Computer Vision Syndrome: Vermoeide ogen door gebruik scherm

Computer Vision Syndroom (CVS) verwijst naar een reeks oogproblemen die ontstaan door het gebruik van computers en andere beeldschermen. Deze term dekt een scala aan klachten die gebruikers van digitale apparaten kunnen ervaren. Tussen de 50 en 90% van alle beeldschermgebruikers ondervinden op enig moment symptomen van CVS door hun schermgebruik. Deze klachten treffen niet alleen volwassenen, maar ook kinderen die bijvoorbeeld veel tijd besteden aan tablets of andere digitale apparaten.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Door gebruik van scherm
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Vermoeide ogen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Tips voor computergebruik
• Behandeling van Computer Vision Syndrome (CVS)
• Prognose
• Complicaties
• Preventieve maatregelen

Epidemiologie

Computer Vision Syndrome (CVS), ook wel digitale oogvermoeidheid genoemd, is een toenemende aandoening in de moderne maatschappij.

Prevalentie

CVS treft naar schatting 50-90% van de mensen die dagelijks langdurig beeldschermen gebruiken. In specifieke beroepsgroepen, zoals kantoorpersoneel en IT-specialisten, kan de prevalentie zelfs hoger liggen. De aandoening komt wereldwijd voor, maar is vooral prevalent in stedelijke gebieden waar technologische hulpmiddelen een integraal onderdeel van het dagelijks leven zijn.

Leeftijdsgroepen

Hoewel CVS op alle leeftijden kan voorkomen, zijn jongvolwassenen en ouderen het meest getroffen. Kinderen vormen een groeiende risicogroep door het toenemende gebruik van digitale apparaten voor onderwijs en recreatie.

Geografische verspreiding

De incidentie van CVS is wereldwijd toegenomen, met hogere cijfers in ontwikkelde landen waar schermgebruik intensiever is. In ontwikkelingslanden kan de incidentie toenemen door verbeterde toegang tot technologie.

Mechanisme

Het mechanisme van CVS omvat een complexe interactie van visuele en fysieke factoren, veroorzaakt door langdurig gebruik van digitale apparaten.

Oogbelasting

Langdurig focussen op een scherm leidt tot een afname van de knipperfrequentie, wat kan resulteren in droge ogen en een onstabiele traanfilm. Bovendien veroorzaakt de constante verandering van scherpstelling vermoeidheid in de accommodatiespieren.

Lichtblootstelling

Blootstelling aan blauw licht van schermen kan de oogspieren belasten en bij sommige mensen bijdragen aan slaapstoornissen door verstoring van het circadiane ritme.

Houdingsgerelateerde invloeden

Een slechte ergonomie tijdens schermgebruik kan niet alleen leiden tot nek- en rugpijn, maar ook indirect de visuele belasting verhogen door onjuiste kijkhoeken en onvoldoende verlichting.

Oorzaken: Door gebruik van scherm

Iedereen die dagelijks meer dan twee uur achter een computer zit, loopt het risico om Computer Vision Syndrome te ontwikkelen. Het probleem beperkt zich niet alleen tot computergebruikers; het kan ook optreden bij het gebruik van andere elektronische gadgets, zoals mobiele telefoons en tablets. Bij kleinere schermen, zoals die van smartphones en tablets, kan de belasting van de ogen zelfs ernstiger zijn. Dit komt omdat het kleinere scherm de ogen meer inspanning vereist om te focussen en de beelden goed waar te nemen.

Oogstress door computergebruik ontstaat vooral door de manier waarop informatie op het beeldscherm wordt weergegeven. De ogen hebben doorgaans weinig moeite om gedrukte tekst met grote, zwarte letters te lezen. Ze zijn echter niet gewend aan de teksten op een computerscherm, waar contrast en scherpte vaak variëren ten opzichte van gedrukte tekst. Tekens op een computerscherm bestaan uit pixels die in het midden helderder zijn en naar de randen toe vervagen. Het visuele systeem heeft moeite om zich te concentreren op deze pixelmatige informatie. De ogen hebben van nature een voorkeur voor een lager focusniveau. Wanneer iemand zich richt op een computerscherm, moeten de ogen zich voortdurend aanpassen aan de focus, wat leidt tot visuele vermoeidheid en de symptomen die vaak optreden tijdens of na het gebruik van een digitaal apparaat.

Risicofactoren

Verschillende risicofactoren dragen bij aan de ontwikkeling en ernst van CVS.

Duur van schermgebruik

Patiënten die meer dan vier uur per dag onafgebroken schermen gebruiken, lopen een verhoogd risico. De intensiteit van het schermgebruik, zoals langdurig lezen of gedetailleerd werk, speelt ook een rol.

Ongunstige verlichting

Onvoldoende verlichting of een verkeerde positie van lichtbronnen kan schittering op het scherm veroorzaken, wat de visuele inspanning verhoogt.

Oogproblemen voorafgaand aan schermgebruik

Onbehandelde refractieafwijkingen, zoals bijziendheid of presbyopie, kunnen de belasting op de ogen aanzienlijk vergroten tijdens het gebruik van digitale apparaten.

Risicogroepen

Bepaalde groepen lopen een hoger risico om CVS te ontwikkelen, afhankelijk van hun levensstijl en gezondheidstoestand.

Beroepsgroepen met intensief schermgebruik

Werkenden in beroepen zoals IT, administratie en grafisch ontwerp lopen een verhoogd risico door langdurig en intensief gebruik van digitale apparaten.

Kinderen en adolescenten

Met de toename van online onderwijs en digitaal vermaak, lopen kinderen en adolescenten een aanzienlijk risico op CVS, vooral bij een gebrek aan begeleiding in ergonomisch verantwoord schermgebruik.

Ouderen met oogafwijkingen

Ouderen met bestaande visuele problemen, zoals droge ogen of cataract, lopen een verhoogd risico, vooral wanneer ze digitale apparaten gebruiken zonder de juiste visuele ondersteuning.

Symptomen: Vermoeide ogen

Bij langdurig computergebruik kan een persoon een reeks symptomen ervaren die niet altijd gelijktijdig optreden. De symptomen kunnen onder andere zijn:

• Droge ogen
• Oogirritatie
• Bijziendheid
• Brandende ogen
• Rode ogen
• Glazige ogen
• Hoofdpijn
• Pijn in de nek en/of schouders (Schouderpijn)
• Frontale hoofdpijn (Pijn aan het voorhoofd)
• Wallen onder de ogen
• Onwillekeurige spiertrekkingen aan de wenkbrauw
• Dubbelzicht (Diplopie)
• Rugpijn
• Verstrooidheid en/of een Wazig gezichtsvermogen

Deze symptomen zijn meestal tijdelijk en nemen vaak af zodra de gebruiker stopt met het werken op het scherm. Als er echter geen maatregelen worden genomen, kunnen de symptomen aanhouden en mogelijk verergeren.

Alarmsymptomen

Hoewel CVS vaak mild en omkeerbaar is, kunnen sommige symptomen wijzen op ernstigere problemen die onmiddellijke aandacht vereisen.

Aanhoudende visuele veranderingen

Blijvende wazigheid of dubbelzien kan wijzen op onderliggende aandoeningen zoals refractieproblemen of zelfs neurologische oorzaken.

Ernstige oogpijn

Pijn in of rondom de ogen die niet afneemt met rust kan duiden op complicaties zoals een ernstige droge ogen-syndroom of een ontsteking.

Lichtgevoeligheid

Overgevoeligheid voor licht kan wijzen op een onstabiele traanfilm of meer complexe oculaire aandoeningen zoals uveïtis.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van CVS wordt gesteld door middel van een uitgebreide anamnese en specifieke onderzoeken.

Anamnese

Het verzamelen van informatie over de duur, intensiteit en omstandigheden van schermgebruik, evenals eventuele bestaande oogklachten, is essentieel. Patiënten wordt gevraagd naar hun werk- en leefgewoonten, evenals de verlichting en ergonomie tijdens schermgebruik.

Oogheelkundig onderzoek

Een standaard oogonderzoek, inclusief het meten van refractie en een beoordeling van de traanfilmkwaliteit, kan afwijkingen identificeren die bijdragen aan CVS.

Functionele visuele tests

Tests zoals accommodatierespons en binoculaire samenwerking worden uitgevoerd om onderliggende visuele inefficiënties te identificeren.

Tips voor computergebruik

Een ergonomische werkhouding en goede verlichting kunnen helpen de oogstress te verminderen en de symptomen van CVS te verlichten. Het is aan te raden om een gezonde afstand van minstens dertig centimeter tussen het beeldscherm en de ogen te bewaren. Zorg ervoor dat het scherm op ooghoogte staat; dit geldt ook voor het gebruik van laptops. Een kussen onder de laptop kan helpen om het scherm op de juiste hoogte te brengen. Daarnaast kunnen bepaalde instellingen op de computer, zoals contrast, helderheid en lettergrootte, bijdragen aan minder oogbelasting.

Een goed verlichte werkplek, regelmatig pauzeren (bijvoorbeeld elke twee uur een kwartier schermvrij tijd nemen), en voldoende rust en slaap kunnen ook helpen. Regelmatig knipperen kan droge ogen voorkomen. Vaak is het dragen van een computerbril noodzakelijk om de symptomen volledig te verlichten. Een computerbril met een anti-reflectiebeschermlaag kan helpen om schitteringen te verminderen en de beelden duidelijker te maken.

Behandeling van Computer Vision Syndrome (CVS)

Computerogen kunnen de werkprestaties beïnvloeden. Het is raadzaam om bij symptomen van computervermoeidheid een oogarts te raadplegen. De oogarts voert een uitgebreid oogonderzoek uit met behulp van oftalmoscopie, de medische term voor een oogspiegelonderzoek. Daarnaast worden mogelijk andere onderzoeken gedaan om andere visuele problemen op te sporen. Afhankelijk van de bevindingen kan de oogarts een speciale beeldschermbril (computerbril) of contactlenzen voorschrijven om de vermoeide ogen te verlichten. Een anti-reflectiebeschermlaag op de computerbril wordt aangeraden om reflecties op de glazen te verminderen, wat bijdraagt aan een duidelijker zicht op het scherm.

Oogyoga kan een aanvullende behandeling zijn voor mensen die veel tijd voor een beeldscherm doorbrengen. Oogyoga omvat oefeningen en technieken die helpen de oogspieren te ontspannen en te versterken.

Prognose

CVS heeft over het algemeen een goede prognose, mits tijdig gediagnosticeerd en adequaat behandeld.

Omkeerbaarheid van klachten

Bij de meeste patiënten verdwijnen de symptomen volledig na aanpassingen in schermgebruik, ergonomie en verlichting. Bij patiënten met onderliggende oogproblemen kan aanvullende behandeling nodig zijn.

Chronische klachten

In zeldzame gevallen, vooral bij langdurig onbehandelde CVS, kunnen klachten chronisch worden en de kwaliteit van leven negatief beïnvloeden.

Complicaties

Hoewel CVS meestal mild verloopt, kunnen er complicaties optreden.

Verergering van bestaande oogproblemen

Patiënten met reeds aanwezige oogafwijkingen, zoals droge ogen of refractieafwijkingen, kunnen een verergering van klachten ervaren door CVS.

Impact op werkprestaties

Bij aanhoudende klachten kan CVS leiden tot een verminderde productiviteit op het werk, vooral in beroepen met intensief schermgebruik.

Secundaire fysieke klachten

Onjuiste ergonomie en aanhoudende visuele inspanning kunnen bijdragen aan secundaire klachten zoals spanningshoofdpijn, nekpijn en schouderpijn.

Preventieve maatregelen

Om het risico op CVS te verkleinen, kunnen enkele preventieve maatregelen worden genomen:

• Stel het scherm op een afstand en hoogte in die comfortabel is voor je ogen.[/ITEM]
• Neem regelmatig pauzes en kijk naar objecten op afstand om je ogen te ontspannen.[/ITEM]
• Zorg voor een goede verlichting op je werkplek om verblinding en reflecties te verminderen.[/ITEM]
• Gebruik indien nodig een computerbril met een anti-reflectiebeschermlaag.[/ITEM]
• Houd je ogen gehydrateerd door regelmatig te knipperen en overweeg kunsttranen indien je last hebt van droge ogen.

Door deze tips en behandelingen te volgen, kan de impact van Computer Vision Syndrome op je dagelijks leven worden verminderd en kan je de gezondheid van je ogen verbeteren.

Lees verder

• Oogproblemen & hoofdpijn: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Oogproblemen bij stress (oogstress): Oorzaken van symptomen
• Vermoeide ogen (oogvermoeidheid): Symptomen en behandeling
• Asthenopie: Vermoeide oogspieren met pijn en oogproblemen