Explosieve diarree: Oorzaken en behandeling ernstige diarree

Explosieve of ernstige diarree is een symptoom waarbij een patiënt frequent en krachtig vloeibare of losse ontlasting moet passeren, vaak gepaard gaande met een hoge intensiteit en geluid. Dit type diarree ontstaat wanneer het rectum zich vult met meer vloeistof en gas dan de normale capaciteit toelaat, wat kan leiden tot luidruchtige ontlasting door het ontsnappende gas. Explosieve diarree wordt vaak veroorzaakt door een infectie, maar kan ook andere, niet-infectieuze oorzaken hebben. Meestal is explosieve diarree van korte duur, waarvoor vaak geen medische behandeling nodig is. Het is cruciaal om tijdens deze periode voldoende vocht in te nemen om uitdroging te voorkomen en elektrolyten aan te vullen. Als de diarree langer dan twee dagen aanhoudt of gepaard gaat met andere symptomen, is het belangrijk om medische hulp te zoeken.

• Oorzaken van explosieve diarree
• Darmaandoeningen
• Hemolytisch uremisch syndroom (HUS)
• Infecties
• Medicijnen
• Voedselallergieën en intoleranties
• Risicofactoren voor ernstige diarree
• Symptomen van explosieve diarree
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Chronische diarree
• Malabsorptie
• Uitdroging
• Preventie van ernstige diarree

Oorzaken van explosieve diarree

Normaal gesproken absorbeert de dikke darm overtollige vloeistof uit de ontlasting. Bij diarree beweegt de vertering te snel door het spijsverteringskanaal, waardoor de dikke darm niet in staat is om de extra vloeistof te absorberen.

Darmaandoeningen

Patiënten met bepaalde darmaandoeningen kunnen vaak last hebben van explosieve diarree. Dit omvat onder andere:

• prikkelbaredarmsyndroom (symptomen zoals diarree en constipatie)
• colitis ulcerosa (chronische ontsteking van de dikke darm)
• ziekte van Crohn (ontsteking van het gehele maag-darmkanaal, wat diarree en buikpijn kan veroorzaken)

Hemolytisch uremisch syndroom (HUS)

Een zeldzame complicatie van een infectie met E. coli is het hemolytisch-uremisch syndroom (HUS). Bekende symptomen van HUS omvatten braken, blauwe plekken, minder plassen (oligurie), buikpijn, koorts, ernstige diarree en bloederige ontlasting. Bij snelle en passende behandeling herstellen patiënten meestal volledig. De behandeling bestaat vaak uit medicatie, een bloedtransfusie, herstel van de elektrolytenbalans en in sommige gevallen nierdialyse. Deze aandoening kan, indien onbehandeld, leiden tot levensbedreigend nierfalen, vooral bij kinderen en ouderen.

Infecties

Bacteriële infecties
Ernstige diarree kan ontstaan na het consumeren van besmet voedsel of water, vaak veroorzaakt door bacteriën zoals Salmonella, Campylobacter en [I]Escherichia coli. Deze bacteriën verspreiden zich via ongewassen handen en besmette oppervlakken. Het is belangrijk om de handen grondig te wassen (goede handhygiëne) na toiletbezoek om het risico van infectieoverdracht te verminderen.

Parasitaire infecties
Parasieten zoals Giardia lamblia (G. lamblia) en Cryptosporidium enteritis (C. enteritis) kunnen milde tot ernstige diarree veroorzaken. De verspreiding van deze parasieten gebeurt door direct of indirect contact met verontreinigde ontlasting. Ze komen voor in onbehandeld water en in bepaalde voedingsmiddelen. In ontwikkelde landen worden ze vaak aangetroffen bij wandelaars en kampeerders. Deze parasieten overleven doorgaans niet in gechloreerd water.

Virale infecties
Explosieve diarree kan ook het gevolg zijn van virale infecties, zoals het norovirus, rotavirus of andere virussen die virale gastro-enteritis (buikgriep) veroorzaken. Deze virussen verspreiden zich vooral in drukbezochte plaatsen zoals crèches, scholen, ziekenhuizen, cruiseschepen en verpleeghuizen.

Medicijnen

Verschillende medicijnen kunnen diarree veroorzaken, variërend van milde tot ernstige gevallen. Medicijnen die vaak verantwoordelijk zijn voor ernstige diarree zijn onder andere antibiotica, sommige maagzuurremmers en chemotherapiemedicijnen.

Voedselallergieën en intoleranties

Sommige patiënten ervaren diarree als gevolg van voedselallergieën of -intoleranties. Een veelvoorkomende oorzaak is lactose-intolerantie. Wanneer iemand lactose niet goed kan verteren en zuivelproducten consumeert, kan dit leiden tot explosieve diarree.

Risicofactoren voor ernstige diarree

Bepaalde bevolkingsgroepen lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van ernstige diarree:

• Kinderen, vooral degenen die naar kinderdagverblijven gaan
• Personen die antibiotica gebruiken of medicijnen die magnesium bevatten
• Mensen die wonen in of reizen naar ontwikkelingslanden, vooral tropische gebieden
• Personen met darmaandoeningen zoals het prikkelbaredarmsyndroom, colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn

Symptomen van explosieve diarree

Artsen beschouwen diarree als ernstig wanneer een of meer van de volgende symptomen aanwezig zijn:

• Anale ongemakken tijdens en na de ontlasting
• Krachtige en vaak luidruchtige ontlasting
• Zeer waterige ontlasting
• Hyperactieve darmgeluiden
• Oncontroleerbare diarree
• Overmatig en hard gas doorlaten

Afhankelijk van de oorzaak kunnen ook andere symptomen optreden, zoals:

• Braken
• Buikpijn
• Darmkrampen
• Een opgezette buik
• Verlies van eetlust
• Misselijkheid
• Overmatig zweten

Alarmsymptomen

Meestal verdwijnt diarree binnen enkele dagen zonder medische tussenkomst. Als de diarree echter langer dan twee dagen aanhoudt of als er symptomen van uitdroging optreden, moet een arts geraadpleegd worden.

Directe medische hulp is noodzakelijk bij:

• Zwarte ontlasting
• Ernstige pijn in het rectum of de buik
• Hoge koorts (38,6 °C of hoger bij volwassenen; 38 °C of hoger bij kinderen)
• Nachtelijke diarree
• Slijm in de ontlasting of bloed in de ontlasting
• Tekenen van uitdroging zoals een droge mond, extreme dorst, verminderd plassen en duizeligheid
• Frequent braken
• Zes of meer diarree-episodes op één dag

Diagnose en onderzoeken

Een arts zal de symptomen van de patiënt beoordelen en vragen naar de medische geschiedenis (zoals medicatiegebruik en recente reizen). Mogelijke onderzoeken zijn bloedonderzoek en ontlastingsonderzoek.

Behandeling

Zelfzorg

Bij diarree is het belangrijk om voldoende gehydrateerd te blijven om elektrolytenbalans te handhaven. Geschikte dranken zijn bouillon, vitaminewater en sportdranken met weinig suiker. Vermijd suikerhoudende dranken, cafeïnehoudende en koolzuurhoudende dranken, zuivelproducten, en voedingsmiddelen die te vet, zoet of vezelrijk zijn.

Voorzichtigheid bij medicatie
Vrij verkrijgbare medicijnen tegen diarree mogen niet worden gebruikt als er bloed in de ontlasting zit of als er koorts aanwezig is. Dit kan duiden op een bacteriële of parasitaire infectie die door deze medicijnen kan verergeren. Kinderen jonger dan twee jaar mogen geen vrij verkrijgbare medicijnen gebruiken, tenzij een arts dit specifiek adviseert.

Professionele medische behandeling

In ernstige gevallen kan aanvullende medische behandeling noodzakelijk zijn, vooral bij ernstige infecties of andere onderliggende aandoeningen. Bij tekenen van uitdroging kan intraveneuze vochttoediening noodzakelijk zijn om elektrolytenstoornissen te voorkomen. Sommige bacteriële infecties vereisen antibiotica, en ondersteunende behandelingen kunnen in een ziekenhuis worden gegeven.

Prognose

De vooruitzichten zijn doorgaans goed, aangezien explosieve diarree bij de meeste patiënten na enkele dagen vanzelf overgaat.

Complicaties

Chronische diarree

Sommige patiënten kunnen chronische diarree ontwikkelen, wat betekent dat de diarree vier weken of langer aanhoudt.

Malabsorptie

Malabsorptie, waarbij het lichaam onvoldoende voedingsstoffen uit voedsel opneemt, kan een complicatie zijn van explosieve diarree. Dit kan het gevolg zijn van aandoeningen die diarree veroorzaken, zoals infecties en voedselallergieën.

Uitdroging

Uitdroging is een veelvoorkomende complicatie bij diarree. Het lichaam kan moeite hebben om de verloren vloeistoffen en elektrolyten te vervangen. Het is essentieel om gedurende de ziekteperiode voldoende vochtinname te waarborgen.

Preventie van ernstige diarree

Om het risico op explosieve diarree te verminderen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• Drink alleen gefilterd water en kook lokale producten en andere voedsel grondig bij reizen naar ontwikkelingslanden.
• Was de handen altijd goed na toiletbezoek, het hanteren van luiers en voedsel.

Lees verder

• Diarree: Soorten, oorzaken, symptomen en behandeling
• Rode diarree: Oorzaken van bloed of rode kleur in ontlasting
• Witte diarree: Oorzaken van wit gekleurde losse ontlasting
• Reizigersdiarree: Acute diarree en koorts bij reizigers
• Brandende diarree: Oorzaken van branderig gevoel bij diarree