Floaters: Drijvers (mouches volantes, vlekken) in oog zien

Floaters zijn bewegende vliegjes, kleine zwarte puntjes, schimmige stippen, grote wolkachtige vlekken of lange, smalle draden die een persoon in het gezichtsveld ziet bewegen. Deze kunnen variëren in vorm, grootte en aantal. Floaters zijn meestal een onschuldig fenomeen dat voortkomt uit lichtbrekende substanties of structuren in het corpus vitreum (glasvocht). Meestal leren de hersenen goed omgaan met floaters die bij het natuurlijke verouderingsproces horen. Af en toe kunnen floaters echter wijzen op ernstigere aandoeningen zoals een netvliesscheur, een netvliesloslating of uveïtis. Vaak is geen behandeling nodig, hoewel behandeling mogelijk is als floaters aanhouden en het gezichtsvermogen verstoren, of wanneer er een onderliggende oogaandoening is.

• Synoniemen van floaters
• Oorzaken van drijvers: Proteïnestructuren in het glasvocht van het oog
• Symptomen: Bewegende vlekken (mouches volantes) in het gezichtsveld
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van oogafwijkingen: Chirurgie bij floaters, netvliesloslating en uveïtis
• Preventie: Bewegende vliegjes zien

Synoniemen van floaters

Floaters in het oog staan ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Bellen zien
• Draden zien
• Drijvers zien
• Glasvochttroebeling
• Klonten zien
• Mouches volantes
• Myiodesopsie
• Scotopsie
• Stofwebben zien
• Vlekken zien
• Vliegjes zien

Oorzaken van drijvers: Proteïnestructuren in het glasvocht van het oog

Drijvers zijn kleine stukjes proteïnestructuren en cellulaire restmaterialen die in het glasvocht (corpus vitreum) van het oog zweven. Glasvocht is een heldere, geleiachtige substantie die de ruimte in het midden van de oogbol opvult. Deze proteïnestructuren werpen schaduwen op het netvlies (het lichtgevoelige weefsel aan de achterkant van het oog). Wanneer floaters aanwezig zijn, ziet de patiënt deze schaduwen. Drijvers komen vaak voor bij het verouderingsproces van de ogen, waarbij het glasvocht verandert en soms samentrekt. Ze kunnen ook ontstaan door glasvochtloslating, diabetes mellitus (suikerziekte), of een oogtrauma. In zeldzame gevallen kunnen drijvers een teken zijn van ernstigere aandoeningen zoals een netvliesscheur, een netvliesloslating (beide netvliesaandoeningen), of uveïtis (een type oogontsteking die de middelste laag van het oog aantast).

Symptomen: Bewegende vlekken (mouches volantes) in het gezichtsveld

Drijvers kunnen soms onopgemerkt blijven omdat de hersenen zich aanpassen aan veranderingen in het gezichtsvermogen en de floaters negeren, zodat ze het zicht niet verstoren. Sommige mensen zien veel floaters, terwijl anderen slechts één of twee grote floaters ervaren. De meeste floaters zijn klein en verplaatsen zich snel uit het gezichtsveld. Floaters zijn vaak het meest merkbaar wanneer men kijkt naar een lichte achtergrond, zoals een witte muur of een heldere lucht. Over het algemeen zijn floaters onschadelijk en hebben ze geen grote invloed op het gezichtsvermogen. Het is echter belangrijk om regelmatig de ogen te laten controleren door een oogarts, vooral bij een merkbare toename van floaters. Grote floaters kunnen afleiden en activiteiten die veel concentratie vereisen, zoals lezen of autorijden, bemoeilijken.

Diagnose en onderzoeken

Contact opnemen met de arts

Wanneer een patiënt plotseling een aanzienlijke toename van floaters waarneemt, is het raadzaam een oogarts te raadplegen. Daarnaast kunnen symptomen zoals verlies van gezichtsvermogen, een rood oog, en pijnlijke lichtschuwheid wijzen op ernstigere aandoeningen zoals een netvliesscheur of netvliesloslating. Indien de floaters gepaard gaan met symptomen van uveïtis, zoals een pijnlijk en rood oog, is het van belang om onmiddellijk medische hulp te zoeken.

Oogonderzoek

De oogarts zal een standaard oogonderzoek uitvoeren om het netvlies (de retina) aan de achterkant van het oog te onderzoeken. Hiervoor wordt vaak een spleetlamp (oftalmoscopie) gebruikt. De arts kan ook de ogen verwijden met speciale oogdruppels, bekend als mydriatica. Na de pupilverwijdende druppels kan het gezichtsvermogen tijdelijk wazig zijn (wazig gezichtsvermogen) en kan de patiënt lichtschuw zijn (fotofobie). De oogarts kan ook een tonometrie uitvoeren om de oogdruk te meten, waarvoor vaak oogverdoving wordt toegepast.

Behandeling van oogafwijkingen: Chirurgie bij floaters, netvliesloslating en uveïtis

Floaters

Meestal zijn floaters niet problematisch en is geen behandeling nodig. De hersenen leren vaak om floaters te negeren. Als de floaters echter blijven bestaan of het gezichtsvermogen aanzienlijk beïnvloeden, kan een chirurgische ingreep worden overwogen. Bij een vitrectomie wordt het glasvocht samen met de drijvende proteïnestructuren verwijderd, waarna het wordt vervangen door een zoutoplossing. Mogelijke risico's van deze ingreep zijn onder andere netvliesscheuren, netvliesloslating en cataract (staar). In sommige gevallen kan een laserbehandeling nuttig zijn voor het verminderen van floaters. Deze omvat onder andere floaterlaser, YAG Floaterectomie, YAG vitreolyse en YAG vitreolysis. Deze lasertechnieken worden echter zelden toegepast vanwege de complexiteit, beperkte beschikbaarheid van apparatuur en hoge kosten.

Netvliesloslating

Een netvliesloslating vereist meestal een operatie. Mogelijke operatietechnieken omvatten pneumatische retinopexie en sclerale knik. Zonder behandeling kan een netvliesloslating leiden tot permanent verlies van gezichtsvermogen.

Uveïtis

De behandeling van uveïtis kan bestaan uit het dragen van een donkere bril, het gebruik van pijnstillers (zoals paracetamol), cyclopische oogdruppels, orale corticosteroïden of steroïden via een ooginjectie. Immunosuppressiva kunnen ook nuttig zijn bij de behandeling. In gevallen van chronische uveïtis of als floaters aanwezig zijn, kan een chirurgische ingreep (zoals vitrectomie) nodig zijn.

Preventie: Bewegende vliegjes zien

Drijvers zijn vaak een onvermijdelijk onderdeel van het natuurlijke verouderingsproces van het oog en zijn moeilijk te voorkomen. Het handhaven van een gezonde levensstijl en regelmatige oogcontroles kunnen echter bijdragen aan het behoud van een goede ooggezondheid en vroege opsporing van mogelijke aandoeningen.

Lees verder

• Netvliesloslating: Loslaten van netvlies (retina) van oog
• Uveïtis: Ontsteking uvea, middelste laag oog (oogontsteking)