Oogpijn: Oorzaken van pijnlijk oog of pijnlijke ogen
Oogpijn is een frequent voorkomend en zeer ongemakkelijk probleem. Veelal is dit het gevolg van vermoeide ogen of hoofdpijn en verbeteren de klachten spontaan. In sommige gevallen is een pijnlijk oog of zijn pijnlijke ogen een duidelijk teken van een medisch probleem. Oogpijn is dan het gevolg van erg veel mogelijke aandoeningen, infecties en ontstekingen alsook oogafwijkingen. De oorzaken behoeven een medische behandeling. Een juiste en snelle behandeling voorkomt namelijk ernstige of permanente schade aan het oog of de ogen. In een aantal gevallen is het dan ook verstandig om een oogarts te raadplegen.

Overmatig computergebruik leidt soms tot pijnlijke ogen /
Bron: Concord90, PixabayVeel voorkomende pijn aan het oog of de ogen
Wanneer de patiënt kampt met
pijnlijke ogen als gevolg van
oogvermoeidheid, is dit vaak niet zo ernstig. Dit ontstaat bijvoorbeeld door slaapgebrek,
stress, overmatig computergebruik, (
Computer Vision Syndrome), langdurig lezen of andere langdurige (oog)inspanningen.
Hoofdpijn is vaak geassocieerd met oogvermoeidheid. Het verbeteren van
vermoeide ogen gebeurt met rust, eventueel een nieuw voorschrift voor een bril of contactlenzen of
oogyoga. Slechts af en toe zijn vermoeide ogen het gevolg van oogspierproblemen waarbij ook oogpijn tot uiting komt. Bij deze klachten is het echter eveneens raadzaam om een oogarts te contacteren omdat mogelijk een voorschrift voor een nieuwe bril of contactlenzen nodig is. Het komt tot slot voor dat een patiënt na een
oogoperatie pijn heeft aan het geopereerde oog.
Medicijnen en rust verbeteren deze klachten.

Een allergische reactie op oogcosmetica leidt mogelijk tot pijnlijke ogen /
Bron: Manuel Marín, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)Aandoeningen & pijn in het oog of de ogen
Bij enkele aandoeningen komen eveneens pijnlijke ogen tot stand.
- chemische brandwonden
- de graft-versus-host ziekte (complicatie na transplantatie)
- de vogelgriep (griepachtige en longgerelateerde symptomen)
- diabetische neuropathie (zenuwschade door diabetes met pijn)
- een allergische reactie op bijvoorbeeld rook, make-up, huidschilfers van dieren (bijvoorbeeld huidschilfers van honden), pollen, … veroorzaakt een ooginfectie hetgeen leidt tot pijnlijke ogen
- een atypische pneumonie (longontsteking)
- griep
- het hantavirus (virale infectie door besmetting met knaagdieren)
- het Heerfordt-syndroom (sarcoïdose met symptomen aan huid, ogen, longen en zenuwstelsel en bijkomende klachten)
- het syndroom van Felty (afwijkingen aan bloed, gewrichten, milt)
- multiple sclerose (chronische auto-immuunaandoening)
- reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
- sarcoïdose (aandoening met symptomen aan huid, longen, ogen en zenuwstelsel)
- sinusitis (een infectie in één van de neusbijholten): Hierdoor gebeurt een drukopbouw achter de ogen, waardoor pijn aan beide ogen ontstaat.
- tics (wrijven in de ogen)
Medicatie & pijnklachten aan oog of ogen
Niet enkel bij ziekten is oogpijn aanwezig, maar soms veroorzaakt ook
medicatiegebruik oogpijn. Vooral
bisfosfonaten staan erom bekend om oogpijnklachten te veroorzaken. Deze geneesmiddelen zet de arts in bij botaandoeningen waarbij
botpijn tot stand komt.
Oogafwijkingen & pijnlijke ogen
Pijn aan één oog of beide ogen is het gevolg van diverse oogafwijkingen.
Ooginfecties en ontstekingen & oogpijnklachten
Verder zijn pijnlijke ogen aanwezig bij
ooginfecties en ontstekingen aan het oog of de ogen.
Symptomen
Locatie van pijn aan oog of ogen
Soms vloeit oogpijn voort uit een probleem in het oog of de delen rond het oog.
- conjunctiva: de conjunctiva staat voor het oogbindvlies. dit is de zeer dunne bedekking van de sclera en de binnenkant van het ooglid
- cornea (hoornvlies): de heldere voorkant het oog (aan het oogoppervlak) is belangrijk voor het richten van het licht
- extraoculaire spieren: de buitenoogspieren zijn verantwoordelijk voor de draaibewegingen van het oog
- iris: het iris of regenboogvlies is het gekleurde deel van het oog, met in het midden de pupil
- oogkas: de oogkas is een soort benige holte in de schedel waarin het oog en de oogspieren zich bevinden
- ooglid: buitenbekleding die zorgt dat vocht en andere deeltjes niet in de ogen terechtkomen
- sclera: de sclera is het witte gedeelte van de ogen
- zenuwen: zenuwen leveren visuele informatie van de ogen aan de hersenen

Bij pijnlijke ogen komt mogelijk ook een wazig zicht voor /
Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0) Soorten oogpijn & bijkomende klachten
Oogpijn neemt eigenlijk twee vormen aan: oculaire pijn (pijn aan het oog zelf) of orbitale pijn (pijn aan de oogkas). De betekenis van het woord ‘pijn’ is over het algemeen open voor interpretatie. Oogpijn is mogelijk in één oog of in beide ogen. Daarnaast treedt de pijn geleidelijk of plots op. De pijn is soms constant of komt in aanvallen. Soms verergert de
pijn bij het maken van oogbewegingen of in andere omstandigheden. De pijn is voorts afkomstig van een probleem aan het oogoppervlak maar soms is pijn aanwezig door een probleem in de diepere oogstructuren. Verder beschrijven patiënten het pijnlijk oog of de pijnlijke ogen als drukkend, brandend, kloppend of stekend. Soms is sprake van een
zanderig gevoel in de ogen. Bij een aantal patiënten voelt het alsof een vreemd voorwerp in de ogen aanwezig is. Bij pijn aan het oog treden soms nog andere tekenen op zoals:
Diagnose en onderzoeken
Contact met de oogarts
Bij ernstige pijn of het verlies van het gezichtsvermogen is het belangrijk om medische hulp in te schakelen. Ook patiënten met een chronische aandoening zoals
artritis (gewrichtsontsteking) of een auto-immuunziekte, moeten een oogarts bezoeken bij pijn aan het oog of de ogen.
Vraaggesprek
De arts bevraagt de patiënt eerst over de pijn. Zo wil hij weten of de pijn plotseling of geleidelijk is opgetreden, de pijn constant of in aanvallen aanwezig is, de pijn in één of beide ogen aanwezig is, de pijn verergert bij het maken van bewegingen of in andere omstandigheden, alsook of, en zo ja, welke andere tekenen gepaard gaan met de oogpijn.
Diagnostisch onderzoek
De oogarts controleert na het vraaggesprek het gezichtsvermogen, de oogbewegingen en de pupilreactie op licht. Om het netvlies te controleren, moet de arts een
oftalmoscopie uitvoeren. Dit is een kijkonderzoek van de oogstructuren die zich aan de achterkant van het oog bevinden. Hiervoor verdooft hij eerst het oog of de ogen met speciale
oogdruppels, gekend als ‘
mydriatica’. De oogarts controleert eveneens de oogboldruk via
tonometrie indien hij de patiënt verdenkt van glaucoom. Verder is een oogonderzoek met
fluoresceïne aanbevolen bij bijvoorbeeld een hoornvliesletsel. Vermoedt de oogarts dat de pijn afkomstig is van het hoornvlies (bijvoorbeeld veroorzaakt door een vreemd voorwerp), dan plaatst de oogarts oogdruppels in de ogen. Verdwijnt de pijn hierdoor, dan is het hoornvlies (oogoppervlak) de bron van de pijn.
Behandeling van medische- en oogziektes

Een gezonde voeding is nodig /
Bron: Jill111, Pixabay Zelfzorg
In de meeste gevallen is medisch advies noodzakelijk. Bij milde oogpijn mag de patiënt niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (
NSAID’s) nemen zoals
ibuprofen. Uitlokkende risicofactoren vermijdt de patiënt, zoals stoffen die een allergische reactie opwekken, wrijven in het oog, langdurig computergebruik,
roken, … Verder zorgt de patiënt voor een gezonde levensstijl met onder andere een gevarieerde en
gezonde voeding, voldoende drinken (geen alcohol) en voldoende slaap. Dankzij deze
eenvoudige tips verbetert niet alleen de ooggezondheid maar ook de algemene gezondheid. Het is tot slot aanbevolen om bij een overgevoeligheid aan licht een
zonnebril of een hoed met een brede rand te dragen. Alle andere behandelingen voert een oogarts uit. Hij moet eerst aan de hand van diverse onderzoeken de oorzaak van oogpijn bepalen.
Professionele medische zorgen
De medische behandeling hangt af van de diagnose en de ernst van het probleem.
Aandoeningen
Heel wat mogelijke aandoeningen veroorzaken oogklachten, en de behandeling daarvan is heel variabel. Medicatie, medische procedures en chirurgie zijn meestal inzetbaar.
Medicatie
Wanneer het gebruik van bepaalde medicijnen leidt tot pijnlijke ogen, dan bekijkt de arts of hij een andere dosis of een ander geneesmiddel inzet. De patiënt overlegt steeds alle bijwerkingen zoals oogpijn met de arts, en gaat niet zelf aan de dosis sleutelen of het medicijn stopzetten.
Oogaandoeningen
Enkele oogaandoeningen zijn eveneens behandelbaar met medicatie. Af en toe is bij ernstige schade aan het hoornvlies wel een
hoornvliestransplantatie vereist. Verdere medische behandelingen zijn evenwel soms noodzakelijk om het gezichtsvermogen te redden of te verbeteren, of om complicaties te voorkomen.
Lasertherapie (zoals bij glaucoom) of een operatie behoren dan tot de mogelijkheden.
Ooginfecties en ontstekingen in het oog
De behandeling van infecties gebeurt veelal met
antibiotica (bestrijden bacteriën),
antimycotica (bestrijden schimmels) en
antivirale geneesmiddelen (bestrijden virussen). Bij sommige ontstekingen, zoals een oogzenuwontsteking, is
corticosteroïde medicatie nodig (krachtige ontstekingsremmers). Vaak moet de patiënt oogdruppels via
correcte oogdruppelrichtlijnen, maar de medicijnen zijn ook beschikbaar in tabletvorm.
Prognose van oogpijn
De prognose is erg variabel en afhankelijk van de oorzaak. Bij ‘normaal pijnlijke ogen’ is de oorzaak meestal goed en snel te identificeren alsook te behandelen. Sommige (oog)ziekten zijn dankzij medicatie of een operatie ook permanent te verhelpen en komen niet of zelden terug. Andere afwijkingen vragen een langdurige behandeling waarbij slechts een langzaam herstel optreedt. In een aantal omstandigheden, zoals bij een oogtrauma of glaucoom, is het niet altijd mogelijk om het gezichtsvermogen te redden. Oogartsen adviseren tot slot om
regelmatig een oogonderzoek te laten uitvoeren; dit voorkomt veel oogklachten waaronder oogpijn.
Lees verder