Virale conjunctivitis: Oogbindvliesontsteking door virus

Het oogbindvlies (conjunctiva) is het membraan dat het witte deel van het oog bedekt. Bij virale conjunctivitis ontstaat een ontsteking van de conjunctiva, hetgeen veroorzaakt is door een virus. Deze zeer besmettelijke ooginfectie wordt vooral verspreid op plaatsen waar mensen nauw contact hebben, zoals scholen, ziekenhuizen en kantooromgevingen. Rode ogen, oogpijn, een overgevoeligheid aan licht en overmatig tranende ogen zijn enkele symptomen van de ontsteking van het oogbindvlies. Normaal gesproken is het gezichtsvermogen niet aangetast door de oogaandoening. In de meeste gevallen verdwijnen de symptomen binnen enkele weken spontaan; hoewel ondersteunende zorgen mogelijk zijn. In sommige gevallen is advies van een oogarts noodzakelijk, want soms is een medische behandeling nodig. De vooruitzichten zijn meestal gunstig, al komen soms wel complicaties voor.

• Epidemiologie van oogaandoening
• Oorzaken van virale conjunctivitis
• Virussen
• Verspreiding
• Risicofactoren van ooginfectie veroorzaakt door virus
• Symptomen aan beide ogen
• Diagnose en onderzoeken
• Alarmsymptomen
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties van ontsteking van oogbindvlies door virus
• Preventie van virale oogbindvliesontsteking

Epidemiologie van oogaandoening

Virale conjunctivitis is de meest voorkomende oorzaak van conjunctivitis (80% van de gevallen).

Oorzaken van virale conjunctivitis

Virussen

Volgende virussen veroorzaken mogelijk een oogbindvliesontsteking:

• adenovirus (meest voorkomend, meer dan dertig serotypen)
• coxsackievirus
• enterovirus (virale infectie met griepachtige symptomen)
• epidemische keratoconjunctivitis (ernstiger, lymfadenopathie)
• Epstein-Barr-virus (EBV, mononucleosis, klierkoorts)
• herpes simplex virus (herpes keratitis)
• influenza
• varicella zoster virus

Verspreiding

Meestal gebeurt de verspreiding van de ooginfectie door besmette handen. Virussen overleven tot 72 uur op levenloze voorwerpen en onjuist gedesinfecteerde diagnostische instrumenten. Conjunctivitis wordt vaak verspreid via het zwembad. De verspreiding gebeurt dan via direct contact. Ook direct contact met de tranen van geïnfecteerde patiënten, draagt de infectie over.

Risicofactoren van ooginfectie veroorzaakt door virus

Een recente verkoudheid of een andere hogere luchtweginfectie vormt een risicofactor voor een ontsteking van het oogbindvlies veroorzaakt door een virus. Pasgeborenen en kinderen lopen meer risico dan volwassen en ouderen om een virale oogbindvliesontsteking te ontwikkelen. Verder is ook een slechte hygiëne een risicofactor. In overvolle plaatsen (scholen, kampen, kantooromgevingen, klinieken) gebeurt de verspreiding van een virus die leidt tot virale conjunctivitis ook sneller. Patiënten met astma (chronische ontsteking van de luchtwegen n de longen) en eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) zijn eveneens vaker aangetast. Tot slot komt virale conjunctivitis vaker tot uiting in oogklinieken. Het virus wordt namelijk overgebracht door oogartsen via hun vingers of door ooginstrumenten en oogapparatuur.

Symptomen aan beide ogen

Het klinisch beeld van de ooginfectie varieert van mild tot ernstig. Meestal is één oog aangetast, maar na één à twee dagen zijn beide ogen getroffen. Het eerste oog dat getroffen is, is meestal het ergst aangetast. Het begin van de virale ooginfectie is acuut.

De patiënt ervaart brandende ogen, oogpijn, rode ogen, jeukende ogen, tranende ogen, een zanderig gevoel in de ogen, een waterige oogafscheiding, glazige ogen (soms) en wallen onder de ogen (soms). De oogleden kleven ’s morgens soms aan elkaar (kleverige ogen) door korstvorming, en moeten dan worden opengemaakt. Bijbehorende symptomen zijn een hogere luchtweginfectie, gezwollen lymfeklieren voor het oor, een algemeen ziek gevoel en koorts.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en oogonderzoek
De diagnose van virale conjunctivitis gebeurt meestal door middel van een oogonderzoek, maar de oogarts heeft ook een oplijsting van de symptomen en een medische geschiedenis van de patiënt nodig. De oogarts neemt mogelijk een kweek uit het oogbindvlies en laat dit dan in het laboratorium controleren. Hij komt dan te weten welke virusstammen verantwoordelijk zijn voor de virale oogbindvliesontsteking. In de meeste gevallen is dit echter niet gebruikelijk omdat de infectie snel verloopt en de meeste patiënten zonder complicaties herstellen.

Differentiële diagnose
Epidemische keratoconjunctivitis, allergische conjunctivitis, oogherpes en bacteriële conjunctivitis zijn oogaandoeningen waarvan de symptomenreeks doet denken aan de symptomen van virale conjunctivitis.

Alarmsymptomen

Medische hulp is nodig wanneer conjunctivitis veroorzaakt is door het herpesvirus. Ook wanneer epidemische keratoconjunctivitis optreedt, is advies van een oogarts noodzakelijk.

Behandeling

Zelfzorg

Een patiënt met een adenovirusinfectie die lijdt aan een oogbindvliesontsteking, mag twee weken niet gaan werken of naar school gaan. Een zelfzorgbehandeling is het meest effectief bij deze ooginfectie die meestal vanzelf verdwijnt. De patiënt past warmte toe op de oogleden en wimpers zodat het vuil verwijderd wordt. Koele kompressen werken rustgevend. Een goede oog- en ooglidhygiëne is noodzakelijk om een verspreiding van de infectie te voorkomen. In de acute fase is het dragen van contactlenzen tot slot niet aanbevolen.

Professionele medische zorg

Topische (op de huid toegepast) smerende oogzalven (methylcellulose) of kunsttranen verlichten de klachten. Ernstige jeukende ogen behandelt de patiënt met topische antihistaminica. Wanneer de iris en het hoornvlies ook aangetast zijn, is een behandeling nodig met topische corticosteroïden. Om secundaire bacteriële ooginfecties te behandelen, is het gebruik van topische antibiotische oogzalven soms aanbevolen. Een systemische behandeling is verder nodig wanneer het hele lichaam getroffen is.

Prognose

De aandoening is normaal gesproken zelfbeperkend en verdwijnt binnen één tot twee weken De oogpijn en andere symptomen houdt mogelijk tot tien dagen aan. De ooginfectie is verder snel overdraagbaar zolang de overmatig waterige ogen aanwezig zijn. Meestal verdwijnt dit symptoom na tien à veertien dagen.

Complicaties van ontsteking van oogbindvlies door virus

Complicaties van virale conjunctivitis omvatten:

• blindheid (zeldzaam en gebeurt alleen wanneer ook het hoornvlies aangetast is)
• chronische roodheid, een oogafscheiding en oogirritatie
• de verspreiding van infectie naar andere lichaamsdelen
• een hoornvlieszweer, een litteken in het oog
• een secundaire bacteriële infectie (bacteriële conjunctivitis)
• een terugkerende ooginfectie
• keratitis (hoornvliesontsteking)
• langdurig ongemak
• schade aan het oog

Preventie van virale oogbindvliesontsteking

Virale conjunctivitis is een zeer besmettelijke aandoening voor familie, vrienden en collega's. Het is bijgevolg belangrijk om regelmatig de handen te wassen (goede handhygiëne). Handdoeken, make-up, kledij, tandenborstels, beddengoed en andere persoonlijke voorwerpen delen is voorts uit den boze. Vuile oppervlakken moeten goed gewassen worden met Dettol. Het adenovirus overleeft namelijk 72 uur op oppervlakken. Gebruikte contactlensvloeistof, make-up en wegwerpcontactlenzen moeten weggegooid worden. Verder mag de patiënt zeker niet in de ogen wrijven of deze aanraken. Zwemmen in een openbaar zwembad is voor patiënten met de ooginfectie niet aanbevolen omdat ze anders snel de infectie verspreiden naar anderen. Het roken van tabak, het drinken van alcohol, langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht en blootstelling aan stof verergeren mogelijk de aandoening dus deze factoren vermijdt de patiënt indien mogelijk.

Lees verder

• Bacteriële conjunctivitis (oogbindvliesontsteking)
• Conjunctivitis: Ontsteking van het oogbindvlies
• Ooginfecties door bacteriën, schimmels en virussen
• Ooginfecties door virussen: Virale infecties aan oog of ogen
• Allergische conjunctivitis (oogbindvliesontsteking): Soorten