Netvliesloslating: Loslaten van netvlies (retina) van oog

Het netvlies is het lichtgevoelige weefsel aan de binnenzijde van het oog dat visuele informatie via de oogzenuw naar de hersenen verzendt. Dit essentiële onderdeel van het oog speelt een cruciale rol in het gezichtsvermogen. Wanneer het netvlies loskomt van de bloedvaten die het voorzien van zuurstof en voedingsstoffen, ontstaat een medische noodsituatie die onmiddellijke behandeling vereist om blindheid te voorkomen. Soms kunnen kleine scheurtjes in het netvlies ontstaan, wat kan leiden tot een volledige netvliesloslating.

• Epidemiologie en verhoogd risico netvliesloslating
• Soorten van loslaten van het netvlies
• Symptomen netvliesloslating
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van loslating van retina
• Preventie oogaandoening
• Prognose van ablatio retinae

Epidemiologie en verhoogd risico netvliesloslating

Er zijn anno oktober 2020 geen exacte aantallen bekend van patiënten die een netvliesloslating hebben (gehad). Een schatting gaat uit van 1 op 10.000 tot 12,5 op 100.000 patiënten per jaar. Mannen zijn vaker dan vrouwen getroffen door een netvliesloslating. Een netvliesloslating komt mogelijk op elke leeftijd voor, maar het komt vaker voor bij veertigplussers, met een piek bij zestigjarigen. Netvliesloslating treft blanken meer dan Afro-Amerikanen.

Een netvliesloslating is ook vaker te vinden bij mensen die andere oogziekten en aandoeningen hebben, zoals retinoschisis, uveïtis, degeneratieve bijziendheid of Lattice netvliesdegeneratie. Ook mensen die een verwonding aan het oog hebben, maken meer kans op een netvliesloslating. Bovendien bestaat er een verhoogd risico bij een familiale geschiedenis van de oogziekte. Wie een staaroperatie of LASIK-ooglaseroperatie heeft gehad, moet ook uitkijken voor een netvliesloslating. Voorts lopen mensen die reeds een netvliesloslating in het andere oog hebben gehad, eveneens een hoger risico op een netvliesloslating in het andere oog. Bovendien leidt diabetische retinopathie, veroorzaakt door geavanceerde diabetes mellitus, soms tot een netvliesloslating. Tot slot zorgen bepaalde oogdruppels voor een hoger risico op deze oogziekte.

Soorten van loslaten van het netvlies

Er zijn drie verschillende typen netvliesloslating: rhegmatogene netvliesloslating, tractienetvliesloslating en exsudatieve netvliesloslating (sereuze netvliesloslating).

Rhegmatogene netvliesloslating

Een rhegmatogene netvliesloslating komt het meeste voor. Door een gat, scheur of breuk in het netvlies lekt vervloeid glasvocht onder het netvlies. Vervolgens scheurt het netvlies van het retinale pigmentepitheel (RPE). Dit is de gepigmenteerde cellaag die het netvlies voedt.

Tractienetvliesloslating

Hierbij komt littekenweefsel op het netvliesoppervlak los waardoor het netvlies zich uiteindelijk lostrekt van het RPE. Dit type onthechting komt minder vaak voor.

Exsudatieve netvliesloslating / Sereuze netvliesloslating

De oorzaak van dit type netvliesloslating is een netvliesaandoening, veroorzaakt door tumoren, ontstekingsziekten, verwondingen of een oogtrauma (zoals bijvoorbeeld een paintballletsel). Vocht lekt in het gebied onder het netvlies, maar er zijn verder geen scheuren of breuken in het netvlies.

Symptomen netvliesloslating

Bij een netvliesloslating heeft een patiënt geen pijn. De patiënt ziet als eerste symptoom vrij plotseling of soms geleidelijk aan meer mouches volantes: floaters (drijvers), vlekjes, draden, vliegjes of lichtflitsen (fotopsie) in zijn gezichtsveld. Daarna ziet hij veelal een wazig stuk in zijn gezichtsveld (wazig gezichtsvermogen) dat vergroot naarmate de netvliesloslating vordert. Soms ontstaat zelfs plotse blindheid. Een netvliesloslating is een medische noodsituatie. Iedereen die deze symptomen ervaart, moet onmiddellijk naar een oogarts.

Diagnose en onderzoeken

De oogarts voert een uitgebreid oogonderzoek uit met behulp van oftalmoscopie (= oogspiegelonderzoek) waarmee hij de binnenkant van het oog bestudeert. Hij controleert de gezichtsscherpte, kijkt of er uitwending een trauma is, controleert het gezichtsveld (evt. via een gezichtsveldonderzoek of andere onderzoeken bij gezichtsvelduitval), meet de oogdruk via tonometrie, … Voorts voert hij mogelijk een oogechografie uit.

Behandeling van loslating van retina

Bij een netvliesscheur behandelt de oogarts kleine gaten en scheuren met laserchirurgie (fotocoagulatie). Tijdens de laserbehandeling maakt de oogarts kleine brandwonden rond het gat om het netvlies weer op zijn plaats te krijgen. Ook cryopexie is mogelijk. Hierbij bevriest de oogarts het gebied rond het gat waardoor de retina weer in staat is zich vast te hechten.

Vaak kiest de arts voor een conventionele ablatio retinae-operatie om een netvliesloslating te behandelen. Maar een pneumatische retinopexie, waarbij de oogarts een lucht- of gasbel in het glasvocht injecteert, is eveneens mogelijk, al is deze minder gebruikelijk. Verder is een vitrectomie bij sommige patiënten vereist. Soms zijn combinaties van deze technieken mogelijk, afhankelijk van de ernst en uitgebreidheid van de netvliesloslating.

Preventie oogaandoening

Een patiënt laat best regelmatig een oogonderzoek uitvoeren, zeker wanneer hij mogelijke risicofactoren vertoont. Een patiënt met diabetes of een hoge bloeddruk (medische term is "hypertensie") houdt deze aandoeningen best onder controle daar dit ten goede komt aan de bloedvaten in het netvlies. Voorts is een goede veiligheidsbril of sportbeschermingsbril aangewezen.

Prognose van ablatio retinae

Bij 80 tot 90% van de patiënten valt een netvlieslating succesvol te behandelen, hoewel soms een tweede behandeling nodig is. Het visuele resultaat is niet altijd voorspelbaar. Het uiteindelijke visuele resultaat is pas zichtbaar tot enkele maanden na de operatie. Soms faalt echter de medische wetenschap en gaat het gezichtsvermogen van een patiënt toch verloren. Het beste visueel resultaat verkrijgt de oogarts door de netvliesloslating te herstellen nog voor de macula heeft losgelaten. Des te langer een patiënt geen behandeling krijgt voor de netvliesloslating, des te groter het risico op een blijvend verlies van het gezichtsvermogen in het aangetaste oog. Daarom is het belangrijk dat de patiënt zo snel mogelijk medische hulp opzoekt wanneer hij symptomen heeft van een netvliesloslating.

Lees verder

• Cryotherapie van het oog bij netvliesaandoeningen
• Gezichtsvelduitval en gezichtsvelddefect: Soorten onderzoek
• Vitrectomie: Glasvochtoperatie in het oog
• Pneumatische retinopexie: Operatie bij netvliesloslating
• Sclerale knik: Operatie bij netvliesloslating in het oog