Overmatig knipperen met de ogen bij kinderen

Knipperen is een normale reflex die het oog beschermt tegen uitdroging, fel licht en externe objecten. Knipperen regelt ook de traanfunctie, wat essentieel is voor het voeden en reinigen van het oogoppervlak. In veel gevallen is de oorzaak van overmatig knipperen onschuldig en eenvoudig te achterhalen, maar soms is medische behandeling noodzakelijk. Behandelingen variëren van medicatie en brillen tot chirurgie. Meestal zijn beide ogen aangetast bij overmatig knipperen.

• Gewoon en overmatig knipperen met de ogen
• Oorzaken: Oogaandoeningen en medische aandoeningen
• Oogaandoeningen
• Medische aandoeningen
• Andere oorzaken
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Medicatie, bril of chirurgie
• Prognose en preventie
• Tips

Gewoon en overmatig knipperen met de ogen

Pasgeborenen knipperen hun ogen slechts twee keer per minuut. Dit aantal neemt toe tot 14-17 keer per minuut tijdens de adolescentie en blijft gedurende de rest van het leven stabiel. Knipperfrequentie neemt toe in reactie op pijn, fel licht, temperatuur- en vochtigheidsveranderingen en tijdens gesprekken. Van overmatig knipperen is sprake wanneer iemand meer dan de normale frequentie knippert (>14-17 keer per minuut) met één of beide ogen (meestal beide ogen). Dit kan gepaard gaan met andere bewegingen (tics) van het gezicht, hoofd of nek.

Oorzaken: Oogaandoeningen en medische aandoeningen

Overmatig knipperen kan het gevolg zijn van onschuldige factoren zoals een verhoogde knipperfrequentie tijdens gesprekken, blootstelling aan fel licht, stress of een object dat bijna in de ogen komt. Voor deze oorzaken is meestal geen behandeling nodig. Diverse medische aandoeningen en oogziekten kunnen echter ook leiden tot overmatig knipperen.

Oogaandoeningen

Allergieën
Oogallergieën kunnen overmatig knipperen veroorzaken. Oogirritatie, jeukende ogen en rode ogen zijn meestal symptomen van allergieën door contact met allergenen.

Bijziendheid
Bijziendheid is een oogaandoening waarbij kinderen objecten alleen op korte afstand duidelijk zien. Symptomen zijn onder andere tranende ogen, hoofdpijn en wazig zicht, wat kan leiden tot overmatig knipperen. Een grondig oogonderzoek is nodig voor de juiste behandeling.

Blefaritis
Blefaritis is een ontsteking van de ooglidranden door bacteriën of hoofdroos. Symptomen zijn zwelling, jeuk, irritatie en roodheid. Regelmatig wassen van het gezicht en warme kompressen kunnen de symptomen verlichten.

Droge ogen
Droge omgevingen of blootstelling aan ventilatoren kunnen leiden tot overmatig knipperen. Kunsttranen en een luchtbevochtiger kunnen droge ogen verlichten. Alternatieve behandelingen en zelfs een oogimplantaat kunnen ook helpen.

Vermoeidheid
Oogvermoeidheid door televisiekijken of langdurig computergebruik kan leiden tot het Computer Vision Syndrome. Symptomen zijn rode, tranende ogen, hoofdpijn en rugpijn.

Medische aandoeningen

Het Tourette-syndroom en obsessief-compulsieve stoornis
Het syndroom van Gilles de la Tourette, gekenmerkt door vocale en motorische tics, kan leiden tot overmatig knipperen. Deze aandoening begint vaak tussen de 3 en 10 jaar. Een obsessief-compulsieve stoornis (OCS) kan ook gepaard gaan met overmatig knipperen.

Tics
Een ticstoornis, vaak ontstaan in de kindertijd, kan herhalende, doelloze en onbedwingbare bewegingen veroorzaken, waaronder overmatig knipperen. Dit vereist een grondig lichamelijk en neurologisch onderzoek.

Andere oorzaken

Andere oorzaken van overmatig knipperen zijn stof, sinusinfecties, ingegroeide wimpers, problemen met de oogleden (zoals blefarospasme) of het voorste oogsegment, en exotropie (buitenwaarts scheelzien). Soms is overmatig knipperen een symptoom van een neurologische aandoening.

Diagnose en onderzoeken

Een oogarts onderzoekt de ogen van de patiënt grondig, zowel van binnen als van buiten. Dit kan helpen bij het opsporen van ingegroeide wimpers, cornea-abrasie (krassen op het hoornvlies), oogontstekingen of droge ogen. Hiervoor gebruikt hij een spleetlamp, een soort microscoop met vergroting. De oogbewegingen worden ook onderzocht om mogelijk scheelzien op te sporen en indien nodig wordt een brilrecept bepaald.

Behandeling: Medicatie, bril of chirurgie

Bij een cornea-abrasie of ooginfectie schrijft de oogarts oogdruppels of oogzalf voor. Oogdruppels moeten wel op de correcte manier worden gebruikt. Bij verminderde gezichtsscherpte kan een bril noodzakelijk zijn. Spierkrampen door tics verdwijnen vaak vanzelf naarmate het kind ouder wordt, aangezien tics vaak het gevolg zijn van angst, vermoeidheid of verveling. Voor patiënten met een obsessief-compulsieve stoornis kunnen antidepressiva en andere medicijnen helpen.

Prognose en preventie

De prognose voor overmatig knipperen is over het algemeen goed, vooral wanneer de oorzaak bekend en behandelbaar is. Preventieve maatregelen omvatten het vermijden van overmatige belasting van de ogen, zoals langdurig computeren of televisiekijken, en het onderhouden van een gezonde omgeving met voldoende luchtvochtigheid. Regelmatige oogcontroles kunnen helpen bij het vroegtijdig opsporen van problemen.

Tips

Voor mensen die vatbaar zijn voor oogvermoeidheid en droge ogen, zijn hier enkele tips om ongemak te verminderen:

• Neem regelmatig pauzes tijdens het werken op de computer (de 20-20-20 regel: elke 20 minuten 20 seconden naar iets kijken dat 20 voet (6 meter) verder weg is).
• Zorg voor goede verlichting bij het lezen of werken.
• Gebruik een luchtbevochtiger in droge omgevingen.
• Draag een zonnebril om de ogen te beschermen tegen fel licht en UV-straling.
• Gebruik oogdruppels of kunsttranen om de ogen vochtig te houden.

Lees verder

• Oogpijn bij het knipperen van de ogen (oogknipperen)
• Vaak voorkomende oogproblemen en oogziekten bij kinderen
• Overmatig knipperen met ogen: Oorzaken frequent oogknipperen