Kunsttranen (oogdruppels) bij droge ogen

Wie last heeft van droge ogen, heeft de mogelijkheid om kunstmatige tranen te gebruiken. Kunsttranen bevochtigen de ogen en verlichten branderige, geïrriteerde en pijnlijke ogen als gevolg van droge ogen. Deze oogdruppels houden het traanvocht vast aan de buitenkant van de ogen. Kunsttranen zijn ook gekend als “oculaire smeermiddelen”. Verschillende soorten kunsttranen zijn beschikbaar op de markt. Ze bevatten namelijk al dan niet conserveringsmiddelen. Het is bij deze oogmedicijnen belangrijk om een correcte toedieningswijze te hanteren. Af en toe reageert een patiënt allergisch op de kunsttranen of anders ontstaan bijwerkingen.

• Indicatie kunsttranen bij droge ogen
• Contra-indicatie
• Soorten kunsttranen: Met en zonder conserveringsmiddelen
• Gebruik oogdruppels volgens voorschrift oogarts
• Bijwerkingen van oculaire smeermiddelen
• Aankoop

Indicatie kunsttranen bij droge ogen

De tranen zijn vooral toe te passen bij droge ogen, maar eveneens als gevolg van veroudering van het oog, bij bepaalde medicijnen, bij een medische aandoening, bij het syndroom van Sjögren, na oogchirurgie of bij omgevingsfactoren zoals winderige plaatsen of een locatie waar veel rook hangt. Kunsttranen schaden een ongeboren kind niet waardoor een zwangere vrouw ze zonder risico mag gebruiken.

Contra-indicatie

In sommige situaties is het beter geen kunsttranen te gebruiken. Kunsttranen zijn niet te gebruiken voor het behandelen of voorkomen van een ooginfectie. Het is voorts ten stelligste af te raden om kunsttranen te gebruiken bij een allergie. Het gebruik in combinatie met het dragen van contactlenzen is eveneens afgeraden. Het is niet bekend of kunsttranen overgaat in de moedermelk of als het dat het een zogende baby schaadt. Het is daarom aanbevolen om aan de arts of apotheker informatie te vragen over kunsttranen in combinatie met borstvoeding.

Soorten kunsttranen: Met en zonder conserveringsmiddelen

De kunsttranen “smeren” de ogen, maar enkele soorten bevatten eveneens elektrolyten. Deze additieven bevorderen het genezingsproces van het oogoppervlak. Soms bevatten kunsttranen verdikkingsmiddelen waardoor de oplossing zelf langer houdbaar blijft op het oogoppervlak.

Er zijn twee categorieën kunsttranen met name met en zonder conserveringsmiddelen.

Kunsttranen met conserveringsmiddelen

Deze kunstmatige tranen zijn vaak beschikbaar in grotere hoeveelheden flacons en bevatten chemische stoffen (conserveringsmiddelen), die de groei van bacteriën remmen zodra de patiënt de fles opent. De conserveringsmiddelen irriteren mogelijk de ogen, vooral als de patiënt last heeft van matige of ernstige droge ogen. Zachte contactlenzen zijn uit den boze; zij verkleuren mogelijk door de kunsttranen met conserveringsmiddelen.

Kunsttranen zonder conserveringsmiddelen

Deze kunstmatige tranen hebben minder additieven (medische term: toevoegingen) en zijn over het algemeen aanbevolen als de patiënt meer dan vier keer per dag kunsttranen toedient, of als hij last heeft van matige of ernstige droge ogen. Producten zonder conserveringsmiddelen zijn meestal beschikbaar in een enkele flacon.

Daarnaast heeft de patiënt de mogelijkheid om gels of zalven te gebruiken. Kunsttraanzalven bieden een meer duurzame verlichting, maar een patiënt ziet hierdoor mogelijk dermate wazig (wazig gezichtsvermogen) dat hij dit best toedient vlak hij gaat slapen. Moet een patiënt daarna autorijden, dan wacht hij best een kwartier tot een halfuur.

Gebruik oogdruppels volgens voorschrift oogarts

De patiënt mag de kunsttranen niet in grotere of kleinere hoeveelheden of langer dan aanbevolen gebruiken en volgt het recept van de oogarts of de instructies van de apotheker. In principe mag de patiënt geen andere oogmedicijnen gebruiken in combinatie met de kunsttranen. Soms is het wel mogelijk, maar dan gebruikt hij de kunsttranen best als laatste waarbij hij minstens vijftien minuten na de laatste oogmedicatie moet wachten vooraleer hij de kunsttranen toedient, maar dit overlegt hij steeds met de oogarts. De patiënt mag zijn contactlenzen verder weer indoen na vijftien minuten. Bij het gebruik van oogdruppels volgt de patiënt best een aantal oogdruppelrichtlijnen.

Bijwerkingen van oculaire smeermiddelen

Soms reageert een patiënt allergisch op kunsttranen. Hij heeft dan ademhalingsproblemen en/of netelroos (huidziekte met jeukende bultjes op het huidoppervlak) en verder is zijn gezicht, lippen, tong en/of keel mogelijk gezwollen. De patiënt dient dan onmiddellijk contact op te nemen met de oogarts. De patiënt maakt best ook een afspraak bij de oogarts als kunsttranen niet blijken te helpen bij droge ogen of als de symptomen verergeren. Hij heeft dan ernstig brandende ogen, prikkende, geïrriteerde ogen en pijnlijke ogen (oogpijn) al dan niet in combinatie met visusveranderingen na het gebruik van het geneesmiddel. De oogarts voert hierna mogelijk een andere behandeling uit. Andere mogelijke bijwerkingen zijn: een onaangename smaak in de mond, fotofobie (lichtschuwheid), hoofdpijn, huiduitslag, jeukende ogen, roodheid van de ogen, tranende ogen of wazig zien. Dit is zeker geen volledige lijst van bijwerkingen.

Aankoop

Kunsttranen zijn veelal zonder recept verkrijgbaar. Op de markt zijn heel veel verschillende merken en vormen van kunsttranen te vinden. Voor droge ogen werkt eigenlijk geen enkel merk van kunsttranen het beste.

Lees verder

• Droge ogen syndroom: Symptomen & behandelingen van oogziekte
• Oogdruppels bij oogproblemen: Soorten, gebruik en adviezen
• Oogdruppels en oogdruppelen: Tips en oogdruppelrichtlijnen