Asthenopie: Vermoeide oogspieren met pijn en oogproblemen
Asthenopie is een oogaandoening die ontstaat door vermoeidheid van de oogspieren. Deze vermoeidheid komt vaak voor na langdurige concentratie op visueel intensieve taken. Patiënten ervaren symptomen zoals droge ogen, pijn in en rond de ogen, vermoeidheid, misselijkheid en hoofdpijn. Hoewel deze symptomen vervelend kunnen zijn en het dagelijks leven beïnvloeden, zijn er verschillende eenvoudige manieren om het ongemak te verminderen. Het belangrijkste advies is om de ogen voldoende rust te geven. Daarnaast wordt een jaarlijks oogonderzoek aanbevolen om problemen tijdig te signaleren en te behandelen.
Epidemiologie
Asthenopie, ook wel bekend als oogvermoeidheid, komt veel voor in de algemene bevolking, vooral bij mensen die langdurig visuele inspanning verrichten, zoals het gebruik van digitale schermen of het lezen. De prevalentie van asthenopie is wereldwijd toegenomen door de verschuiving naar een digitaler tijdperk, waarbij mensen dagelijks lange uren voor computers, smartphones en andere elektronische apparaten doorbrengen. Het wordt vaak gerapporteerd door patiënten die meerdere uren per dag werken in een zittende houding, bijvoorbeeld op kantoor.
Leeftijd en geslacht
Asthenopie komt vaker voor bij volwassenen tussen de 20 en 40 jaar, maar kan ook op latere leeftijd optreden. Vrouwen lijken een hogere prevalentie van asthenopie te hebben in vergelijking met mannen, mogelijk door hormonale factoren of meer gerichte interactie met digitale schermen. Hoewel het vaker voorkomt bij volwassenen, kunnen ook kinderen die veel tijd doorbrengen met het kijken naar schermen, tekenen van asthenopie vertonen.
Omgevingsfactoren
De werkomgeving speelt een cruciale rol bij het ontstaan van asthenopie. Slechte verlichting, verkeerd afgestelde computerschermen, en langdurig focussen op dichtbij gelegen objecten zijn belangrijke omgevingsfactoren die bijdragen aan het ontstaan van oogvermoeidheid. In sommige gevallen kan het werken in een slecht geventileerde ruimte of het gebruiken van schermen met een hoge helderheid zonder pauzes ook het risico verhogen.
Seizoensgebonden factoren
Asthenopie kan in sommige gevallen variëren afhankelijk van het seizoen. In de wintermaanden, wanneer mensen vaker binnen zijn en langdurig gebruik maken van computers of lezen, neemt de incidentie vaak toe. Dit komt door een combinatie van verminderde blootstelling aan natuurlijk licht en het verhoogde gebruik van kunstlichtbronnen.
Mechanisme
Asthenopie ontstaat wanneer de ogen overbelast raken door langdurige visuele inspanning, waardoor vermoeidheid en ongemak optreden. Het mechanisme achter asthenopie is voornamelijk gerelateerd aan het langdurig focussen op objecten dichtbij, wat leidt tot een verhoogde spierspanning in de oogspieren, die de accommodatie van de ogen regelen. Dit resulteert in ongemak, branderigheid, droge ogen en soms hoofdpijn.
Oogspierspanning
De accommodatiespieren in de ogen zijn verantwoordelijk voor het scherpstellen op dichtbijgelegen objecten. Wanneer iemand langere tijd naar een computerscherm of een boek kijkt, moeten de oogspieren constant in een aangespannen toestand blijven, wat leidt tot spiervermoeidheid en uiteindelijk asthenopie. De ogen hebben geen gelegenheid om te ontspannen, wat kan resulteren in een verstoord gezichtsvermogen en ongemak.
Tranenproductie en oogvochtigheid
Asthenopie kan ook verband houden met verminderde traanproductie, wat leidt tot droge ogen. Bij langdurige schermtijd knipperen mensen minder vaak, wat de traanfilm op de ogen niet goed verspreidt. Dit kan de ogen uitdrogen en een branderig of stekend gevoel veroorzaken, wat typerend is voor asthenopie. Een gebrek aan traanvocht kan de symptomen van vermoeidheid versterken.
Oorzaken: Overbelasting van ogen
Asthenopie kan door verschillende oorzaken worden getriggerd, waarvan de meeste verband houden met de visuele belasting en de omgeving waarin iemand zich bevindt. Hieronder worden de belangrijkste oorzaken van asthenopie beschreven.
Langdurig gebruik van schermen
Een van de belangrijkste oorzaken van asthenopie is het langdurig gebruik van digitale schermen. Bij het gebruik van smartphones, tablets en computers zijn mensen vaak geneigd om langere tijd naar het scherm te staren zonder regelmatig te knipperen of pauzes te nemen. Dit veroorzaakt overbelasting van de ogen en leidt tot symptomen van asthenopie.
Onjuiste brillenvoorschriften
Patiënten die een bril dragen voor het corrigeren van bijziendheid, verziendheid of astigmatisme kunnen asthenopie ervaren als hun brilvoorschrift verouderd is of niet correct wordt gedragen. Fouten in de correctie kunnen leiden tot visuele vermoeidheid, omdat de ogen moeite moeten doen om scherp te stellen.
Slechte werkomgeving en verlichting
Een slechte werkomgeving kan bijdragen aan het ontstaan van asthenopie. Verkeerde verlichting, zoals te fel of te zwak licht, kan de ogen extra belasten. Ook het werken met een slecht afgesteld computerscherm, bijvoorbeeld met een te hoge helderheid of te grote contrasten, kan leiden tot oogvermoeidheid.

Overmatig beeldschermwerk is een risicofactor voor vermoeide oogspieren /
Bron: Concord90, PixabayRisicofactoren van asthenopie
Vermoeide oogspieren komen mogelijk sneller tot uiting in volgende omstandigheden:
- aan specifieke oogproblemen lijden, bijvoorbeeld een niet-gecorrigeerde refractiefout of problemen met het zien met beide ogen zoals convergentie-insufficiëntie (dichtbij zien gaat moeilijk) of heteroforie.
- een bril dragen met brillenglazen die et slechte brekingseigenschappen bezit (brillenglazen van kunststof en polycarbonaat)
- een oud beeldscherm of een beeldscherm met een lage verversingssnelheid (televisie, computer) gebruiken (Computer Vision Syndrome)
- een pagina of foto bekijken met hetzelfde beeld dat twee naast elkaar is geplaatst (door een drukfout of een camera die tijdens de opname beweegt)
- een slaapgebrek hebben
- een wazig beeld bekijken
- lezen of autorijden zonder regelmatige pauzes in te lassen
- met de ogen werken in overmatig fel licht of in overmatig donkere omstandigheden
- met een verouderde bril op sterkte werken
- onvoldoende met de ogen knipperen
- stress hebben
Risicogroepen
Asthenopie komt voor in verschillende risicogroepen, afhankelijk van de specifieke omstandigheden en gewoonten van de patiënten. Hieronder volgen enkele belangrijke risicogroepen die meer kans hebben op het ontwikkelen van asthenopie.
Werknemers die veel tijd achter een scherm doorbrengen
Mensen die in kantoren werken of andere werkzaamheden verrichten waarbij veel tijd aan computerschermen wordt besteed, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van asthenopie. De constante visuele belasting en de neiging om in dezelfde houding te blijven zonder pauzes dragen bij aan het ontstaan van oogvermoeidheid.
Kinderen en tieners
Met de toename van digitaal onderwijs en vrije tijdsactiviteiten, zoals het spelen van videogames en het gebruik van smartphones, worden kinderen en tieners ook steeds vaker getroffen door asthenopie. Het langdurig kijken naar schermen zonder voldoende rust kan hun ogen belasten en leiden tot vermoeidheid en ongemak.
Ouderen
Ouderen kunnen ook een verhoogd risico op asthenopie hebben, vooral als gevolg van veranderingen in het gezichtsvermogen die optreden met de leeftijd. Presbyopie, een aandoening waarbij de ooglens minder flexibel wordt en het moeilijker wordt om scherp te stellen op dichtbijgelegen objecten, kan bijdragen aan oogvermoeidheid.
Symptomen
De symptomen van de oogaandoening verergeren door de opbouw van oogvermoeidheid gedurende een langere periode.
Ogen
De vermoeidheid van de oogspieren leidt tot diverse oogproblemen:
Pijn
Door het overmatig gebruik van de oogspieren ontstaan
pijnklachten:
Reflexmatige tekenen
Enkele reflexverschijnselen komen ook tot uiting bij asthenopie zoals:
- duizeligheid
- gespannen wangspieren onder de ogen en gespannen gezichtsspieren boven de wenkbrauwen (in dit stadium is de oogspiervermoeidheid chronisch en duurt het vele jaren alvorens de oogspieren zich kunnen herstellen)
- migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn) zijn andere mogelijke tekenen van asthenopie
- misselijkheid
- spiertrekkingen

Asthenopie gaat vaak gepaard met vermoeidheid /
Bron: Geralt, PixabayVermoeidheid
Slaperigheid,
vermoeidheid,
concentratieproblemen,
prikkelbaarheid en de ogen moeilijk open kunnen houden zijn kenmerkend bij asthenopie.
Alarmsymptomen
Hoewel asthenopie op zichzelf geen ernstige aandoening is, kunnen bepaalde symptomen wijzen op onderliggende problemen die verder onderzoek vereisen. Het is belangrijk om deze alarmsymptomen te herkennen en tijdig medische hulp in te schakelen.
Duurzame visuele verstoringen
Als de symptomen van asthenopie, zoals wazig zien, langdurig aanhouden of erger worden, kan dit wijzen op een onderliggende oogaandoening, zoals refractieve fouten of oogziekten die medische aandacht vereisen.
Pijn in de ogen
Patiënten die last hebben van asthenopie kunnen ook last krijgen van pijn of ongemak in de ogen. Als deze pijn ernstig is of gepaard gaat met andere symptomen zoals roodheid, kan dit duiden op een infectie of ontsteking die verder onderzocht moet worden.
Hoofdpijn
Ernstige hoofdpijn, vooral in combinatie met oogvermoeidheid, kan een teken zijn van overbelasting van de ogen of een ernstiger probleem. Het is belangrijk om hoofdpijn in de context van asthenopie serieus te nemen, vooral als de pijn niet verdwijnt na rust of wanneer het gepaard gaat met visuele stoornissen.
Diagnose en onderzoeken
De diagnose van asthenopie wordt doorgaans gesteld op basis van de symptomen die de patiënt ervaart, maar aanvullende onderzoeken kunnen nodig zijn om onderliggende oorzaken uit te sluiten. Het is essentieel om een grondige evaluatie te doen om te bepalen of er sprake is van een andere aandoening die de symptomen veroorzaakt, zoals refractieve fouten, oogziekten of neurologische aandoeningen.
Anamnese en symptoomevaluatie
De eerste stap in de diagnose van asthenopie is een grondige anamnese, waarbij de arts de medische geschiedenis van de patiënt onderzoekt en de symptomen in detail bespreekt. Het is belangrijk om het type werk of activiteiten te achterhalen die de patiënt uitvoert, zoals langdurig werken met computerschermen of lezen, en om te begrijpen hoe de klachten zich manifesteren (bijvoorbeeld hoofdpijn, oogvermoeidheid, droge ogen, enz.).
Oogonderzoek
Een volledig oogonderzoek wordt uitgevoerd om refractieve fouten, zoals bijziendheid, verziendheid, of astigmatisme, uit te sluiten. De arts zal ook controleren op andere oogaandoeningen die de symptomen kunnen veroorzaken, zoals droge ogen, blefaritis (ooglidontsteking) of conjunctivitis. In sommige gevallen kan een fundusonderzoek (onderzoek van het netvlies) nodig zijn om te zoeken naar tekenen van onderliggende retina- of zenuwproblemen.
Visuele tests
Visuele tests, zoals het meten van gezichtsscherpte, het testen van de oogbewegingen, en het meten van de oogdruk, worden vaak uitgevoerd om eventuele problemen met het gezichtsvermogen te identificeren die bijdragen aan asthenopie. De arts kan ook de mate van oogvermoeidheid testen door te vragen naar de tijd die het kost om scherp te stellen of door te controleren of er sprake is van een disbalans tussen het vermogen van de ogen om dichtbij en ver te zien.
Schermgebruik en werkomgevinganalyse
Soms is het nodig om de werkomgeving van de patiënt te evalueren, vooral als de klachten gerelateerd zijn aan langdurig schermgebruik. Dit kan inhouden dat de arts kijkt naar de houding van de patiënt, de lichtomstandigheden, de afstand tot het scherm en de instellingen van het scherm zelf. Het kan ook nuttig zijn om advies te geven over de juiste ergonomie en het belang van regelmatig pauzeren bij het gebruik van digitale apparaten.
Testen voor droge ogen
Aangezien droge ogen vaak samengaan met asthenopie, kunnen tests zoals de Schirmer-test (die de traanproductie meet) of de kleurtest voor oogverlichting (zoals de rose bengale test) worden uitgevoerd. Deze tests kunnen helpen om een vermindering van de traanfilm en oogontsteking vast te stellen, wat de vermoeidheidsklachten kan verergeren.
Neurologisch onderzoek
In zeldzame gevallen kan asthenopie het gevolg zijn van neurologische aandoeningen, zoals migraine of spieraandoeningen die de oogfunctie beïnvloeden. Wanneer een patiënt naast de symptomen van asthenopie ook andere neurologische symptomen ervaart, zoals wazig zien, dubbelzien, of spierspasmen, kan aanvullend neurologisch onderzoek nodig zijn. Dit kan bestaan uit beeldvormende technieken zoals MRI of CT-scans om mogelijke hersen- of zenuwaandoeningen uit te sluiten.
Behandeling van pijn en oogproblemen
Ogen laten rusten
De ogen hebben voldoende ononderbroken slaaptijd nodig om het herstel van vermoeide oogspieren te bevorderen alsook om ernstigere problemen te voorkomen. Het sluiten van de ogen gedurende tien minuten en het ontspannen van de spieren van het
gezicht en de nek ten minste eenmaal per uur verlicht meestal het probleem. Belangrijker is om elke nacht zeven tot acht uur ononderbroken te slapen, zodat de buitenste oogspieren kunnen herstellen. De ogen sluiten is de enige manier om de oogspieren te laten ontspannen.
Gezonde voeding eten
Een
ooggezonde voeding consumeren is belangrijk voor de algemene
ooggezondheid.
Juiste bril dragen
Dankzij een regelmatig
oogonderzoek kan de patiënt een correct brilrecept verkrijgen. De oogarts corrigeert ook onderliggende
oogproblemen.
Tijdelijke verlichting
Enkele tips bieden tijdelijk verlichten, maar verminderen de overbelasting van de ogen niet:
- Antireflecterende coatings op brillenglazen om verblinding te verminderen: Deze zijn niet vereist door mensen met een normaal gezichtsvermogen.
- De helderheid van elektronische schermen verlagen tot een niveau waarop de scherminhoud comfortabel kan worden bekeken.
- Blauwlichtfilters voor elektronische schermen
- Oogdruppels / ooggel voorgeschreven door een oogarts / de ogen regelmatig bevochtigen
Prognose
Visuele vermoeidheid heeft over het algemeen een goede prognose, vooral wanneer de onderliggende oorzaak effectief wordt behandeld. Bij de meeste patiënten zullen de symptomen van asthenopie verbeteren zodra de oorzaak, zoals ongecorrigeerde refractiefouten, vermoeidheid of stress, wordt aangepakt. In gevallen waar asthenopie voortkomt uit langdurige belasting zonder voldoende pauzes of slechte werk- en kijkomstandigheden, kunnen de symptomen aanhouden zolang deze factoren niet worden gewijzigd. Het is belangrijk om regelmatig oogonderzoek te ondergaan en aanpassingen in werk- en leesomstandigheden door te voeren om herhaling van symptomen te voorkomen.
Complicaties
Hoewel asthenopie op zichzelf niet gevaarlijk is, kunnen de symptomen soms een indicatie zijn van ernstigere oogproblemen, zoals ongediagnosticeerde refractiefouten of andere visuele stoornissen. Langdurige asthenopie kan leiden tot secundaire klachten zoals:
- Hoofdpijn: Frequent voorkomende hoofdpijn door de aanhoudende belasting van de ogen.
- Oogpijn: Pijnlijke ogen door overmatig gebruik of stress.
- Verminderde concentratie: Moeilijkheden met concentreren bij visuele taken.
- Spier- en nekpijn: Spanning in de nek- en schouderspieren door verkeerde houding tijdens het lezen of werken.
In zeldzame gevallen kunnen onbehandelde asthenopie-symptomen bijdragen aan een verslechtering van de algehele ooggezondheid als de onderliggende oorzaak niet wordt behandeld. Het is raadzaam om medische hulp te zoeken bij aanhoudende of verergerende symptomen.

Een regelmatig oogonderzoek bij de oogarts is aanbevolen /
Bron: Jeff Dahl, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Preventie van vermoeide oogspieren
Het is belangrijk om de ogen voldoende rust te geven zodat een overbelasting van de oogspieren niet tot stand komt. Verder zouden mensen jaarlijks een uitgebreid
oogonderzoek moeten laten uitvoeren om problemen met het gezichtsvermogen te voorkomen of tijdig te behandelen. Indien een persoon vaak gebruik maakt van digitale beeldschermen of visueel intensieve taken uitvoert, dan is het essentieel om dit te melden.
Praktische tips voor het omgaan met asthenopie (oogvermoeidheid)
Asthenopie, ofwel oogvermoeidheid, ontstaat vaak door langdurige visuele inspanning, zoals werken achter een scherm, lezen of autorijden. Hoewel het niet gevaarlijk is, kan het hinderlijk zijn. Hieronder staan praktische tips om de symptomen te verlichten en de belasting van je ogen te verminderen.
Houd goede kijkgewoonten aan
Pas de 20-20-20-regel toe: kijk elke 20 minuten minstens 20 seconden naar een object op 6 meter afstand. Dit helpt je ogen te ontspannen.
Knipper regelmatig, vooral tijdens schermgebruik. Dit voorkomt droge ogen, een veelvoorkomende oorzaak van ongemak.
Zorg voor een ergonomische werkplek
Plaats je scherm op ooghoogte en op ongeveer 50-70 cm afstand. Dit voorkomt onnodige inspanning van je nek en ogen.
Gebruik een verstelbare stoel en zorg voor voldoende rug- en nekondersteuning. Dit helpt je houding te verbeteren en voorkomt bijkomende spanning.
Optimaliseer verlichting en scherminstellingen
Gebruik zacht, indirect licht om verblinding te voorkomen. Te felle verlichting kan de symptomen verergeren.
Pas de helderheid en het contrast van je scherm aan zodat het comfortabel is voor je ogen. Overweeg een blauwlichtfilter of speciale brillen voor schermgebruik.
Hydrateer en verzorg je ogen
Drink voldoende water om uitdroging te voorkomen, wat ook droge ogen kan verergeren.
Gebruik kunstmatige tranen als je ogen droog of geïrriteerd aanvoelen, vooral bij langdurig schermgebruik.
Doe ontspanningsoefeningen voor je ogen
Probeer palmeren: sluit je ogen en plaats je handpalmen er zachtjes overheen zonder druk uit te oefenen. Dit ontspant je oogspieren.
Beweeg je ogen in een achtvormig patroon of in verschillende richtingen. Dit helpt om gespannen oogspieren los te maken.
Beperk schermtijd en plan pauzes
Probeer schermtijd te beperken, vooral in de avonduren. Stel grenzen aan je gebruik van digitale apparaten.
Plan regelmatig korte pauzes tijdens visueel intensieve activiteiten. Sta op, beweeg en focus op iets anders dan je werk.
Zorg voor een gezonde levensstijl
Eet een evenwichtig voedingspatroon met voldoende vitamine A, C, en E, evenals omega-3 vetzuren, die goed zijn voor de gezondheid van je ogen.
Zorg voor voldoende slaap, zodat je ogen voldoende kunnen herstellen van dagelijkse inspanningen.
Raadpleeg een oogarts indien nodig
Laat je ogen regelmatig controleren, vooral als je vaak last hebt van asthenopie. Mogelijk heb je een bril of contactlenzen nodig, of aanpassingen in je huidige correctie.
Bespreek met de arts eventuele andere oorzaken van je oogvermoeidheid, zoals een onderliggende medische aandoening of medicatie.
Met deze praktische aanpak kun je de belasting van je ogen verminderen en comfortabeler omgaan met asthenopie in je dagelijkse leven.
Misvattingen rond asthenopie
Asthenopie, ook wel bekend als oogvermoeidheid, is een aandoening die vaak voorkomt bij mensen die lange tijd naar schermen kijken of veel lezen. Deze aandoening wordt gekarakteriseerd door symptomen zoals vermoeide ogen, pijn en soms zelfs hoofdpijn. Ondanks dat asthenopie veel voorkomt, bestaan er veel misvattingen over de oorzaak, symptomen en behandeling van deze aandoening. Het is belangrijk om de feiten te begrijpen om effectiever met asthenopie om te gaan.
Asthenopie wordt altijd veroorzaakt door overmatig gebruik van technologie
Een veelvoorkomende misvatting is dat asthenopie altijd het gevolg is van overmatig gebruik van technologie, zoals computers of smartphones. Hoewel dit inderdaad een belangrijke risicofactor is, kunnen andere zaken zoals slechte verlichting, oogafwijkingen of een verkeerde houding tijdens het lezen of werken ook bijdragen aan het ontstaan van asthenopie. Het is dus belangrijk om te weten dat de oorzaak veelzijdig kan zijn.
Asthenopie heeft geen invloed op andere gezondheidsaspecten
Asthenopie wordt vaak gezien als een relatief onschuldige aandoening die geen invloed heeft op andere delen van het lichaam. Echter, de symptomen van asthenopie, zoals hoofdpijn en vermoeidheid, kunnen soms leiden tot verdere gezondheidsproblemen. De vermoeidheid die gepaard gaat met asthenopie kan bijvoorbeeld ook het concentratievermogen beïnvloeden, wat weer effect heeft op je werk of dagelijkse activiteiten. Dit kan het welzijn op de lange termijn beïnvloeden, vooral wanneer er geen aandacht aan wordt besteed.
Oogdruppels zijn de enige oplossing voor asthenopie
Veel mensen denken dat oogdruppels de enige oplossing zijn voor asthenopie. Hoewel oogdruppels kunnen helpen om symptomen van droge ogen te verlichten, is asthenopie vaak het gevolg van andere factoren, zoals slecht zicht of een verkeerde houding. De behandeling van asthenopie omvat vaak het corrigeren van de onderliggende oorzaken, zoals het dragen van de juiste bril of het aanpassen van de werkomstandigheden, bijvoorbeeld door regelmatig pauzes te nemen en de verlichting te verbeteren.
Asthenopie komt alleen voor bij mensen die ouder zijn
Er wordt vaak gedacht dat asthenopie alleen voorkomt bij oudere volwassenen, maar dit is niet het geval. Mensen van alle leeftijden, van kinderen tot volwassenen, kunnen asthenopie ervaren, vooral als ze veel tijd besteden aan activiteiten zoals lezen, werken op een computer of andere schermgerelateerde taken. Jonge mensen die veel tijd achter een scherm doorbrengen, kunnen zelfs ernstigere symptomen ervaren door de constante belasting van hun ogen.
Asthenopie is niet behandelbaar
Er is een misverstand dat asthenopie niet behandelbaar is en dat mensen er gewoon mee moeten leren leven. Dit is absoluut niet waar. Hoewel asthenopie in sommige gevallen een aanhoudend probleem kan zijn, zijn er verschillende behandelingsmogelijkheden, zoals het dragen van corrigerende lenzen, het verbeteren van de werkhouding, het aanpassen van de scherminstellingen of het nemen van regelmatig pauzes om de ogen te laten rusten. Bij ernstigere gevallen kan een oogarts ook een specifiek behandelplan aanbevelen.
Asthenopie heeft altijd te maken met een oogziekte
Een andere misvatting is dat asthenopie altijd een teken is van een onderliggende oogziekte, zoals
oogaandoening. Hoewel sommige oogziekten inderdaad symptomen vertonen die lijken op asthenopie, is het in veel gevallen gewoon het gevolg van vermoeide ogen door langdurig gebruik. Asthenopie kan ook optreden zonder dat er sprake is van een ernstigere oogziekte. Het is belangrijk om je ooggezondheid regelmatig te laten controleren door een professional om zeker te zijn dat er geen onderliggende aandoening is.
Je kunt asthenopie voorkomen door vaker knipperen
Er wordt vaak gezegd dat het simpelweg vaker knipperen een manier is om asthenopie te voorkomen. Hoewel dit helpt om de ogen gehydrateerd te houden, is het vaak niet voldoende om de symptomen van asthenopie volledig te voorkomen of te verlichten. Het verbeteren van de werkomstandigheden, zoals het aanpassen van de scherminstellingen, het dragen van een bril of het regelmatig nemen van pauzes, zijn effectievere manieren om asthenopie te behandelen en te voorkomen.
Lees verder