Overmatig knipperen met de ogen bij kinderen

Knipperen is een normale reflex die het oog beschermt tegen uitdroging, fel licht, en vingers of andere voorwerpen die de ogen naderen. Knipperen regelt ook de traanfunctie, wat nodig is voor het voeden en reinigen van het oogoppervlak. In een aantal gevallen is de oorzaak makkelijk te achterhalen en onschuldig, maar soms is een medische behandeling wel nodig. De behandeling bestaat meestal uit medicatie, een bril of chirurgie. Meestal zijn beide ogen aangetast wanneer sprake is van overmatig knipperen.

• Gewoon en overmatig knipperen met ogen
• Oorzaken: Oogaandoeningen en medische aandoeningen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling kinderen met bril of medicatie

Gewoon en overmatig knipperen met ogen

Pasgeborenen knipperen de ogen slechts 2 keer per minuut. Dit verhoogt tot 14-17 keer per minuut in de adolescentie. Deze frequentie blijft gedurende de rest van het leven aanwezig. Knipperen neemt tevens toe in reactie op pijn, fel licht, veranderingen in temperatuur en vochtigheid, en tijdens een gesprek. Van overmatig knipperen is sprake wanneer de patiënt meer dan de normale frequentie knippert (>14-17 keer per minuut) met één of beide ogen (meestal beide ogen). Het gaat soms gepaard met andere bewegingen (tics) van het gezicht, het hoofd of de nek.

Oorzaken: Oogaandoeningen en medische aandoeningen

Overmatig knipperen is het gevolg van soms onschuldige factoren, zoals meer knipperen bij een gesprek, de blootstelling aan fel licht, stressof een object dat bijna in de ogen terecht komt. Voor deze oorzaken is een behandeling meestal niet vereist. Ook diverse medische aandoeningen en oogziekten leiden tot overmatig knipperen.

Oogaandoeningen

Allergieën
Oogallergieën veroorzaken mogelijk overmatig knipperen. Voortdurend knipperen dat leidt tot oogirritatie, jeukende ogen of rode ogen is meestal het gevolg van verschillende allergieën (allergische reactie door contact met uitlokkende stof).

Bijziendheid
Bijziendheid is een oogaandoening waarbij kinderen de objecten alleen op dichte afstand zien. Deze patiënten ervaren tranende ogen, hoofdpijn, een wazig gezichtsvermogen en gaan hierbij eveneens overmatig knipperen. Voor het opzetten van de juiste behandeling is ook hierbij een grondig oogonderzoek vereist.

Blefaritis
Een andere oorzaak van overmatig knipperen is blefaritis, een ooginfectie veroorzaakt door bacteriën of hoofdroos waarbij de ooglidranden ontstoken zijn. De belangrijkste kenmerken van blefaritis zijn zwelling, jeuk en gevoeligheid op de oogleden naast irritatie, schraalheid en roodheid. Het veelvuldig wassen van het gezicht en warme kompressen verminderen de symptomen van blefaritis.

Droge ogen
Patiënten die leven in droge gebieden, of die blootgesteld zijn aan een droge luchtvochtigheid of een ventilator, hebben ook last van overmatig knipperen. Het gebruik van kunsttranen en een luchtbevochtiger verhelpen droge ogen. Daarnaast zijn alternatieve behandelingen beschikbaar en zelfs een oogimplantaat vermindert de symptomen van droge ogen.

Vermoeidheid
De meest voorkomende reden voor overmatig knipperen is vermoeidheid van de ogen. Televisiekijken en urenlang werken met de computer vermoeit de ogen waardoor het Computer Vision Syndrome ontstaat. Vermoeide ogen gaan meestal gepaard met rode en tranende ogen, hoofd- en rugpijn en soms zelfs een verminderde gezichtsscherpte.

Medische aandoeningen

Het Tourette-syndroom en obsessief compulsieve stoornis
Het syndroom van Gilles de la Tourette (vocale en motorische tics) is een zeldzame oorzaak van overmatig knipperen. Deze aandoening ontstaat tussen 3- en 10-jarige leeftijd. Ook bij een obsessief compulsieve stoornis (OCS: psychische aandoening met obsessie en dwanghandelingen) heeft de patiënt onvrijwillige tics en knippert hij overmatig.

Tics
Een ticstoornis is een op niet-volwassen leeftijd ontstane aandoening waarbij de patiënt herhalende, snelle, doelloze en onbedwingbare bewegingen maakt. Sommige kinderen krijgen gezichtsspasmen waardoor ze overmatig gaan knipperen met de ogen. Deze aandoening komt vaker voor in de kindertijd en vereist steeds een grondig lichamelijk en neurologisch onderzoek.

Andere oorzaken

Andere medische factoren die leiden tot overmatig knipperen omvatten stof, infecties van de sinussen, ingegroeide wimpers, problemen met de oogleden (zoals blefarospasme: kramp in het ooglid) of het voorste segment (voorste oogoppervlak), en met aanvallen optredende exotropie (buitenwaarts scheelzien). Zeer sporadisch is overmatig knipperen een teken van een nog niet eerder gediagnosticeerde neurologische aandoening.

Diagnose en onderzoeken

Een oogarts voor kinderen onderzoekt de ogen van de patiënt grondig aan de binnen- en buitenkant. Zo bemerkt hij mogelijk ingegroeide wimpers, cornea-abrasie (kras op het hoornvlies, de voorkant van het oog), een oogontsteking of droge ogen. Hiervoor gebruikt hij een spleetlamp, een soort microscoop met vergroting. Hij onderzoekt tevens de oogbewegingen en bemerkt zo mogelijk het scheelzien. Hij bepaalt tevens indien nodig het brilrecept voor de patiënt.

Behandeling kinderen met bril of medicatie

Bij een cornea-abrasie of een ooginfectie schrijft de oogarts oogdruppels of oogzalf voor. Oogdruppels gebruikt de patiënt wel op een correcte oogdruppelwijze. Wanneer de patiënt een verminderde gezichtsscherpte heeft, schrijft de oogarts een bril voor. Spierkrampen als gevolg van tics die overmatig knipperen veroorzaken, behoeven normaal gezien geen behandeling. In veel gevallen verdwijnen de tics naarmate het kind veroudert. Tics zijn immers vaak het gevolg van angst, vermoeidheid of verveling. Antidepressiva en andere medicijnen zijn beschikbaar voor patiënten met een obsessief-compulsieve stoornis.

Lees verder

• Oogpijn bij het knipperen van de ogen (oogknipperen)
• Vaak voorkomende oogproblemen en oogziekten bij kinderen
• Overmatig knipperen met ogen: Oorzaken frequent oogknipperen