Pijn bij maken van oogbewegingen: Oorzaken en symptomen

Sommige patiënten ervaren pijn bij het maken van oogbewegingen. Dit soort oogpijn is bijzonder hinderlijk en ongemakkelijk, omdat het bijna onmogelijk is om de ogen niet te bewegen. De pijn begint vaak als een prikkelend gevoel, maar kan zich ontwikkelen tot ernstige stekende of kloppende pijn. Deze symptomen kunnen op regelmatige basis optreden of enkele dagen of zelfs langere tijd aanhouden. Vaak liggen specifieke aandoeningen aan de basis van de pijnlijke oogbewegingen.

• Acute sinusitis
• Bijziendheid en pijnlijke oogbewegingen
• Hersenletsel
• Hoofdtrauma
• Postcommotioneel syndroom
• Hoornvliesletsel
• Oogzenuwontsteking (optische neuritis)
• Slaapapneu
• Vreemd voorwerp in het oog
• Zonnebrand en oogpijn
• Geassocieerde symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Acute sinusitis

Bij acute sinusitis, veroorzaakt door bacteriën, virussen of schimmels, begint de sinusholte zich te vullen met overtollig slijm, wat leidt tot ontsteking. Dit veroorzaakt symptomen zoals een verstopte neus, dikke groene of gele neusafscheiding, postnasale drip (keelslijm), gezichtspijn, druk in het gezicht en roodheid van het gezicht. Na verloop van tijd kunnen symptomen zoals wazig gezichtsvermogen en pijn bij oogbewegingen optreden. De behandeling van acute sinusitis omvat vaak antibiotica of een periode van afwachten en symptomatische behandeling.

Bijziendheid en pijnlijke oogbewegingen

Bijziendheid (myopie) is een veelvoorkomende refractiefout waarbij een patiënt moeite heeft met het scherpstellen op objecten op afstand. Voorwerpen die dichtbij zijn, worden echter duidelijker waargenomen. Bijziende patiënten kunnen symptomen ervaren zoals wazig gezichtsvermogen, pijn bij het maken van oogbewegingen, hoofdpijn, scheelzien en vermoeide ogen. De behandeling bestaat uit het dragen van een corrigerende bril, contactlenzen of laserchirurgie.

Hersenletsel

Hoofdtrauma

Een hoofdtrauma kan leiden tot een scala aan klachten, waaronder geheugenverlies, angst, duizeligheid, wazig gezichtsvermogen, pijn bij oogbewegingen en hoofdpijn. Hoofdtrauma kan variëren van mild tot ernstig, en kan blijvende schade veroorzaken. Behandeling kan variëren van ondersteunende zorg en medicatie tot chirurgie en revalidatietherapie, afhankelijk van de ernst van de schade.

Postcommotioneel syndroom

Het postcommotioneel syndroom (PCS) ontwikkelt zich na een mild hersenletsel of hersenschudding. De symptomen kunnen weken tot maanden aanhouden en omvatten hoofdpijn, depressie, prikkelbaarheid, concentratieproblemen, oorsuizen, dubbelzien en pijn bij oogbewegingen. Rust en ontspanningstechnieken zijn cruciaal voor herstel, terwijl de arts symptomatische behandeling biedt met medicijnen, psychotherapie en/of andere behandelingsmethoden.

Hoornvliesletsel

Een hoornvliesletsel is een ernstige aandoening die kan ontstaan door chemische brandwonden, slechte contactlenshygiëne, droge ogen, hoornvliesontsteking (keratitis), een vreemd voorwerp in het oog (oogtrauma) of trichiasis (naar binnen gekeerde oogharen). Symptomen van hoornvliesletsel kunnen onder andere rode ogen, verminderde gezichtsscherpte en pijn bij oogbewegingen omvatten.

Oogzenuwontsteking (optische neuritis)

Een oogzenuwontsteking kan ontstaan door aandoeningen zoals multiple sclerose, sarcoïdose (een aandoening die ogen, hersenen, huid en longen aantast), diabetes mellitus (suikerziekte) of het Guillain-Barré syndroom. Deze aandoening kan leiden tot symptomen zoals slecht zicht, oogpijn, flitsende lichten zien (fotopsie) en pijn bij oogbewegingen. Meestal herstelt de aandoening binnen twee à drie weken spontaan, maar in sommige gevallen zijn corticosteroïden nodig, hetzij via de mond of intraveneus (via een ader). Daarnaast zal de arts het onderliggende probleem behandelen.

Slaapapneu

Bij slaapapneu stopt de ademhaling van een patiënt herhaaldelijk tijdens de slaap door vernauwde of geblokkeerde luchtwegen. Factoren zoals neuspoliepen (goedaardige gezwellen in neus of sinussen), aangeboren afwijkingen (bijvoorbeeld het syndroom van Down), roken en zwaarlijvigheid dragen bij aan deze aandoening. Symptomen van slaapapneu zijn onder andere overmatige slaperigheid overdag, overmatig geeuwen, tandenknarsen, een droge keel en droge mond, nachtelijk zweten en pijn bij het maken van oogbewegingen. Behandeling kan bestaan uit levensstijlaanpassingen, het gebruik van een tandheelkundig apparaat of CPAP-apparaat (continuous positive airway pressure), en/of chirurgie.

Vreemd voorwerp in het oog

Stofdeeltjes of microscopische voorwerpen kunnen in de ogen terechtkomen en stekende, scherpe pijn veroorzaken. Het constante wrijven van de ogen kan langdurige pijn bij oogbewegingen veroorzaken. Het is belangrijk dat de patiënt geen zelfbehandeling probeert en onmiddellijk medische hulp zoekt. De ogen kunnen voorzichtig worden gespoeld met een zoutoplossing en rustig worden gehouden. Wrijven in de ogen moet worden vermeden. De oogarts kan oogdruppels of andere medicijnen voorschrijven.

Zonnebrand en oogpijn

Langdurige blootstelling aan zonlicht kan leiden tot schade door schadelijke UV-stralen, resulterend in zonnebrand en oogproblemen zoals oogirritatie, verbrande ogen, tijdelijk verlies van gezichtsvermogen, rode ogen en/of tranende ogen. Het is essentieel om de huid en ogen te beschermen met zonnebrandmiddel en een geschikte zonnebril. Bij ernstige en aanhoudende klachten kan fotokeratitis (sneeuwblindheid) aanwezig zijn, wat een bezoek aan de oogarts vereist. De arts kan antibiotica-oogdruppels of een oogzalf voorschrijven.

Geassocieerde symptomen

Bij pijnlijke oogbewegingen kunnen de volgende symptomen optreden:

• Verhoogde lichtgevoeligheid (fotofobie)
• Hoofdpijn
• Jeukende ogen
• Pijn in de wangen (kaakpijn) en pijn bij het slapen
• Rode ogen

Diagnose en onderzoeken

Bij het diagnosticeren van pijn bij het maken van oogbewegingen zal de arts eerst een grondige medische geschiedenis en symptomenanalyse uitvoeren. Vervolgens kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

Oogonderzoek
Een uitgebreid oogonderzoek kan worden uitgevoerd om de oorzaak van de pijn bij oogbewegingen te achterhalen. Dit kan het volgende omvatten:

• Gezichtsscherptemeting: Om te controleren of het gezichtsvermogen is aangetast.
• Oogdrukmeting: Voor het uitsluiten van glaucoom.
• Spleetlamponderzoek: Om de gezondheid van het hoornvlies en de achterste structuren van het oog te beoordelen.
• Fundoscopie: Voor het inspecteren van de retina en de oogzenuw.

Beeldvormende onderzoeken
Indien nodig kan de arts aanvullende beeldvorming aanvragen zoals:

• CT-scan of MRI: Voor het evalueren van structuren achter het oog en het detecteren van eventuele hersenletsel of sinusitis.
• Ultrasonografie van het oog: Voor het beoordelen van interne oogstructuren.

Laboratoriumonderzoeken
Bloedonderzoek kan worden uitgevoerd om eventuele systemische aandoeningen te identificeren die bijdragen aan de pijn, zoals auto-immuunziekten of infecties.

Behandeling

De behandeling van pijn bij oogbewegingen hangt af van de onderliggende oorzaak. Mogelijke behandelingsopties zijn:

Medicatie

• Pijnstillers: Vrij verkrijgbare of voorgeschreven pijnstillers kunnen helpen bij het verlichten van pijn.
• Antibiotica: Indien een bacteriële infectie zoals acute sinusitis of hoornvliesontsteking de oorzaak is.
• Corticosteroïden: Voor ontstekingsremming bij aandoeningen zoals optische neuritis of ernstige allergieën.
• Antivirale of anti-schimmelmedicatie: Indien de oorzaak een virale of schimmelinfectie betreft.

Chirurgie
In sommige gevallen kan chirurgie nodig zijn, zoals:

• Sinuschirurgie: Voor het verwijderen van obstructies of poliepen in de sinussen.
• Laserchirurgie: Voor het corrigeren van refractiefouten zoals bijziendheid.

Oogzorg en herstel

• Oogdruppels en oogzalf: Voor het verlichten van symptomen bij hoornvliesletsel of droge ogen.
• Revalidatietherapie: Voor herstel na hersenletsel of oogzenuwontsteking.
• Oogcorrectie: Met brillen of contactlenzen voor refractiefouten.

Prognose

De prognose voor pijn bij oogbewegingen hangt sterk af van de oorzaak:

• Acute sinusitis: Meestal goed met behandeling; pijn kan enkele weken aanhouden, maar verbetert vaak met therapie.
• Bijziendheid: Goed met passende oogcorrectie; de pijn verdwijnt doorgaans met correctie van refractiefouten.
• Hoofdtrauma en postcommotioneel syndroom: Herstel kan variëren; mild trauma kan volledig herstellen, maar ernstiger gevallen kunnen langdurige effecten hebben.
• Hoornvliesletsel: Goed met behandeling, hoewel ernst en herstelduur kunnen variëren afhankelijk van de schade.
• Slaapapneu: Prognose is goed met behandeling zoals CPAP; symptomen verminderen vaak na therapie.
• Vreemd voorwerp in het oog: Prognose is meestal goed met juiste verwijdering en behandeling.

Complicaties

Bij pijn bij oogbewegingen kunnen de volgende complicaties optreden als gevolg van de onderliggende aandoening:

• Visuele schade: Langdurige pijn en ontsteking kunnen leiden tot permanente schade aan het gezichtsvermogen.
• Chronische hoofdpijn: Kan ontstaan bij aanhoudende pijn en stress.
• Herhaalde Infecties: Zoals bij chronische sinusitis of onbehandeld hoornvliesletsel.
• Problemen met oogfunctie: Zoals dubbelzien of verlies van gezichtsvermogen bij ernstige gevallen van optische neuritis.

Preventie

Preventieve maatregelen kunnen helpen om pijn bij oogbewegingen te voorkomen, afhankelijk van de oorzaak:

Algemene preventie

• Regelmatige oogonderzoeken: Voor het vroegtijdig opsporen en behandelen van oogaandoeningen.
• Gezonde levensstijl: Het behouden van een gezonde levensstijl kan bijdragen aan het verminderen van het risico op aandoeningen zoals diabetes en hoge bloeddruk.

Specifieke preventie

• Bescherming tegen UV-stralen: Het dragen van een goede zonnebril en het aanbrengen van zonnebrandmiddel om oogschade door UV-stralen te voorkomen.
• Goede hygiëne bij contactlenzen: Het volgen van richtlijnen voor contactlenshygiëne om infecties te voorkomen.
• Behandeling van sinusproblemen: Vroege behandeling van sinusitis en allergieën om complicaties te voorkomen.

Door de juiste diagnostische stappen te volgen, passende behandeling te ontvangen en preventieve maatregelen te nemen, kan de kans op pijn bij oogbewegingen aanzienlijk verminderd worden.