Oogonderzoeken: Soorten oogtesten bij de oogarts

Mensen jonger dan veertig jaar zonder oogproblemen krijgen het best om de twee jaar een oogonderzoek. Veertigplussers laten hun ogen één à twee keer per jaar controleren. Mensen met oogproblemen of familieleden met oogproblemen krijgen mogelijk meerdere keren per jaar een oogonderzoek. Diverse oogonderzoeken zijn mogelijk. Ze sporen oogaandoeningen op en volgen deze ook mee op, bieden de oogarts nuttige informatie voor een oogoperatie, zijn nodig voor het krijgen van een goede bril, enzovoort. Patiënten nemen het best hun bril en/of contactlenzen, een zonnebril en een lijst met hun gebruikte medicijnen mee naar de oogarts. Na het doorlopen van de medische geschiedenis en de klachten of vragen, volgt een onderzoek om het gezichtsvermogen of de gezondheid van het oog te beoordelen.

• Diagnose van oogziekten door geavanceerde beeldvormingstechnieken
• Retinale angiografie en de rol in oogonderzoeken
• Oftalmoscopie: Beoordelen van de fundus van het oog
• Beoordeling van oogspierbewegingen en coördinatie
• Oogspierbewegingstest: Detecteren van afwijkingen in oogspierfunctie
• Testen voor binoculair zicht en oogspieruitlijning
• Schaling van glaucoomrisico's door oogdrukmetingen
• Applanatie tonometrie: Standaardmethode voor oogdrukmeting
• Niet-contacttonometrie: Comfortabele oogdrukmeting zonder contact
• Visus- en gezichtsveldonderzoeken: Detecteren van afwijkingen in het gezichtsvermogen
• Gezichtsscherptemeting: Basis voor visuele evaluatie
• Gezichtsveldonderzoek: Detecteren van blinde vlekken of gezichtsvelddefecten
• Oogonderzoeken en hun rol bij oogchirurgie
• Pre-operatieve oogtests: Essentieel voor chirurgische planning
• Postoperatieve opvolging: Monitoren van het herstel na een oogoperatie
• Innovaties in oogonderzoek en behandelingstechnologieën
• Geavanceerde netvliesscans en optische coherentietomografie (OCT)
• Robotische oogchirurgie: De toekomst van oogbehandelingen
• Corneatopografie
• Fluoresceïneangiografie
• Gezichtsscherptemeting
• Gezichtsveldonderzoek
• Oogdrukmeting
• Applanatie tonometrie
• Niet-contacttonometrie
• Oftalmoscopie
• Oogechografie
• Oogspierbewegingstest
• Pachymetrie
• Refractietest
• Retinale tomografie (netvliesscan)
• Spleetlamponderzoek
• Nieuwe onderzoeks- en behandelmethoden
• Belang van regelmatige controle

Diagnose van oogziekten door geavanceerde beeldvormingstechnieken

In de moderne oogheelkunde worden geavanceerde beeldvormingstechnieken steeds vaker gebruikt voor de diagnose en opvolging van oogziekten. Deze methoden bieden gedetailleerde beelden van de ogen en helpen de arts bij het identificeren van zelfs subtiele afwijkingen in het oogweefsel.

Retinale angiografie en de rol in oogonderzoeken

Retinale angiografie is een belangrijke techniek die gebruikt wordt om bloedvaten in het netvlies te visualiseren. Het wordt vaak toegepast bij aandoeningen zoals diabetische retinopathie, maculadegeneratie en glaucoom. Bij deze test wordt een kleurstof ingespoten die door de bloedvaten in het oog stroomt, waardoor artsen de gezondheid van de bloedvaten kunnen beoordelen en eventuele lekkages of blokkades kunnen detecteren.

Oftalmoscopie: Beoordelen van de fundus van het oog

Oftalmoscopie is een fundamenteel onderzoek waarbij de arts het netvlies en de oogzenuw bekijkt. Dit helpt bij het opsporen van aandoeningen zoals glaucoom, netvliesafwijkingen en neurologische problemen. Het kan zowel met een directe als indirecte oftalmoscoop worden uitgevoerd, afhankelijk van de behoefte van de arts.

Beoordeling van oogspierbewegingen en coördinatie

De coördinatie en werking van de oogspieren is cruciaal voor een goed gezichtsvermogen. Oogonderzoeken met betrekking tot oogspierbewegingen helpen om aandoeningen zoals strabismus (scheelzien) of problemen met de oogspierfunctie te diagnosticeren.

Oogspierbewegingstest: Detecteren van afwijkingen in oogspierfunctie

Met een oogspierbewegingstest kan de oogarts beoordelen hoe goed de oogspieren samenwerken en of er afwijkingen zijn die leiden tot scheelzien of dubbelzien. Deze test kan helpen bij het vaststellen van de oorzaak van visuele problemen die het gevolg zijn van een disfunctie in de oogspieren, zoals bij aandoeningen van de zenuwen die de spieren aansteken.

Testen voor binoculair zicht en oogspieruitlijning

Bij oogartsbezoeken wordt ook vaak gekeken naar binoculair zicht, waarbij de arts onderzoekt of beide ogen goed samenwerken om een samenhangend beeld te creëren. Dit is essentieel voor dieptewaarneming en het voorkomen van dubbelzien. Problemen in de uitlijning van de ogen kunnen leiden tot visuele ongemakken en vereisen mogelijk therapie, zoals oogspieroefeningen of chirurgie.

Schaling van glaucoomrisico's door oogdrukmetingen

Glaucoom is een van de meest voorkomende oogziekten die tot blindheid kan leiden. Oogdrukmetingen spelen een belangrijke rol in de vroege diagnose van deze aandoening. De oogarts maakt gebruik van verschillende technieken om de intraoculaire druk (IOD) te meten, wat essentieel is voor het bepalen van het glaucoomrisico.

Applanatie tonometrie: Standaardmethode voor oogdrukmeting

De applanatie tonometrie is de meest gebruikte techniek voor het meten van de oogdruk. Hierbij wordt een kleine platte probe op het hoornvlies geplaatst om de kracht te meten die nodig is om het hoornvlies in te drukken. Een hogere oogdruk kan wijzen op glaucoom, maar ook andere factoren kunnen de resultaten beïnvloeden, zoals de dikte van het hoornvlies.

Niet-contacttonometrie: Comfortabele oogdrukmeting zonder contact

De niet-contacttonometrie is een techniek waarbij de oogarts de oogdruk meet zonder fysiek contact met het oog. Deze techniek maakt gebruik van luchtstromen die de hoornvliesafwijking meten. Het is een snellere en comfortabelere manier om de oogdruk te meten, vooral bij patiënten die gevoelig zijn voor aanrakingen in het ooggebied.

Visus- en gezichtsveldonderzoeken: Detecteren van afwijkingen in het gezichtsvermogen

Visus- en gezichtsveldonderzoeken zijn essentieel voor het opsporen van een breed scala aan oogziekten en visuele stoornissen. Deze onderzoeken helpen artsen om te bepalen of er sprake is van een afname van het gezichtsvermogen, of dat er zich andere visuele afwijkingen voordoen.

Gezichtsscherptemeting: Basis voor visuele evaluatie

De gezichtsscherptemeting is een standaardtest die wordt gebruikt om het vermogen van de patiënt om duidelijke beelden te zien te beoordelen. Dit wordt gedaan door het lezen van letters of symbolen op een bepaald formaat kaart op verschillende afstanden. Een verandering in de gezichtsscherpte kan wijzen op refractieafwijkingen zoals bijziendheid, verziendheid of astigmatisme.

Gezichtsveldonderzoek: Detecteren van blinde vlekken of gezichtsvelddefecten

Gezichtsveldonderzoeken helpen om gebieden van verlies van zicht te detecteren die mogelijk niet meteen merkbaar zijn voor de patiënt. Deze test is belangrijk bij de diagnose van aandoeningen zoals glaucoom, maculadegeneratie en neurologische stoornissen. Het onderzoekt of er sprake is van blinde vlekken of andere onregelmatigheden in het gezichtsveld.

Oogonderzoeken en hun rol bij oogchirurgie

Oogonderzoeken spelen een cruciale rol bij de planning en uitvoering van oogoperaties. Of het nu gaat om een cataractoperatie, refractieve chirurgie of een operatie voor glaucoom, de testresultaten helpen artsen om de juiste beslissingen te nemen voor de patiënt.

Pre-operatieve oogtests: Essentieel voor chirurgische planning

Voor oogchirurgie zijn gedetailleerde pre-operatieve oogonderzoeken nodig om ervoor te zorgen dat de patiënt een geschikte kandidaat is voor de operatie. Dit omvat onder andere tests voor gezichtsvermogen, oogdruk, fundusfoto’s en oogspierfunctie. De resultaten helpen de arts te bepalen welke chirurgische ingreep het beste voor de patiënt is.

Postoperatieve opvolging: Monitoren van het herstel na een oogoperatie

Na een oogoperatie is regelmatige opvolging belangrijk om de genezing van het oog te monitoren en eventuele complicaties tijdig op te merken. Dit kan onder meer het meten van de oogdruk, het controleren van de gezichtsscherpte en het evalueren van de algehele gezondheid van het oog omvatten. Oogartsen zullen ook de effecten van de operatie op de visuele functie volgen om ervoor te zorgen dat het gewenste resultaat wordt bereikt.

Innovaties in oogonderzoek en behandelingstechnologieën

De technologie op het gebied van oogonderzoek en behandeling is voortdurend in ontwikkeling. Nieuwe technologieën maken nauwkeurigere, snellere en minder invasieve methoden mogelijk voor het diagnosticeren en behandelen van oogziekten.

Geavanceerde netvliesscans en optische coherentietomografie (OCT)

Optische coherentietomografie (OCT) is een geavanceerde beeldvormingstechniek die gedetailleerde dwarsdoorsneden van het netvlies biedt, waardoor artsen in staat zijn om zelfs de kleinste afwijkingen te detecteren. Deze technologie is bijzonder nuttig bij het monitoren van ziekten zoals maculadegeneratie en diabetische retinopathie, waarbij vroege detectie essentieel is voor het behoud van het gezichtsvermogen.

Robotische oogchirurgie: De toekomst van oogbehandelingen

Robottechnologie heeft de oogchirurgie al begonnen te transformeren, waardoor precisieoperaties mogelijk zijn. Robotische systemen kunnen worden gebruikt voor refractieve chirurgie, cataractchirurgie en zelfs glaucoombehandelingen, waarbij de nauwkeurigheid van de chirurgische ingreep wordt vergroot en de hersteltijd wordt verkort.

Corneatopografie

Een corneatopografie is een gecomputeriseerde test die de kromming van het hoornvlies in kaart brengt. Op deze manier is het mogelijk om problemen met het oogoppervlak in beeld te krijgen, zoals een zwelling of littekens, of refractieafwijkingen (brekingsfouten van het oog) zoals astigmatisme. De patiënt krijgt soms ook een corneatopografie voor een oogoperatie, een hoornvliestransplantatie of het passen van een contactlens.

Fluoresceïneangiografie

Dankzij een fluoresceïneangiografie (fluorescentieangiografie) ziet de oogarts hoe goed het bloed in het netvlies beweegt. Dit is belangrijk voor het diagnosticeren van diabetische retinopathie (oogaandoening veroorzaakt door diabetes mellitus), netvliesloslating en maculadegeneratie (vervaging van het centrale gezichtsvermogen). De oogarts injecteert de kleurstof fluoresceïne in een ader in de arm. Deze reist snel naar de bloedvaten in het oog. De oogarts gebruikt vervolgens een camera met speciale filters om de kleurstof te markeren. Hij maakt foto's van de kleurstof terwijl deze door de bloedvaten achter in het oog reist. Hiermee ziet hij problemen met de bloedsomloop, zoals een zwelling, lekkend bloed of abnormale bloedvaten (oculaire neovascularisatie).

Gezichtsscherptemeting

Bij een gezichtsscherptemeting krijgt de arts een idee over hoe goed de patiënt ziet op korte afstanden. Voor een kind dat nog niet kan lezen, gebruikt de oogarts een speciale test met de letter ‘E’. Het kind moet dan vertellen waar de poten van de letter E naartoe wijzen. Het is mogelijk om deze test op voorhand thuis al wat in te oefenen.

Gezichtsveldonderzoek

Het perifere gezichtsvermogen (zicht aan de zijkant) is te meten met een gezichtsveldonderzoek. De patiënt kijkt naar een object (meestal een bolletje) in het midden van een bol. Vervolgens komt er een bewegend object (meestal ook een bolletje) naar dit centrale object. De patiënt moet vertellen wanneer hij dit object ziet aankomen terwijl hij blijft kijken naar het centrale bolletje. Bij diverse oogaandoeningen is het perifere gezichtsvermogen getroffen of is er gezichtsvelduitval, zoals bij onder andere een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) en glaucoom (hoge oogdruk met mogelijke schade aan de oogzenuw met verlies van het gezichtsvermogen).

Oogdrukmeting

Applanatie tonometrie

Dankzij een applanatie tonometrie test de oogarts de hoeveelheid druk die nodig is om een deel van het hoornvlies vlak te maken. De drukmetingen helpen de oogarts bij het diagnosticeren en opvolgen van de oogziekte glaucoom. Hij geeft eerst oogdruppels die het oog verdoven. Vervolgens moet de patiënt plaatsnemen voor een toestel met zijn hoofd en kin tegen een band. De oogarts plaatst een tonometer (soort hulpmiddel) tegen het oog om de oogdruk te meten.

Niet-contacttonometrie

Een niet-contacttonometrie helpt eveneens bij het diagnosticeren van glaucoom. De oogarts gebruikt een tonometer en een kleine luchtstroom om de oogdruk indirect te meten. Deze methode is minder nauwkeurig, maar een patiënt heeft geen verdovende oogdruppels nodig voor dit oogonderzoek.

Oftalmoscopie

De oogarts gebruikt speciale oogdruppels om de pupil van het oog te verwijden (mydriatica). Daardoor is het mogelijk om het netvlies te controleren op tekenen van een netvliesaandoening. Hiervoor gebruikt de oogarts een oftalmoscoop. De effecten van de oogdruppels houden enkele uren aan en daarom is het dragen van een zonnebril na het onderzoek aangewezen.

Oogechografie

Een oogechografie maakt gebruik van geluidsgolven om een beeld van de binnenkant van het oog te maken. Het helpt de oogarts bij het diagnosticeren en behandelen van oogtumoren, cataract (staar: vertroebeling van de ooglens) of oogbloedingen. Ook kan de arts een oogechografie gebruiken voor een staaroperatie.

Oogspierbewegingstest

De oogarts controleert bij een oogspierbewegingstest de positie van de ogen. De oogarts ziet de ogen bewegen terwijl de patiënt een doelwit volgt (zoals een vingertop of zijn pen) terwijl het in verschillende richtingen beweegt.

Pachymetrie

Deze oogtest gebruikt een echografie om de dikte van het hoornvlies te meten. Dunne hoornvliezen leiden tot valse lagedrukmetingen. Dikke hoornvliezen leiden tot valse hogedrukmetingen. De patiënt krijgt een pachymetrie zodat dit als basis kan worden gebruikt voor vergelijking met toekomstige metingen. Het is een nuttig onderzoek voor patiënten die een hoornvliesoperatie nodig hebben.

Refractietest

Om een voorschrift voor brillenglazen of contactlenzen te krijgen, voert de oogarts een refractietest uit. De patiënt kijkt naar een kaart. Vervolgens plaatst de arts een foropter voor het oog van de patiënt. Dit bevat lenzen van verschillende sterkte. De patiënt meldt de oogarts of hij de dingen helder of wazig ziet. De test helpt ook bij het herkennen van presbyopie (ouderdomsverziendheid), verziendheid, bijziendheid en astigmatisme.

Retinale tomografie (netvliesscan)

Een retinale tomografie, ook gekend als een OCT-scan of netvliesscan, biedt een opmerkelijk gedetailleerd beeld van het netvlies en al zijn lagen. De patiënt ondergaat dit oogonderzoek als hij een ernstige netvliesaandoening heeft, zoals leeftijdsgebonden maculadegeneratie of netvliesloslating.

Spleetlamponderzoek

De oogarts gebruikt een spleetlamponderzoek om cataract, glaucoom, een netvliesloslating, maculadegeneratie, hoornvliesletsels en droge ogen op te sporen. Dit onderzoek werkt met een microscoop waarbij een lichtstraal in het oog schijnt. Soms verwijdt de oogarts hiervoor ook de pupillen.

Nieuwe onderzoeks- en behandelmethoden

Recent zijn er enkele nieuwe ontwikkelingen op het gebied van oogonderzoeken en behandelingen. Vooruitgang in technologie en medische kennis heeft geleid tot:

• Innovatieve diagnostische tools: Nieuwe technieken zoals high-definition OCT-scans en geavanceerde fluoreseïneangiografie bieden nu nog gedetailleerdere beelden van het netvlies en de bloedvaten.
• Verbeterde behandelmethoden: Er zijn nieuwe behandelingen beschikbaar voor aandoeningen zoals glaucoom en maculadegeneratie, waaronder innovatieve medicijnen en chirurgische technieken die betere resultaten beloven.
• Preventieve zorg: Er is meer nadruk op het vroegtijdig detecteren van risicofactoren door middel van regelmatige screenings en genetisch onderzoek.

Belang van regelmatige controle

Regelmatige oogcontroles zijn cruciaal voor het vroegtijdig opsporen van mogelijke problemen. Het belang van preventieve zorg kan niet genoeg benadrukt worden:

• Vroegtijdige opsporing: Vroegtijdige detectie van oogziekten kan leiden tot betere behandelresultaten en het behoud van het gezichtsvermogen.
• Individuele aanpak: Aanpassingen in controlefrequentie op basis van leeftijd, risicofactoren en medische voorgeschiedenis kunnen het risico op ernstige oogaandoeningen verminderen.

Lees verder

• Refractietest: Oogtest voor recept bril of contactlenzen
• Gezichtsveldonderzoek: Onderzoek uitval gezichtsveld
• Oftalmoscopie (fundoscopie): Onderzoek achterkant van oog
• Oog- en oogkasechografie (oogechografie)
• Tonometrie: Oogdrukmeting om glaucoom op te sporen