Hoornvliesletsel: Schade aan cornea in het oog

Hoornvliesletsel: Schade aan cornea in het oog Schade aan het hoornvlies is wereldwijd het meest voorkomende oogletsel. Het hoornvlies is het glashelder (transparant) weefsel dat de voorkant van het oog bedekt. Het hoornvlies beschermt de ogen tegen stof en bacteriën, en filtert schadelijke UV (ultraviolet)-stralen. Bij een letsel aan het hoornvlies treedt schade op aan het epitheel. Dit is de buitenste laag van het hoornvlies, nog voor het Bowman-membraan, de stroma, het Descemet-membraan en het endotheel. Een hele resem van oorzaken leiden mogelijk tot hoornvliesschade waarbij de patiënt veel pijn ervaart. Bij lichte schade herstelt de patiënt meestal snel binnen enkele dagen, maar in andere gevallen is (snelle) medische hulp noodzakelijk. Dankzij enkele preventieve tips valt een hoornvliesletsel te voorkomen.

Synoniemen hoornvliesletsel

Een hoornvliesletsel is ook gekend onder deze synoniemen
  • cornea-abrasie
  • cornea-erosie
  • epitheelerosie
  • hoornvliesbeschadiging
  • hoornvlieserosie
  • hoornvliesschade

Risicofactoren hoornvliesletsels

Wanneer een patiënt zich regelmatig blootstelt aan zonlicht of kunstmatig ultraviolet licht gedurende langere perioden, is dit een verhogende risicofactor voor een schade aan het hoornvlies (langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht). Door slecht passende contactlenzen of overmatig gebruik van de contactlenzen (slechte contactlenshygiëne) ontwikkelt de patiënt ook sneller een hoornvliesaandoening. Problemen met het hoornvlies komen ook voor bij zeer droge ogen. Werken in een stoffige omgeving is evenmin gunstig voor het hoornvlies. Wanneer patiënten tot slot regelmatig werken met metaal, komen hiervan soms kleine stukjes op het hoornvliesoppervlak terecht. Sporadisch dringen ze ook dieper in het oog binnen.

Oorzaken: Schade aan cornea in het oog

Hoornvliesletsels komen regelmatig voor. Deze verwondingen kennen diverse mogelijke oorzaken. Wanneer een patiënt blootgesteld is aan een chemische vloeistof die in de ogen terecht komt, ontstaat een chemische verwonding. Contactlenzen geven soms ook aanleiding tot een hoornvliesletsel. Enkele voorbeelden zijn een overmatig gebruik, een slechte pasvorm of overgevoelig voor contactlensvloeistofoplossingen. Het droge ogen syndroom irriteert de cornea mogelijk ook. Daarnaast beschadigen infecties zoals keratitis en Thygeson de cornea. Door krassen op het oppervlak (schaafwonden) ontstaan eveneens hoornvliesletsels. Dit is meestal het gevolg van vingernagels, dierlijke poten, stukken papier of karton, handgereedschap, takken of bladeren stukjes roest, hout, glas, plastic, glasvezel enzovoort. Bovendien komt soms een vreemd voorwerp zoals zand of stof in het hoornvlies terecht. Daarnaast veroorzaakt ultraviolet licht, veroorzaakt door zonlicht, zonnelampen, sneeuw, waterreflecties of booglassen ook problemen met de cornea. Tot slot komt cornea-erosie eveneens voor bij ooglidaandoeningen (zoals trichiasis) en allergische aandoeningen.

Symptomen: Oogpijn, wazig zicht

De patiënt heeft bij een hoornvliesletsel het gevoel dat er iets in zijn oog zit (zanderig gevoel in het oog). Rode ogen, tranende ogen (of een verhoogde traanproductie), pijnlijke oogbewegingen en stekende, scherpe, schietende oogpijn of brandende oogpijn komen hierbij ook voor. De oogleden zien er gezwollen uit. Bovendien is de patiënt overgevoelig voor licht, in medische term gekend als fotofobie. Door al deze symptomen heeft de patiënt een verminderde gezichtsscherpte (een wazig gezichtsvermogen).

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek

De patiënt krijgt bij een hoornvliesletsel een volledig oogonderzoek via een spleetlamponderzoek (oftalmoscopie). De oogarts gebruikt hierbij oogdruppels met een fluoresceïnekleurstof zodat het opsporen van de letsels gemakkelijker verloopt. Af en toe bemerkt de oogarts miosis (pupilvernauwing) op.

Differentiële diagnose

Soms lijkt een andere aandoening op een hoornvliesletsel. Dan zijn dit de volgende differentiële diagnoses die lijken op een hoornvliesletsel maar het niet zijn: acute conjunctivitis (oogbindvliesontsteking), acute glaucoom (verhoogde oogdruk in de ogen), blefaritis (ontsteking van de oogleden), cornea ulcus (hoornvlieszweer) en keratitis ulcerosa, entropion, iritis en uveïtis, keratoconjunctivitis en trichiasis.

Behandeling oogaandoening

Zelfzorg

Eerst en vooral is het niet aanbevolen om zelf een vreemd lichaam uit het oog te verwijderen en wrijven in het oog is ook geen goed idee. Door deze handelingen treedt mogelijk nog meer schade op aan het oog. Hiervoor is echt professionele medische hulp vereist. Bij een blootstelling aan chemische vloeistoffen die in de ogen terecht komen, spoelt de patiënt of de begeleider meteen het oog met water gedurende vijftien minuten. Wanneer zich een object in het oog bevindt, dekt de begeleider het oog af met een steriel kompres. De patiënt houdt hierbij beide ogen gesloten. Het is van essentieel belangrijk om daarna snel naar de dichtstbijzijnde spoedeisende hulp in het ziekenhuis te gaan. Ook bij ernstige pijn aan de ogen gaat de patiënt meteen naar een oogarts want dit is het teken van een medische noodsituatie.

Professionele medische zorg

De patiënt verwijdert zelf het vreemd lichaam niet uit zijn oog, maar een oogarts is hiertoe wel in staat. Daarna draagt de patiënt tijdelijk een ooglapje of een beschermende contactlens. De oogarts schrijft mogelijk ook oogdruppels of oogzalven voor. Bij de oogdruppels hanteert de patiënt correcte oogdruppelrichtlijnen. Contactlenzen draagt de patiënt best niet, totdat het oog genezen is. Verder krijgt de patiënt eveneens pijnstillers van de oogarts.

Prognose schade aan het hoornvlies

Wanneer schade aan het hoornvliesoppervlak optreedt, geneest dit meestal snel met een behandeling. De patiënt herstelt hiervan meestal binnen de twee dagen. Wanneer de verwondingen echter in het hoornvlies binnendringen, is dit veelal ernstiger. De prognose hiervan is afhankelijk van de specifieke schade.

Preventie beschadiging aan ogen: Veiligheidsbril, zonnebril voorzichtig met schoonmaakmiddelen

De patiënt denkt er best aan om steeds een veiligheidsbril te dragen wanneer hij gaat werken met handgereedschap, elektrisch gereedschap of chemicaliën. Een goede veiligheidsbril is eveneens nuttig bij contactsporten of tijdens andere activiteiten waar de patiënt mogelijk een verwonding aan het oog oploopt. Ook een zonnebril met goede UV-filter is van belang bij het beschermen van de ogen. Deze draagt de patiënt bij blootstelling aan zonlicht, ook in de winter. Verder is de patiënt steeds voorzichtig bij het gebruik van huishoudelijke schoonmaakmiddelen. Veel huishoudelijke producten bevatten sterke chemicaliën. Producten om de afvoer te reinigen en ovenschoonmaakmiddelen zijn uiterst gevaarlijk voor de ogen. Bij een fout of onzorgvuldig gebruik leidt dit veelal tot volledige blindheid bij de patiënt.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hoornvliestroebeling: Littekens op cornea van oogHoornvliestroebeling: Littekens op cornea van oogHet hoornvlies (cornea) is de heldere structuur aan de voorkant van de oogbol. Een vertroebeld hoornvlies is een hoornvl…
Voorkom sneeuwblindheid tijdens wintersportVoorkom sneeuwblindheid tijdens wintersportWintersport is in principe een gezonde aangelegenheid, maar kent helaas ook enkele minder plezierige kanten. Behalve het…
Corneatopografie: Onderzoek - Beeld van hoornvlies van oogCorneatopografie: Onderzoek - Beeld van hoornvlies van oogEen patiënt met hoornvliesafwijking krijgt soms een corneatopografie. Met behulp van geautomatiseerde beeldvormingstechn…
Pachymetrie: Oogonderzoek - Meten van dikte van hoornvliesPachymetrie: Oogonderzoek - Meten van dikte van hoornvliesEen oogarts voert een pachymetrie uit bij o.a. een patiënt op verdenking van glaucoom of een patiënt die een refractieve…

Kleurenblindheid: Oorzaak, soorten en behandelingKleurenblindheid: Oorzaak, soorten en behandelingBij kleurenblindheid is een patiënt niet in staat om een aantal kleuren op de gebruikelijke wijze te zien. Meestal ziet…
Rommelende darmen: oorzaak gerommel en geborrel in de buikRommelende darmen: oorzaak gerommel en geborrel in de buikLast van rommelende darmen en darmgeluiden? Als je darmen rommelende geluiden maken, kan dat komen door overmatig gas in…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Geralt, Pixabay
  • Corneal Abrasion Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/1195402-differential, geraadpleegd op 24 mei 2016
  • Corneal Abrasion, http://emedicine.medscape.com/article/1195402-overview#showall, geraadpleegd op 24 mei 2016
  • Corneal Injury, http://www.saintlukeshealthsystem.org/health-library/corneal-injury, geraadpleegd op 24 mei 2016
  • Corneal injury, https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001017.htm, geraadpleegd op 24 mei 2016
  • Hoornvlies beschadiging: erosie (schaafwond) of punctata, http://www.oogartsen.nl/oogartsen/hoornvlies_slijmvlies/hoornvlies_beschadiging_erosie/, geraadpleegd op 24 mei 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 01-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.