Lassakoorts: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose

Lassakoorts is een van de Afrikaanse virale hemorragische koortsen. Lassakoorts wordt veroorzaakt door een arenavirus. Het is een acute virale ziekte die één tot vier weken duurt, en het komt voor in West-Afrika en enkele gebieden daarbuiten. Lassakoorts werd voor het eerst beschreven in de jaren 50 van de vorige eeuw en het virale deeltje werd in 1969 geïdentificeerd door drie zendelingenverpleegsters die stierven in Lassa, Nigeria, na de zorg voor een geïnfecteerde patiënt. Besmetting met het virus hoeft niet te leiden tot symptomen. Iemand die wel last heeft van symptomen, vertoont vaak een griepachtig beeld, maar er kunnen ook bloedingen en andere complicaties optreden. Behandeling gebeurt met ribavirine, een middel ter bestrijding van bepaalde soorten virussen. De prognose varieert en is afhankelijk van de ernst van de klachten.

• Wat is lassakoorts?
• Virale hemorragische koorts
• Verspreidingsgebied
• FAQ lassakoorts: alles wat je wilt (en móét) weten over dit virus
• Oorzaken en risicofactoren van Lassakoorts
• Is Lassakoorts besmettelijk?
• Incubatietijd
• Symptomen van Lassakoorts
• Griepachtige klachten
• Bloedingen
• Andere klachten
• Doofheid
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van Lassakoorts
• Complicaties
• Prognose
• Preventie en vaccinatie

Wat is lassakoorts?

Lassakoorts is een van de virale hemorragische koortsen, die voorkomen in West-Afrika in soortgelijke gebieden als het ebolavirus.

Virale hemorragische koorts

Virale hemorragische koorts is kortweg een ziektebeeld dat gepaard gaat met koorts en ernstige bloedingen. Er zijn elk jaar 100.000 tot 300.000 gevallen van Lassakoorts, waardoor naar schatting 5.000 doden vallen en ongeveer 10% -15% worden opgenomen in ziekenhuizen in Sierra Leone en Liberia. Sterfgevallen komen vooral veel voor bij kinderen. Het sterftepercentage bedraagt zo'n 1%, hoewel ernstige gevallen een sterftepercentage van 15% kennen. Degenen met het hoogste risico op ernstige complicaties en overlijden zijn zwangere vrouwen in hun derde trimester. Doodgeboorte of een spontane, voortijdige geboorte (abortus), treedt op bij 95% van de zwangerschappen.

Verspreidingsgebied

Het verspreidingsgebied van Lassakoorts omvat grote delen van West-Afrika en de ziekte is endemisch (dat wil zeggen in een bepaald gebied voortdurend als ziekte aanwezig) in Guinea, Liberia, Sierra Leone en delen van Nigeria.

FAQ lassakoorts: alles wat je wilt (en móét) weten over dit virus

Lassakoorts—je hebt er misschien nog nooit van gehoord, of juist wel en vraagt je nu af of je je zorgen moet maken. Dit virus sluipt stilletjes rond in delen van West-Afrika en kan variëren van een onschuldige griep tot een serieuze, levensbedreigende infectie. Maar hoe groot is de kans dat jij ermee te maken krijgt? En belangrijker nog: wat kun je doen om het te voorkomen? In deze FAQ duiken we diep in de wereld van lassakoorts, zonder ingewikkelde medische termen of droge opsommingen. Gewoon duidelijk, to the point en met een vleugje nuchterheid.

Als je denkt: “Nog zo’n virus, moet ik me nu wéér zorgen maken?”—dan is het antwoord: waarschijnlijk niet. Lassakoorts is geen ebola of corona, en het verspreidt zich niet als een lopend vuurtje. Toch is het geen kattenpis. Mensen die in risicogebieden wonen of er naartoe reizen, doen er goed aan om te snappen hoe het werkt. En laten we eerlijk zijn: als er ergens een virus is dat inwendige bloedingen kan veroorzaken, dan wil je daar liever niet onvoorbereid aan blootgesteld worden.

Het probleem? Het virus wordt vaak onderschat. Omdat de meeste gevallen zich beperken tot een paar Afrikaanse landen, krijgt het niet dezelfde media-aandacht als bijvoorbeeld ebola. Maar dat betekent niet dat het niet serieus genomen moet worden. De cijfers liegen er niet om: elk jaar raken tienduizenden mensen besmet, en sommigen overleven het niet. Bovendien weten veel mensen niet eens dát ze het hebben, omdat de symptomen soms mild beginnen en op een gewone griep lijken.

In deze FAQ hebben we álle veelgestelde vragen over lassakoorts op een rij gezet. Geen lange, saaie wetenschappelijke verhalen, maar duidelijke antwoorden die je écht iets wijzer maken. Wil je weten hoe je het krijgt, wat de symptomen zijn en hoe groot de kans is dat jij ermee te maken krijgt? Lees dan snel verder!

Oorzaken en risicofactoren van Lassakoorts

Het virus dat Lassakoortsvirus veroorzaakt is een arenavirus dat hoofdzakelijk een zoönose is, een infectieziekte die kan worden overgedragen van dieren op mensen. Het wordt verspreid door contact met huishoudelijke artikelen of voedsel dat besmet is met de uitwerpselen of urine van geïnfecteerde knaagdieren van het geslacht Mastomys, beter bekend als de veeltepelmuis (Mastomys natalensis). Deze knaagdieren leven in West-Afrika en houden zich op in huizen, en ze kunnen dit virus doorgeven zonder ziek te zijn. Mensen raken vooral geïnfecteerd door inademing van aërosolen of vloeistofdruppels verspreid via de lucht die is verontreinigd met excreties van knaagdieren, het binnenkrijgen van het virus in voedsel of besmet bestek, door het eten van deze muizen, of door open wonden. Het Lassakoortsvirus wordt beschouwd als endemisch (altijd aanwezig) in Benin, Guinee, Sierra Leone, Liberia en sommige delen van Nigeria. Het is ook aangetroffen in Ivoorkust, Ghana, Burkina Faso, Mali, Senegal, Gambia en de Centraal-Afrikaanse Republiek. Reizigers naar West-Afrika, vooral diegenen die in huizen of gebieden met slechte sanitaire voorzieningen verblijven waar veel mensen op elkaar wonen, of professionals in de gezondheidszorg en laboratoria die in de getroffen gebieden werken, lopen het grootste risico op besmetting.

Is Lassakoorts besmettelijk?

Verspreiding van het virus van persoon-tot-persoon is mogelijk, maar komt niet zo vaak voor als bij het Ebola-virus. Besmetting treedt zelden op bij direct contact met speeksel, bloed en lichaamsvloeistoffen en slijmvliezen of seksueel contact. Het is niet duidelijk wanneer besmette mensen besmettelijk zijn of hoe lang ze besmettelijk zijn. Het is bekend dat de aanwezigheid van het virus in het bloed vier tot negen dagen na het begin van de symptomen piekt. Het virus kan maximaal drie maanden via sperma worden overgedragen. Het is niet duidelijk wanneer geïnfecteerde mensen besmettelijk zijn of voor hoelang, maar het virus is na ongeveer drie weken na het begin van de symptomen uit het bloed verdwenen.

Incubatietijd

De incubatietijd is de tijd tussen de besmetting met het virus en het optreden van ziektesymptomen. De incubatietijd voor Lassakoorts varieert van zes dagen tot drie weken. De meeste mensen ontwikkelen geen symptomen of slechts milde symptomen.

Symptomen van Lassakoorts

Griepachtige klachten

Bij degenen die symptomen ontwikkelen, begint Lassakoorts met een griepachtig beeld: koorts, algehele malaise en gevoel van zwakte, keelpijn (zonder loopneus), ernstige hoofdpijn, pijn op de borst (vooral achter het borstbeen), rugpijn en oorsuizen. Misselijkheid, braken, buikpijn en diarree komen ook voor.

Bloedingen

Bloedingen uit de mond, de neus, de oren, de vagina of het maag-darmkanaal komen vaak voor bij kinderen tot een leeftijd van 2 jaar. Er kan ook zwelling van het gezicht en vochtophoping rond de longen (longoedeem) en het hart (cardiaal oedeem oftewel hartoedeem) optreden. Droge hoest en ademhalingsproblemen kunnen voorkomen door longoedeem.

Andere klachten

Ernstige ziekte kan encefalitis (hersenontsteking) veroorzaken met verwardheid, tremoren, toevallen en coma; orgaanfalen en shock zijn vaak gebeurtenissen in het eindstadium. Personen met een lichte huid kunnen een lichte huiduitslag op het bovenlichaam hebben, wat niet wordt waargenomen bij personen met een donkere huidskleur. Het Lassavirus infecteert alle weefsels, maar vooral de lever. Hepatitis (leverontsteking) kan mild of ernstig zijn.

Doofheid

Het Lassakoortsvirus veroorzaakt vaak doofheid en deze complicatie kan worden opgemerkt in een laat stadium van de ziekte of tijdens de herstelperiode.

Onderzoek en diagnose

Zonder laboratoriumtests is Lassakoorts moeilijk te onderscheiden van andere infecties die West-Afrika kent; dit vereist echter gespecialiseerde laboratoria. Het virus kan worden aangetoond via ontlastingsmonsters die op kweek worden gezet (ontlastingsonderzoek). Het virus kan ook in het bloed (via bloedonderzoek) en de urine (via urineonderzoek) worden geïsoleerd.

Behandeling van Lassakoorts

Ribavirine (een middel ter bestrijding van bepaalde soorten virussen) die intraveneus en vroeg in de loop van de ziekte wordt gegeven, is een effectieve behandeling, naast toediening van vocht en elektrolyten om uitdroging te voorkomen. Toediening van zuurstof en het bewaken van de bloeddruk worden ook gedaan bij ernstige gevallen van Lassakoorts.

Complicaties

De meest voorkomende complicatie van Lassakoorts is gehoorverlies. Zwangere vrouwen, vooral in het derde trimester, lopen het risico op een ernstige ziekte. Spontane abortus komt voor bij 95% van de infecties met Lassakoorts.

Prognose

Prognose van Lassakoorts is over het algemeen goed, aangezien veel mensen in de getroffen gebieden antilichamen tegen Lassakoorts hebben; ze zijn vaak ziek geweest zonder dat ze last hadden van symptomen. De meeste ziektegevallen verlopen mild en vereisen geen ziekenhuisopname.

Preventie en vaccinatie

Er is anno 2025 geen vaccin beschikbaar tegen Lassakoorts.

Lees verder

• Gele koorts: vaccinatiebijwerkingen, symptomen. behandeling
• Dengue (knokkelkoorts): symptomen, oorzaak en behandeling
• Knokkelkoorts (dengue): symptomen, oorzaak en behandeling
• Malaria: symptomen, besmettelijk, oorzaak en behandeling
• Ebola virus: symptomen, oorzaak, uitbraak en behandeling