Optische hulpmiddelen voor slechtzienden

Borduren, kruiswoordraadsels invullen, een busnummer lezen, enzovoort, vormen een ware visuele uitdaging voor mensen met een verminderde gezichtsvermogen. Gelukkig kunnen verschillende optische hulpmiddelen hen helpen bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Voor het aanschaffen van een optisch hulpmiddel is het raadzaam om eerst een specialist te raadplegen, zoals een oogarts, een low-vision-therapeut of een optometrist. Ieder persoon heeft specifieke behoeften en de omgang met oogaandoeningen verschilt per individu.

• Loepen
• Brillen
• Handverrekijkers (kijkertjes)
• Digitale vergrootglazen
• Apps voor visuele ondersteuning
• Smartglasses
• Verlichtingstechnologie voor slechtzienden
• Ergonomische leesoplossingen

Loepen

Doel

Loepen zijn bijzonder nuttig voor slechtzienden die kleine teksten willen lezen, zoals krantenartikelen, prijskaartjes en andere gedrukte informatie. Voor sommige mensen met een visuele beperking kan het langdurig gebruiken van een loep vermoeiend zijn, vooral bij draagbare loepen waarbij de tekst constant onder de loep moet worden gehouden of geschoven. Bij hogere vergrotingen kan het gezichtsveld bovendien sterk beperkt zijn.

Vouw- of klaploepen

Vouwloepen, ook wel klaploepen genoemd, zijn opvouwbaar en daardoor gemakkelijk mee te nemen en op te bergen. Ze zijn compact en nemen weinig ruimte in beslag, wat ze handig maakt voor dagelijks gebruik.

Handloepen

Handloepen zijn beschikbaar in ronde, rechthoekige of vierkante vormen en variëren van klein tot groot in handvatten. Deze loepen zijn eenvoudig in gebruik: de gebruiker plaatst de loep direct op de tekst, wat het lezen minder vermoeiend maakt. Handloepen kunnen met elke hand worden vastgehouden, wat ze flexibel maakt voor verschillende leesomstandigheden. Ze zijn ideaal wanneer een TV-leesloep niet beschikbaar is, zoals bij het lezen van een boek op de bank of bij het bekijken van kleine tekstjes op verpakkingen. Vergrotingssterktes variëren van 1,5x tot 12,5x. Sommige modellen zijn uitgerust met ingebouwde verlichting die op batterijen werkt.

Een ander type handloep is kleiner en kan niet direct op de tekst geplaatst worden. Deze loepen moeten door de gebruiker op de juiste afstand van de tekst worden gehouden, wat mogelijk vermoeiend kan zijn bij langdurig gebruik. Ze zijn echter beschikbaar met vergrotingen tot 20x. Een voorbeeld van een elektronische handloep is de Looky.

Loeplampen (loepen met verlichting)

Loeplampen zijn vaste loepen die aan een statief zijn gemonteerd en zijn voorzien van ingebouwde verlichting. Ze zijn bijzonder handig voor slechtzienden die veel handwerken, lezen of schrijven. Deze loepen zijn beschikbaar in verschillende vormen en vergrotingssterktes, variërend van ongeveer 2x tot 20x. Er zijn ook loeplampen zonder verlichting beschikbaar.

TV-loepen

TV-loepen, ook bekend als beeldschermloepen, zijn ontworpen om gedrukte teksten te lezen of objecten te bekijken door middel van een videocamera die de tekst op een scherm projecteert. Ondanks de naam, zijn deze loepen geen hulpmiddelen voor het bekijken van televisieprogramma's. Ze zijn bijzonder nuttig bij vergrotingen van meer dan 8x, en kunnen vaak worden aangesloten op een computer. Sommige modellen bieden spraakfunctionaliteit om teksten voor te lezen. De vergroting is eenvoudig aan te passen. De meeste TV-loepen zijn groot en functioneren als tafelmodellen, hoewel er ook veel draagbare versies beschikbaar zijn.

Brillen

Doel

Loepenbrillen of telescoopbrillen zijn een uitstekende oplossing voor sommige slechtzienden. Deze optische hulpmiddelen zijn ideaal voor mensen die op een normale afstand van ongeveer 30 cm willen lezen of beter willen zien op afstand, zoals bij het kijken naar televisie. Een belangrijk voordeel van loepenbrillen is dat de gebruiker beide handen vrij heeft voor andere taken, zoals schrijven of handwerken. Het gezichtsveld is vaak aanzienlijk groter dan bij het gebruik van een handloep.

Loepenbrillen (brilloepen)

Loepenbrillen verschillen van gewone brillen door hun veel hogere vergrotingssterkte. Bij gebruik van een loepenbril moeten objecten veel dichterbij worden gehouden dan normaal. Hoe hoger de vergroting, hoe korter de leesafstand. Loepenbrillen zijn beschikbaar als monofocale (voor één oog) of bifocale (voor beide ogen) en zijn geschikt voor vergrotingen tot 1,5x.

Telescoopbrillen (telescopische brillen)

Telescoopbrillen bestaan uit een reeks lenzen die achter elkaar zijn geplaatst, en zijn geschikt voor vergrotingen van 2x tot 8x. De brilsterkte van de gebruiker is verwerkt in het hulpmiddel om een zo scherp mogelijk vergroot beeld te bieden.

Contrastverhogende brillen (filterbrillen)

Slechtzienden ervaren vaak fotofobie, wat inhoudt dat ze moeite hebben met het aanpassen aan verschillende lichtomstandigheden. Speciale filterbrillen kunnen helpen door overmatig licht te filteren en het contrast te verhogen. Deze brillen hebben vaak een geel- of oranjeachtige tint en verbeteren het contrast door specifieke golflengtes van licht te filteren. Het contrastvermogen van een patiënt kan worden getest met een contrastgevoeligheidstest.

Handverrekijkers (kijkertjes)

Handverrekijkers worden door slechtzienden gebruikt om straatnamen, busnummers en andere informatie te herkennen. Ze zijn verkrijgbaar in vergrotingen van 2,75x tot 10x. Hoe hoger de vergroting en lichtsterkte, hoe groter de handverrekijker.

Digitale vergrootglazen

Digitale vergrootglazen, ook wel elektronische loepen genoemd, bieden een geavanceerde manier om tekst en objecten te vergroten en weer te geven. Deze hulpmiddelen gebruiken digitale technologie om tekst op een scherm weer te geven met een vergroting die vaak veel groter is dan bij traditionele loepen. Ze zijn beschikbaar in verschillende formaten, van handheld apparaten tot grotere, tafelmodellen. Digitale vergrootglazen kunnen vaak worden aangepast aan de specifieke behoeften van de gebruiker, zoals het veranderen van kleurinstellingen voor beter contrast of het instellen van verschillende vergrotingsniveaus. Veel modellen bieden ook extra functies, zoals het opslaan van afbeeldingen en het aanpassen van de tekstkleur en achtergrond om het lezen te vergemakkelijken.

Apps voor visuele ondersteuning

Met de opkomst van smartphones en tablets zijn er nu veel apps beschikbaar die visuele ondersteuning bieden aan slechtzienden. Deze apps kunnen functies omvatten zoals het scannen en voorlezen van teksten, het herkennen van objecten en gezichten, en zelfs het geven van realtime navigatie-instructies. Voorbeelden van dergelijke apps zijn Seeing AI en Be My Eyes. Deze apps kunnen een waardevol hulpmiddel zijn voor dagelijks gebruik en zijn vaak gratis of tegen een lage prijs beschikbaar in app stores.

Smartglasses

Smartglasses, of slimme brillen, zijn een opkomende technologie die visuele ondersteuning biedt door middel van geïntegreerde elektronische componenten. Ze kunnen worden uitgerust met verschillende functies, zoals het vergroten van tekst, het verbeteren van het contrast, of het geven van visuele aanwijzingen in real-time. Voorbeelden van smartglasses zijn de OrCam MyEye, Envision en eSight. Deze brillen kunnen helpen bij het lezen, navigeren en herkennen van gezichten, en bieden vaak een handsfree ervaring voor gebruikers.

Verlichtingstechnologie voor slechtzienden

Goede verlichting is essentieel voor slechtzienden, en er zijn verschillende gespecialiseerde verlichtingsopties beschikbaar die het lezen en andere visuele taken kunnen vergemakkelijken. LED-verlichting met instelbare helderheid en kleurtemperatuur kan helpen om het visuele contrast te verbeteren en vermoeidheid van de ogen te verminderen. Daarnaast zijn er verlichtingstoepassingen die speciaal zijn ontworpen met functies zoals dimmen en het aanpassen van de lichtkleur om tegemoet te komen aan de behoeften van mensen met een visuele beperking.

Ergonomische leesoplossingen

Ergonomische leesoplossingen kunnen helpen om de leeservaring te verbeteren door rekening te houden met de fysieke positie van de gebruiker. Dit kan onder andere het gebruik van leesstandaards of speciale boekensteunen omvatten die de tekst op een comfortabele leeshoogte houden. Deze hulpmiddelen helpen om een goede houding te behouden en kunnen de belasting van de ogen en nek verminderen. Voorbeelden zijn verstelbare leesstandaards die zijn ontworpen om het lezen comfortabeler te maken.

Lees verder

• Beeldschermloep: Hulpmiddel met camera voor slechtzienden