Reizigersdiarree: Acute diarree en koorts bij reizigers
Wanneer mensen reizen naar een land waar de inwoners onhygiënisch werken met voedsel en water, krijgen ze sneller te maken met reizigersdiarree. Deze bacteriële infectie - ook gekend als ‘turista’ - veroorzaakt naast diarree ook algemene tekenen zoals koorts, buikkrampen en zwakte. Normaal gesproken zijn de meeste patiënten na enkele dagen hersteld van deze milde ziekte, maar bij sommige patiënten ontstaan wel sneller complicaties. De patiënt moet uitrusten en voldoende blijven drinken om uitdroging te voorkomen. Verder helpen bepaalde medicijnen om de tekorten in het lichaam op te vangen. Om het risico op de reizigersdiarree te verminderen, zijn enkele preventieve maatregelen nodig waarbij vooral hygiëne een belangrijke pijler is.
Epidemiologie aandoening
Jongere reizigers zijn het meest getroffen door reizigersdiarree. De prevalentiecijfers verschillen van land tot land, maar benaderen 50% voor een verblijf van twee weken of meer in veel tropische landen. Mensen krijgen reizigersdiarree wanneer ze plaatsen bezoeken waar het water niet schoon is of het voedsel niet veilig wordt behandeld. Dit gebeurt in veel ontwikkelingslanden in Latijns-Amerika, Afrika, het Midden-Oosten en Azië. Mensen die in deze gebieden wonen, ontwikkelen niet zo vaak ziektesymptomen omdat hun lichamen gewend zijn aan de bacteriën.
Oorzaken van reizigersdiarree
De
overdracht van de infectie gebeurt meestal door met bacteriën besmet voedsel of water. Het ziekmakend organisme dat verantwoordelijk is voor reizigersdiarree, verschilt van land tot land:
- ETEC (Enterotoxigenische Escherichia coli): 30-70% (ETEC produceert mogelijk een enterotoxine (gifstof gevormd in het darmkanaal door diverse bacteriën) waardoor reizigersdiarree ontstaat.)
- Shigella: 0-15%
- Salmonella: 0-10%
- Campylobacter: 0-15%
- Virale pathogenen (virussen): 0-10%
- Giardia intestinalis: 0-3%
Risicofactoren van ziekte bij reizigers
Het risico op een infectie varieert en is afhankelijk van de plaats waar reizigers naartoe gaan. Het risico op reizigersdiarree is laag in particuliere woningen maar hoog bij voedsel van straatverkopers. Verdere risicogroepen omvatten adolescenten, mensen met een
verzwakt immuunsysteem, mensen met
diabetes mellitus (suikerziekte), mensen die
maagzuurremmers (zoals
antacida) gebruiken en mensen die in bepaalde seizoenen reizen (in bepaalde landen komt tijdens bepaalde seizoenen vaker reizigersdiarree voor).
Symptomen: Acute diarree en koorts
De symptomen van reizigersdiarree starten plots tijdens de reis of anders net nadat de patiënt weer thuis is. Bij reizigersdiarree ontstaat acute
diarree (losse, waterige ontlasting) waarbij de patiënt vaak een dringend gevoel heeft voor het maken van stoelgang. Een
groene ontlasting behoort tot de mogelijkheden. Extreme en
pijnlijke winderigheid,
buikkrampen en een
opgeblazen gevoel komen hierbij eveneens voor. Voorts treden algemene tekenen op zoals een
verlies van eetlust,
koorts, malaise (een algemeen ziek gevoel),
misselijkheid,
braken en
zwakte.
Diagnose en onderzoeken
De diagnose van reizigersdiarree gebeurt veelal klinisch waarbij geen andere diagnostische onderzoeken nodig zijn.
Diagnostisch criterium
Reizigersdiarree is een aandoening waarbij een patiënt minimaal drie keer per dag losse, waterige ontlasting (diarree) aanmaakt. Dit gebeurt bij een inwoner van een geïndustrialiseerd land dat in een ontwikkelingsland reist en buikgriep krijgt als gevolg van een onhygiënische behandeling van voedsel en/of water.
Contact met de arts
Zwangere vrouwen en kinderen bezoeken steeds een arts bij tekenen van reizigersdiarree omdat zij sneller kampen met complicaties. Verder is professioneel medisch advies nodig bij ernstige of bloederige diarree of wanneer de symptomen langer dan enkele dagen aanhouden. Extreme
slaperigheid, een verminderde urineproductie (
oligurie), koorts (hoger dan 39°C), koude
rillingen, een droge mond (
xerostomie) en
huilen zonder tranen zijn eveneens alarmtekens. Verder is het belangrijk om een arts te raadplegen wanneer het drinken van vloeistoffen niet helpt voor het voorkomen van
uitdrogingsverschijnselen.
Behandeling
De basis voor de behandeling voor alle soorten gastro-enteritis (buikgriep) waaronder reizigersdiarree, is orale (via de mond ingenomen) rehydratatieoplossingen (vervanging van vocht en zouten) zoals 'ORS'. De behandeling met
quinolone antibiotica versnelt het herstel, maar is normaal gesproken onnodig. Wel is profylactische (preventieve) antibioticatherapie effectief voor een kort verblijf, maar een persoon mag dit niet regelmatig gebruiken om
antibioticaresistentie te voorkomen. Overleg met een arts voor vertrek naar een land waar reizigersdiarree voorkomt, is aangewezen om het eventueel medicatiegebruik te bespreken. Medicijnen tegen diarree mag de patiënt ook innemen, maar deze koopt hij best niet aan bij een lokale apotheek, daar deze vaak ondoeltreffend zijn of zelfs gevaar opleveren.
Prognose van reizigersdiarree
De ziekte is meestal goedaardig en zelfbeperkend waardoor de klachten verdwijnen binnen de drie tot zeven dagen. Bij bepaalde doelgroepen is de kans op ernstige symptomen en complicaties wel groter, zoals kinderen, adolescenten en ouderen.
Complicaties
Een effectieve preventie en behandeling zijn nodig om negatieve effecten op lichamelijk en economisch vlak te verminderen.
Lichamelijk
Bij kinderen heeft onbehandelde diarree een hoge mortaliteit door uitdroging (dehydratie), vooral in hete klimaten. Een zeer droge mond, dorst, weinig of geen urineproductie, extreme zwakte, orgaanschade, een
shock en een
coma zijn enkele uitdrogingsverschijnselen. De dood en ernstige morbiditeit (ziekteverschijnselen) komt minder vaak voor bij volwassenen, maar de kans hierop is nog steeds aanwezig en dan met name in ontwikkelingslanden en bij ouderen. Veel patiënten leiden tevens al aan andere ziekten, zoals urineweginfecties, luchtweginfecties en
malaria hetgeen de kans op ernstige complicaties doet stijgen.
Economisch
Reizigersdiarree veroorzaakt niet enkel een significante morbiditeit, maar ook ontstaan veel financiële verliezen voor zowel reizigers als landen die reizigers ontvangen. Daarnaast verliest de patiënt kwalitatieve reistijd als gevolg van de buikgriep.
Preventie van buikgriep
Goede voedingsmiddelen consumeren
In gebieden met een slechte hygiëne zijn enkel volgende dranken aanbevolen: gekookt water of ontsmet water, warme dranken (zoals koffie of thee) gemaakt met gekookt water, geblikte of gebottelde koolzuurhoudende dranken, bier en wijn. Het is bovendien veiliger om te drinken uit een schoon, niet-geopend blikje of een ongeopende fles dan van een vuile kruik of fles of een vies blikje te drinken. Bij het drinken van drankjes plaatsen mensen de mond op een bepaald gebied. Het is ook bij een schoon blik of schone fles aanbevolen om steeds dit gebied te reinigen.
Slechte voeding en drank vermijden
Bepaalde voedingsmiddelen en dranken verhogen het risico op buikgriep met name salade, ongekookte groenten en fruit, niet-gepasteuriseerde melk en zuivelproducten, vis, rauw vlees en schelpdieren en ijs (ijs bestaat mogelijk uit besmet water). Het is tot slot aanbevolen om niet te drinken van kraanwater en ook niet om de tanden te poetsen met dit potentieel vervuilde en besmette kraantjeswater.