Wrijven in oog of ogen: Oorzaken, nadelen en tips

Wrijven over het oog of de ogen lijkt misschien een relatief onschuldige handeling die voor velen verlichting biedt. Veel mensen doen dit regelmatig, vaak onbewust. Oorzaken van oogwrijven zijn onder andere vermoeidheid door computergebruik, allergieën en droge ogen. Echter, te hard of te vaak wrijven kan schade veroorzaken, bijvoorbeeld aan het hoornvlies. Daarom is het verstandig om oogwrijven te vermijden. Er zijn verschillende zelfzorgmaatregelen om oogwrijven te behandelen en te voorkomen. Als deze maatregelen niet werken, is het raadzaam een oogarts te raadplegen voor een grondig oogonderzoek.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van oogwrijven
• Allergie / atopische conjunctivitis
• Blefaritis
• Blootstelling aan irriterende stoffen
• Computervermoeidheid
• Droge ogen
• Gebruik van contactlenzen
• Ontspanning
• Andere oorzaken
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen
• Voordelen van oogwrijven
• Nadelen van oogwrijven
• Infecties
• Schade aan hoornvlies
• Uiterlijk
• Verergering van oogziekten
• Wanneer medische hulp inroepen?
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Langdurige gevolgen van onbehandeld oogwrijven
• Complicaties
• Leven met oogwrijven
• Preventie
• Tips om te stoppen met oogwrijven
• Droge ogen behandelen
• Jeukende ogen behandelen
• Vreemd lichaam verwijderen
• Preventie van oogwrijven bij kinderen
• Educatie en bewustwording
• Hygiëne bij kinderen
• Gebruik van beschermende brillen

Epidemiologie

De handeling van het wrijven in de ogen komt wereldwijd veelvuldig voor en kent zowel culturele als biologische componenten. Hoewel het een alledaagse handeling lijkt, kan overmatig of verkeerd wrijven in de ogen leiden tot ernstige oogproblemen en het verergeren van bestaande aandoeningen. Onderzoek naar de epidemiologie van oogwrijven richt zich op de prevalentie, patronen en risicofactoren binnen diverse bevolkingsgroepen.

Prevalentie en frequentie
Oogwrijven is een universeel gedrag dat voorkomt in alle leeftijdsgroepen, maar de frequentie varieert afhankelijk van leeftijd, geslacht, en geografische locatie. Kinderen en jongeren wrijven vaker in de ogen als gevolg van allergieën, vermoeidheid of irritaties, terwijl bij ouderen droge ogen en chronische aandoeningen vaker een oorzaak zijn. Studies tonen aan dat tot 50% van de mensen met allergieën regelmatig in de ogen wrijft, wat vaak leidt tot secundaire complicaties.

Culturele verschillen
In sommige culturen wordt oogwrijven geassocieerd met bepaalde gewoontes, zoals het verwijderen van stof of vuil in gebieden met een hoge mate van luchtvervuiling. In andere regio’s wordt het echter afgeraden vanwege het risico op infecties of sociale stigma.

Geografische variaties
De prevalentie van oogwrijven verschilt per regio. In stedelijke gebieden waar luchtvervuiling en allergenen zoals pollen vaker voorkomen, wordt oogwrijven vaker gerapporteerd dan in landelijke gebieden. Daarnaast is de luchtvochtigheid een factor; droge klimaten kunnen leiden tot meer gevallen van droge ogen, wat oogwrijven stimuleert.

Rol van technologie en levensstijl
Langdurig gebruik van digitale apparaten heeft geleid tot een toename in oogwrijven, vooral bij mensen die last hebben van digitale oogvermoeidheid. Onderzoek wijst uit dat 70% van de mensen met digitale oogvermoeidheid symptomen van irritatie en vermoeidheid rapporteren, wat vaak leidt tot oogwrijven.

Mechanisme

Het mechanisme achter het wrijven in de ogen is een complex samenspel van fysiologische, neurologische en psychologische factoren. Het wrijven in de ogen is vaak een reflexmatige reactie op ongemak, irritatie of vermoeidheid. Hoewel het tijdelijk verlichting kan bieden, kan het ook nadelige gevolgen hebben voor de ogen en omliggende structuren.

Fysiologische reactie
Wanneer de ogen worden gewreven, wordt druk uitgeoefend op de oogbol en omliggende weefsels. Dit stimuleert de traanproductie, wat helpt om irritaties zoals stof, allergenen of droge ogen te verminderen. Tegelijkertijd zorgt de mechanische druk ervoor dat kleine bloedvaten in de sclera tijdelijk verwijden, wat roodheid van het oog kan veroorzaken.

Neurologische respons
Het wrijven in de ogen activeert de nervus trigeminus, een belangrijke zenuw die signalen van de ogen naar de hersenen transporteert. Deze activering kan leiden tot een kortstondig gevoel van verlichting door de afgifte van endorfines, die een kalmerend effect hebben. Dit verklaart waarom mensen vaak in de ogen wrijven bij stress of vermoeidheid.

Impact op de oogstructuren
Herhaaldelijk en intensief oogwrijven kan negatieve gevolgen hebben voor de oogstructuren. Het kan de cornea beschadigen, wat het risico op aandoeningen zoals keratoconus vergroot. Daarnaast kan het verhoogde intraoculaire druk veroorzaken, wat vooral riskant is voor mensen met glaucoom.

Rol van allergieën en irritaties
Bij allergieën leidt histaminevrijgave tot jeukende en tranende ogen. Oogwrijven versterkt deze reactie doordat het histamine verder verspreidt in de omliggende weefsels. Hierdoor kunnen symptomen verergeren in plaats van afnemen.

Psychologische component
Naast fysieke triggers speelt ook psychologie een rol bij oogwrijven. Mensen wrijven vaak in hun ogen als een manier om spanning of vermoeidheid te verminderen. Dit gedrag kan onbewust zijn en in sommige gevallen zelfs een gewoonte worden.

Risico op infecties
Het mechanische wrijven in de ogen kan bacteriën en virussen die op de handen aanwezig zijn overbrengen naar de ogen. Dit verhoogt het risico op infecties zoals conjunctivitis. Regelmatig handen wassen en hygiënische gewoontes zijn cruciaal om deze risico’s te minimaliseren.

Oorzaken van oogwrijven

Allergie / atopische conjunctivitis

Allergische conjunctivitis of atopische conjunctivitis (oogbindvliesontsteking) wordt meestal veroorzaakt door allergenen (uitlokkende stoffen van een allergische reactie) in de omgeving of in voedsel. De oorzaken zijn echter niet altijd duidelijk. Patiënten die op hun buik slapen of hun ogen diep in het kussen drukken, worden 's nachts vaak blootgesteld aan allergenen in beddengoed, wat leidt tot allergische conjunctivitis en de neiging om bij het ontwaken overmatig in de ogen te wrijven. De oogontsteking kan verergeren bij weerveranderingen. De oogallergie gaat vaak gepaard met intense jeuk. Deze oogjeuk kan zo ernstig zijn dat patiënten constant willen wrijven, wat leidt tot een vicieuze cirkel van jeuk en wrijven. Wrijven stimuleert de afgifte van histamine, wat op zijn beurt roodheid, jeuk en de drang om te wrijven veroorzaakt.

Blefaritis

Blefaritis is een ontsteking van de ooglidrand die vaak het gevolg is van een abnormale werking van de meibomklieren (olieklieren in de oogleden). Bij blefaritis zijn de oogleden en het oogoppervlak jeukend, rood, tranend, gezwollen en droog, wat leidt tot de neiging om te wrijven in de ogen.

Blootstelling aan irriterende stoffen

Vaak voorkomende irriterende stoffen zijn cosmetica, producten voor persoonlijke verzorging, stof, chloor in zwembadwater, stofdeeltjes in de lucht en verlopen oogdruppels. Door met vuile handen in de ogen te wrijven, kunnen veel irriterende stoffen het oog binnendringen, waaronder bacteriën, schimmels, virussen en allergenen. Soms wrijven patiënten ook in hun ogen na het zwemmen in een zwembad (oogirritatie door chloor) of tijdens het douchen (oogirritatie door kalk in het water).

Computervermoeidheid

In het digitale tijdperk, waarin computergebruik, mobiele telefoons en tablets een integraal onderdeel van het dagelijks leven zijn, ontstaat vaak vermoeidheid van de ogen, hoofdpijn en moeite met scherpstellen. Het Computer Vision Syndrome kan op lange termijn zelfs problemen met het gezichtsvermogen veroorzaken. Oogwrijven of druk uitoefenen op de oogbol kan de oogvermoeidheid tijdelijk verlichten door een reflextrilling te veroorzaken die de ogen bevochtigt. Het helpt ook om stress te verminderen door de vagale reflex te stimuleren, die het hart vertraagt.

Droge ogen

Droge ogen veroorzaken ongemak, irritatie, oogvermoeidheid en jeuk. Het droge ogen syndroom is een chronische aandoening die behandeling vereist. In ernstige gevallen kan de aandoening leiden tot keratitis (hoornvliesontsteking), waarbij de patiënt een zanderig gevoel in het oog ervaart, wat de drang om te wrijven vergroot.

Gebruik van contactlenzen

Contactlenzen die te lang worden gedragen, kunnen ongemak en irritatie veroorzaken. Wanneer patiënten zachte contactlenzen langdurig blijven dragen, kan dit leiden tot een allergische aandoening genaamd 'gigantische papillaire conjunctivitis'. Dit probleem gaat gepaard met intense jeuk. De drang om te wrijven is vaak het sterkst direct na het verwijderen van de contactlenzen aan het einde van de dag. Wrijven met harde contactlenzen in het oog kan het hoornvlies beschadigen en leiden tot littekens, omdat de harde lens tegen het gevoelige hoornvliesoppervlak wordt gedrukt. Daarom is goede contactlens- en ooghygiëne essentieel.

Ontspanning

Sommige mensen vinden wrijven in de ogen rustgevend omdat het hen helpt ontspannen. Deze gewoonte kan echter schadelijk zijn en moet worden vermeden.

Andere oorzaken

Enkele andere mogelijke oorzaken van oogwrijven zijn:

• Autismespectrumstoornis
• Verkoudheid
• Gedragsstoornissen
• Hersenverlamming (aandoening met symptomen aan spieren en bewegingen)
• Syndroom van Down
• Hooikoorts
• Sinusitis
• Slaperigheid / Slaapapneu

Risicofactoren

Allergieën en luchtwegklachten
Allergieën zoals hooikoorts of allergische rhinitis zijn sterke risicofactoren voor het wrijven in de ogen. Allergieën leiden vaak tot jeuk en irritatie van het oogoppervlak, waardoor patiënten geneigd zijn meer te wrijven. Chronische luchtwegklachten zoals astma versterken dit risico.

Omgevingsfactoren
Luchtvervuiling, rook en blootstelling aan allergenen zoals pollen verhogen de kans op oogirritatie. In stedelijke gebieden met hoge niveaus van smog en stof is het risico op veelvuldig oogwrijven significant groter.

Droge ogen
Droge ogen door leeftijd, overmatig schermgebruik of airconditioned ruimtes vormen een veelvoorkomende oorzaak van ongemak. Dit ongemak leidt vaak tot herhaaldelijk wrijven, wat op zijn beurt de symptomen kan verergeren.

Medische aandoeningen
Aandoeningen zoals keratoconus, blefaritis en conjunctivitis worden in verband gebracht met frequent oogwrijven. Bij keratoconus kan het wrijven zelfs bijdragen aan de progressie van de aandoening, wat de noodzaak van preventie benadrukt.

Stress en vermoeidheid
Langdurige stress en slaapgebrek resulteren in oogvermoeidheid, wat oogwrijven uitlokt. Vermoeidheid door slaaptekort of werken in slecht verlichte ruimtes verhoogt eveneens de kans op deze gewoonte.

Risicogroepen

Kinderen en adolescenten
Kinderen hebben een verhoogd risico vanwege hun vatbaarheid voor allergieën en irritaties door omgevingsfactoren. Onbewust gedrag en onvoldoende kennis over de gevolgen van oogwrijven maken hen kwetsbaar.

Patiënten met chronische allergieën
Mensen met langdurige allergieën hebben een verhoogd risico vanwege het aanhoudende gevoel van jeuk en irritatie. Ze rapporteren vaak herhaaldelijk oogwrijven, wat kan leiden tot secundaire complicaties zoals infecties.

Ouderen
Ouderen zijn gevoelig door leeftijdsgebonden droge ogen en degeneratieve veranderingen in het oogoppervlak. Hun verminderde ooggezondheid maakt de gevolgen van frequent wrijven ernstiger.

Werknemers in stedelijke gebieden
Mensen die wonen of werken in stedelijke omgevingen met veel luchtvervuiling en blootstelling aan allergenen behoren tot een risicogroep. Schermgebruik in deze context verhoogt de kans op digitale oogvermoeidheid en bijbehorend oogwrijven.

Contactlensdragers
Het dragen van contactlenzen kan ongemak veroorzaken, vooral wanneer de lenzen niet goed zijn aangepast. Dit kan leiden tot meer wrijven in de ogen, wat infectierisico’s en beschadigingen verhoogt.

Geassocieerde symptomen

Oogwrijven gaat vaak gepaard met verschillende symptomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Deze symptomen kunnen mild of ernstiger zijn, afhankelijk van de frequentie en de intensiteit van het oogwrijven.

Roodheid en irritatie
Wanneer iemand zijn ogen wrijft, kan dit leiden tot irritatie en roodheid, vooral als het oog al gevoelig is door allergieën of een infectie. Het kan ook het gevolg zijn van overmatig gebruik van de handen, die bacteriën en vuil naar het oog kunnen overbrengen.

Droogte en branderig gevoel
Oogwrijven kan leiden tot een droge ogen-syndroom, waarbij de ogen onvoldoende gehydrateerd blijven, wat een branderig gevoel veroorzaakt. Het wrijven kan ook de tranen verdelen, waardoor het effect van de natuurlijke bescherming van het oog vermindert, wat ongemak veroorzaakt.

Gevoeligheid voor licht
Een ander veelvoorkomend symptoom dat gepaard gaat met oogwrijven is fotofobie, ofwel een verhoogde gevoeligheid voor licht. Dit kan optreden doordat het oog geïrriteerd of ontstoken raakt door het wrijven. In sommige gevallen kan de lichtgevoeligheid verergeren, waardoor het moeilijker wordt om in fel verlichte omgevingen te verblijven.

Alarmsymptomen

Aanhoudende roodheid van de ogen
Wanneer de ogen langdurig rood blijven, kan dit wijzen op een onderliggende infectie, ontsteking of beschadiging door overmatig wrijven. Dit symptoom vereist onmiddellijke medische opvolging om ernstigere complicaties te voorkomen.

Oedeem rond de ogen
Zwelling of oedeem rond de ogen na frequent wrijven kan een teken zijn van periorbitale cellulitis of allergische reacties. Dit kan verdere schade aan het ooggebied veroorzaken en mag niet worden genegeerd.

Pijn bij oogbewegingen
Als patiënten pijn ervaren bij het bewegen van de ogen na oogwrijven, kan dit duiden op schade aan het hoornvlies of druk op de oogzenuw. Dit alarmsymptoom vereist direct onderzoek door een specialist.

Visusveranderingen
Wazig zien, dubbelzien of plotselinge daling in zichtkwaliteit na oogwrijven zijn zorgwekkende symptomen. Dit kan wijzen op schade aan het hoornvlies of een verergering van aandoeningen zoals keratoconus.

Bloedingen in het oogwit
Het verschijnen van bloedvlekken in het oogwit na intensief wrijven kan duiden op een subconjunctivale bloeding. Hoewel dit vaak onschuldig is, kan herhaalde bloedingen wijzen op een onderliggende medische aandoening.

Voordelen van oogwrijven

Door te wrijven, wordt de traanproductie gestimuleerd, waardoor droge ogen worden gesmeerd en stof en andere irriterende stoffen uit de ogen worden verwijderd. Bovendien kan het wrijven voor sommige mensen therapeutisch werken. Door druk uit te oefenen op de oogbol wordt de nervus vagus gestimuleerd, wat de hartslag vertraagt en stress vermindert.

Nadelen van oogwrijven

Infecties

De handen dragen meer kiemen dan enig ander lichaamsdeel. Wanneer mensen in de ogen wrijven, worden deze ziektekiemen gemakkelijk verspreid, wat kan leiden tot ooginfecties zoals conjunctivitis (oogbindvliesontsteking).

Schade aan hoornvlies

Dunner hoornvlies
Voortdurend in de ogen wrijven kan bij mensen die hiervoor gevoelig zijn, sneller leiden tot een dunner wordend hoornvlies. Dit zwakke hoornvlies vervormt vervolgens en neemt een kegelvorm aan, een aandoening die in medische termen bekendstaat als keratoconus. Deze ernstige oogaandoening kan het zicht aanzienlijk verstoren, wat uiteindelijk kan leiden tot de noodzaak van een hoornvliestransplantatie.

Hoornvliesletsel
Soms komt er een vreemd voorwerp in het oog terecht. Het instinct om dit te verwijderen door te wrijven is begrijpelijk, maar gevaarlijk. Wrijven kan het voorwerp tegen het hoornvlies schuren, wat gemakkelijk leidt tot krassen en schade aan het hoornvlies, resulterend in een hoornvliesletsel.

Uiterlijk

Wrijven in de ogen kan kleine bloedvaatjes doen barsten, wat resulteert in bloeddoorlopen ogen en donkere, onaantrekkelijke kringen rond de ogen. Dit kan het uiterlijk aanzienlijk beïnvloeden.

Verergering van oogziekten

Oogwrijven is vooral gevaarlijk voor mensen met bepaalde reeds bestaande oogaandoeningen. Patiënten met progressieve myopie (bijziendheid) kunnen een verslechtering van hun zicht opmerken door oogwrijven. Ook mensen met glaucoom, een aandoening waarbij de oogzenuw kan worden beschadigd door verhoogde oogdruk, kunnen problemen ervaren door wrijven. Dit kan namelijk een plotselinge stijging van de oogdruk veroorzaken, wat de bloedtoevoer naar het netvlies (retina) verstoort. Dit kan leiden tot zenuwbeschadiging en uiteindelijk blijvend verlies van het gezichtsvermogen.

Wanneer medische hulp inroepen?

Hoewel oogwrijven vaak een onschuldige gewoonte is, kunnen ernstige of aanhoudende symptomen medische hulp vereisen. Het is belangrijk om te weten wanneer het nodig is om een arts of oogspecialist te raadplegen voor verdere evaluatie en behandeling.

Aanhoudende symptomen
Als het oogwrijven gepaard gaat met aanhoudende symptomen zoals ernstige roodheid, pijn, branderigheid of gezichtsproblemen, is het raadzaam om onmiddellijk medische hulp te zoeken. Dit kan wijzen op een onderliggende aandoening die behandeling vereist om verdere schade aan de ogen te voorkomen.

Visusproblemen
Bij het optreden van visuele veranderingen of gezichtsverlies, zoals wazig zien of visuele vervorming, is het belangrijk om snel een oogarts te raadplegen. Deze symptomen kunnen wijzen op schade aan het hoornvlies of andere oogstructuren door het frequente oogwrijven.

Symptomen van ooginfecties
Als oogwrijven leidt tot tekenen van een ooginfectie, zoals pusvorming, toegenomen gevoeligheid voor licht of gezwollen oogleden, is het essentieel om snel medische hulp in te schakelen. Ooginfecties kunnen snel verergeren en vereisen vaak antibiotica of antivirale behandelingen om complicaties te voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van de effecten van oogwrijven wordt vaak gesteld door middel van een medische anamnese en lichamelijk onderzoek. Als oogwrijven samengaat met andere symptomen, kan er verder onderzoek nodig zijn om te bepalen of er sprake is van een onderliggende aandoening.

Medische anamnese
Een arts zal beginnen met het verzamelen van gegevens over de gewoonten van de patiënt, waaronder de frequentie van het oogwrijven en de omstandigheden waarin dit voorkomt. De arts zal ook vragen naar andere symptomen, zoals oogirritatie, roodheid of droogheid, om de oorzaak van het probleem vast te stellen.

Oogonderzoek en tests
Bij een oogarts kan een uitgebreid oogonderzoek worden uitgevoerd om te controleren op tekenen van ooginfecties of schade aan het hoornvlies. In sommige gevallen kunnen specifieke tests, zoals een fluoresceïne-dye-test, worden uitgevoerd om te zien of er beschadigingen aan het hoornvlies zijn. Bij allergieën kunnen allergietests helpen om te bepalen of deze de oorzaak van het oogwrijven zijn.

Behandeling

De behandeling van oogwrijven richt zich op het verlichten van de onderliggende oorzaak en het voorkomen van verdere schade aan het oog. De juiste behandeling varieert afhankelijk van de oorzaak van het oogwrijven.

Behandeling van allergieën
Wanneer allergieën de oorzaak zijn van het oogwrijven, kan de arts antihistaminica of oogdruppels voorschrijven om de ontsteking en jeuk te verminderen. Het vermijden van allergenen kan ook helpen om de symptomen onder controle te houden. In sommige gevallen kan immunotherapie (allergie-injecties) worden aanbevolen voor langdurige verlichting.

Behandeling van droge ogen
Als het oogwrijven wordt veroorzaakt door een droog oog-syndroom, kunnen kunsttranen of bevochtigende oogdruppels helpen om de ogen gehydrateerd te houden. Het is ook belangrijk om omgevingsfactoren zoals droge lucht te vermijden, en soms kunnen medicinale oogdruppels of zelfs orale medicatie worden voorgeschreven.

Ooginfecties behandelen
Bij ooginfecties veroorzaakt door oogwrijven, zoals conjunctivitis, zal de arts antibiotische of antivirale oogdruppels voorschrijven. Het is van essentieel belang om hygiënische maatregelen in acht te nemen om verdere verspreiding van de infectie te voorkomen.

Prognose

Korte termijn effecten
In de meeste gevallen veroorzaakt oogwrijven slechts tijdelijke irritatie of roodheid. Bij milde symptomen, zoals vermoeidheid of allergieën, verdwijnen de klachten vaak binnen enkele dagen met rust en zelfzorg.

Langetermijnrisico’s
Frequent en krachtig wrijven kan leiden tot blijvende schade aan het oog, zoals het dunner worden van het hoornvlies, een verhoogd risico op keratoconus of littekenvorming. Deze gevolgen kunnen de ooggezondheid op lange termijn negatief beïnvloeden.

Behandelbaarheid van complicaties
Veel complicaties door oogwrijven zijn behandelbaar, mits tijdig gediagnosticeerd. Chronische aandoeningen zoals keratoconus vereisen gespecialiseerde zorg, terwijl mildere irritaties vaak verholpen kunnen worden met topische middelen en levensstijlaanpassingen.

Herstelmogelijkheden
Bij lichte schade door oogwrijven is volledig herstel mogelijk, vooral wanneer het gedrag tijdig wordt gestopt. Ernstige schade, zoals hoornvliesbeschadigingen, kan echter permanente gevolgen hebben en vereist intensieve behandeling.

Langdurige gevolgen van onbehandeld oogwrijven

Wanneer oogwrijven onbehandeld blijft of wanneer het een langdurige gewoonte wordt, kunnen er ernstige gevolgen optreden die de gezondheid van de ogen aantasten. De gevolgen kunnen variëren van milde irritatie tot blijvende schade aan het oog.

Chronische oogirritatie
Bij langdurig oogwrijven kan de irritatie van het oog chronisch worden, wat kan leiden tot een verhoogde gevoeligheid van het oog en meer frequente ontstekingen. De constante wrijving kan de barrières van het oog beschadigen, wat het risico op infecties en andere oogproblemen verhoogt. Chronische oogirritatie kan ook het gezichtsvermogen beïnvloeden, vooral als het gaat om de hoornvlieslaag.

Verminderd gezichtsvermogen
De langdurige impact van oogwrijven kan uiteindelijk het gezichtsvermogen verminderen. Het kan leiden tot beschadiging van het hoornvlies, het ontwikkelen van littekens of zelfs de vorming van corneale ulcera, die het gezichtsvermogen kunnen belemmeren. In ernstige gevallen kan deze schade blijvend zijn, wat een aanzienlijke invloed heeft op de kwaliteit van leven van de persoon.

Ooginfecties en terugkerende ontstekingen
Omdat oogwrijven bacteriën en andere verontreinigingen van de handen naar de ogen kan overbrengen, neemt het risico op ooginfecties toe. Terugkerende infecties kunnen de gezondheid van het oog aanzienlijk aantasten en het herstel bemoeilijken. Dit kan leiden tot chronische ontstekingen, zoals conjunctivitis, of ernstigere infecties zoals keratitis, die de oogstructuur kunnen beschadigen.

Complicaties

Regelmatig oogwrijven kan verschillende complicaties veroorzaken, vooral wanneer het leidt tot het beschadigen van het hoornvlies of het bevorderen van infecties. Het is belangrijk om oogwrijven zoveel mogelijk te vermijden om ernstige gevolgen te voorkomen.

Cornea-schade
Chronisch of krachtig oogwrijven kan schade aan de cornea (hoornvlies) veroorzaken, wat kan leiden tot visusverlies of langdurige oogproblemen. De wrijving kan kleine scheurtjes in de hoornvlieslagen veroorzaken, waardoor infecties gemakkelijker kunnen binnendringen.

Ooginfecties en ontstekingen
Oogwrijven kan de kans op ooginfecties vergroten, zoals conjunctivitis of keratitis (ontsteking van het hoornvlies). Het overbrengen van bacteriën van de handen naar de ogen kan de kans op infecties verhogen, vooral als de handen niet goed gewassen zijn.

Littekens op het hoornvlies
In ernstige gevallen kan het oogwrijven littekens op het hoornvlies veroorzaken. Dit kan leiden tot een vermindering van het gezichtsvermogen, vooral als het hoornvlies ernstig beschadigd is. Littekens kunnen het oppervlak van het oog verstoren en visuele vervormingen veroorzaken.

Leven met oogwrijven

Leven met de gewoonte van oogwrijven kan lastig zijn, vooral als het ernstige symptomen of complicaties met zich meebrengt. Het is belangrijk om effectieve strategieën te ontwikkelen om oogwrijven te verminderen en de gezondheid van de ogen te beschermen.

Zelfhulpstrategieën
Een van de belangrijkste stappen in het omgaan met oogwrijven is het ontwikkelen van gewoonten die helpen het te verminderen. Het dragen van zonnebrillen kan helpen om het wrijven door fel licht of wind te verminderen. Regelmatig oogdruppels gebruiken kan helpen om droge ogen te verlichten en het wrijven te beperken.

Medische opvolging
Bij aanhoudende klachten is het essentieel om medische opvolging te zoeken. Een oogarts kan helpen met het ontwikkelen van een behandelplan om de ooggezondheid te behouden en verdere schade te voorkomen. Het regelmatig controleren van de ogen op mogelijke schade is belangrijk om tijdig in te grijpen bij tekenen van ernstigere complicaties.

Preventie

Educatie en bewustwording
Patiënten bewust maken van de risico’s van oogwrijven is essentieel. Voorlichting over hoe irritatie en allergieën veilig kunnen worden behandeld, kan helpen om herhaald wrijven te voorkomen.

Allergiebeheer
Het aanpakken van onderliggende allergieën met medicatie, zoals antihistaminica, kan de drang om in de ogen te wrijven aanzienlijk verminderen. Het gebruik van luchtreinigers en het vermijden van allergenen in de omgeving draagt ook bij aan preventie.

Hygiënemaatregelen
Het regelmatig wassen van handen en het vermijden van aanrakingen aan het gezicht verminderen het risico op infecties en oogirritaties. Dit is vooral belangrijk in gebieden met hoge blootstelling aan allergenen of vervuiling.

Gebruik van oogdruppels
Kunsttranen en vochtinbrengende oogdruppels kunnen droge ogen verlichten, waardoor de behoefte om in de ogen te wrijven afneemt. Het regelmatig gebruik hiervan wordt sterk aanbevolen voor risicogroepen.

Ergonomisch schermgebruik
Het aanpassen van werkplekken om digitale oogvermoeidheid te verminderen is een belangrijke preventieve maatregel. Dit omvat regelmatige pauzes, voldoende verlichting en het instellen van schermen op een comfortabele hoogte.

Gedragstherapie en gewoonten veranderen
Voor sommige mensen kan oogwrijven een reflex of gewoonte zijn die moeilijk te doorbreken is. Gedragstherapie kan nuttig zijn om deze gewoonte te verminderen, vooral als het oogwrijven gepaard gaat met stress of angst. Het aanleren van ontspanningstechnieken zoals ademhalingsoefeningen kan helpen om de neiging om te wrijven te verminderen. Daarnaast kunnen mensen proberen hun handen minder vaak in contact te brengen met hun ogen door ze bezig te houden met andere activiteiten, zoals het vasthouden van een stressbal of het gebruiken van oogbescherming.

Preventieve maatregelen voor oogwrijven
Het voorkomen van oogwrijven begint bij het begrijpen van de onderliggende oorzaken. Als allergieën of droge ogen de drijvende kracht zijn, kunnen preventieve maatregelen zoals het vermijden van allergenen of het regelmatig gebruik van bevochtigende oogdruppels de frequentie van het oogwrijven verminderen. Het verbeteren van de ooghygiëne, zoals het regelmatig wassen van handen, kan helpen om infecties te voorkomen die ontstaan door het wrijven van de ogen. In sommige gevallen kan het dragen van een oogmasker of speciale bril helpen om de ogen te beschermen tegen externe irriterende stoffen en zo het oogwrijven te beperken.

Ondersteuning van de omgeving
Oogwrijven kan ook een gevolg zijn van omgevingsfactoren, zoals blootstelling aan stof, rook of allergenen. Het verbeteren van de leefomgeving kan helpen om irritatie van de ogen te verminderen. Het gebruik van luchtbevochtigers in droge omgevingen en het vermijden van tabaksrook of andere irriterende stoffen kan bijdragen aan het verminderen van de behoefte om de ogen te wrijven. In een werkomgeving kan het helpen om schermtijd te beperken en pauzes te nemen om de ogen rust te geven, wat de symptomen van droogte en irritatie kan verminderen.

Oogbescherming bij specifieke activiteiten
Sommige mensen hebben de neiging om vaker oog te wrijven wanneer ze zich in bepaalde situaties bevinden, zoals bij het werken met chemicaliën, in stoffige omgevingen of bij het sporten. In dergelijke gevallen is het dragen van oogbescherming, zoals een veiligheidsbril of een sportbril, van groot belang om de ogen te beschermen tegen irritatie en beschadiging. Dit kan niet alleen het wrijven van de ogen verminderen, maar ook het risico op ooginfecties of verwondingen door externe invloeden beperken.

Tips om te stoppen met oogwrijven

Droge ogen behandelen

Het gebruik van kunsttranen, een zeer goede imitatie van natuurlijke tranen, kan droge ogen verlichten en de drang om te wrijven verminderen. Deze oogdruppels houden de ogen vochtig en helpen jeuk te voorkomen. Ze zijn zonder recept verkrijgbaar en zijn nuttig voor iedereen met droge ogen.

Jeukende ogen behandelen

Er zijn ook andere oogdruppels beschikbaar om jeuk door oogwrijven te behandelen of te voorkomen. Deze druppels, bekend als antihistaminica en mestcelstabilisatoren, kunnen helpen bij oogallergieën. In ernstigere gevallen kan een oogarts steroïde oogdruppels voorschrijven om chronisch oogwrijven te voorkomen. Vooral mensen met allergieën kunnen baat hebben bij deze oogdruppels, die volgens de juiste oogdruppelrichtlijnen moeten worden gebruikt.

Vreemd lichaam verwijderen

Als er iets in het oog vastzit, is het vaak een reflex om te gaan wrijven. Een betere en veiligere methode is echter om het voorwerp weg te spoelen met een steriele zoutoplossing. Als de patiënt ernstige of aanhoudende oogproblemen ervaart door een vreemd lichaam in het oog, is het raadzaam onmiddellijk een oogarts te raadplegen.

Preventie van oogwrijven bij kinderen

Educatie en bewustwording

Ouders en verzorgers moeten kinderen leren over de risico's van oogwrijven en hen aanmoedigen om alternatieve manieren te gebruiken om jeuk of ongemak in de ogen te verlichten. Het is belangrijk om te benadrukken hoe schadelijk oogwrijven kan zijn, vooral als het vaak gebeurt.

Hygiëne bij kinderen

Het bevorderen van goede hygiënepraktijken, zoals regelmatig handen wassen, kan het risico verminderen dat kinderen in hun ogen wrijven met vuile handen. Hierdoor wordt de kans op infecties en irritaties aanzienlijk verkleind.

Gebruik van beschermende brillen

Het dragen van beschermende brillen kan helpen om de ogen te beschermen tegen stof, pollen en andere irriterende stoffen die jeuk kunnen veroorzaken. Dit is vooral nuttig voor kinderen die vaak buiten spelen of in stoffige omgevingen verblijven.

Lees verder

• Droge ogen syndroom: Symptomen & behandelingen van oogziekte
• Computer Vision Syndrome: Vermoeide ogen door gebruik scherm
• Conjunctivitis: Ontsteking van het oogbindvlies
• Oogallergie en oogirritatie: Soorten, behandeling en tips
• Jeukende ogen: Oorzaken, symptomen en behandelingen