Computer Vision Syndrome: Vermoeide ogen door gebruik scherm

Computer Vision Syndroom (CVS) verwijst naar een reeks oogproblemen die ontstaan door het gebruik van computers en andere beeldschermen. Deze term dekt een scala aan klachten die gebruikers van digitale apparaten kunnen ervaren. Tussen de 50 en 90% van alle beeldschermgebruikers ondervinden op enig moment symptomen van CVS door hun schermgebruik. Deze klachten treffen niet alleen volwassenen, maar ook kinderen die bijvoorbeeld veel tijd besteden aan tablets of andere digitale apparaten.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Door gebruik van scherm
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Vermoeide ogen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Tips voor computergebruik
• Behandeling van Computer Vision Syndrome (CVS)
• Prognose
• Complicaties
• Preventieve maatregelen
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met Computer Vision Syndrome (CVS)
• Pas de 20-20-20 regel toe
• Gebruik de juiste verlichting
• Stel je scherm correct in
• Pas de tekstgrootte aan en gebruik een donkere achtergrond
• Vermijd langdurig gefocust kijken naar het scherm
• Verzorg je ogen met kunsttranen
• Oefeningen voor je ogen
• Gebruik een schermbril
• Zorg voor een ergonomische werkplek
• Raadpleeg een oogarts bij aanhoudende klachten
• Misvattingen rond computer vision syndrome
• Computer vision syndrome komt alleen voor bij ouderen
• Het veroorzaakt blijvende schade aan de ogen
• Computer vision syndrome wordt alleen veroorzaakt door schermgebruik
• Meer blauw licht blokken voorkomt alle klachten
• Druppels en medicatie zijn de enige oplossingen
• Schermgebruik heeft geen invloed op andere gezondheidsproblemen
• Bril- of lenzendragers lopen geen risico

Epidemiologie

Computer Vision Syndrome (CVS), ook wel digitale oogvermoeidheid genoemd, is een toenemende aandoening in de moderne maatschappij.

Prevalentie
CVS treft naar schatting 50-90% van de mensen die dagelijks langdurig beeldschermen gebruiken. In specifieke beroepsgroepen, zoals kantoorpersoneel en IT-specialisten, kan de prevalentie zelfs hoger liggen. De aandoening komt wereldwijd voor, maar is vooral prevalent in stedelijke gebieden waar technologische hulpmiddelen een integraal onderdeel van het dagelijks leven zijn.

Leeftijdsgroepen
Hoewel CVS op alle leeftijden kan voorkomen, zijn jongvolwassenen en ouderen het meest getroffen. Kinderen vormen een groeiende risicogroep door het toenemende gebruik van digitale apparaten voor onderwijs en recreatie.

Geografische verspreiding
De incidentie van CVS is wereldwijd toegenomen, met hogere cijfers in ontwikkelde landen waar schermgebruik intensiever is. In ontwikkelingslanden kan de incidentie toenemen door verbeterde toegang tot technologie.

Mechanisme

Het mechanisme van CVS omvat een complexe interactie van visuele en fysieke factoren, veroorzaakt door langdurig gebruik van digitale apparaten.

Oogbelasting
Langdurig focussen op een scherm leidt tot een afname van de knipperfrequentie, wat kan resulteren in droge ogen en een onstabiele traanfilm. Bovendien veroorzaakt de constante verandering van scherpstelling vermoeidheid in de accommodatiespieren.

Lichtblootstelling
Blootstelling aan blauw licht van schermen kan de oogspieren belasten en bij sommige mensen bijdragen aan slaapstoornissen door verstoring van het circadiane ritme.

Houdingsgerelateerde invloeden
Een slechte ergonomie tijdens schermgebruik kan niet alleen leiden tot nek- en rugpijn, maar ook indirect de visuele belasting verhogen door onjuiste kijkhoeken en onvoldoende verlichting.

Oorzaken: Door gebruik van scherm

Iedereen die dagelijks meer dan twee uur achter een computer zit, loopt het risico om Computer Vision Syndrome te ontwikkelen. Het probleem beperkt zich niet alleen tot computergebruikers; het kan ook optreden bij het gebruik van andere elektronische gadgets, zoals mobiele telefoons en tablets. Bij kleinere schermen, zoals die van smartphones en tablets, kan de belasting van de ogen zelfs ernstiger zijn. Dit komt omdat het kleinere scherm de ogen meer inspanning vereist om te focussen en de beelden goed waar te nemen.

Oogstress door computergebruik ontstaat vooral door de manier waarop informatie op het beeldscherm wordt weergegeven. De ogen hebben doorgaans weinig moeite om gedrukte tekst met grote, zwarte letters te lezen. Ze zijn echter niet gewend aan de teksten op een computerscherm, waar contrast en scherpte vaak variëren ten opzichte van gedrukte tekst. Tekens op een computerscherm bestaan uit pixels die in het midden helderder zijn en naar de randen toe vervagen. Het visuele systeem heeft moeite om zich te concentreren op deze pixelmatige informatie. De ogen hebben van nature een voorkeur voor een lager focusniveau. Wanneer iemand zich richt op een computerscherm, moeten de ogen zich voortdurend aanpassen aan de focus, wat leidt tot visuele vermoeidheid en de symptomen die vaak optreden tijdens of na het gebruik van een digitaal apparaat.

Risicofactoren

Verschillende risicofactoren dragen bij aan de ontwikkeling en ernst van CVS.

Duur van schermgebruik
Patiënten die meer dan vier uur per dag onafgebroken schermen gebruiken, lopen een verhoogd risico. De intensiteit van het schermgebruik, zoals langdurig lezen of gedetailleerd werk, speelt ook een rol.

Ongunstige verlichting
Onvoldoende verlichting of een verkeerde positie van lichtbronnen kan schittering op het scherm veroorzaken, wat de visuele inspanning verhoogt.

Oogproblemen voorafgaand aan schermgebruik
Onbehandelde refractieafwijkingen, zoals bijziendheid of presbyopie, kunnen de belasting op de ogen aanzienlijk vergroten tijdens het gebruik van digitale apparaten.

Risicogroepen

Bepaalde groepen lopen een hoger risico om CVS te ontwikkelen, afhankelijk van hun levensstijl en gezondheidstoestand.

Beroepsgroepen met intensief schermgebruik
Werkenden in beroepen zoals IT, administratie en grafisch ontwerp lopen een verhoogd risico door langdurig en intensief gebruik van digitale apparaten.

Kinderen en adolescenten
Met de toename van online onderwijs en digitaal vermaak, lopen kinderen en adolescenten een aanzienlijk risico op CVS, vooral bij een gebrek aan begeleiding in ergonomisch verantwoord schermgebruik.

Ouderen met oogafwijkingen
Ouderen met bestaande visuele problemen, zoals droge ogen of cataract, lopen een verhoogd risico, vooral wanneer ze digitale apparaten gebruiken zonder de juiste visuele ondersteuning.

Symptomen: Vermoeide ogen

Bij langdurig computergebruik kan een persoon een reeks symptomen ervaren die niet altijd gelijktijdig optreden. De symptomen kunnen onder andere zijn:

• Droge ogen
• Oogirritatie
• Bijziendheid
• Brandende ogen
• Rode ogen
• Glazige ogen
• Hoofdpijn
• Pijn in de nek en/of schouders (Schouderpijn)
• Frontale hoofdpijn (Pijn aan het voorhoofd)
• Wallen onder de ogen
• Onwillekeurige spiertrekkingen aan de wenkbrauw
• Dubbelzicht (Diplopie)
• Rugpijn
• Verstrooidheid en/of een Wazig gezichtsvermogen

Deze symptomen zijn meestal tijdelijk en nemen vaak af zodra de gebruiker stopt met het werken op het scherm. Als er echter geen maatregelen worden genomen, kunnen de symptomen aanhouden en mogelijk verergeren.

Alarmsymptomen

Hoewel CVS vaak mild en omkeerbaar is, kunnen sommige symptomen wijzen op ernstigere problemen die onmiddellijke aandacht vereisen.

Aanhoudende visuele veranderingen
Blijvende wazigheid of dubbelzien kan wijzen op onderliggende aandoeningen zoals refractieproblemen of zelfs neurologische oorzaken.

Ernstige oogpijn
Pijn in of rondom de ogen die niet afneemt met rust kan duiden op complicaties zoals een ernstige droge ogen-syndroom of een ontsteking.

Lichtgevoeligheid
Overgevoeligheid voor licht kan wijzen op een onstabiele traanfilm of meer complexe oculaire aandoeningen zoals uveïtis.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van CVS wordt gesteld door middel van een uitgebreide anamnese en specifieke onderzoeken.

Anamnese
Het verzamelen van informatie over de duur, intensiteit en omstandigheden van schermgebruik, evenals eventuele bestaande oogklachten, is essentieel. Patiënten wordt gevraagd naar hun werk- en leefgewoonten, evenals de verlichting en ergonomie tijdens schermgebruik.

Oogheelkundig onderzoek
Een standaard oogonderzoek, inclusief het meten van refractie en een beoordeling van de traanfilmkwaliteit, kan afwijkingen identificeren die bijdragen aan CVS.

Functionele visuele tests
Tests zoals accommodatierespons en binoculaire samenwerking worden uitgevoerd om onderliggende visuele inefficiënties te identificeren.

Tips voor computergebruik

Een ergonomische werkhouding en goede verlichting kunnen helpen de oogstress te verminderen en de symptomen van CVS te verlichten. Het is aan te raden om een gezonde afstand van minstens dertig centimeter tussen het beeldscherm en de ogen te bewaren. Zorg ervoor dat het scherm op ooghoogte staat; dit geldt ook voor het gebruik van laptops. Een kussen onder de laptop kan helpen om het scherm op de juiste hoogte te brengen. Daarnaast kunnen bepaalde instellingen op de computer, zoals contrast, helderheid en lettergrootte, bijdragen aan minder oogbelasting.

Een goed verlichte werkplek, regelmatig pauzeren (bijvoorbeeld elke twee uur een kwartier schermvrij tijd nemen), en voldoende rust en slaap kunnen ook helpen. Regelmatig knipperen kan droge ogen voorkomen. Vaak is het dragen van een computerbril noodzakelijk om de symptomen volledig te verlichten. Een computerbril met een anti-reflectiebeschermlaag kan helpen om schitteringen te verminderen en de beelden duidelijker te maken.

Behandeling van Computer Vision Syndrome (CVS)

Computerogen kunnen de werkprestaties beïnvloeden. Het is raadzaam om bij symptomen van computervermoeidheid een oogarts te raadplegen. De oogarts voert een uitgebreid oogonderzoek uit met behulp van oftalmoscopie, de medische term voor een oogspiegelonderzoek. Daarnaast worden mogelijk andere onderzoeken gedaan om andere visuele problemen op te sporen. Afhankelijk van de bevindingen kan de oogarts een speciale beeldschermbril (computerbril) of contactlenzen voorschrijven om de vermoeide ogen te verlichten. Een anti-reflectiebeschermlaag op de computerbril wordt aangeraden om reflecties op de glazen te verminderen, wat bijdraagt aan een duidelijker zicht op het scherm.

Oogyoga kan een aanvullende behandeling zijn voor mensen die veel tijd voor een beeldscherm doorbrengen. Oogyoga omvat oefeningen en technieken die helpen de oogspieren te ontspannen en te versterken.

Prognose

CVS heeft over het algemeen een goede prognose, mits tijdig gediagnosticeerd en adequaat behandeld.

Omkeerbaarheid van klachten
Bij de meeste patiënten verdwijnen de symptomen volledig na aanpassingen in schermgebruik, ergonomie en verlichting. Bij patiënten met onderliggende oogproblemen kan aanvullende behandeling nodig zijn.

Chronische klachten
In zeldzame gevallen, vooral bij langdurig onbehandelde CVS, kunnen klachten chronisch worden en de kwaliteit van leven negatief beïnvloeden.

Complicaties

Hoewel CVS meestal mild verloopt, kunnen er complicaties optreden.

Verergering van bestaande oogproblemen
Patiënten met reeds aanwezige oogafwijkingen, zoals droge ogen of refractieafwijkingen, kunnen een verergering van klachten ervaren door CVS.

Impact op werkprestaties
Bij aanhoudende klachten kan CVS leiden tot een verminderde productiviteit op het werk, vooral in beroepen met intensief schermgebruik.

Secundaire fysieke klachten
Onjuiste ergonomie en aanhoudende visuele inspanning kunnen bijdragen aan secundaire klachten zoals spanningshoofdpijn, nekpijn en schouderpijn.

Preventieve maatregelen

Om het risico op CVS te verkleinen, kunnen enkele preventieve maatregelen worden genomen:

• Stel het scherm op een afstand en hoogte in die comfortabel is voor je ogen.[/ITEM]
• Neem regelmatig pauzes en kijk naar objecten op afstand om je ogen te ontspannen.[/ITEM]
• Zorg voor een goede verlichting op je werkplek om verblinding en reflecties te verminderen.[/ITEM]
• Gebruik indien nodig een computerbril met een anti-reflectiebeschermlaag.[/ITEM]
• Houd je ogen gehydrateerd door regelmatig te knipperen en overweeg kunsttranen indien je last hebt van droge ogen.

Door deze tips en behandelingen te volgen, kan de impact van Computer Vision Syndrome op je dagelijks leven worden verminderd en kan je de gezondheid van je ogen verbeteren.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met Computer Vision Syndrome (CVS)

Computer Vision Syndrome (CVS), ook wel digitale oogbelasting genoemd, verwijst naar de oog- en visuele klachten die voortkomen uit langdurig gebruik van een computerscherm of andere digitale apparaten. Klachten kunnen onder andere bestaan uit vermoeide ogen, droge ogen, wazig zien en hoofdpijn. Hier volgen praktische tips om met CVS om te gaan.

Pas de 20-20-20 regel toe

Om oogvermoeidheid te verminderen, is het belangrijk om regelmatig pauzes te nemen van je scherm. De 20-20-20 regel houdt in dat je elke 20 minuten minimaal 20 seconden naar iets op 20 voet (ongeveer 6 meter) afstand kijkt. Dit helpt je ogen te ontspannen en vermindert de belasting die ontstaat door langdurig naar een scherm te staren.

Gebruik de juiste verlichting

Te veel omgevingslicht of reflecties op je scherm kunnen de vermoeidheid van de ogen verergeren. Zorg voor voldoende, zachte verlichting in de ruimte waarin je werkt, bij voorkeur met een bureaulamp die gericht is op je werkoppervlak en niet op het scherm. Vermijd direct licht van ramen en gebruik schermfilters om schittering te verminderen. Dim het scherm van je apparaat ook naar een comfortabel niveau.

Stel je scherm correct in

De juiste scherminstelling is belangrijk om vermoeidheid van de ogen te voorkomen. Zorg ervoor dat je scherm zich op ooghoogte bevindt, ongeveer 50-70 cm van je ogen, zodat je nek in een comfortabele positie blijft. De bovenrand van het scherm moet ongeveer op ooghoogte zijn, zodat je niet naar beneden of omhoog hoeft te kijken. Dit helpt om spanning in de ogen en nek te verminderen.

Pas de tekstgrootte aan en gebruik een donkere achtergrond

Zorg ervoor dat de tekstgrootte op je scherm groot genoeg is, zodat je niet hoeft te turen. Dit kan het gemakkelijker maken om de tekst te lezen zonder dat je extra inspanning hoeft te leveren. Het gebruik van een donkere achtergrond met lichte tekst kan ook de visuele belasting verminderen, vooral in donkere omgevingen.

Vermijd langdurig gefocust kijken naar het scherm

Probeer je ogen niet te lang onafgebroken op één punt te richten. Dit kan leiden tot vermoeide en droge ogen. Verspreid je werkzaamheden over de dag, wissel af met andere taken en probeer actief te kijken naar objecten op verschillende afstanden. Dit helpt de ogen te ontspannen en voorkomt overbelasting.

Verzorg je ogen met kunsttranen

Digitale apparaten kunnen de traanfilm op de ogen verstoren, wat kan leiden tot een droge, geïrriteerde ooggevoel. Het gebruik van kunsttranen of oogdruppels kan helpen om de ogen te bevochtigen en het ongemak van droge ogen te verminderen. Kies voor druppels zonder conserveermiddelen, vooral bij frequent gebruik.

Oefeningen voor je ogen

Naast de 20-20-20 regel, kunnen oogoefeningen helpen om je ogen te ontspannen. Een eenvoudige oefening is om je vinger voor je ogen te houden en langzaam naar voren en naar achteren te bewegen, terwijl je je ogen volgt. Dit helpt de spieren rondom je ogen te versterken en verbetert de focus. Je kunt ook afwisselen tussen het kijken naar dichtbijgelegen voorwerpen en objecten in de verte om de ogen te trainen.

Gebruik een schermbril

Een speciale bril voor het werken met digitale schermen kan de belasting op je ogen verminderen. Deze brillen hebben vaak een antireflecterende coating en een licht geoptimaliseerde lens om het contrast te verbeteren en de belasting van je ogen te verminderen. Overweeg een oogarts te raadplegen voor advies over een geschikte bril voor jouw schermgebruik.

Zorg voor een ergonomische werkplek

Naast de juiste scherminstelling, is het belangrijk om je werkplek ergonomisch in te richten. Zorg voor een stoel die goed ondersteund en verstelbaar is, zodat je een comfortabele zithouding kunt behouden. Het gebruik van een verstelbare bureau kan helpen om de hoogte van je scherm te optimaliseren en je houding te verbeteren, wat de belasting op je ogen en nek kan verminderen.

Raadpleeg een oogarts bij aanhoudende klachten

Als je regelmatig last hebt van symptomen zoals vermoeide ogen, hoofdpijn of wazig zien, zelfs na het toepassen van bovenstaande tips, is het belangrijk om een oogarts te raadplegen. Een oogarts kan je ogen grondig onderzoeken om onderliggende aandoeningen uit te sluiten en een behandelplan te maken. Soms kunnen oogproblemen die lijken op CVS ook het gevolg zijn van andere aandoeningen zoals refractiefouten (bijvoorbeeld bijziendheid of verziendheid).

Misvattingen rond computer vision syndrome

Computer vision syndrome, ook wel bekend als digitale oogvermoeidheid, is een steeds vaker voorkomend probleem door het langdurig gebruik van digitale schermen. Er bestaan veel misverstanden over de oorzaken, symptomen en behandelingen van dit syndroom, waardoor patiënten soms verkeerde aannames doen en niet de juiste maatregelen nemen om klachten te voorkomen of te verlichten.

Computer vision syndrome komt alleen voor bij ouderen

Het is een misvatting dat alleen ouderen last krijgen van computer vision syndrome. Hoewel leeftijd een rol kan spelen in bepaalde oogproblemen, zoals presbyopie, kan digitale oogvermoeidheid iedereen treffen die langdurig naar een scherm kijkt. Kinderen en jongvolwassenen lopen zelfs een verhoogd risico omdat zij vaker digitale apparaten gebruiken zonder voldoende pauzes in te lassen. Daarnaast kan een onjuiste scherminstelling of onvoldoende knipperen bij iedereen klachten veroorzaken, ongeacht de leeftijd.

Het veroorzaakt blijvende schade aan de ogen

Veel patiënten maken zich zorgen dat computer vision syndrome permanente oogschade kan veroorzaken. Dit is echter niet het geval. De symptomen, zoals droge ogen, wazig zicht en hoofdpijn, zijn meestal tijdelijk en verdwijnen wanneer de ogen voldoende rust krijgen. Dat betekent echter niet dat de klachten genegeerd moeten worden. Langdurige belasting zonder aanpassingen kan leiden tot chronische ongemakken en de ontwikkeling van andere oogaandoeningen, zoals droge ogen syndroom.

Computer vision syndrome wordt alleen veroorzaakt door schermgebruik

Hoewel langdurig naar een scherm staren een belangrijke factor is bij het ontstaan van computer vision syndrome, zijn er andere factoren die de klachten kunnen verergeren. Een slecht verlichte werkruimte, onvoldoende knipperen en onderliggende mentale gezondheidsproblemen, zoals stress en angst, kunnen bijdragen aan de ernst van de symptomen. Bovendien kan een verkeerde brilsterkte ervoor zorgen dat de ogen extra moeite moeten doen om scherp te stellen, wat de klachten verder kan verergeren.

Meer blauw licht blokken voorkomt alle klachten

Er is een wijdverspreide overtuiging dat het blokkeren van blauw licht met speciale brillen of schermfilters alle klachten van computer vision syndrome zal oplossen. Hoewel blauw licht een rol kan spelen in vermoeidheid en slaapproblemen, zijn de symptomen van digitale oogvermoeidheid meestal het gevolg van langdurige inspanning van de gezichtsspieren en onvoldoende knipperen. Het aanpassen van de werkhouding, het nemen van regelmatige pauzes en het knipperen van de ogen blijven essentieel, zelfs bij het gebruik van blauwlichtfilters.

Druppels en medicatie zijn de enige oplossingen

Hoewel oogdruppels kunnen helpen bij droge ogen, lossen ze niet de onderliggende oorzaak van computer vision syndrome op. Medicatie is meestal niet nodig, tenzij er sprake is van een onderliggende huidaandoening of ontsteking die de klachten verergert. De meest effectieve aanpak blijft het verbeteren van de scherminstellingen, het aanpassen van de kijkafstand en het toepassen van de 20-20-20-regel, waarbij je elke 20 minuten 20 seconden naar iets op 20 meter afstand kijkt.

Schermgebruik heeft geen invloed op andere gezondheidsproblemen

Computer vision syndrome heeft niet alleen invloed op de ogen, maar kan ook andere gezondheidsproblemen veroorzaken of verergeren. Langdurig stilzitten en een slechte houding kunnen leiden tot nek- en rugklachten, terwijl overmatig schermgebruik zonder voldoende rust de kans op slaapproblemen kan vergroten. Daarnaast kunnen patiënten met bestaande aandoeningen, zoals suikerziekte, meer last krijgen van droge ogen bij langdurige schermblootstelling.

Bril- of lenzendragers lopen geen risico

Sommige patiënten denken dat als ze al een bril of contactlenzen dragen, ze geen last kunnen krijgen van computer vision syndrome. Dit is echter niet waar. Sterker nog, een verkeerde sterkte van de lenzen of bril kan de symptomen verergeren, omdat de ogen zich extra moeten inspannen om scherp te stellen. Mensen die multifocale glazen of leesbrillen dragen, kunnen daarnaast merken dat het focussen op een scherm op middellange afstand moeilijker is, wat de oogvermoeidheid vergroot. Een goed oogonderzoek en de juiste correctie zijn daarom cruciaal om de klachten te verminderen.

Lees verder

• Oogproblemen & hoofdpijn: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Oogproblemen bij stress (oogstress): Oorzaken van symptomen
• Vermoeide ogen (oogvermoeidheid): Symptomen en behandeling
• Asthenopie: Vermoeide oogspieren met pijn en oogproblemen