Hoornvliesletsel: Schade aan cornea in het oog
Schade aan het hoornvlies is wereldwijd het meest voorkomende oogletsel. Het hoornvlies is het glashelder (transparant) weefsel dat de voorkant van het oog bedekt. Het hoornvlies beschermt de ogen tegen stof en bacteriën, en filtert schadelijke UV (ultraviolet)-stralen. Bij een letsel aan het hoornvlies treedt schade op aan het epitheel. Dit is de buitenste laag van het hoornvlies, nog voor het Bowman-membraan, de stroma, het Descemet-membraan en het endotheel. Een hele resem van oorzaken leiden mogelijk tot hoornvliesschade waarbij de patiënt veel pijn ervaart. Bij lichte schade herstelt de patiënt meestal snel binnen enkele dagen, maar in andere gevallen is (snelle) medische hulp noodzakelijk. Dankzij enkele preventieve tips valt een hoornvliesletsel te voorkomen.
Synoniemen hoornvliesletsel
Een hoornvliesletsel is ook gekend onder deze synoniemen
- cornea-abrasie
- cornea-erosie
- epitheelerosie
- hoornvliesbeschadiging
- hoornvlieserosie
- hoornvliesschade
Risicofactoren hoornvliesletsels
Wanneer een patiënt zich regelmatig blootstelt aan
zonlicht of kunstmatig ultraviolet licht gedurende langere perioden, is dit een verhogende risicofactor voor een schade aan het hoornvlies (
langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht). Door slecht passende
contactlenzen of overmatig gebruik van de contactlenzen (slechte
contactlenshygiëne) ontwikkelt de patiënt ook sneller een
hoornvliesaandoening. Problemen met het hoornvlies komen ook voor bij zeer
droge ogen. Werken in een stoffige omgeving is evenmin gunstig voor het hoornvlies. Wanneer patiënten tot slot regelmatig werken met metaal, komen hiervan soms kleine stukjes op het hoornvliesoppervlak terecht. Sporadisch dringen ze ook dieper in het oog binnen.
Oorzaken: Schade aan cornea in het oog
Hoornvliesletsels komen regelmatig voor. Deze verwondingen kennen diverse mogelijke oorzaken. Wanneer een patiënt blootgesteld is aan een chemische vloeistof die in de ogen terecht komt, ontstaat een chemische verwonding. Contactlenzen geven soms ook aanleiding tot een hoornvliesletsel. Enkele voorbeelden zijn een overmatig gebruik, een slechte pasvorm of overgevoelig voor contactlensvloeistofoplossingen. Het droge ogen syndroom irriteert de cornea mogelijk ook. Daarnaast beschadigen infecties zoals
keratitis en Thygeson de cornea. Door krassen op het oppervlak (
schaafwonden) ontstaan eveneens hoornvliesletsels. Dit is meestal het gevolg van vingernagels, dierlijke poten, stukken papier of karton, handgereedschap, takken of bladeren stukjes roest, hout, glas, plastic, glasvezel enzovoort. Bovendien komt soms een vreemd voorwerp zoals zand of stof in het hoornvlies terecht. Daarnaast veroorzaakt ultraviolet licht, veroorzaakt door zonlicht, zonnelampen, sneeuw, waterreflecties of booglassen ook problemen met de cornea. Tot slot komt cornea-erosie eveneens voor bij
ooglidaandoeningen (zoals
trichiasis) en allergische aandoeningen.
Symptomen: Oogpijn, wazig zicht
De patiënt heeft bij een hoornvliesletsel het gevoel dat er iets in zijn oog zit (
zanderig gevoel in het oog).
Rode ogen,
tranende ogen (of een verhoogde traanproductie),
pijnlijke oogbewegingen en
stekende, scherpe, schietende oogpijn of brandende
oogpijn komen hierbij ook voor. De oogleden zien er gezwollen uit. Bovendien is de patiënt overgevoelig voor licht, in
medische term gekend als
fotofobie. Door al deze symptomen heeft de patiënt een verminderde
gezichtsscherpte (een
wazig gezichtsvermogen).
Diagnose en onderzoeken
Oogheelkundig onderzoek
De patiënt krijgt bij een hoornvliesletsel een volledig
oogonderzoek via een spleetlamponderzoek (
oftalmoscopie). De oogarts gebruikt hierbij oogdruppels met een
fluoresceïnekleurstof zodat het opsporen van de letsels gemakkelijker verloopt. Af en toe bemerkt de oogarts
miosis (pupilvernauwing) op.
Differentiële diagnose
Soms lijkt een andere aandoening op een hoornvliesletsel. Dan zijn dit de volgende differentiële diagnoses die lijken op een hoornvliesletsel maar het niet zijn: acute
conjunctivitis (oogbindvliesontsteking), acute
glaucoom (verhoogde oogdruk in de ogen),
blefaritis (
ontsteking van de oogleden), cornea ulcus (
hoornvlieszweer) en keratitis ulcerosa,
entropion,
iritis en
uveïtis, keratoconjunctivitis en trichiasis.
Behandeling oogaandoening
Zelfzorg
Eerst en vooral is het niet aanbevolen om zelf een vreemd lichaam uit het oog te verwijderen en
wrijven in het oog is ook geen goed idee. Door deze handelingen treedt mogelijk nog meer schade op aan het oog. Hiervoor is echt professionele medische hulp vereist. Bij een blootstelling aan chemische vloeistoffen die in de ogen terecht komen, spoelt de patiënt of de begeleider meteen het oog met water gedurende vijftien minuten. Wanneer zich een object in het oog bevindt, dekt de begeleider het oog af met een steriel kompres. De patiënt houdt hierbij beide ogen gesloten. Het is van essentieel belangrijk om daarna snel naar de dichtstbijzijnde spoedeisende hulp in het ziekenhuis te gaan. Ook bij ernstige
pijn aan de ogen gaat de patiënt meteen naar een oogarts want dit is het teken van een medische noodsituatie.
Professionele medische zorg
De patiënt verwijdert zelf het vreemd lichaam niet uit zijn oog, maar een oogarts is hiertoe wel in staat. Daarna draagt de patiënt tijdelijk een
ooglapje of een beschermende contactlens. De oogarts schrijft mogelijk ook
oogdruppels of
oogzalven voor. Bij de oogdruppels hanteert de patiënt correcte
oogdruppelrichtlijnen. Contactlenzen draagt de patiënt best niet, totdat het oog genezen is. Verder krijgt de patiënt eveneens
pijnstillers van de oogarts.
Prognose schade aan het hoornvlies
Wanneer schade aan het hoornvliesoppervlak optreedt, geneest dit meestal snel met een behandeling. De patiënt herstelt hiervan meestal binnen de twee dagen. Wanneer de verwondingen echter in het hoornvlies binnendringen, is dit veelal ernstiger. De prognose hiervan is afhankelijk van de specifieke schade.
Preventie beschadiging aan ogen: Veiligheidsbril, zonnebril voorzichtig met schoonmaakmiddelen
De patiënt denkt er best aan om steeds een veiligheidsbril te dragen wanneer hij gaat werken met handgereedschap, elektrisch gereedschap of chemicaliën. Een goede veiligheidsbril is eveneens nuttig bij contactsporten of tijdens andere activiteiten waar de patiënt mogelijk een verwonding aan het oog oploopt. Ook een
zonnebril met goede UV-filter is van belang bij het beschermen van de ogen. Deze draagt de patiënt bij blootstelling aan zonlicht, ook in de
winter. Verder is de patiënt steeds voorzichtig bij het gebruik van huishoudelijke schoonmaakmiddelen. Veel huishoudelijke producten bevatten sterke chemicaliën. Producten om de afvoer te reinigen en ovenschoonmaakmiddelen zijn uiterst gevaarlijk voor de ogen. Bij een fout of onzorgvuldig gebruik leidt dit veelal tot volledige
blindheid bij de patiënt.
Lees verder