Oogpijn bij het knipperen van de ogen (oogknipperen)

De ogen knipperen is een automatisme dat de meeste mensen niet voelen. Sommige mensen ervaren echter pijn in het oog wanneer ze knipperen. Oogpijn bij het knipperen kent diverse mild tot ernstige oorzaken. De pijn komt tevens tot stand in het gehele oog of in specifieke gebieden van het oog zoals de ooghoek of het ooglid. De patiënten beschrijven het soort pijn ook anders: scherp, stekend, branderig, korrelig of kloppend. Meestal zijn de oorzaken van de pijn bij het oogknipperen relatief mild en verdwijnen de klachten dankzij één of meer thuisbehandelingen en een goede ooghygiëne. Treden enkele alarmtekenen op, dan moet een oogarts de patiënt zo snel mogelijk onderzoeken zodat de patiënt een gepaste behandeling krijgt en zo mogelijk een permanent verlies van het gezichtsvermogen voorkomen wordt.

• Blefaritis (ontsteking van de ooglidrand)
• Conjunctivitis (oogbindvliesontsteking)
• Droge ogen
• Glaucoom en oogpijn bij het knipperen
• Hoornvlieszweer en pijn tijdens het knipperen van de ogen
• Hordeolum (strontje)
• Iritis
• Keratitis
• Migraine
• Oogletsel
• Optische neuritis (oogzenuwontsteking)
• Sinusitis
• Traanklierontsteking
• Ziekte van Graves
• Alarmsymptomen in combinatie met pijn tijdens het oogknipperen

Blefaritis (ontsteking van de ooglidrand)

Blefaritis is een aandoening waarbij de randen van de bovenste of onderste oogleden ontstoken zijn. De oogleden zijn hierdoor pijnlijk en veroorzaken ook pijn bij het knipperen. De ooglidaandoening is het gevolg van een bacteriële infectie, een verstopte Meibomklier of bepaalde huidaandoeningen, zoals seborreïsche dermatitis (huidziekte met hoofdroos en rode huid). Een genezing bestaat niet voor de ooglidrandontsteking, maar de symptomen zijn wel te verlichten. Hiervoor houdt de patiënt de oogleden schoon (eventueel met reinigingsmiddelen). Een warm kompres gedurende vijf tot tien minuten aanbrengen aan de pijnlijke plaats verzacht de huid en verwijdert de korsten. Ook een zachte massage van de oogleden is nuttig. Bij patiënten met ernstige blefaritis moet de arts antibiotica voorschrijven.

Conjunctivitis (oogbindvliesontsteking)

Conjunctivitis is een ontsteking van het heldere membraan dat het oog en de onderkant van het ooglid bedekt (oogbindvlies). De bloedvaten geraken hierdoor opgezwollen, waardoor het witte gedeelte van het oog rood en pijnlijk is. Een oogbindvliesontsteking resulteert uit chemische brandwonden, ooginfecties of allergieën, zoals hooikoorts of een allergie voor huisdieren. Conjunctivitis veroorzaakt door een infectie is besmettelijk.

Volgende tips helpen bij conjunctivitis:

• bevochtende oogdruppels en kunsttranen verminderen de symptomen
• de contactlenzen verwijderen totdat de symptomen volledig verdwenen zijn
• de ogen en handen schoon houden
• de ogen niet aanraken of er niet in wrijven
• het allergeen (uitlokkende stof) vermijden die de aandoening veroorzaakte
• irritatie verlichten door een koel kompres te gebruiken

Soms is medicatie nodig om ernstige symptomen te verminderen of een snellere verlichting te bieden.

Droge ogen

Patiënten met droge ogen hebben een verstoorde traanproductie, waardoor de ogen droog en geïrriteerd (oogirritatie) zijn, wat zorgt voor pijn tijdens het knipperen. Het droge ogen-syndroom is meestal goed te behandelen met ontstekingsremmende medicijnen en vrij verkrijgbare oogdruppels die de patiënt moet gebruiken via correcte oogdruppelrichtlijnen. Veranderingen in de levensstijl bieden eveneens een verlichting van de pijn, zoals minder tijd doorbrengen achter een scherm (computer, tablet, ...), voldoende drinken en niet te veel cafeïne gebruiken. In meer ernstige gevallen moet de arts een operatie opvoeren.

Glaucoom en oogpijn bij het knipperen

Glaucoom is een verraderlijke oogdoening die vaak zonder pijn gepaard gaat. Bij deze oogziekte ontstaat druk achter het oog. Wanneer deze druk plotseling snel begint te stijgen, ervaart de patiënt wel ernstige pijn in de ogen. Daarnaast voelt hij zich misselijk en moet hij overgeven. Deze medische noodsituatie vereist een onmiddellijk bezoek aan de spoedeisende hulp in het ziekenhuis omdat de patiënt anders zijn gezichtsvermogen verliest.

Hoornvlieszweer en pijn tijdens het knipperen van de ogen

Een hoornvlieszweer (cornea ulcus) is een open wonde aan het oogoppervlak (hoornvlies). Meestal resulteert de hoornvliesaandoening uit een infectie, wat vaak voorkomt bij patiënten die contactlenzen dragen en geen goede contactlenshygiëne hanteren. Maar ook verwondingen, zoals een kras of brandwonde leiden mogelijk tot hoornvlieszweren. Intense pijn waarbij de patiënt het gevoel heeft dat er iets in zijn oog zit, zijn hierbij kenmerkend. De behandeling van een cornea ulcus gebeurt veelal via antibiotica, antimycotica (antischimmelmiddelen) of antivirale geneesmiddelen. Het gebruik van een koel kompres en het vermijden van het wrijven of het aanraken van het oog zijn andere tips om de symptomen te verminderen. In ernstige gevallen is een operatie vereist.

Hordeolum (strontje)

Bij een hordeolum zijn de wimperfollikels of de talgklieren op het ooglid geïnfecteerd. Hierdoor ontstaat een zwelling op het ooglid, wat pijn veroorzaakt bij het knipperen. Een strontje is niet besmettelijk, maar de bacteriën die deze aandoening veroorzaken, zijn wel door te geven aan een andere persoon. De meeste strontjes zijn het gevolg van bacteriële infecties. Stafylokokkeninfecties (zoals de bacterie Staphylococcus aureus) is de vaakst voorkomende bacterie die een hordeolum veroorzaakt. De verspreiding gebeurt door nauw contact met anderen. En warm kompres vermindert de zwelling. Verder is het niet aangewezen om make-up te gebruiken of contactlenzen te dragen totdat het strontje volledig genezen is. Een professionele medische behandeling is vereist indien het strontje niet geneest binnen enkele dagen.

Iritis

Bij iritis is de iris (regenboogvlies) van het oog ontstoken. De patiënt klaagt hierbij over een extreme overgevoeligheid voor licht (fotofobie) evenals ernstige pijn, ook bij het knipperen van de ogen. Pijnstillers, pupil verwijdende oogdruppels (mydriatica) en steroïde oogdruppels zijn inzetbaar.

Keratitis

Keratitis is de medische term voor een virale of bacteriële infectie aan het hoornvlies. Deze ooginfectie veroorzaakt pijn, een zanderig gevoel in het oog en lichtschuwheid. De behandeling verloopt via antibacteriële oogdruppels of anders orale (via de mond ingenomen) antibiotica. In zeldzame gevallen is een operatie nodig.

Migraine

Migraine is een erg slopende aandoening waarbij patiënten hoofdpijn aan één zijde van het hoofd ervaren, wat soms gepaard gaat met een aura. Migraine verschijnt wanneer de bloedstroom in de hersenen verandert en bepaalde zenuwen in de hersenen abnormale pijnsignalen door het hoofd sturen. Deze signalen activeren de afgifte van verschillende hersenchemicaliën (neurotransmitters) in de hersenen, wat leidt tot ontstekingen, met name van bloedvaten en de hersenvliezen (het membraan dat de hersenen en het ruggenmerg bedekt). Deze ontsteking veroorzaakt veel van de tekenen en symptomen van migraine, waaronder een kloppende pijn, misselijkheid en sensorische gevoeligheden. Het is echter anno oktober 2020 onduidelijk wat tot de abnormale zenuwsignalering leidt.

Oogletsel

Een oogletsel brengt schade toe aan het oog of de oogkas waardoor pijn ontstaat tijdens het knipperen. Hoornvliesletsels zijn veelvoorkomende verwondingen die bijvoorbeeld snel optreden bij het wrijven in het oog of het aanraken van het oog. Ook brandwonden aan het oog treden op door de overmatige blootstelling aan ultraviolet licht van de zon of door contact met bepaalde stoffen. Een goede zonnebril of het vermijden van UV-licht is belangrijk om brandwondeletsels aan het oog te voorkomen. Soms is een ooglapje nodig voor de bescherming van het oog zodat het oog sneller geneest. Ook een medicamenteuze behandeling is soms nodig (de pijn verlichten, een infectie voorkomen of de oogspieren doen ontspannen). Bij een chemische verbranding (blootstelling van het oog aan zuren of chemicaliën) is het belangrijk dat het aangetaste oog onmiddellijk wordt gespoeld met een steriele zoutoplossing of koud water. Ernstige brandwonden vereisen een medische behandeling en mogelijk zelfs een chirurgische ingreep.

Optische neuritis (oogzenuwontsteking)

Bij een oogzenuwontsteking is de overdracht van visuele informatie tussen het oog en de hersenen verstoord. Optische neuritis gaat gepaard met pijn wanneer de ogen of oogleden bewegen. Daarnaast treedt een tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen op en ervaart de patiënt kleurenzienstoornissen. In de meeste gevallen is een medische behandeling niet vereist en herstelt de patiënt spontaan. Bij patiënten met aanhoudende klachten is een behandeling met corticosteroïden (via een injectie of in tabletvorm) nodig om de ontsteking te verminderen.

Sinusitis

Sinussen zijn kleine met lucht gevulde holtes rond de ogen en neus. Bij sinusitis zijn de sinussen ontstoken, meestal als gevolg van een virale infectie. Dit leidt tot pijn tijdens het knipperen. Daarnaast treden bij sinusitis andere klachten op, zoals een verstopte neus, hoofdpijn en andere griepachtige symptomen. Volgende tips verlichten sinusitis:

• een nasale zoutoplossing gebruiken (neusspray met zoutoplossing)
• een warm kompres gedurende vijf tot tien minuten gebruiken, en dit meerdere keren per dag
• stoom inademen
• voldoende drinken
• voldoende rusten
• vrij verkrijgbare pijnstillers (zoals ibuprofen) nemen

Traanklierontsteking

Mogelijk infecteren bacteriën het traankanaal wanneer het traankanaal verstopt geraakt, bijvoorbeeld door vuil in het oog. Dit veroorzaakt pijn in de ooghoek bij het knipperen. Tranende ogen en een zwelling rond traanklieren zijn andere kenmerken. De behandeling van een ontsteking van de traanklier gebeurt via antibiotica. Een operatie is in zeldzame gevallen nodig.

Ziekte van Graves

De ziekte van Graves is een auto-immuunziekte waarbij de schildklier overmatige antilichamen produceert die het lichaam per ongeluk aanvallen. Bij de overmatige schildklierwerking (hyperthyreoïdie) ontstaat de oogziekte van Graves. Hierbij presenteert de patiënt zich met een oogontsteking (ontsteking in en rond de ogen), wat oogpijn veroorzaakt tijdens het knipperen. Andere symptomen zijn angst, hyperactiviteit, jeuk, stemmingswisselingen, slaapproblemen en aanhoudende dorst (polydipsie). De schildklierhormoonspiegels verlaagt de arts via medicatie. Af en toe is een operatie nodig.

Alarmsymptomen in combinatie met pijn tijdens het oogknipperen

Wanneer volgende symptomen optreden, is het verstandig om een oogarts te raadplegen:

• chemische brandwonden
• een overgevoeligheid voor licht (fotofobie)
• een verlies van gezichtsvermogen
• een vreemd voorwerp in de ogen
• ernstige hoofdpijn
• ernstige roodheid van het oog (rode ogen)
• halo’s zien
• ondraaglijke pijn
• oogpijn in combinatie met buikpijn, misselijkheid of braken
• pijn bij het aanraken van het oog
• pijn diep in de ogen (oogpijn)
• problemen met het gezichtsvermogen, zoals lichtflitsen zien (fotopsie)
• problemen met het maken van oogbewegingen

Lees verder

• Oogpijn: Oorzaken van pijnlijk oog of pijnlijke ogen
• Overmatig knipperen met de ogen bij kinderen
• Overmatig knipperen met ogen: Oorzaken frequent oogknipperen
• Stekende, scherpe, schietende oogpijn: Oorzaken