoals PCR om minimale residuele ziekte op te sporen.

Behandeling

De behandeling van CML omvat Tyrosinekinaseremmers zoals Imatinib, die de signaaloverdracht binnen kankercellen remmen of blokkeren. Chemotherapie kan ook worden ingezet, en bij jongere patiënten (<40 jaar) in de chronische fase kan een allogene stamceltransplantatie overwogen worden. Nieuwe medicijnen en combinatietherapieën worden anno augustus 2024 onderzocht om resistentie tegen bestaande behandelingen te overwinnen.

Chronische lymfatische leukemie (CLL)

Oorzaak

Chronische lymfatische leukemie (CLL), ook bekend als chronische lymfatische leukemie, is een kwaadaardige aandoening gekenmerkt door de woekering van abnormale lymfocyten in het beenmerg en bloed. Deze abnormale lymfocyten verstoren de normale afweer tegen infecties. CLL is de meest voorkomende vorm van leukemie bij volwassenen, vooral bij ouderen. De ziekte heeft een relatief gunstige prognose, met een overleving die zich kan uitstrekken over vele jaren.

Symptomen

CLL kan asymptomatisch zijn en wordt soms toevallig ontdekt tijdens een bloedonderzoek dat een verhoogde lymfocytose laat zien. B-symptomen zoals onverklaarbaar gewichtsverlies (>10% van het lichaamsgewicht), nachtelijk zweten, en aanhoudende koorts (>38°C) gedurende meer dan twee weken zijn mogelijke klinische aanwijzingen. Andere symptomen zijn vergrote lymfeklieren, anemie, trombocytopenie en splenomegalie.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose CLL wordt bevestigd door bloedonderzoek en een beenmergpunctie, waarbij een groot aantal rijpe lymfocyten wordt gedetecteerd. Cytogenetische en moleculaire studies zijn anno augustus 2024 belangrijk voor het bepalen van de prognose en de keuze van de behandeling. Bepaalde genetische markers kunnen wijzen op een agressiever verloop van de ziekte.

Behandeling

In de vroege stadia van CLL wordt vaak gekozen voor een afwachtend beleid, waarbij de patiënt regelmatig gecontroleerd wordt zonder directe behandeling. Chemotherapie kan nodig zijn als de ziekte vordert of als symptomen optreden. Anno augustus 2024 zijn er nieuwe behandelingsopties beschikbaar, zoals gerichte therapieën met monoclonale antilichamen en nieuwe orale medicatie die de ziekte onder controle kunnen houden met minder bijwerkingen.

Risicofactoren

Genetische predispositie

Hoewel de meeste gevallen van leukemie sporadisch zijn, zijn er bepaalde genetische predisposities die het risico verhogen. Patiënten met bepaalde genetische syndromen, zoals het Down-syndroom, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van leukemie, met name ALL.

Blootstelling aan omgevingsfactoren

Blootstelling aan omgevingsfactoren zoals straling, benzeen (een chemische stof in tabaksrook en industriële producten), en bepaalde pesticiden verhoogt het risico op leukemie. Bijwerkingen van eerdere behandelingen, zoals chemotherapie, kunnen ook het risico op leukemie verhogen, vooral bij kinderen.

Leeftijd en geslacht

Leukemie komt vaker voor bij ouderen, vooral voor vormen zoals CML en CLL, die vooral in de leeftijdsgroep van 60 jaar en ouder voorkomen. Bij kinderen is ALL de meest voorkomende vorm van leukemie. Geslacht speelt ook een rol: bij volwassenen komt CLL vaker voor bij mannen, terwijl bij kinderen ALL vaker voorkomt.

Risicogroepen

Ouderen

Ouderen vormen een belangrijke risicogroep voor chronische vormen van leukemie, zoals CLL en CML. De incidentie van leukemie neemt toe met de leeftijd, met name na de leeftijd van 60 jaar. Ouderen hebben vaak een slechtere prognose dan jongere patiënten, deels vanwege de veroudering van het immuunsysteem en de mogelijkheid van andere gezondheidsproblemen.

Kinderen

Kinderen lopen vooral het risico op acute vormen van leukemie, zoals ALL. Dit type leukemie komt vaak voor tussen de leeftijd van 2 en 5 jaar. Er zijn aanwijzingen dat genetische aanleg en omgevingsfactoren, zoals virale infecties, een rol spelen bij het verhogen van het risico bij kinderen.

Mensen met genetische aandoeningen

Patiënten met genetische syndromen zoals het Down-syndroom, Li-Fraumeni-syndroom, of neurofibromatose type 1 lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van leukemie, vooral bij kinderen. Deze syndromen zorgen voor een verhoogde kans op genetische afwijkingen die de cellulaire ontwikkeling verstoren, wat kan leiden tot leukemie.

Geassocieerde symptomen

Algemene symptomen van leukemie

Leukemie kan zich manifesteren met een breed scala aan symptomen, afhankelijk van het type en de ernst van de ziekte. Vaak voorkomende symptomen zijn onder andere vermoeidheid, gewichtsverlies, nachtzweten, koorts, en een bleek uiterlijk. Deze symptomen ontstaan doordat de abnormale bloedcellen de gezonde cellen in het beenmerg verdringen, wat leidt tot een verminderde productie van rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes.

Symptomen per type leukemie

• Acute myeloïde leukemie (AML): Patiënten met AML kunnen last hebben van ernstige vermoeidheid, bloedingen, blauwe plekken, of infecties door de lage aantallen gezonde bloedcellen. Daarnaast kunnen ze pijn ervaren in de botten of gewrichten, wat het gevolg is van de ophoping van abnormale cellen in het beenmerg.
• Acute lymfatische leukemie (ALL): De symptomen van ALL omvatten vaak pijn in de botten of gewrichten, vergrote lymfeklieren, en een vergrote milt of lever. Kinderen kunnen ook last hebben van frequente infecties en bloedingen.
• Chronische myeloïde leukemie (CML): In het beginstadium zijn er vaak weinig symptomen. Naarmate de ziekte vordert, kunnen patiënten last krijgen van vermoeidheid, gewichtsverlies, en buikpijn door een vergrote milt of lever.
• Chronische lymfatische leukemie (CLL): De symptomen kunnen geleidelijk optreden en omvatten vaak vergrote lymfeklieren, milt, en lever, maar ook frequente infecties en gewichtsverlies.

Alarmsymptomen

Vroege tekenen van leukemie

Alarmsymptomen van leukemie kunnen soms subtiel zijn, maar het is belangrijk om deze snel te herkennen om een tijdige diagnose en behandeling mogelijk te maken. Symptomen die wijzen op acute vormen van leukemie omvatten plotselinge en onverklaarbare bloedingen, blauwe plekken, en aanhoudende koorts. Bij kinderen kan het onverwacht optreden van botpijn of pijn in de gewrichten een belangrijke aanwijzing zijn voor de aanwezigheid van leukemie.

Specifieke alarmsymptomen per type leukemie

• AML: Bij acute myeloïde leukemie kunnen er plotselinge symptomen optreden, zoals onverklaarbare koorts, ernstige vermoeidheid, of het optreden van bloedingen uit de neus of tandvlees.
• ALL: Alarmsymptomen van acute lymfatische leukemie kunnen onder andere ernstige vermoeidheid, terugkerende infecties, en pijn in de buik door vergrote lymfeklieren of organen omvatten.
• CML: Bij chronische myeloïde leukemie kunnen de symptomen in het begin mild zijn, maar de patiënt kan op den duur last krijgen van kortademigheid, pijn op de borst, of een gevoel van volheid in de buik door vergroting van de milt of lever.
• CLL: Chronische lymfatische leukemie gaat vaak gepaard met vergrote lymfeklieren, maar als de ziekte zich verergert, kunnen er plotselinge koorts, ernstige vermoeidheid, of gewichtsverlies optreden.

Diagnose en onderzoeken

Bloedonderzoek

Een belangrijke diagnostische stap bij de detectie van leukemie is bloedonderzoek. Bij bloedonderzoek wordt de hoeveelheid witte bloedcellen, rode bloedcellen, en bloedplaatjes gemeten. Bij leukemie worden vaak verhoogde of verlaagde aantallen van bepaalde witte bloedcellen gevonden, wat kan wijzen op de aanwezigheid van de ziekte. Daarnaast worden vaak andere tests uitgevoerd, zoals de bloeduitstrijk en flowcytometrie, om abnormale cellen te identificeren.

Beenmergonderzoek

Een andere cruciale test voor de diagnose van leukemie is beenmergonderzoek, vaak uitgevoerd door een beenmergpunctie. Dit houdt in dat een arts een naald in het beenmerg steekt om een monster te verkrijgen voor laboratoriumonderzoek. Dit monster wordt vervolgens geanalyseerd om het type leukemie te bepalen en te zoeken naar genetische afwijkingen of andere abnormale cellen die het type leukemie kunnen bevestigen.

Beeldvorming en andere diagnostische technieken

In sommige gevallen kan beeldvorming, zoals echografie of CT-scans, nuttig zijn om de omvang van organen zoals de milt of lever te beoordelen, die vaak vergroot zijn bij leukemie. Daarnaast kunnen lymfeklieren worden gecontroleerd om te zien of ze vergroot zijn. Genetische testen, zoals de identificatie van het Philadelphia-chromosoom bij CML, spelen een sleutelrol in het bepalen van het behandelingsplan.

Behandeling

Chemotherapie

Chemotherapie is een van de belangrijkste behandelingsmethoden voor leukemie, vooral voor acute vormen zoals AML en ALL. Chemotherapie maakt gebruik van krachtige medicijnen om snel delende kankercellen te vernietigen. De behandeling kan in verschillende fasen worden gegeven, met de intensiteit afhankelijk van het type leukemie en de reactie van de patiënt op de behandeling.

Stamceltransplantatie

Een stamceltransplantatie is soms nodig, vooral bij patiënten met een agressieve vorm van leukemie of bij degenen die niet reageren op andere behandelingen. Bij een stamceltransplantatie wordt het abnormale beenmerg van de patiënt vervangen door gezonde stamcellen van een donor. Dit helpt het beenmerg van de patiënt opnieuw op te bouwen en nieuwe, gezonde bloedcellen te produceren.

Gerichte therapieën en immunotherapie

Voor bepaalde vormen van leukemie, zoals CML, kunnen gerichte therapieën, zoals tyrosine-kinaseremmers, effectief zijn. Deze medicijnen richten zich specifiek op de abnormale eiwitten die de groei van kankercellen stimuleren. Immunotherapie, die het immuunsysteem van de patiënt helpt om kankercellen te bestrijden, wordt ook steeds vaker toegepast, vooral bij vormen zoals ALL.

Nieuwe behandelingsstrategieën voor leukemie anno november 2024

Anno november 2024 zijn er aanzienlijke vooruitgangen geboekt in de behandeling van leukemie, voornamelijk dankzij de opkomst van gepersonaliseerde geneeskunde en immunotherapie. Nieuwe therapieën bieden veelbelovende resultaten, vooral voor patiënten met vormen van leukemie die resistent zijn tegen conventionele behandelingen.

CAR-T-celtherapie: een revolutionaire benadering

Een van de meest veelbelovende behandelingen is CAR-T-celtherapie (Chimeric Antigen Receptor T-cell therapy). Bij deze therapie worden de T-cellen van de patiënt genetisch gemodificeerd om kankercellen beter te herkennen en aan te vallen. CAR-T-celtherapie heeft bijzonder veelbelovende resultaten opgeleverd voor leukemievormen die niet reageren op traditionele behandelingen, zoals acute lymfatische leukemie (ALL) en acute myeloïde leukemie (AML).

Recente studies hebben manieren gevonden om de effectiviteit van CAR-T-celtherapie te verbeteren. Zo wordt er onderzoek gedaan naar de rol van T-celuitputting, wat kan leiden tot een terugkeer van de ziekte. Het blijkt dat de opbouw van bepaalde eiwitten, zoals interleukine-4 (IL-4), de uitputting van T-cellen kan bevorderen. Onderzoekers gebruiken geavanceerde technologieën zoals CRISPR om deze eiwitten te bewerken, zodat de T-cellen beter in staat zijn om de kanker te bestrijden.

Combinatietherapieën tegen resistentie

Naast CAR-T-celtherapie worden er nieuwe combinatietherapieën ontwikkeld. Deze therapieën zijn gericht op het overwinnen van resistentie tegen bestaande medicijnen, wat de effectiviteit van behandelingen verbetert. Dit geldt vooral voor gevallen waarbij de leukemie resistent is tegen de standaardbehandelingen, zoals chemotherapie en doelgerichte therapieën.

Er wordt ook veel aandacht besteed aan het combineren van CAR-T-celtherapie met andere immunologische benaderingen of chemotherapeutische middelen om de uitkomst van de behandeling verder te verbeteren.

Gepersonaliseerde behandeling door genetische profilering

Een andere belangrijke ontwikkeling in de behandeling van leukemie is het gebruik van moleculaire tests en genetische profilering. Door de genetische kenmerken van de leukemiecellen van elke patiënt te analyseren, kunnen artsen nauwkeuriger bepalen welke behandelingen het meest effectief zullen zijn. Deze gepersonaliseerde benadering is een belangrijke verschuiving in de manier waarop leukemie wordt behandeld en draagt bij aan betere overlevingskansen en minder bijwerkingen voor patiënten.

Moleculaire testen maken het ook mogelijk om de voortgang van de behandeling te monitoren en om in een vroeg stadium op te merken of de ziekte terugkeert. Dit maakt het mogelijk om sneller in te grijpen, wat de algehele prognose van de patiënt kan verbeteren.

Deze innovaties, waaronder CAR-T-celtherapie, combinatietherapieën en genetische profilering, bieden veelbelovende vooruitzichten voor de behandeling van leukemie. Ze helpen niet alleen bij het verbeteren van de overleving, maar ook bij het verhogen van de levenskwaliteit van patiënten, met name voor degenen die anders moeilijk behandelbare vormen van de ziekte hebben.

Prognose

Factoren die de prognose beïnvloeden

De prognose van leukemie hangt af van verschillende factoren, waaronder het type leukemie, de leeftijd van de patiënt, de algemene gezondheidstoestand, en de reactie op de behandeling. Over het algemeen hebben patiënten met acute leukemie, zoals AML en ALL, een slechtere prognose dan patiënten met chronische vormen zoals CML en CLL, hoewel dit afhankelijk is van individuele omstandigheden.

Langetermijnoverleving

De overleving van patiënten met leukemie is de afgelopen decennia sterk verbeterd door vooruitgang in de behandelingen. Bij sommige vormen van leukemie, zoals ALL bij kinderen, is de langetermijnoverleving nu boven de 80%. Bij volwassenen kan de prognose variëren, maar dankzij innovaties in gerichte therapieën en stamceltransplantatie zijn er steeds meer succesverhalen.

Complicaties

Infecties en bloedingen

Door de verzwakte immuunrespons en de lage aantallen bloedcellen kunnen patiënten met leukemie vatbaar zijn voor infecties en bloedingen. In ernstige gevallen kunnen deze complicaties het leven van de patiënt in gevaar brengen, vooral wanneer ze niet tijdig worden behandeld. Daarom krijgen leukemiepatiënten vaak antibiotica of antivirale middelen ter preventie van infecties.

Orgaanbeschadiging door vergrote milt of lever

Bij bepaalde vormen van leukemie, zoals CLL of CML, kunnen de milt en lever vergroot raken, wat kan leiden tot pijn en ongemak. Deze vergrote organen kunnen ook de normale werking van het lichaam verstoren, waardoor het moeilijker wordt om te eten of te ademen.

Terugkeer van de ziekte (recidief)

Leukemie heeft de neiging om terug te keren, vooral bij acute vormen zoals AML. Patiënten die volledig in remissie gaan, kunnen in de loop der tijd een terugval ervaren, wat verdere behandelingen vereist. Dit maakt voortdurende opvolging en regelmatige medische controles essentieel om een recidief snel te detecteren.

Preventie

Genetisch advies voor risicogroepen

Hoewel het niet altijd mogelijk is om leukemie te voorkomen, kunnen risicogroepen baat hebben bij genetisch advies. Mensen met een familiegeschiedenis van leukemie of genetische aandoeningen die het risico op leukemie verhogen, kunnen baat hebben bij vroegtijdige screening en monitoring om de kans op een vroege diagnose te vergroten.

Blootstelling aan schadelijke stoffen vermijden

Een van de meest effectieve manieren om het risico op leukemie te verlagen, is door blootstelling aan schadelijke stoffen, zoals benzeen of straling, te vermijden. Werknemers in bepaalde industrieën, zoals de chemische of nucleaire industrie, moeten voorzorgsmaatregelen nemen om contact met deze stoffen te beperken.

Lees verder

• Acute myeloïde leukemie (AML): Acute vorm van bloedkanker
• Acute lymfatische leukemie (ALL): Acute vorm van bloedkanker
• Chronische myeloïde leukemie (CML): Vorm van bloedkanker
• Chronische lymfatische leukemie (CLL): Vorm van bloedkanker
• Leukemie: Oorzaken, risicofactoren, typen en symptomen