Acute lymfatische leukemie (ALL): Acute vorm van bloedkanker

Acute lymfatische leukemie (ALL): Acute vorm van bloedkanker Acute lymfatische leukemie is een vorm van kanker van het bloed en het beenmerg. Deze snel vorderende ziekte creëert onrijpe in plaats van volwassen lymfocyten (type witte bloedcellen) die normale bloedcellen vervangen. Erg vatbaar zijn voor infecties, zwakte en vermoeidheid en sneller gaan bloeden, zijn de voornaamste symptomen van de bloedkanker, maar tal van andere tekenen zijn nog mogelijk. De symptomen zijn het gevolg van de toename van abnormale lymfocyten die de normale bloedcellen verdringen, waardoor een tekort van rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes ontstaat. Acute lymfocytische leukemie is de meest voorkomende vorm van kanker bij kinderen en meestal zijn de behandelingen bij hen zeer effectief, in tegenstelling tot bij volwassenen.

Synoniem acute lymfatische leukemie

“Acute lymfocytische leukemie”, “acute lymfoïde leukemie” of "acute lymfoblastenleukemie" zijn synoniemen van acute lymfoblastische leukemie. De afkorting ALL gebruiken artsen bovendien vaak om de vorm van beenmergkanker aan te duiden.

Epidemiologie: Vooral bij kinderen

Dit type leukemie tast vaak kinderen tussen drie en zeven jaar aan. Acute lymfatische leukemie is de meest voorkomende kanker bij kinderen, maar de kanker komt ook voor bij volwassenen. ALL vormt 26% van alle kankers bij kinderen van 0 tot 14 jaar, en is goed voor 75% van de kinderen met leukemie. Wereldwijd vindt de hoogste incidentie van acute lymfatische leukemie plaats in Italië, de Verenigde Staten, Zwitserland en Costa Rica. In Nederland krijgen jaarlijks 4 op de 100.000 patiënten de diagnose van ALL, wat neerkomt op ongeveer tweehonderd mensen.

Oorzaken ALL: Onrijpe lymfocyten vervangen normale bloedcellen

Acute lymfatische leukemie is een snelgroeiende vorm van kanker van een type witte bloedcel, namelijk de lymfoblasten. ALL treedt op wanneer het beenmerg een groot aantal onrijpe lymfoblasten produceert. Beenmerg is het zachte weefsel in het midden van botten dat verantwoordelijk is voor de vorming van alle bloedcellen. De abnormale lymfoblasten groeien snel en vervangen normale cellen in het beenmerg. Door ALL is de productie van normale bloedcellen niet meer mogelijk. Wanneer de normale bloedwaarden zakken, ontstaan soms levensbedreigende symptomen bij de patiënt. Meestal is de exacte oorzaak van acute lymfatische leukemie niet bekend.

Risicofactoren bloedziekte

Leukemie

Volgende factoren spelen een rol bij de ontwikkeling van alle soorten leukemie:
  • bepaalde chromosoomproblemen
  • de blootstelling aan straling, zoals röntgenstralen voor de geboorte
  • een beenmergtransplantatie
  • een de behandeling met chemotherapie in het verleden
  • toxinen (giftige stoffen), zoals benzeen

ALL

Volgende factoren staan erom bekend dat ze de kans op acute lymfatische leukemie verhogen:
  • een broer of zus met leukemie
  • het syndroom van Down of andere genetische aandoeningen

Blauwe plekken zijn kenmerkend / Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Blauwe plekken zijn kenmerkend / Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Symptomen: Zwakte en sneller infecties en bloedingen

De symptomen van ALL ontstaan erg snel (in dagen of weken); daarom treden de symptomen dus “acuut” op. Typische kenmerken van acute lymfatische leukemie zijn vermoeidheid / kankervermoeidheid en zwakte (tekort aan rode bloedcellen), sneller bloedingen krijgen (tekort aan bloedplaatjes) en meer vatbaar zijn voor infecties (tekort aan witte bloedcellen). Andere symptomen zijn onder meer:

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij een lichamelijk onderzoek bemerkt de arts blauwe plekken, een vergrote lever (hepatomegalie), voelbare vergrote lymfklieren en een vergrote milt (splenomegalie) en tekenen van bloedingen (petechiën, purpura).

Ruggenprik / Bron: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Ruggenprik / Bron: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Diagnostisch onderzoek
Een bloedonderzoek is nodig, en zeker om het aantal witte bloedcellen en bloedplaatjes te tellen. Hieruit blijkt dat de patiënt een verhoogd aantal leukemiecellen en een verminderd aantal normale bloedcellen heeft, hetgeen de symptomen verklaart (trombocytopenie, anemie en neutropenie). Daarnaast voert de arts een beenmergpunctie en een lumbale punctie (ruggenprik: onderzoek van hersenvocht) uit om het vocht te controleren op de aanwezigheid van leukemiecellen. Tevens gebeurt een onderzoek naar veranderingen in het DNA in de abnormale witte bloedcellen. Bepaalde DNA-veranderingen bepalen hoe de prognose van de ziekte en zijn nodig om het type behandeling te bepalen.

Differentiële diagnose

Tekenen van acute lymfatische leukemie doen soms denken aan deze aandoeningen:

Behandeling, vooral via chemotherapie

Het eerste doel van de behandeling is het aantal bloedcellen weer normaal te krijgen. Hiervoor krijgt de patiënt chemotherapie, soms in het ziekenhuis of anders thuis. De patiënt krijgt de medicatie via intraveneus (via de ader) toegediend en soms gebeurt het ook dat de medicijnen rechtstreeks in de vloeistof rond de hersenen wordt toegediend. Is dit succesvol, en is het beenmerg weer gezond onder de microscoop, dan is de kanker in remissie (tijdelijke verbetering van de symptomen). Hierna volgt een behandeling met als doel om de patiënt te genezen. Hiervoor krijgt hij meer intraveneuze chemotherapie of bestraling (radiotherapie) naar de hersenen. Ook is een stamcel- of beenmergtransplantatie mogelijk. De verdere behandeling is afhankelijk van diverse factoren zoals:
  • de beschikbaarheid van donors voor een stamceltransplantatie
  • de eventuele aanwezigheid van abnormale cellen onder de microscoop
  • de genetische veranderingen in de leukemiecellen
  • de leeftijd en gezondheid van de patiënt
  • het aantal chemotherapiekuren die nodig geweest zijn om de remissie te bereiken

Prognose: Bij kinderen beter dan bij volwassenen

Patiënten die reageren op de behandeling hebben een goede prognose. De meeste kinderen met ALL herstellen uitstekend. Doorgaans reageren kinderen beter op de behandeling dan volwassenen. Slechts 20-40% van de volwassen patiënten geneest van ALL. Hoe ouder een volwassen patiënt is, hoe slechter de prognose.

Complicaties

Zowel leukemie zelf en de behandeling leiden tot veel problemen, zoals bloedingen, gewichtsverlies en infecties.

Preventie van vorm van bloedkanker

Het risico van ALL valt te verminderen door het vermijden van contact met bepaalde toxinen, straling, en chemicaliën.

Lees verder

© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Welke vormen van leukemie zijn er?Welke vormen van leukemie zijn er?Leukemie wordt ook wel bloedkanker genoemd. Het is kanker van de witte bloedcellen. Leukemie kennen we voornamelijk als…
Leukemie in zijn verschillende vormenLeukemie is een vorm van kanker, die zich in het bloed en het beenmerg vestigt, leukemie is beter bekend als bloedkanker…
Nachtzweten bij leukemie, symptomenNachtzweten bij leukemie, symptomenNachtzweten wordt vaak in verband gebracht met leukemie. Het gaat dan om heftig nachtzweten. Nachtzweten is echter een a…
Soorten leukemie: de symptomen, oorzaken en behandelingSoorten leukemie: de symptomen, oorzaken en behandelingEr zijn verschillende soorten leukemie, zoals acute leukemie, chronische lymfatische leukemie (CLL) en chronische myeloi…

Uitslag op de oksel (huidirritatie): Oorzaken en symptomenUitslag op de oksel (huidirritatie): Oorzaken en symptomenUitslag op de oksel is lelijk, pijnlijk, jeukend en/of brandend ... Deze huidirritatie geeft velen een vervelend gevoel.…
Eczeem: Chronische huidziekte met droge en jeukende huidEczeem: Chronische huidziekte met droge en jeukende huidEczeem is een frequent voorkomende chronische huidziekte die vooral kinderen maar ook soms volwassen treft. Eczeem is he…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: VashiDonsk, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Geraadpleegd op 20 januari 2017:
  • ACUTE LYMFATISCHE LEUKEMIE (ALL), https://hematologiegroningen.nl/patienten/content/3ALL.htm
  • Acute lymfatische leukemie, http://www.hematologienederland.nl/acute-lymfatische-leukemie
  • Acute lymphoblastic leukaemia (ALL), boek: Clinical Medicine, Door: Parveen Kumar, Michael Clark, Uitgever: Elsevier, ISBN: 9780702029936, blz. 471
  • Acute lymphoblastic leukemia (ALL), https://medlineplus.gov/ency/article/000541.htm
  • Adult Acute Lymphoblastic Leukemia Treatment (PDQ®)–Patient Version, https://www.cancer.gov/types/leukemia/patient/adult-all-treatment-pdq
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Definition, https://www.cancer.gov/types/leukemia/patient/adult-all-treatment-pdq
  • Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/207631-differential-diagnoses#showall
  • Overview, http://emedicine.medscape.com/article/207631-overview#showall
  • Symptoms, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acute-lymphocytic-leukemia/basics/symptoms/con-20042915
  • Afbeelding bron 1: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
  • Afbeelding bron 2: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 01-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 14
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.