Kunsttranen (oogdruppels) bij droge ogen

Wie last heeft van droge ogen, kan kunstmatige tranen gebruiken om verlichting te vinden. Kunsttranen bevochtigen de ogen en verlichten branderigheid, irritatie en pijn als gevolg van droge ogen. Deze oogdruppels helpen het traanvocht op de buitenkant van de ogen vast te houden. Kunsttranen worden ook wel “oculaire smeermiddelen” genoemd. Er zijn verschillende soorten kunsttranen op de markt, die al dan niet conserveringsmiddelen bevatten. Het is belangrijk om kunsttranen volgens de juiste toedieningsinstructies te gebruiken. Soms kunnen patiënten allergisch reageren op kunsttranen of kunnen er andere bijwerkingen optreden.

• Indicaties voor het gebruik van kunsttranen
• Contra-indicaties voor kunsttranen
• Soorten kunsttranen: Met en zonder conserveringsmiddelen
• Gebruik van oogdruppels volgens voorschrift van de oogarts
• Bijwerkingen van oculaire smeermiddelen
• Aankoop van kunsttranen

Indicaties voor het gebruik van kunsttranen

Kunsttranen worden voornamelijk toegepast bij droge ogen, maar ook bij andere omstandigheden zoals veroudering van het oog, bij het gebruik van bepaalde medicijnen, bij medische aandoeningen, het syndroom van Sjögren, na oogchirurgie of bij omgevingsfactoren zoals winderigheid of een rookrijke omgeving. Kunsttranen zijn veilig voor gebruik tijdens de zwangerschap, dus zwangere vrouwen kunnen ze zonder risico gebruiken.

Contra-indicaties voor kunsttranen

In sommige gevallen is het beter om geen kunsttranen te gebruiken. Kunsttranen mogen niet worden gebruikt voor de behandeling of preventie van een ooginfectie. Het is ook sterk afgeraden om kunsttranen te gebruiken bij een allergie. Het gebruik van kunsttranen in combinatie met contactlenzen wordt eveneens afgeraden. Er is onvoldoende informatie over de vraag of kunsttranen in de moedermelk overgaan of schadelijk zijn voor een zogende baby. Het is daarom raadzaam om advies in te winnen bij een arts of apotheker over het gebruik van kunsttranen tijdens borstvoeding.

Soorten kunsttranen: Met en zonder conserveringsmiddelen

Kunsttranen helpen bij het “smeren” van de ogen, en sommige varianten bevatten elektrolyten die het genezingsproces van het oogoppervlak bevorderen. Soms bevatten kunsttranen verdikkingsmiddelen, waardoor de oplossing langer op het oogoppervlak blijft.

Er zijn twee hoofdtypen kunsttranen: met en zonder conserveringsmiddelen.

Kunsttranen met conserveringsmiddelen

Deze kunsttranen zijn vaak verkrijgbaar in grotere flacons en bevatten chemische stoffen (conserveringsmiddelen) die de groei van bacteriën tegengaan zodra de fles wordt geopend. Deze conserveringsmiddelen kunnen echter irritatie veroorzaken, vooral bij patiënten met matige tot ernstige droge ogen. Het gebruik van zachte contactlenzen wordt afgeraden, omdat deze kunnen verkleuren door de conserveringsmiddelen in de kunsttranen.

Kunsttranen zonder conserveringsmiddelen

Deze kunsttranen bevatten minder additieven (medische term: toevoegingen) en worden meestal aanbevolen voor patiënten die meer dan vier keer per dag kunsttranen nodig hebben, of voor degenen met matige tot ernstige droge ogen. Producten zonder conserveringsmiddelen zijn vaak beschikbaar in enkele doses.

Daarnaast kunnen patiënten gels of zalven gebruiken. Kunsttraanzalven bieden langdurige verlichting, maar kunnen tijdelijk wazig zicht veroorzaken. Daarom is het aan te raden om ze vlak voor het slapengaan toe te dienen. Als een patiënt na gebruik van de zalf moet autorijden, is het verstandig om ten minste vijftien minuten tot een half uur te wachten voordat hij gaat rijden.

Gebruik van oogdruppels volgens voorschrift van de oogarts

Patiënten moeten kunsttranen gebruiken volgens het recept van de oogarts of de instructies van de apotheker. Het is belangrijk om kunsttranen niet in grotere of kleinere hoeveelheden te gebruiken dan voorgeschreven, en niet langer dan aanbevolen. Het is in principe niet raadzaam om andere oogmedicijnen in combinatie met kunsttranen te gebruiken, tenzij de oogarts anders adviseert. Indien gecombineerde medicatie nodig is, dient men de kunsttranen als laatste toe, met een wachttijd van minstens vijftien minuten na de laatste oogmedicatie. Contactlenzen mogen pas weer worden ingebracht na vijftien minuten. Bij het gebruik van oogdruppels volgen patiënten het beste de oogdruppelrichtlijnen.

Bijwerkingen van oculaire smeermiddelen

Soms kunnen patiënten allergisch reageren op kunsttranen. Dit kan leiden tot ademhalingsproblemen, netelroos (jeukende bultjes op de huid), en zwelling van het gezicht, de lippen, tong en/of de keel. Bij dergelijke symptomen dient de patiënt onmiddellijk contact op te nemen met een oogarts. Als kunsttranen niet effectief zijn bij het verlichten van droge ogen of als de symptomen verergeren, moet de patiënt ook een afspraak maken met de oogarts. Ernstige symptomen kunnen onder andere branderigheid, prikkeling, irritatie en pijn aan de ogen omvatten, mogelijk gepaard gaand met veranderingen in het zicht. Andere mogelijke bijwerkingen zijn een onaangename smaak in de mond, fotofobie (lichtschuwheid), hoofdpijn, huiduitslag, jeukende ogen, roodheid van de ogen, tranende ogen, of wazig zien. Deze lijst is niet volledig.

Aankoop van kunsttranen

Kunsttranen zijn vaak zonder recept verkrijgbaar. Er zijn veel verschillende merken en vormen van kunsttranen op de markt. Er is geen specifiek merk dat universeel het beste werkt voor droge ogen; de effectiviteit kan variëren afhankelijk van de individuele behoeften en voorkeuren.

Lees verder

• Droge ogen syndroom: Symptomen & behandelingen van oogziekte
• Oogdruppels bij oogproblemen: Soorten, gebruik en adviezen
• Oogdruppels en oogdruppelen: Tips en oogdruppelrichtlijnen