Oogzalven & ooggels: Gebruik van & tips bij oogzalf & ooggel

De behandeling van veel oogproblemen verloopt via oogdruppels, maar de oogarts schrijft soms ook oogzalven of ooggels voor. Deze komen rechtstreeks in het oog terecht, en werken daarom sneller dan een medicijn dat de patiënt inneemt via de mond. Oogzalven of ooggels zijn medicijnen in een vette, halfvaste vorm. Ze smelten door middel van de lichaamswarmte. Zodra de patiënt zalf op het oog toepast, breekt de zalf af in kleine druppels. Deze hangen een tijdje tussen de oogbol en het ooglid. Hierdoor krijgt het medicijn de tijd om in te werken. Het is belangrijk dat toepassen van deze medicijnen op correcte wijze verloopt om zo ooginfecties andere irritatie aan het oog te voorkomen. Enkele adviezen voorkomen oogproblemen en vergemakkelijken het toepassen van ooggels en oogzalven.

• Voorschrijven van oogzalf of ooggel door de oogarts
• Indicatie van oogzalven of ooggels
• Gebruik van tube oogzalf of ooggel
• Vooraf
• Oogzalf of ooggel en oogdruppels?
• Tijdens het toepassen
• Baby’s en kinderen
• Na het aanbrengen
• Risico’s en bijwerkingen van in het oog aangebrachte medicijnen
• Contact met de oogarts
• Nuttige tips
• Bewaren
• Gemiste dosis
• Hulp
• Kinderen
• Niet delen
• Ogen
• Vervaldatum

Voorschrijven van oogzalf of ooggel door de oogarts

De oogarts moet altijd op de hoogte zijn van het gebruik van medicijnen, vitamines en natuurlijke supplementen omdat deze mogelijk interfereren met de voorgeschreven oogzalf of ooggel of andere medicijnen. Ook een (mogelijke) zwangerschap of het geven van borstvoeding zijn voor de oogarts belangrijke gegevens.

Indicatie van oogzalven of ooggels

De oogarts schrijft oogzalf of ooggel voor om enkele oogproblemen te voorkomen of behandelen:

• acute of langdurige oogaandoeningen
• ontstekingsaandoeningen
• ooginfecties
• oogpijn zoals bij het droge ogen-syndroom

De meeste oogzalven of ooggels zijn enkel op recept verkrijgbaar, maar sommige milde versies zijn wel vrij verkrijgbaar.

Gebruik van tube oogzalf of ooggel

Vooraf

De patiënt wast eerst de handen. Het is belangrijk dat ze schoon zijn alvorens de zalf toe te passen, omdat vuile handen de kans op ooginfecties verhoogt. Verder doet de patiënt de contactlenzen uit alvorens oogzalf of ooggel toe te passen, want anders ontstaat mogelijk schade aan de lenzen. Het is bovendien aangewezen om geen contactlenzen te dragen bij het gebruik van oogzalf of -gel tenzij de oogarts hierover andere adviezen heeft gegeven.

Oogzalf of ooggel en oogdruppels?

Mogelijk schrijft de arts zowel oogdruppels als een oogzalf of ooggel voor. De patiënt moet altijd eerst de oogdruppels via correcte oogdruppelrichtlijnen toepassen en vijf minuten later mag hij pas de zalf toepassen. Op deze manier krijgen de oogdruppels de tijd om al even in te werken. Moet de patiënt twee ooggels/oogzalven gebruiken, dan laat hij hier een halfuur tussen.

Tijdens het toepassen

De patiënt (of ouder) houdt de tube in de hand. Hierdoor warmt de zalf op zodat deze gemakkelijker vloeit. De patiënt kijkt naar het plafond, en kantelt het hoofd een beetje. Daarna houdt de patiënt de geopende tube zalf dichtbij het oog (binnen twee centimeter). Hij trekt voorzichtig het onderste ooglid naar beneden zodat er een zakachtige opening ontstaat. Hij houdt de tube zalf op circa één centimeter van de opening en knijpt dan op de tube zalf zodat een kleine hoeveelheid zalf (ongeveer de grootte van een rijstkorrel) in het oog valt. De tip (het uiteinde) van de tube mag echter de wimpers, het oog of de vingers niet aanraken. De patiënt blijft daarna naar het plafond kijken. Hij laat het ooglid los en sluit het oog gedurende één minuut. Hierdoor absorbeert het oog het medicijn. Dit prikt mogelijk een beetje maar dit verdwijnt snel weer. De patiënt mag tot slot met de ogen knipperen zodat de zalf zeker goed verspreid is over de oogbol.

Baby’s en kinderen

Een baby wikkelt een ouder in een deken zodat de armen en benen niet gaan bewegen. Een kind gaat liggen of zitten waarbij het hoofd naar achteren wordt gekanteld. De ouder houdt daarna het hoofd stevig vast. De rest van de procedure verloopt op dezelfde manier als voor volwassenen.

Na het aanbrengen

Daarna wast de patiënt de handen opnieuw. Na het toepassen van de zalf ervaart de patiënt vaak een wazig of troebel gezichtsvermogen en milde roodheid van het oog. Deze normale tekenen verdwijnen snel. Hij mag in ieder geval niet wrijven in het oog. Met behulp van schone tissues veegt de patiënt eventuele extra zalf rond het oog af. Ook maakt hij de bovenkant van de zalftube schoon voordat hij de dop terugplaatst.

Risico’s en bijwerkingen van in het oog aangebrachte medicijnen

Ooogzalven of ooggels zijn een veilige behandeling die meestal geen problemen met zich meebrengen. Wel veroorzaken sommige oogzalven of ooggels een wazig gezichtsvermogen. De oogarts raadt dan mogelijk aan om deze vlak voor het slapengaan aan te brengen. Met de auto rijden of gevaarlijke machines besturen is niet aangewezen bij een wazig zicht; de patiënt moet geduldig wachten totdat hij weer helder ziet. Soms heeft de patiënt last van kleverige wimpers en oogleden. De patiënt reinigt beiden voorzichtig met een warm, nat washandje. De gedroogde resten mag de patiënt ook reinigen met een beetje verdunde babyshampoo waarna hij alles afspoelt.

Contact met de oogarts

Helpt de oogzalf of ooggel niet of verergeren de symptomen, dan is het verstandig om een oogarts te raadplegen. Mogelijk moet de oogarts de behandeling aanpassen. Door het gebruik van sommige oogzorgproducten ontstaat na verloop van tijd een obstructie (verstopping) van de traankanalen, hetgeen de tekenen van het droge ogen-syndroom verergert. Ook bij vragen of andere problemen rond het gebruik van de oogzalf of ooggel, is advies van een oogarts noodzakelijk.

Nuttige tips

Bewaren

Sommige (maar niet alle) oogzalven en ooggels moet de patiënt in de koelkast bewaren; dit moet de patiënt goed nakijken of navragen.

Gemiste dosis

Patiënten die een dosis gemist hebben, brengen de zalf zo snel mogelijk weer aan. Is de tijd (bijna) aangebroken om de volgende oogzalf of ooggel toe te passen, dan mag de patiënt wel wachten. Hij hoeft dan geen extra zalf in het oog aan te brengen.

Hulp

Sommige patiënten vinden het gemakkelijker om iemand anders de oogzalf of ooggel te laten aanbrengen.

Kinderen

Geneesmiddelen waaronder ooggels en oogzalven moeten altijd buiten het bereik van kinderen gehouden worden.

Niet delen

Oogzalven en ooggels mogen niet met andere mensen gedeeld worden.

Ogen

Oogzalven mag de patiënt alleen in de ogen gebruiken en niet via de mond innemen.

Vervaldatum

Op de verpakking van oogzalven en ooggels staat een vervaldatum. Na deze datum mag de patiënt deze niet meer gebruiken omdat deze dan mogelijk verontreinigd zijn met vuil of bacteriën. Oogzalven met een conserveermiddel moet de patiënt vier weken na opening weggooien. Het opschrijven van de datum van opening van de tube is nuttig.

Lees verder

• Oogdruppels bij oogproblemen: Soorten, gebruik en adviezen
• Oogdruppels en oogdruppelen: Tips en oogdruppelrichtlijnen