Ogen thuis testen op oogafwijkingen

Via enkele onderzoeken in de thuisomgeving kan een patiënt zelf zijn gezichtsvermogen testen of een oogaandoening opvolgen. Het gezichtsvermogen verandert namelijk vaak geleidelijk, zonder dat de patiënt zich daarvan bewust is. Op deze manier kan de patiënt vroegtijdig oogproblemen opsporen. Deze testen zijn niet pijnlijk of ongemakkelijk voor de patiënt, vergen een korte voorbereidingstijd en zijn bovendien snel klaar, waardoor de patiënt snel over resultaten beschikt. Het is echter altijd aanbevolen om deze oogonderzoeken alleen op advies van de oogarts uit te voeren en de resultaten met hem te bespreken. Thuistesten vervangen in geen geval een professioneel medisch oogonderzoek.

• Benodigdheden om ogen thuis te testen op oogafwijkingen
• Maculadegeneratie: Amsler-rooster
• Veraf zien: Onderzoek met Snellen-kaart
• Dichtbij zien: Onderzoek met Snellen-kaart
• Online oogtest
• Contact met de oogarts bij afwijkingen in gezichtsvermogen
• Extra informatie over ooggezondheid

Benodigdheden om ogen thuis te testen op oogafwijkingen

De patiënt heeft thuis een goed verlichte ruimte van ten minste drie meter lang nodig voor de thuisonderzoeken. Daarnaast zijn oogkaarten nodig (die via het internet te downloaden zijn), plakband of spijkers om de oogkaart aan de muur te bevestigen, een meetlint of meetlat, een potlood om de resultaten op te schrijven, en indien mogelijk ook een begeleider.

Maculadegeneratie: Amsler-rooster

Met behulp van een Amsler-rooster kan de oogaandoening maculadegeneratie worden opgespoord. Dit is een oogziekte waarbij de patiënt een verminderde gezichtsscherpte (wazig gezichtsvermogen), vervormde beelden (metamorfopsie) of witte vlekken waarneemt. Patiënten die risico lopen op maculadegeneratie krijgen van de oogarts mogelijk het advies om dit onderzoek vaker uit te voeren, bijvoorbeeld één keer per week. Het gezichtsvermogen gaat bij maculadegeneratie geleidelijk achteruit, waardoor het niet nuttig is om dagelijks een onderzoek met het Amsler-rooster uit te voeren.

Voor het onderzoek

Het Amsler-rooster krijgt de patiënt mee van zijn oogarts, maar het valt ook te downloaden en af te drukken via diverse websites. De patiënt draagt zijn bril of contactlenzen die hij normaal gezien gebruikt voor het lezen. Bij het dragen van een bifocale bril kijkt hij enkel via het onderste gedeelte voor het onderzoek. De test wordt uitgevoerd met elk oog afzonderlijk, eerst rechts en dan links.

Tijdens het onderzoek

De patiënt houdt het Amsler-rooster recht voor zijn neus, op een afstand van ongeveer dertig centimeter (30 cm) van het oog. Op het Amsler-rooster staat in het midden een zwart punt. De patiënt kijkt tijdens het onderzoek niet naar het rasterpatroon zelf, maar naar het punt in het midden van het rooster. Met het perifere gezichtsvermogen (gezichtsvermogen voor het zien aan de zijkant) ziet de patiënt normaal gezien de rest van het rooster.

Resultaten

Bij een normaal gezichtsvermogen ziet de patiënt alle lijnen, zowel verticaal als horizontaal, recht en ononderbroken. Geen enkel gebied ontbreekt en het rooster ziet er "perfect" uit. Zijn bepaalde lijnen vervormd of onderbroken, dan duidt de patiënt de locatie hiervan aan op het rooster met een pen of potlood. Dit kan namelijk wijzen op een probleem met het netvlies.

Veraf zien: Onderzoek met Snellen-kaart

Voor het onderzoek

Bij een normaal standaard oogonderzoek bij de oogarts gebruikt de oogarts een oogkaart met letters. Deze oogkaart, ook wel bekend als een Snellen-kaart, hangt de patiënt op ooghoogte tegen een muur. Ook deze kaart is online te vinden door te zoeken naar "Snellen-kaart".

Tijdens het onderzoek

De patiënt zit of staat op een afstand van drie meter (3 m) van de kaart. Tijdens het onderzoek mag de patiënt de bril of contactlenzen dragen die hij normaal gezien gebruikt voor het zien op afstand. De test wordt uitgevoerd voor elk oog afzonderlijk, eerst rechts en dan links. De patiënt dekt een oog af met de palm van de hand en leest vervolgens de oogkaart, te beginnen met de bovenste lijn. Daarna leest hij de letters van de lijn daaronder, en zo verder totdat het moeilijk is om de letters te lezen. De patiënt noteert tot welke lijn hij goed kon lezen, en herhaalt de test met het andere oog.

Resultaten

Een patiënt met een normaal gezichtsvermogen kan alle regels op afstand vlot lezen. Bij afwijkende resultaten is het aanbevolen om de oogarts te raadplegen. Dit kan wijzen op een probleem met het gezichtsvermogen of een oogziekte zoals hypermetropie (verziendheid), myopie (bijziendheid), astigmatisme (brekingsfout in het oog), of een andere oogafwijking. Voor een juiste diagnose is een professioneel oogheelkundig onderzoek noodzakelijk.

Dichtbij zien: Onderzoek met Snellen-kaart

Voor het onderzoek

Voor de thuistest om te kijken hoe de patiënt van dichtbij ziet, gebruikt hij dezelfde oogkaart als bij het veraf zien. Het principe van dit onderzoek is hetzelfde.

Tijdens het onderzoek

De patiënt houdt de kaart dichter bij het oog, op ongeveer 30 cm afstand. Ook hierbij draagt hij de bril of lenzen die hij normaal gezien gebruikt bij het lezen. De patiënt verplaatst de kaart niet dichter bij de ogen tijdens het onderzoek. Eerst leest hij, net zoals bij het veraf-onderzoek, de bovenste letters en zakt daarna telkens een regel. De patiënt noteert de grootte van de kleinste regel die hij nauwkeurig kon lezen.

Resultaten

Een patiënt met een normaal gezichtsvermogen kan alle regels van dichtbij vlot lezen. Bij afwijkende resultaten is het aanbevolen om de oogarts te raadplegen. Dit kan wijzen op een probleem met het gezichtsvermogen of een oogziekte zoals presbyopie, wat de medische term is voor ouderdomsverziendheid. Voor een juiste diagnose is een professioneel oogonderzoek noodzakelijk.

Online oogtest

Op het internet zijn tal van online oogtesten te vinden. Het Oogfonds heeft een online oogonderzoek op haar website geplaatst. Deze test is professioneel ontwikkeld in overleg met oogartsen van Het Oogziekenhuis Rotterdam en Radboudumc. Deze oogtest is bedoeld voor patiënten die nog geen oogafwijking hebben. Na het invullen van een uitgebreide vragenlijst en het uitvoeren van enkele testjes, ontvangt de patiënt de resultaten via e-mail. De test omvat onder andere de gezichtsscherpte, het gezichtsveld, de centrale netvliesfunctie en het vermogen om kleuren te zien (kleurenblindheid).

Contact met de oogarts bij afwijkingen in gezichtsvermogen

De patiënt neemt bij afwijkende resultaten contact op met de oogarts. Daarnaast is een regelmatig oogonderzoek vereist om eventuele oogaandoeningen op te volgen of andere oogproblemen te detecteren.

Volwassenen

Bij volwassen patiënten zijn de volgende symptomen tijdens thuisonderzoeken een teken om de oogarts te raadplegen:

• dubbelzien
• het frequent wisselen van een bril
• het gevoel alsof er een "flap" of "film" over het oog of de ogen hangt
• het moeilijk kunnen focussen op objecten
• het moeilijk kunnen zien 's nachts en in verduisterde kamers (nachtblindheid)
• het zien van golvende in plaats van rechte lijnen
• het zien van lichtflitsen (fotopsie), donkere vlekken (floaters) of spookachtige beelden
• het zien van regenboog-gekleurde ringen rond lampen (halo's)
• het zien van wazige of mistige objecten of gezichten (wazig gezichtsvermogen)
• oogpijn

Kinderen

Bij kinderen zijn de volgende symptomen een reden om een oogonderzoek bij een oogarts te laten uitvoeren:

• het hoofd kantelen
• moeilijkheden op school
• overmatig knipperen
• scheelzien (strabisme)
• steeds dichterbij een object (bijvoorbeeld de televisie) zitten om te zien
• tranende ogen

Extra informatie over ooggezondheid

Voeding en ooggezondheid

Een gezonde voeding speelt een cruciale rol in het behoud van goed gezichtsvermogen. Voedingsstoffen zoals vitamine A, C en E, evenals mineralen zoals zink, zijn belangrijk voor de ooggezondheid. Donkergroene bladgroenten, vis die rijk is aan omega-3 vetzuren, en kleurrijk fruit kunnen bijdragen aan het verminderen van het risico op oogaandoeningen zoals maculadegeneratie en cataract.

Leefstijl en ooggezondheid

Naast voeding, beïnvloeden ook andere leefstijlfactoren de gezondheid van de ogen. Regelmatige lichaamsbeweging, het dragen van een zonnebril met UV-bescherming, het vermijden van roken en het beperken van de tijd die voor beeldschermen wordt doorgebracht, kunnen allemaal bijdragen aan het behoud van een goed gezichtsvermogen.

Preventieve oogzorg

Het is belangrijk om preventief oogzorg te nemen, zelfs als er geen symptomen van oogproblemen zijn. Regelmatige oogcontroles bij een oogarts helpen bij het vroegtijdig opsporen van problemen, waardoor behandelingen effectiever kunnen zijn. Daarnaast kunnen oogartsen adviezen geven over hoe u uw ogen het beste kunt beschermen en verzorgen.

Door deze uitgebreide informatie en richtlijnen te volgen, kunnen patiënten proactief hun ooggezondheid beheren en mogelijke problemen vroegtijdig signaleren.

Lees verder

• Laat regelmatig een oogonderzoek doen door de oogarts
• Een oogonderzoek bij de oogarts: Screening naar oogziekten
• Leeftijdsgebonden maculadegeneratie: Centraal zicht vervaagt
• Bijziendheid (myopie): Objecten wazig zien op afstand
• Presbyopie: Ouderdomsverziendheid