4 soorten leukemie: AML, ALL, CML en CLL

4 soorten leukemie: AML, ALL, CML en CLL Bij leukemie, een vorm van bloedkanker, treden kwaadaardige woekeringen van de witte bloedcellen op. Deze vermenigvuldigen zich ongecontroleerd. Hierdoor tasten ze het beenmerg, de lymfeklieren en de milt aan. Daarna beschadigen ze andere weefsels en organen. Er zijn verschillende soorten leukemie. De indeling is mogelijk op basis van de graad van maturiteit (ontwikkelingsgraad) van de abnormale cellen: acute of chronische leukemie. Anderzijds is er een indeling mogelijk op basis van het type witte bloedcellen dat de ziekte veroorzaakt: lymfatische of myeloïde leukemie.

Oorzaken leukemie

Een mogelijke oorzaak van deze bloedkanker zijn genetische veranderingen met activatie van oncogenen en verlies van tumorsuppressorgenen (gen dat onbeperkte deling van een cel voorkomt) in de hematopoëtische precursorcellen (voorlopercellen). Andere oorzaken zijn: blootstelling aan radioactieve straling of chemische stoffen zoals benzeen, erfelijke aanleg, behandeling met cytostatica, tabak, ...

Acute myeloblastenleukemie (AML)

Oorzaak

Myeloïde leukemie is een vorm van leukemie uitgaande van granulocyten (gekorrelde witte bloedcellen). Deze aandoening komt vooral voor bij volwassen of oudere personen. Hierbij zijn meer dan 30% blasten in het beenmerg aanwezig. Blasten zijn onrijpe cellen met een voorloperfunctie. In tegenstelling tot normale bloedcellen, rijpen deze niet tijdig uit tot volwassen cellen en verdringen zij de voorlopers van de witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes in het beenmerg.

Symptomen

Bloedarmoede (anemie) en trombocytopenie (verlaagd aantal bloedplaatjes) zijn veel voorkomende kenmerken van AML. Door de anemie is de persoon vaak moe en lusteloos. Trombocytopenie zorgt ervoor dat er spontaan tandvleesbloedingen en neusbloedingen kunnen ontstaan. Daarnaast zijn purpura (puntvormige bloedingen) of een hersenbloeding mogelijke symptomen. De tumorcellen infiltreren in verschillende weefsels, de cellen hopen zich bijvoorbeeld op in het tandvlees waardoor deze verdikt is en pijnlijk aanvoelt. Een ander symptoom is dat de afweer sterk verminderd is omdat er agranulocytose optreedt. Af en toe krijgt een patiënt te maken met pijn aan de oksel als gevolg van leukemie.

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt de diagnose door middel van een bloedafname en een beenmergpunctie. Als het gaat om leukemie, dan is er een groot aantal blasten aanwezig. Het onderzoek toont aan dat de een ziekte van myeloïde oorsprong is. In het belang van de diagnose en de prognose doet de arts een cytogenetisch onderzoek naar bepaalde mutaties. De prognose is afhankelijk van verschillende factoren. Een jongere patiënt heeft meer kans op genezing dan een oudere patiënt. Dit is eveneens afhankelijk van de score op de Karnofsky-index. De Karnofsky-score wordt gebruikt om op een schaal van 0 tot 100 aan te geven hoe een patiënt met kanker functioneert. Hierbij staat 100 voor normaal functioneren zonder beperkingen. Dit is een scorelijst die de functionele toestand van de patiënt weergeeft. Is deze hoger dan 60%, dan is de kans op genezing groter. 60% wil zeggen dat de patiënt niet in staat is om te werken, wel in staat is om thuis te blijven, grotendeels voor zichzelf kan zorgen, en een matige behoefte heeft aan hulp. Andere belangrijke factoren zijn: het biologisch gedrag van de tumorcellen, afwijkingen bij het cytogenetisch onderzoek, ...

Behandeling

De patiënt krijgt een isolatiebehandeling met antibiotica tegen infecties. Daarnaast krijgt een patiënt transfusies van rode bloedcellen en bloedplaatjes. De arts geeft verder anti-emetica (geneesmiddelen tegen misselijkheid en braken), en verder geeft hij cytostatica (geneesmiddelen die celgroei en celdeling remmen). Eventueel voert de arts een beenmerg- of stamceltransplantatie uit.

Acute lymfoblastenleukemie (ALL)

Oorzaak

Deze aandoening komt vooral voor bij jongere personen. Hierbij zorgen lymfoïde cellen voor een overwoekering van het beenmerg. In tegenstelling tot normale bloedcellen, rijpen deze niet tijdig uit tot volwassen cellen en verdringen zij de voorlopers van de witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes in het beenmerg. Acute lymfatische leukemie is een synoniem van ALL.

Symptomen

Verschillende symptomen presenteren zich bij de patiënt: botpijn, hoofdpijn door aantasting van het centrale zenuwstelsel, vergrote lymfeklieren, anemie, trombocytopenie, agranulocytose, ...

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt de diagnose door middel van een beenmergpunctie. Als het gaat om leukemie, zijn er meer dan 25% lymfoblasten aanwezig. Het onderzoek toont aan dat de ziekte van lymfoïde oorsprong is. In het belang van de diagnose en de prognose doet de arts daarnaast een cytogenetisch onderzoek. De prognose is afhankelijk van verschillende factoren. Bij baby’s en personen ouder dan 10 jaar is er minder kans op genezing dan bij kinderen. Nog een factor is of bij de diagnose blijkt dat er minder of meer dan 50.000 lymfoblasten per mm³ aanwezig zijn. Een andere belangrijke factor die meespeelt, zijn de afwijkingen bij het cytogenetisch onderzoek. Als de arts bij een patiënt ALL geconstateerd heeft, is het aantal leukemiecellen vaak hoog en daardoor het risico op complicaties groot.

Behandeling

De eerste behandelfase richt zich op het zo snel mogelijk doden van een groot deel van de leukemiecellen. Dit heet in medische termen "remissie-inductietherapie". De arts probeert bovendien om een recidief in het centrale zenuwstelsel te voorkomen. Eventueel voert de arts een beenmerg- of stamceltransplantatie uit.

Chronische myeloïde leukemie (CML)

Dit is een kwaadaardige ziekte die begint in het beenmerg. Meestal vindt de arts bij chronische myeloïde leukemie (CML) het Philadelphia-chromosoom terug, een genetische abnormaliteit die ontstaat door straling (o.a. als gevolg van bestraling van andere kankervormen). CML is een zeldzame ziekte. De meeste patiënten zijn te vinden in de leeftijdsgroep van 50 tot 60 jaar. CML komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Als medicijn schrijft de arts Imatinib voor.

Oorzaak

Eén stamcel loopt een beschadiging op van het erfelijk materiaal. Bij de deling gaat deze beschadiging naar alle nakomelingen van deze éne cel. Na gemiddeld vijf jaar ontwikkelt de ziekte zich naar een acute leukemie. Vooral volwassen personen, met een gemiddelde leeftijd van 50-60 jaar hebben CML.

Symptomen

Vermoeidheid / kankervermoeidheid, vermagering en zweten zijn de eerste verschijnselen. De patiënt heeft eveneens pijn in het linker hypochonder door een splenomegalie (vergrote milt). Daarnaast treedt anemie mogelijk op. Maar CML is mogelijk asymptomatisch. De arts komt dan toevallig uit op het sterk verhoogd aantal neutrofiele granulocyten in het bloed.

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt de diagnose door middel van een beenmergpunctie. Hieruit blijkt of er hyperplasie (overmatige groei) is van de cellen van de granulocytaire reeks of niet. Het onderzoek toont voorts aan dat het gaat om het philadelphiachromosoom als cytogenetische merker van CML.

Behandeling

De arts gebruikt Imatinib als signaalremmer. Dit remt de signaaloverdracht binnen kankercellen of blokkeert deze helemaal. De patiënt krijgt vaak chemotherapie en eventueel vindt een allogene (van iemand anders) stamceltransplantatie plaats. Dit gebeurt veelal bij patiënten in de chronische fase die jonger zijn dan 40 jaar.

Chronische lymfocytaire leukemie (CLL)

Oorzaak

Chronische lymfocytaire leukemie, ook gekend als "chronische lymfatische leukemie", is een kwaadaardige ziekte met woekeringen van lymfocyten in het beenmerg en het bloed. De lymfocyten spelen een belangrijke rol in de afweer tegen infecties. Het verdringen van deze cellen heeft tot gevolg dat de afweer van de patiënt tegen infecties afneemt. De meeste patiënten overlijden bijgevolg niet aan de leukemie zelf maar wel aan de complicaties, zoals infectieziekten. CLL is de meest voorkomende vorm van leukemie, die vooral aanwezig is bij oudere volwassenen. De ziekte heeft een vrij gunstige prognose met langdurige overleving.

Symptomen

CLL is mogelijk asymptomatisch en dan komt de arts slechts toevallig uit op een verhoogde lymfocytose in het bloed. Er zijn eveneens ‘B’-symptomen: vermagering van 10 % van het lichaamsgewicht, nachtelijk zweten, meer dan 38°C koorts gedurende twee weken, ... Andere symptomen zijn: vergrote lymfeklieren, anemie, trombopenie, splenomegalie, ...

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt de diagnose door een bloedafname en een beenmergpunctie. Hieruit blijkt of het bloed al dan niet een groot aantal rijpe lymfocyten bevat. Als blijkt dat dit zo is, is de arts zeker van CLL.

Behandeling

Meestal stelt de arts geen behandeling voor. Eventueel is een chemotherapie vereist.

Lees verder

© 2015 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Acute myeloide leukemie (AML)Acute myeloide leukemie (AML)Leukemie is een verzamelnaam voor een groep afwijkingen die gekarakteriseerd worden door de accumulatie van maligne (kwa…
CML: epidemiologie, etiologie & pathofysiologieCML: epidemiologie, etiologie & pathofysiologieCML is een afkorting voor chronische myeloïde leukemie. Dit is een vorm van leukemie die ongeveer 20% bedraagt van alle…
Acute Lymfatische Leukemie (ALL)ALL is een acute vorm van leukemie. Hierbij ontstaat er een woekering van lymfatische cellen in het bloed en beenmerg. D…
Leukemie in zijn verschillende vormenLeukemie is een vorm van kanker, die zich in het bloed en het beenmerg vestigt, leukemie is beter bekend als bloedkanker…

Maagpijn na eten of drinken: oorzaken en symptomen maagpijnMaagpijn na eten of drinken: oorzaken en symptomen maagpijnMaagpijn na eten of drinken kan veel verschillende oorzaken hebben. Prikkelende stoffen in de voeding of veelvuldig alco…
Maagpijn: oorzaak en behandelingMaagpijn: oorzaak en behandelingMaagpijn kan verschillende oorzaken hebben zoals een maagzweer, maagkanker of stress en spanning. In de meeste gevallen…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Rdelarosa0, Pixabay
  • Samenvatting uit cursus Medische Wetenschappen, Medical Management Assistant, academiejaar 2012-2013, Dr. H. Vandenhoudt
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 19-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.