Welke vormen van leukemie zijn er?

Leukemie wordt ook wel bloedkanker genoemd. Het is kanker van de witte bloedcellen. Leukemie kennen we voornamelijk als kankervorm bij kinderen, maar ook volwassenen krijgen ermee te maken. Leukemie is en vorm van kanker, daarnaast heeft leukemie ook nog verschillende vormen. Jaarlijks krijgen ruim 1.600 mensen met leukemie te maken.

Wat is leukemie?

Leukemie wordt ook wel bloedkanker genoemd. Jaarlijks treft deze vorm van kanker ongeveer 1.600 mensen. Leukemie is kanker van de witte bloedcellen. Deze groeien ongecontroleerd. Witte bloedcellen (leukocyten) hebben een belangrijke functie: ze spelen een rol bij het immuunsysteem. Voor iedere paar honderd rode bloedcellen is er één witte bloedcel. naar verhouding zijn er dus niet zoveel witte bloedcellen. Bij leukemie ontstaat er een te snelle celdeling. De witte groeien en delen zich te snel en stapelen zich op in het beenmerg. Nou zou je denken: mooi, hoe meer witte bloedcellen hoe beter het immuunsysteem. Maar dit gaat helaas niet op. Doordat de witte bloedcellen ongecontroleerd groeien wordt de aanmaak van rode bloedcellen en bloedplaatjes geremd. Hierdoor ontstaat er bloedarmoede en een verstoorde bloedstolling. Bovendien rijpen de witte bloedcellen niet uit en hebben dus geen functie. De oorzaak van leukemie is vaak onbekend, mogelijk zou straling een oorzaak kunnen zijn. Erfelijk kan er ook een en ander belast zijn. Leukemie ontstaat in ieder geval door verandering in het DNA van de beenmergcellen. De ongecontroleerde celdeling en groei vindt plaats in de bloedcellen en i het beenmerg. Later kan dit zich uitbreiden naar andere organen (uitzaaiingen).

Cijfers over bloedkanker

Leukemie of bloedkanker komt minder vaak voor dan andere vormen van kanker. Kijken we naar het rijtje van meest voorkomende kankervormen dan zien we leukemie ergens halverwege staan (aantal nieuwe gevallen per jaar):

• Huidkanker: 36.000
• Borstkanker: 13.000
• Darmkanker: 12.000
• Longkanker: 11.000
• Prostaatkanker: 10.000
• Blaaskanker: 5.200
• Non-Hodgkin-lymfoom: 3.860
• Slokdarmkanker: 2.500
• Maagkanker: 2.000
• Nierkanker: 1.700
• Alvleesklierkanker: 1.670
• Baarmoederkanker: 1.600
• Mond- en keelholtekanker: 1.600
• Bloedkanker/leukemie: 1.600
• Baarmoederslijmvlieskanker: 1.400
• Eierstokkanker: 1.100
• Hersentumor: 1.000
• Ziekte van Kahler: 880
• Beenmergkanker: 860
• Baarmoederhalskanker: 700
• Strottenhoofdkanker: 700
• Schildklierkanker: 570
• Borstvlieskanker: 545
• Zaadbalkanker: 535
• Leverkanker: 450
• Hodgkin-lymfoom: 400
• Vulvakanker: 250
• Non-Hodgkin-lymfoom huid: 160
• Botkanker: 150

Leukemie komt het vaakst voor bij kinderen tussen de 2 en 12 jaar. Kanker is ook de grootste doodsoorzaak bij kinderen in die leeftijd. De vijfjaarsoverleving bedraagt bij acute leukemie 70 tot 80 procent bij vroegtijdige ontdekking en 20 tot 30 procent bij late ontdekking. De vijfjaarsoverleving is een term die gebruikt wordt om aan te geven hoeveel patiënten na vijf jaar nog in leven zijn.

Verschillende vormen

Er zijn twee vormen van leukemie te onderscheiden: acute leukemie en chronische leukemie. Hier zijn een aantal onderverdelingen in te maken. Chronische leukemie is de langzame vorm van leukemie. Hoewel de witte bloedcellen ongecontroleerd gaan groeien zijn er bepaalde witte bloedcellen die nog goed weten te rijpen. Dit vertraagt het ziekte proces waardoor klachten lange tijd kunnen uitblijven. Chronische leukemie komt het meest voor bij mensen boven de 50 jaar. Acute leukemie ontstaat voornamelijk bij kinderen. De celdeling verloopt zeer snel en klachten ontstaan dan ook snel. De levensverwachting bij acute leukemie is over het algemeen hoger omdat er sneller ingegrepen kan worden dankzij de klachten.

Chronisch leukemie

Bij chronische leukemie maken we onderscheid in twee vormen: chronische myeloïde leukemie (CML) en chronische lymfatische leukemie. (CLL) Het verschil tussen deze twee zit hem in het celtype. De chronische vorm van leukemie komt zelden bij kinderen voor. 70 procent van de patiënten is ouder dan 50 jaar waarbij het vaker bij mannen dan bij vrouwen voorkomt. Chronische leukemie is een sluipende vorm van kanker. De groei van bloedcellen gaat heel geleidelijk en het duurt vaak jaren voordat er de eerste nog vage klachten ontstaan. Er zijn voldoende witte bloedcellen die nog wel uitrijpen en hun werk kunnen doen. De slechte witte bloedcellen worden opgestapeld in het beenmerg. Hiermee wordt het beenmerg verdrongen. Er ontstaan met de tijd minder nieuw rode bloedcellen en bloedplaatjes. Dit geeft klachten als vermoeidheid, bloedarmoede en zwelling van de milt. Bij CLL zien we daarnaast ook nog eens infecties van de bovenste luchtwegen.

Acute leukemie

Bij acute leukemie onderscheiden we ook weer twee vormen: acute lymfatische leukemie (ALL) en acute myeloïde leukemie (AML). Acute leukemie komt voornamelijk voor bij kinderen. Witte bloedcellen delen en groeien ongecontroleerd en zeer snel. Er zijn geen witte bloedcellen die uitrijpen. Door een tekort aan rijpe witte bloedcellen en een tekort aan rode bloedcellen ontstaan na enkele weken al klachten die snel verergeren. Bij ongeveer de helft van alle leukemiepatiënten ontstaat acute leukemie.

Klachten die snel ontstaan zijn bloedarmoede met de daarbij behorende klachten: bleekheid, vermoeidheid, kortademig, duizelig, hartkloppingen. Door een tekort aan gerijpte witte bloedcellen ontstaan er sneller infecties die niet lijken te genezen. Ook het aantal bloedplaatjes vermindert bij acute leukemie. Er ontstaan problemen met de bloedstolling. Wondjes zullen heviger en langer blijven bloeden.