Conjunctivitis: Ontsteking van het oogbindvlies

Bij conjunctivitis, een veel voorkomend oogprobleem, is het bindvlies van het oog ontstoken. De patiënt heeft hierdoor een rood en gezwollen oog, moet veel tranen en ook oogpijn en lichtschuwheid komen voor. Een oogbindvliesontsteking kent bacteriële, virale, chemische, traumatische of allergische oorzaken. Via een aantal huismiddeltjes zijn de symptomen van conjunctivitis te verminderen. De oogarts schrijft eventueel oogdruppels voor om conjunctivitis te verhelpen. De prognose van deze oogontsteking is zeer goed. Een goede ooghygiëne voorkomt dit vervelende oogprobleem.

• Synoniemen conjunctivitis
• Epidemiologie oogbindvliesontsteking
• Oorzaken: Virale, bacteriële en allergische conjunctivitis
• Symptomen: Tranende, rode ogen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling ontsteking van het oogbindvlies
• Prognose oogontsteking
• Complicaties oogaandoening
• Preventie: Goede ooghygiëne

Synoniemen conjunctivitis

Conjunctivitis is ook gekend onder deze synoniemen

• bindvliesontsteking
• oogbindvliesontsteking
• rood oog
• roze oog

Epidemiologie oogbindvliesontsteking

Ongeveer 1,3% van de bevolking lijdt aan conjunctivitis. De jaarlijkse incidentie bedraagt naar schatting 13-4 op 1.000 mensen. De prevalentie van conjunctivitis is wel afhankelijk van de onderliggende oorzaak en daarom zijn deze cijfers relatief. Factoren die hierbij ook een rol spelen omvatten de leeftijd van de patiënt, en de tijd van het jaar waarop de oogontsteking optreedt. Virale conjunctivitis (virale ooginfectie) is de meest voorkomende besmettelijke conjunctivitis, en dan met name bij kinderen tussen april en december. Allergische conjunctivitis is de meest voorkomende vorm van een oogbindvliesontsteking. 15% tot 40% van de bevolking heeft hiervan wel eens last, vooral in de lente en de zomer. Mannen en vrouwen zijn voorts in gelijke aantallen getroffen. De oogaandoening komt tot slot op elke leeftijd voor.

Oorzaken: Virale, bacteriële en allergische conjunctivitis

Het oogbindvlies (conjunctiva) is een dun vliesje dat zich aan de binnenkant van de oogleden bevindt. De conjunctiva bedekt het oogwit en is verantwoordelijk voor het traanvocht. Het oogbindvlies bevat bloedvaatjes die zich uitzetten wanneer het oog geïrriteerd is, waardoor een rood oog ontstaat. Conjunctivitis kent drie grote oorzaken met name een virus, bacteriën of allergieën (allergische reactie door contact met uitlokkende stof). Ook andere oorzaken komen voor.

Virale conjunctivitis

Meestal veroorzaakt een virus een oogbindvliesontsteking. Bij bepaalde vormen van een rood oog gebeurt een verspreiding onder kinderen. Meestal verdwijnen de symptomen vanzelf.

Allergische conjunctivitis

Andere oorzaken zijn onder meer allergieën. De patiënt is hierbij blootgesteld aan stuifmeel van planten, huidschilfers of haren van een huisdier (bijvoorbeeld huidschilfers van honden) enzovoort. Jeuk, tranenvloed en roodheid zijn kenmerkend hierbij. Op de markt zijn hiervoor hooikoortsmedicijnen beschikbaar.

Bacteriële conjunctivitis

Een ernstige vorm van een bacteriële oogbindvliesontsteking, veroorzaakt door de bacterie Chlamydia trachomatis, is trachoom. Trachoom komt vooral voor in ontwikkelingslanden en leidt daar in veel gevallen tot blindheid. Voorts gebeurt in het geboortekanaal soms een besmetting met bacteriën waardoor patiënten met conjunctivitis ter wereld komen. Dit is dan gekend als neonatale conjunctivitis (oogbindvliesontsteking bij pasgeborenen). Deze oogontsteking vereist een onmiddellijke behandeling om het gezichtsvermogen te behouden. Bacteriële conjunctivitis komt na virale conjunctivitis het vaakst voor. De patiënt heeft hierbij meer afscheiding uit het oog en ook meer pijn.

Andere oorzaken van conjunctivitis

Bepaalde ziekten zoals bijvoorbeeld de ziekte van Reiter, psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilferende huid), blootstelling aan chemische stoffen, een schimmelinfectie, het gebruik van contactlenzen en parasieten (zelden) zijn andere mogelijke oorzaken van conjunctivitis.

Symptomen: Tranende, rode ogen

De symptomen bij presentatie zijn variabel en zijn voor elke patiënt weer anders. Volgende symptomen komen voor:

• een zanderig gevoel in de ogen
• jeukende ogen
• rode ogen
• brandende ogen
• oogpijn, ook oogpijn bij het knipperen van de ogen
• glazige ogen
• gezwollen oogleden
• wallen onder de ogen
• korstvorming op het ooglid gedurende de nacht
• een verhoogde traanproductie (tranenvloed) / waterige ogen bij baby's en kinderen
• een oogafscheiding van slijm en soms etter
• overgevoeligheid voor licht (fotofobie)
• een wazig gezichtsvermogen (verminderde gezichtsscherpte)
• een huiduitslag rond de ogen
• frontale hoofdpijn (pijn aan het voorhoofdsgebied)

Diagnose en onderzoeken

Contact opnemen met de oogarts

De patiënt bezoekt de oogarts als de symptomen reeds drie of vier dagen aanhouden of als het gezichtsvermogen is aangetast.

Oogheelkundig onderzoek

De oogarts voert een grondig oogonderzoek uit om conjunctivitis te diagnosticeren. De diagnose gebeurt meestal reeds via de zichtbare symptomen.

Diagnostisch onderzoek

Via een wattenstaafje neemt de oogarts een monster (staaltje) van het oogbindvlies. Dit gaat voor verder onderzoek naar het laboratorium zodat hij de oorzaak van conjunctivitis achterhaalt. Dit is belangrijk voor de juiste behandelingsmethode.

Differentiële diagnose

Bacteriële conjunctivitis lijkt op volgende oogaandoeningen:

• allergische conjunctivitis
• blefaritis
• chemische brandwonden
• contactlenscomplicaties
• droge ogen
• een plaveiselcelcarcinoom (vorm van huidkanker) in de conjunctiva
• een subconjunctivaal hematoom (bloeding onder het oogbindvlies door bloed buiten bloedvaten)
• episcleritis
• faryngoconjunctivale koorts
• glaucoom
• iritis
• keratoconjunctivitis
• scleritis
• uveitis anterior (oogontsteking van straallichaam en iris)
• virale conjunctivitis

Bacteriële conjunctivitis verwart de oogarts mogelijk met volgende oogaandoeningen:

• acute, acute hemorragische, allergische, bacteriële of neonatala conjunctivitis
• contactlenscomplicaties
• herpes simplex keratitis
• keratoconjunctivitis sicca

Behandeling ontsteking van het oogbindvlies

Zelfzorg

Soms verdwijnen de symptomen spontaan bij allergische conjunctivitis als de patiënt de uitlokkende factoren vermijdt. Verder verzachten koude kompressen de allergische conjunctivitis. Warmtekompressen op gesloten ogen verlichten de pijn en het ongemak van virale of bacteriële conjunctivitis. Hierbij drenkt de patiënt eerst een proper doekje in warm of lauw water).

Professionele medische zorg

De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de oogbindvliesontsteking. Allergische conjunctivitis verbetert wanneer de arts de allergieën behandelt. De patiënt krijgt antibiotica-oogdruppels bij bacteriële conjunctivitis. Virale conjunctivitis verdwijnt meestal spontaan. Milde steroïde oogdruppels verlichten het ongemak. Hierbij hanteert de patiënt correcte oogdruppelrichtlijnen. Veel oogartsen geven milde antibiotische oogdruppels voor een rood oog om bacteriële conjunctivitis te voorkomen. De patiënt neemt deze medicijnen via correcte oogdruppelrichtlijnen.

Prognose oogontsteking

Dankzij een behandeling genezen de meeste patiënten zeer goed.

Complicaties oogaandoening

De infectie keert gemakkelijk terug indien de patiënt geen preventieve maatregelen treft om de verspreiding te voorkomen.

Preventie: Goede ooghygiëne

Bij conjunctivitis staat een goede ooghygiëne centraal om te voorkomen dat de oogontsteking zich verspreidt. Handdoeken of zakdoeken gebruikt de patiënt enkel voor zichzelf. Ook een goede contactlenshygiëne is belangrijk. Daarnaast houdt de patiënt de handen uit de buurt van het oog. Hij deelt oogmake-up niet met anderen en vervangt deze tevens regelmatig. Ook verandert de patiënt op geregelde tijdstippen de kussenslopen. Tot slot is een goede handhygiëne belangrijk om de oogaandoening te voorkomen.

Lees verder

• Trachoom: Ernstige oogbindvliesontsteking (conjunctivitis)
• Allergische conjunctivitis (oogbindvliesontsteking): Soorten
• Neonatale conjunctivitis: Oogbindvliesontsteking bij baby's
• Bacteriële conjunctivitis (oogbindvliesontsteking)
• Virale conjunctivitis: Oogbindvliesontsteking door virus