Zwarte nagel: oorzaak van zwarte vlekken onder de nagel

Last van een zwarte nagel of zwarte vlekken onder de nagel? Er zijn veel oorzaken van zwarte of donkere nagels of zwarte lijnen of vlekken, maar de meest voorkomende oorzaak is een trauma (verwonding of letsel aan de nagel). Wanneer een trauma optreedt aan een nagel die tot verkleuring leidt, dan wordt het aangeduid als een subunguaal hematoom. Dat is de medische term voor bloeduitstorting onder de nagel. Het betekent simpelweg dat er een verzameling bloed onder de nagel aanwezig is. Deze verzameling bloed veroorzaakt niet alleen een verkleuring van de nagel (zwart en/of blauw tot paars), maar zorgt ook voor een enorme hoeveelheid druk, wat leidt tot intense pijn. Een zwarte nagel kan ook worden veroorzaakt door een schimmelinfectie en soms duidt het op een melanoom (een kwaadaardige tumor die bestaat uit donker gepigmenteerde cellen genaamd melanocyten). Als behandeling zal dan vaak gekozen worden voor chirurgische verwijdering van de gehele teen of van het bovenste vingerkootje.

• Zwarte nagel of zwarte vlekken onder de nagel: Wat betekent het?
• Zwarte teennagels: een veelvoorkomend fenomeen
• Symptomen van een zwarte nagel
• Oorzaak van zwarte vlekken onder de nagel
• Onderliggende medische aandoening
• Schimmelnagel
• Zwarte, bruine of paarse teennagel(s) door stootnagel
• Zwart-bruine pigmentatie van de nagels door ouderdom
• Subunguaal melanoom
• Anemie: zuurstofgebrek onder je nagels
• Diabetes mellitus: suiker en nagelgezondheid
• Hartziekte: je nagels vertellen meer dan je denkt
• Trauma of verwonding
• Zwarte nagel door trauma zonder dat je het doorhebt, kan dat?
• Risicofactoren en -groepen van een zwarte nagel: wie loopt meer risico?
• Bijkomende symptomen van een zwarte nagel: meer dan alleen een donkere vlek
• Huisarts raadplegen bij zwarte vlekken of lijnen onder de nagel
• Alarmsymptomen van een zwarte nagel
• Onderzoek en diagnose
• Zwarte nagel behandeling en verwijderen
• Schimmelnagel behandelen
• Wat te doen bij trauma?
• Stootnagel behandelen
• Subunguaal melanoom behandelen
• Prognose
• Korte termijn: Geduld is de sleutel
• Lange termijn: Nieuwe nagel, nieuwe start
• Andere oorzaken? Tijdig ingrijpen loont
• Complicaties
• Infectie onder de nagel
• Loslaten van de nagel
• Chronische pijn of blijvende gevoeligheid
• Nagelvervorming
• Voorkomen van een zwarte teennagel
• Last van een zwarte nagel: de onverwachte ervaring van Rick

Zwarte nagel of zwarte vlekken onder de nagel: Wat betekent het?

Een zwarte nagel of donkere vlekken onder je nagel kunnen je flink laten schrikken, vooral als je niet weet waar het vandaan komt. Het lijkt misschien op iets ernstigs, maar vaak is de oorzaak minder spannend dan je denkt. De meest voorkomende boosdoener? Een trauma! Dat klinkt dramatisch, maar het gaat meestal om een simpele verwonding of klap op je nagel, bijvoorbeeld door iets zwaars dat erop valt of door te krappe schoenen.

Maar er kunnen ook andere oorzaken zijn. Van kleine bloeduitstortingen tot nagelproblemen, pigmentveranderingen of zelfs medische aandoeningen—je nagel kan veel vertellen over je gezondheid. In dit artikel duiken we dieper in op de oorzaken van zwarte nagels, wat je eraan kunt doen, en wanneer het tijd is om naar de dokter te gaan. Heb jij last van een donkere nagel? Lees snel verder om erachter te komen wat het betekent en hoe je het kunt behandelen!

Zwarte teennagels: een veelvoorkomend fenomeen

Wie heeft het nog nooit meegemaakt? Je stoot je teen, of misschien draag je te strakke schoenen, en een paar dagen later zie je het: een zwarte teennagel. Het is een veelvoorkomend probleem, vooral onder mensen die actief bezig zijn. Het klinkt misschien vervelend, maar zwarte teennagels komen vaker voor dan je zou denken, en ze hebben allerlei oorzaken.

Hoe vaak komt het voor?
Zwarte teennagels, ook wel subunguale hematomen genoemd, komen vooral voor bij sporters en mensen met fysiek zware banen. Denk aan hardlopers, voetballers, maar ook bouwvakkers die de hele dag op hun voeten staan. Onder sporters heeft naar schatting zo’n 25% wel eens een zwarte teennagel opgelopen. Of je nu een marathonloper bent of gewoon vaak je teen stoot, de kans is groot dat je het ooit meemaakt. En hoewel het vaker gebeurt tijdens sporten, kun je het ook oplopen door een simpel ongelukje in huis.

Wie loopt meer risico?
Mannen hebben iets vaker last van zwarte teennagels dan vrouwen, waarschijnlijk omdat ze gemiddeld gezien vaker deelnemen aan intensieve fysieke activiteiten. Jongeren en volwassenen die regelmatig sporten, hebben er vaker last van, maar ook oudere mensen kunnen risico lopen. Vooral ouderen zijn vatbaarder door een grotere kans op vallen, wat kan leiden tot blauwe of zelfs zwarte teennagels. Het maakt dus eigenlijk niet uit of je jong of oud bent – iedereen kan ermee te maken krijgen.

Seizoensinvloeden
Je zou het misschien niet verwachten, maar zwarte teennagels kunnen ook een beetje seizoensgebonden zijn. In de zomermaanden, wanneer mensen meer buiten zijn, sporten of open schoenen dragen, is de kans op een nageltrauma groter. Je tenen zijn in sandalen net iets kwetsbaarder. In de winter, wanneer we dikkere sokken en stevigere schoenen dragen, is de kans op een nageltrauma kleiner. Toch blijft het belangrijk om ook in de winter op te letten, vooral als je schoenen te strak zitten. Dat kan namelijk net zo goed leiden tot zwarte teennagels.

Conclusie
Zwarte teennagels zijn niet zeldzaam en kunnen iedereen overkomen. Of je nu een fanatieke sporter bent of gewoon iemand die zijn teen tegen de tafelpoot stoot, je loopt het risico. Gelukkig is het meestal onschuldig en gaat het vanzelf over, al kan het soms even duren voordat je nagel weer zijn normale kleur heeft.

Symptomen van een zwarte nagel

Een zwarte teennagel of vingernagel kan – afhankelijk van de oorzaak – gepaard gaan met andere klachten, zoals:

• Verkleuring van de nagel, die roodachtig, paars, bruin of zwart kan zijn;
• Pijn;
• Vieze geur;
• Nageldystrofie, waarbij de nagel dunner wordt, gaat barsten of vervormen;
• Nagelloslating (gedeeltelijk of geheel loslaten van de nagel).

Oorzaak van zwarte vlekken onder de nagel

Een zwarte teennagel kan worden veroorzaakt door de volgende omstandigheden of aandoeningen.

Onderliggende medische aandoening

Soms kan een donkere of zwarte vlek onder de nagel worden veroorzaakt door een aandoening of ziekte. Een onderliggende medische aandoening, zoals onder meer nagelpsoriasis (chronische huidziekte), lichen planus (een ontstekingsreactie van de huid en de slijmvliezen), amyloïdose (een zeldzame aandoening die ontstaat door de opeenhoping van zetmeelachtige eiwitten in een of meer organen), systemische lupus erythematosus (een auto-immuunziekte die huid, gewrichten en interne organen aantast), sclerodermie (reumatische aandoening waarbij het bindweefsel steeds stugger wordt), onychomatricoma (goedaardige zeldzame tumor die uitgaat van de nagelmatrix), en morbus Bowen (voorstadium van huidkanker van de buitenste huidlaag). Soms is er sprake van een hormonale oorzaak, zoals ziekte van Addison (waarbij de bijnierschors te weinig bijnierschorshormonen maakt), syndroom van Cushing (waarbij de bijnier teveel cortisol aanmaakt), hyperthyroïdisme (waarbij een teveel aan schildklierhormonen wordt geproduceerd), en acromegalie (een ziekte die wordt veroorzaakt door een te hoge productie van groeihormoon). Er zijn ook bepaalde geneesmiddelen die aanleiding kunnen geven tot donkere of zwarte vlekken of strepen onder de nagels.

Schimmelnagel

Bij een schimmelinfectie van de nagel of schimmelnagel veroorzaakt vaak wit-gele, groene en bruine teennagels en soms zwarte teennagels. Ook worden de nagels dik en brokkelig en ze kunnen loslaten. Vooral vocht en warmte geven de schimmels de gelegenheid zich in de (voet)huid en nagels te nestelen.

Zwarte, bruine of paarse teennagel(s) door stootnagel

Paarse, bruine of zwarte vlekken of lijnen onder de nagel kan komen door een stootnagel. Een veel voorkomende blessure onder hardlopers is kneuzing of lichte bloeding onder de nagel door herhaald trauma van de bovenkant van de schoen die de nagel raakt, waar bij elke stap de teen naar voren schuift in het uiteinde van de schoen. Stootnagels geven zwarte, bruine of paarse teennagels; de teenangel kan gedeeltelijk aangedaan zijn of er ontstaat slechts een zwarte stipje, puntje of vlekje onder de nagel. Dit komt vaak voor bij hardlopers die trainen voor marathons en zeer competitieve hardlopers die trainen met hoge intensiteit en volume. Deze nagelblessures zijn over het algemeen niet pijnlijk, hoewel de nagels soms dikker worden. Stootnagels genezen wanneer het trainingsvolume en de intensiteit afnemen en het repetitieve trauma ophoudt. Een schoen met voldoende teenruimte zal in sommige gevallen ook helpen.

Zwart-bruine pigmentatie van de nagels door ouderdom

Bij het verouderen van de huid, kunnen je nagels dikker worden en soms verschijnt er een donkere plek onder de teennagels. Deze pigmentveranderingen zijn vaak uniform en symmetrisch. Aan dezelfde teen aan de andere voet die je dan ook vaak een donkere plek of vlek. Onder de vingernagels kunnen ook donkere vlekken ontstaan, soms zelf zwarte vlekken. De medische benaming hiervoor is 'melanonychia'. Vooral bij de gepigmenteerde huid is zwart-bruine pigmentatie van de nagels op oudere leeftijd, is vaak als een (normaal) fysiologisch verschijnsel te beschouwen.

Subunguaal melanoom

Een subunguaal melanoom is een vorm van huidkanker onder een teennagel of een vingernagel. Het doet zich meestal voor bij de duim of grote teen en je ziet dan een bruine tot zwarte verkleuring van de nagel; je ziet een zwarte vlek in de nagel. Het lijkt wel wat op een een bloeduitstorting onder de nagel, maar een bloeduitstorting schuift op naarmate de nagel groeit en dat is bij een melanoom duidelijk niét het geval. De zwarte vlek blijft op dezelfde plaats aanwezig, terwijl de nagel verder groeit.

Anemie: zuurstofgebrek onder je nagels

Anemie, ook wel bloedarmoede genoemd, is een aandoening waarbij je lichaam niet genoeg rode bloedcellen heeft om zuurstof door je lichaam te vervoeren. Dit tekort aan zuurstof kan niet alleen je energieniveau verlagen, maar ook je nagels aantasten. Bij mensen met anemie kunnen de nagels broos worden, een doffe kleur krijgen en zelfs zwart kleuren. Dit gebeurt omdat de nagelbedden minder goed gevoed worden door de verminderde zuurstoftoevoer. Voeg daar nog slechte voeding of een chronische aandoening aan toe, en het probleem kan verder escaleren.

• Neem bijvoorbeeld Elsa, die al een tijd vermoeid rondliep en opmerkte dat haar nagels langzaam hun gezonde kleur verloren. Uiteindelijk ontdekte ze dat haar zwarte nagel niet het gevolg was van een ongelukje, maar van anemie. Na een behandeling met ijzersupplementen en voedingsaanpassingen herstelden haar nagels weer, maar het was een duidelijke wake-up call.

Diabetes mellitus: suiker en nagelgezondheid

diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een aandoening waarbij je bloedsuikerspiegel uit balans raakt. Dit kan op lange termijn allerlei complicaties met zich meebrengen, waaronder problemen met je bloedsomloop. Een slechte bloedcirculatie betekent dat de weefsels onder je nagel minder zuurstof krijgen, wat kan leiden tot onderhuidse bloedingen en een zwarte nagel. Dit is vooral zorgelijk bij diabetici, omdat ze ook een verhoogd risico op infecties hebben, wat de situatie kan verergeren.

• Hans, een 56-jarige man met diabetes, ontdekte na een lange wandeling een zwarte teennagel. In eerste instantie dacht hij aan een simpele blessure, maar na controle bleek dat zijn slechte bloedsomloop en verhoogde bloedsuikerspiegel de boosdoeners waren. Regelmatige controle en zorg voor zijn voeten bleken cruciaal om verdere complicaties te voorkomen.

Hartziekte: je nagels vertellen meer dan je denkt

Hartziekte is een verzamelnaam voor verschillende aandoeningen die je hart en bloedvaten kunnen aantasten. Als je hart niet in staat is om voldoende bloed naar je ledematen te pompen, kan de doorbloeding naar je vingers en tenen verminderen. Dit gebrek aan bloedtoevoer kan leiden tot kleurveranderingen in je nagels, waaronder een zwarte nagel door zuurstoftekort. Een verzwakte hartspier of verstopte bloedvaten kunnen je nagelbedden minder goed van voedingsstoffen voorzien, waardoor ze zwak en vatbaar voor infecties worden.

Een verzwakte doorbloeding in de voeten kan ook optreden na hartoperaties of bij mensen met een hartklepprobleem. Marie, die herstellende was van een hartoperatie, merkte dat haar teennagels broos en zwart werden. De arts legde uit dat haar hartproblemen hadden bijgedragen aan de slechte doorbloeding in haar tenen. Na herstel van de operatie zag ze haar nagels geleidelijk aan weer hun normale kleur terugkrijgen.

Trauma of verwonding

Traumanagels of stootnagels zijn beschadigde, vervormde en soms verkleurde nagels. Soms verschijnt er een bloeduitstorting onder de nagel die paars-blauw tot zwart gekleurd is. De medische term hiervoor is subunguaal hematoom. Een traumanagel kan veroorzaakt worden doordat je je stoot, of doordat er iets op je nagels valt, bijvoorbeeld een kast die je aan het verplaatsen bent. Of je slaat met een hamer op een vingernagel. Een stootnagel ontstaat door constante druk op de nagels, bijvoorbeeld door fanatiek sporten en/of te kleine of te krappe schoenen.

Risicofactoren en -groepen van een zwarte nagel: wie loopt meer risico?

Of je nu een fanatieke sporter bent, een avontuurlijke wandelaar of gewoon iemand die wel eens onhandig zijn teen stoot – een zwarte nagel kan iedereen overkomen. Maar wist je dat bepaalde groepen en omstandigheden je extra vatbaar maken voor dit veelvoorkomende probleem? Laten we eens kijken wie het meeste risico loopt en waarom.

Sporters in de gevarenzone
Eén van de grootste risicogroepen voor zwarte nagels zijn sporters, vooral hardlopers, voetballers en wandelaars. De constante druk op de tenen, het dragen van strakke sportschoenen en het herhaaldelijk stoten van de tenen tegen de schoen zorgen ervoor dat de nagel kwetsbaar is voor trauma. Onder hardlopers krijgt zo’n 20 tot 25% ooit te maken met een zwarte teennagel. Je kunt je wel voorstellen dat na een marathon of lange wandeling de kans op een gekleurde nagel aanzienlijk is!

Mannen lopen vaker risico
Hoewel iedereen een zwarte nagel kan krijgen, blijkt dat mannen vaker het slachtoffer zijn dan vrouwen. Waarom? Mannen doen gemiddeld vaker mee aan intensieve sporten en fysieke activiteiten die het risico vergroten. Ook dragen ze soms minder goed passende schoenen, wat de kans op een nageltrauma vergroot. Als je regelmatig bouwt of zwaar werk doet waarbij je op je tenen moet balanceren of lange afstanden loopt, zit je ook in deze risicogroep.

Ouderen: meer kans op letsel
Met de leeftijd komt wijsheid, maar helaas ook een groter risico op een zwarte nagel. Ouderen hebben vaak een dunnere huid en nagels, waardoor ze kwetsbaarder zijn voor letsel. Bovendien zijn ze vatbaarder voor vallen en andere ongelukken die een zwarte nagel kunnen veroorzaken. Ook neemt de genezingstijd vaak langer in beslag, waardoor het probleem langer kan aanhouden.

Mensen met slecht passende schoenen
Of je nu een modefanaat bent of gewoon vaak je voeten in te krappe schoenen wringt, slecht passende schoenen zijn een van de grootste boosdoeners van een zwarte nagel. Te strakke schoenen kunnen de nagel constant tegen de voorkant van de schoen drukken, wat uiteindelijk een bloeduitstorting onder de nagel kan veroorzaken. Schoenen die te groot zijn? Ook dat is een probleem: als je voeten te veel ruimte hebben, schuiven ze constant heen en weer, met dezelfde gevolgen.

Bergwandelaars en avonturiers
Lange wandelingen in heuvelachtig of bergachtig terrein kunnen een extra risico vormen. Vooral tijdens het afdalen schuiven je voeten naar voren in de schoenen, wat leidt tot constante druk op de teennagels. Als je na een dag in de bergen een zwarte teennagel opmerkt, weet je waarschijnlijk precies waardoor het komt!

Diabetespatiënten: meer kans op complicaties
Mensen met diabetes moeten extra voorzichtig zijn als het gaat om voet- en teengezondheid. Door problemen met de bloedsomloop kunnen zelfs kleine verwondingen, zoals een zwarte teennagel, moeilijker genezen en meer complicaties geven. Ook zijn mensen met diabetes vatbaarder voor infecties, wat betekent dat een simpele nagelbeschadiging kan uitgroeien tot iets ernstigers.

Mensen met een zwak immuunsysteem
Als je een zwak immuunsysteem hebt door bijvoorbeeld een chronische ziekte of bepaalde medicatie, ben je gevoeliger voor infecties. Een zwarte nagel die ontstaat door een bloeduitstorting kan bij mensen met een verzwakt immuunsysteem sneller geïnfecteerd raken, vooral als de nagel uiteindelijk loslaat. Dit geldt ook voor mensen die bijvoorbeeld chemotherapie ondergaan of immuunsuppressiva gebruiken.

Mensen met nagelaandoeningen
Mensen die al last hebben van nagelaandoeningen, zoals schimmelnagels of psoriasis, lopen ook een groter risico op zwarte nagels. De nagels zijn al verzwakt door de aandoening, wat betekent dat ze gemakkelijker beschadigd kunnen raken. Bovendien kan een nagelaandoening het moeilijker maken om te herkennen of de zwarte kleur het gevolg is van een nieuw trauma of een bestaande nagelprobleem.

Mensen die vaak in water werken
Werken of regelmatig verblijven in natte omgevingen, zoals bij het zwembad, in een keuken of in de schoonmaak, kan een zwakke nagelstructuur veroorzaken. Door de constante blootstelling aan vocht worden de nagels zachter en gevoeliger voor trauma, wat het risico op een zwarte nagel vergroot. Ook hier kan de kans op infecties toenemen, vooral als de nagel beschadigd raakt.

Mensen met overgewicht
Overgewicht kan een risicofactor zijn omdat het extra druk op de voeten en tenen zet. Mensen met overgewicht hebben meer gewicht dat op hun voeten rust, vooral tijdens het lopen of rennen. Dit kan leiden tot teennageltrauma, omdat de nagels meer te verduren hebben bij elke stap. Ook kan overgewicht leiden tot slecht passende schoenen, wat het risico verder vergroot.

Strakke werkschoenen of veiligheidsschoenen
Mensen die voor hun werk strakke veiligheidsschoenen moeten dragen, zoals bouwvakkers, fabrieksarbeiders of militairen, lopen ook een verhoogd risico. De stalen neuzen van de schoenen kunnen de tenen onder druk zetten, en langdurig dragen van deze schoenen zorgt ervoor dat je nagels continu tegen de rand van de schoen schuren. Dit kan resulteren in bloeduitstortingen onder de nagels, wat uiteindelijk een zwarte teennagel veroorzaakt.

Langeafstandslopers en wandelaars
Marathonlopers of mensen die deelnemen aan langeafstandswandelingen hebben door de herhaaldelijke impact op hun voeten en tenen een veel hoger risico op zwarte nagels. Vooral tijdens afdalingen of intensieve lange tochten schuiven de voeten vaak naar voren in de schoenen, wat leidt tot constante druk op de teennagels. Hierdoor ontstaan kleine bloedingen onder de nagel, die vervolgens zwart kleuren.

Bijkomende symptomen van een zwarte nagel: meer dan alleen een donkere vlek

Een zwarte nagel is vaak het gevolg van een simpel ongelukje of overbelasting, maar het komt zelden alleen. Naast de zichtbare verkleuring kunnen er verschillende andere symptomen opduiken die een hint geven naar wat er precies mis is. Laten we eens kijken naar de meest voorkomende bijkomende symptomen – en wat ze betekenen.

Pijn: die vervelende, kloppende druk
Een zwarte nagel gaat vaak gepaard met een doffe, kloppende pijn. Vooral wanneer de verkleuring ontstaat door een trauma, zoals het stoten van je teen of het dragen van te strakke schoenen. Het bloed verzamelt zich onder de nagel, en dat zorgt voor druk. Neem bijvoorbeeld Anna, die na een lange dag in nieuwe schoenen met pijnlijke voeten thuiskwam. De volgende ochtend werd ze wakker met een zwarte teennagel én een bonzende pijn die haar de hele dag bleef herinneren aan die nieuwe hakken.

Zwelling: je teen ziet er opeens anders uit
Soms is het niet alleen je nagel die last heeft, maar ook je hele teen. Zwelling kan optreden wanneer er sprake is van een grotere blessure, bijvoorbeeld als de teen flink bekneld is geraakt. Deze zwelling kan je teen er rood en opgezwollen uit laten zien, wat het probleem groter doet lijken dan het is. De combinatie van een zwarte nagel met een gezwollen teen kan behoorlijk ongemakkelijk zijn, vooral bij het dragen van schoenen.

Gevoeligheid: de nagel doet pijn bij aanraking
Een zwarte nagel kan behoorlijk gevoelig zijn. Zelfs de lichtste aanraking kan pijn doen, vooral als je de nagel stoot tegen iets hards. Stel je voor dat je, net als Peter, 's ochtends haast hebt, je teen tegen de tafelpoot stoot en die nagel – die al gekneusd was – ineens ondraaglijk pijn doet. Dat is vaak het gevolg van de extra druk onder de nagel.

Loslating van de nagel: langzaam afscheid nemen
Een van de meer verontrustende symptomen is het loslaten van de nagel. Als het trauma ernstig genoeg is, kan de nagel uiteindelijk loskomen van het nagelbed. Dit gebeurt niet altijd meteen – soms begint de nagel eerst aan de zijkanten los te komen, en dit kan weken duren voordat de hele nagel eraf valt. Bij sommige mensen, zoals Simone, kan dit een onverwachte verrassing zijn. Na weken met een donkere nagel ontdekte ze op een dag dat haar nagel bijna helemaal loszat.

Geur en afscheiding: tekenen van infectie
Als je merkt dat je zwarte nagel begint te ruiken of er vieze vloeistof onder vandaan komt, dan kan er sprake zijn van een infectie. Dit komt vaker voor bij mensen met diabetes of bij mensen die hun nagel per ongeluk verwonden. De vochtige omgeving in je schoenen kan een broedplaats worden voor bacteriën, die uiteindelijk een infectie veroorzaken. Dat vraagt om directe medische aandacht om verdere complicaties te voorkomen.

Blauwe plek rondom de nagel: extra schade zichtbaar
In sommige gevallen is de huid rond de nagel ook beschadigd, wat kan leiden tot blauwe plekken en extra verkleuring. Dit gebeurt vaak als de nagel hard geraakt is, en je teen in het algemeen meer te verduren heeft gekregen. De blauwe plek onder de nagel kan zich verder uitbreiden naar de omliggende huid, wat duidelijk aangeeft dat er meer schade is dan alleen de nagel zelf.

Huisarts raadplegen bij zwarte vlekken of lijnen onder de nagel

Vaak groeit een zwarte teennagel vanzelf uit, bijvoorbeeld in geval van een bloeduitstorting onder de nagel. Schimmelnagels zijn op zich onschuldig en hoeven maar zelden te worden behandeld, maar als je er hinder van ondervindt is het verstandig de huisarts je raadplegen. Bij vermoeden van een subunguaal melanoom, is het zaak een afspraak te maken met je huisarts. Bij zwarte vlekken of strepen of lijnen die niet uitgroeien, is het verstandig je huisarts te raadplegen.

Alarmsymptomen van een zwarte nagel

Een zwarte nagel ziet er vaak onschuldig uit en kan ontstaan na een flinke stoot of door te strakke schoenen. Maar wat als het meer is dan dat? Soms zijn er signalen die aangeven dat je zwarte nagel meer aandacht nodig heeft. Laten we eens kijken naar de alarmsymptomen waarbij je toch echt even extra moet opletten en, als het nodig is, snel actie moet ondernemen.

Hevige, aanhoudende pijn: meer dan alleen een blauwe plek
Het is normaal dat een zwarte nagel pijn doet, vooral vlak na het ontstaan van het trauma. Maar als die pijn hevig is en niet afneemt – zelfs na rust en pijnstilling – kan dat wijzen op iets ernstigers, zoals een botbreuk of een diepere verwonding onder de nagel. Heb je het gevoel dat je teen niet alleen pijn doet maar ook opgezwollen en warm aanvoelt? Dan is het tijd om de dokter in te schakelen. Dit kan namelijk wijzen op een ernstigere beschadiging die misschien niet zichtbaar is met het blote oog.

Infectiesignalen: roodheid, zwelling en vieze afscheiding
Een van de grootste alarmsignalen bij een zwarte nagel is het ontstaan van een infectie. Als je nagel plotseling omringd wordt door een rode, warme huid en er pus of andere vieze afscheiding onder vandaan komt, dan kan dat een teken zijn dat er een bacteriële infectie aan het broeien is. Deze infectie kan zich snel verspreiden en zelfs invloed hebben op de omliggende huid en andere nagels. Een zwarte nagel die begint te ruiken of pijn doet bij de minste aanraking is ook een signaal dat je niet mag negeren. In zulke gevallen kan antibiotica noodzakelijk zijn om de infectie te bestrijden en verdere complicaties te voorkomen.

Loslating van de nagel: wanneer de nagel er plotseling af valt
Het loslaten van een nagel kan soms langzaam gebeuren, maar als de nagel ineens volledig loskomt zonder duidelijke reden of door een lichte aanraking, dan kan dit een signaal zijn dat er meer aan de hand is. Een nagel die zomaar loslaat, zonder voorafgaand trauma, kan wijzen op medische aandoeningen zoals een schimmelinfectie of zelfs een zeldzame vorm van huidkanker onder de nagel (melanoom). In deze gevallen moet je snel medische hulp zoeken om verdere schade of complicaties te voorkomen.

Verkleuring die blijft: wanneer de zwarte kleur niet verdwijnt
De meeste zwarte nagels, vooral die door trauma ontstaan, zullen na verloop van tijd langzaam weer normaal kleuren als de nagel uitgroeit. Maar als de zwarte verkleuring blijft of erger wordt zonder duidelijk trauma, kan dat een indicatie zijn van iets ernstigers, zoals een onderliggende infectie of een huidziekte. Dit is vooral zorgelijk als de verkleuring er na weken of maanden nog steeds hetzelfde uitziet. Als je merkt dat de nagel continu donker blijft of er nieuwe donkere plekken ontstaan zonder aanwijsbare reden, is het verstandig om naar een dermatoloog of huisarts te gaan voor verder onderzoek.

Koorts en algehele malaise: je voelt je niet goed
Een ander alarmsignaal dat gepaard kan gaan met een zwarte nagel is koorts of een algemeen gevoel van zwakte en malaise. Dit kan erop wijzen dat de infectie zich verder in je lichaam aan het verspreiden is, iets wat vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem of diabetes kan voorkomen. Als je zwarte nagel gepaard gaat met koorts, rillingen of je je plotseling heel ziek voelt, is het belangrijk om snel medische hulp in te schakelen. Dit kan een teken zijn dat de infectie uit de hand loopt en dringend moet worden behandeld.

Onderzoek en diagnose

Stel je voor: je hebt een paar dagen geleden je teen flink gestoten, en nu is je teennagel helemaal zwart. Of misschien heb je die lange wandeling in te strakke schoenen gemaakt en zie je ineens een donkere vlek onder je nagel. Het is een veelvoorkomend probleem, maar wanneer moet je je zorgen maken en wanneer is het gewoon een kwestie van tijd voordat het weer overgaat?

De meeste zwarte nagels ontstaan door trauma – een klap tegen je teen, te strakke schoenen, of een lange duurloop. De nagel raakt beschadigd, en bloed verzamelt zich onder de nagel, wat de donkere verkleuring veroorzaakt. Dit noemen we een subunguaal hematoom. Gelukkig is het vaak onschuldig en geneest het vanzelf, maar er zijn gevallen waarin verder onderzoek nodig is.

Wat doet de dokter?
Als je met een zwarte nagel naar de huisarts gaat, zal hij of zij eerst een aantal vragen stellen. "Wanneer is het ontstaan? Heb je last van pijn of zwelling? Is de nagel gevoelig?" De arts zal dan de nagel onderzoeken om te kijken of het inderdaad om een bloeduitstorting gaat, of dat er misschien iets anders aan de hand is.

Bij twijfel kan de huisarts een röntgenfoto laten maken om te controleren of er een botbreuk is. Zeker als de klap hard was, kan een gebroken teen de boosdoener zijn. Als de zwarte nagel niet door een trauma komt, kan het onderzoek verdergaan met het uitsluiten van medische aandoeningen, zoals een schimmelinfectie of – in zeldzame gevallen – huidkanker onder de nagel (melanoom). Dit gebeurt bijvoorbeeld als de zwarte vlek zonder duidelijke oorzaak is ontstaan.

• Martijn, een fanatieke hardloper van 34, ontdekte na een lange trailrun dat zijn teennagel zwart was geworden. Eerst dacht hij dat het door zijn nieuwe, strakke schoenen kwam. Maar toen de pijn niet afnam, besloot hij naar de dokter te gaan. De arts stelde hem gerust: het was gewoon een subunguaal hematoom door het vele lopen. Met wat tijd en rust zou de nagel vanzelf herstellen. Bij 90% van de gevallen gaat het gelukkig net zoals bij Martijn.

Zwarte nagel behandeling en verwijderen

Behandeling van donkere lijnen of zwarte vlekken onder de nagels, is afhankelijk van de oorzaak.

Schimmelnagel behandelen

Een zalf of vloeistof aanbrengen op een schimmelnagel blijft vaak zonder resultaat. Behandeling met tabletten geeft vaak vervelende bijwerkingen en duurt vaak lang. Daarom wordt vaak gekozen voor laserbehandeling met de Nd:YAG-laser. Schimmelnagels kunnen ook thuis behandeld worden met tea tree olie. Een pedicure kan vaak ook veel beteken bij een schimmelnagel. Deze kan de nagel frezen en behandelen met een spray, crème of tinctuur, wat je vervolgens thuis ook toepast.

Wat te doen bij trauma?

Een pedicure kan eventuele losse delen van de nagel verwijderen, de nagels afvlakken en in de goede vorm leiden. Ontbrekende hoeken en gespleten nagels kunnen zo nodig hersteld worden met nagelreparatie.

Bij een bloeduitstorting onder de nagel die pijn en ongemak veroorzaakt, kan de huisarts een klein gaatje in de nagel boren, waardoor het bloed kan weglopen.

Stootnagel behandelen

Zorg voor goed passende schoenen. Zorg voor schoenen die bij de neus genoeg ruimte bieden aan de tenen om de druk van je nagels weg te houden, zelfs na langere perioden van hardlopen waarbij je voeten iets zijn opgezwollen. Knip je teennagels vrij kort en recht af (niet gebogen). Zo word de druk ook gelijkmatig verdeeld over je teen.

Subunguaal melanoom behandelen

Een subunguaal melanoom wordt operatief verwijderd met een bepaalde marge. Bij een teen zal vaak geopteerd worden voor chirurgische amputatie van de gehele teen. Dit geldt niet voor de grote teen. Bij een vingernagel kan meestal worden volstaan met amputatie van het bovenste vingerkootje.

Prognose

Een zwarte nagel kan er misschien eng uitzien, maar gelukkig is de prognose vaak geruststellend. Meestal is de donkere verkleuring het gevolg van een trauma, zoals een stoot of een klap, en verdwijnt het vanzelf naarmate je nagel groeit. Maar hoe lang duurt dat precies, en wat kun je verwachten?

Korte termijn: Geduld is de sleutel

Als de zwarte nagel is veroorzaakt door een blauwe plek onder je nagel (ook wel een bloeduitstorting), zal het bloed langzaam naar boven groeien terwijl je nagel groeit. Dit kan enkele weken tot maanden duren, afhankelijk van hoe snel je nagels groeien. De zwarte vlek zal geleidelijk verdwijnen, en voor je het weet, heb je weer een gezonde, normale nagel.

Lange termijn: Nieuwe nagel, nieuwe start

Bij ernstiger trauma, zoals als je nagel door een flinke klap helemaal zwart is geworden of zelfs loslaat, kan het wat langer duren voordat je nagel volledig hersteld is. Het kan enkele maanden duren voordat een nieuwe nagel volledig is aangegroeid, maar het goede nieuws is dat de nagel meestal weer gezond en sterk teruggroeit.

Andere oorzaken? Tijdig ingrijpen loont

Als de zwarte nagel of vlek niet door een trauma is veroorzaakt, bijvoorbeeld door een infectie of pigmentverandering, hangt de prognose af van de behandeling. Met de juiste zorg, zoals medicijnen of andere medische ingrepen, kan het probleem vaak goed worden aangepakt en verdwijnt de verkleuring geleidelijk.

Kortom: Een zwarte nagel mag dan even schrikken zijn, maar meestal is het een kwestie van tijd voordat je nagel weer de oude is. Of het nu een simpele blauwe plek is of een groter trauma, de prognose is meestal positief—en voor je het weet, heb je weer gezonde nagels!

• Neem bijvoorbeeld Sophie, die tijdens het verhuizen haar zware boekenkast op haar grote teen liet vallen. De eerste dagen liep ze rond met een kloppende pijn, en binnen 48 uur was haar nagel helemaal zwart geworden. Ze vreesde dat ze haar nagel zou verliezen, maar na een paar weken merkte ze dat de zwarte kleur langzaam naar voren schoof, terwijl de nagel begon uit te groeien. Het duurde een paar maanden, maar uiteindelijk viel het zwarte deel eraf en had ze een frisse nieuwe nagel.

Complicaties

Een zwarte nagel kan op het eerste gezicht onschuldig lijken, maar soms kunnen er onverwachte complicaties opduiken. Van vervelende infecties tot nagels die loslaten—het is altijd goed om te weten wat er mis kan gaan. Hier zijn de meest voorkomende complicaties waar je op moet letten.

Infectie onder de nagel

Als je nagel door een trauma beschadigd is, kan er gemakkelijk een infectie ontstaan, vooral als de huid onder de nagel open ligt. Bacteriën vinden hun weg naar binnen en voordat je het weet, heb je te maken met roodheid, zwelling en een kloppende pijn. Als je merkt dat je nagel er wat ontstoken uitziet, is het slim om snel naar de dokter te gaan. Soms is een antibioticakuur nodig om erger te voorkomen.

Loslaten van de nagel

In ernstigere gevallen kan je nagel door het trauma gedeeltelijk of zelfs volledig loslaten. Dit kan behoorlijk pijnlijk zijn, en nog vervelender: het kan maanden duren voordat een nieuwe nagel volledig is aangegroeid. En als die nieuwe nagel niet helemaal perfect groeit, kan hij dikker of misvormd terugkomen, wat je nagel extra kwetsbaar maakt.

Chronische pijn of blijvende gevoeligheid

Ook nadat je nagel weer normaal kleurt, kan het zijn dat de pijn of gevoeligheid blijft hangen. Vooral als het nagelbed flink te lijden heeft gehad, kun je bij elke stap of druk op je nagel nog gevoeligheid ervaren. Dit kan vooral lastig zijn als je veel moet staan of lopen. Een vervelende herinnering aan wat begon als een simpele blauwe plek.

Nagelvervorming

Soms groeit je nagel na een trauma niet helemaal netjes terug. Het resultaat? Een bobbelige, dikke of misvormde nagel die niet meer zo fraai oogt als voorheen. Deze vervorming kan ervoor zorgen dat de nagel makkelijker beschadigd raakt en sneller vatbaar is voor nieuwe problemen.

Voorkomen van een zwarte teennagel

Enkele tips om je te helpen voorkomen dat je last krijgt van zwarte nagels of zwarte vlekken onder de nagels, zijn:

• Houd al je teennagels netjes geknipt – recht en niet te kort.
• Draag geschikte schoenen. Schoenen moeten goed passen en ruim genoeg zijn zodat je tenen niet tegen elkaar worden gedrukt.
• Draag schoeisel dat je voeten beschermt. Draag werkschoenen of veiligheidsschoenen als de werkzaamheden daarom vragen.
• Loop niet blote voeten in zwembaden, sauna’s of sporthallen, maar doe slippers aan.
• Wees voorzichtig bij het verplaatsen van zware voorwerpen.
• Probeer te voorkomen dat je blootsvoets loopt. Dit maakt je tenen en voeten kwetsbaar voor letsel of trauma.
• Voeten en nagels schoon en droog houden.
• Wissel bij voorkeur ook iedere dag van schoenen, zodat het gedragen paar kan drogen.
• Trek iedere dag schone sokken aan.
• Behandel eventuele nagelproblemen in een vroeg stadium.

Last van een zwarte nagel: de onverwachte ervaring van Rick

Rick zat op een zonnige zaterdagochtend ontspannen aan de keukentafel, zijn voeten uitgestrekt op een stoel. Terwijl hij door een tijdschrift bladerde, viel zijn blik plotseling op zijn linkervoet. “Wat in hemelsnaam is dat?” dacht hij. Zijn grote teennagel had een rare, zwarte vlek aan de onderkant. Rick voelde een steek van paniek door zich heen gaan. Hoe kon hij dat nou niet eerder hebben gezien? Hij kon zich niet herinneren dat hij zijn teen had gestoten of dat er iets zwaars op was gevallen. Wat kon dit betekenen? Zijn gedachten schoten alle kanten op: zou het een teken van iets ernstigs zijn?

Hij trok zijn schoenen aan en ging wat nerveus verder met zijn dag, maar dat gevoel van onbehagen bleef. Die middag besloot hij toch maar op onderzoek uit te gaan. In de badkamer draaide hij zijn voet alle kanten op, keek naar de vlek in het licht van de spiegel. De vlek zat er diep in, bijna onder de nagelplaat, en had een donkerbruine tot zwarte kleur. Hij voelde geen pijn, maar het zag er gewoon niet goed uit.

Een zoektocht op internet: onrust groeit
Rick kon het niet laten en dook zijn laptop in. Hij typte "zwarte vlek onder de nagel" in de zoekbalk en werd meteen overspoeld met een wirwar aan informatie. Van simpele bloeduitstortingen tot verhalen over kwaadaardige melanoomdiagnoses – zijn hartslag schoot omhoog. Vooral dat laatste bezorgde hem een brok in zijn keel. “Kan dit... kan dit echt zo ernstig zijn?” vroeg hij zich af. Terwijl hij verder scrolde, las hij over hoe zwarte nagels konden wijzen op een trauma, schimmelinfecties, of inderdaad in zeldzame gevallen huidkanker. Er zat niets anders op; hij moest de volgende maandag naar de huisarts.

Een bezoek aan de huisarts: de onzekere diagnose
Die maandag zat Rick nerveus in de wachtkamer van de huisarts. Toen hij eenmaal binnenkwam, stak hij meteen van wal. “Ik heb een zwarte vlek onder mijn teennagel, en ik heb geen idee wat het is. Moet ik me zorgen maken?” De huisarts keek hem kalm aan en vroeg Rick om zijn schoen en sok uit te doen. Met een kleine zaklamp inspecteerde hij de nagel zorgvuldig.

“Hmm,” zei de arts nadenkend. “Het kan verschillende dingen zijn, Rick. Soms ontstaan dit soort zwarte vlekken door een trauma, bijvoorbeeld als je je teen hebt gestoten of als er iets zwaars op is gevallen. Maar het kan ook een onderhuidse bloeduitstorting zijn – misschien zelfs zonder dat je het zelf hebt gemerkt.”

Rick schudde zijn hoofd. “Ik kan me niets herinneren van een stoot of een val.” De arts knikte. “In dat geval wil ik toch graag even wat verder kijken. In sommige gevallen kan een donkere verkleuring onder de nagel wijzen op een melanoom, een vorm van huidkanker. Maak je nog niet te veel zorgen, het is zeldzaam, maar we willen voorzichtig zijn.”

Met die woorden stuurde de arts Rick door naar een dermatoloog voor een nader onderzoek. De afspraak werd snel ingepland, maar de dagen tot de afspraak voelden voor Rick als een eeuwigheid. Hij probeerde zichzelf gerust te stellen: het zou waarschijnlijk een bloeduitstorting zijn die hij simpelweg over het hoofd had gezien.

Bij de dermatoloog: onzekerheid en opluchting
Toen de dag van de afspraak met de dermatoloog aanbrak, voelde Rick zich zowel nerveus als opgelucht dat er eindelijk duidelijkheid zou komen. De dermatoloog bekeek zijn nagel nauwkeurig en gebruikte een dermatoscoop – een soort vergrootglas met licht – om de vlek beter te bekijken. Ze stelde hem allerlei vragen: of de vlek al eerder had gezeten, of hij groeide, en of hij andere symptomen had opgemerkt, zoals jeuk of pijn.

Na het onderzoek keek de dermatoloog hem aan en zei: “Het lijkt erop dat je te maken hebt met een subunguale hematoma, een bloeduitstorting onder de nagel. Dat kan gebeuren als je je nagel stoot zonder dat je je er bewust van bent. Het bloed hoopt zich op onder de nagel en kan deze donker verkleuren. Gelukkig zie ik hier geen kenmerken van een melanoom, maar het is goed dat je het hebt laten controleren.”

Rick voelde een enorme last van zijn schouders vallen. Een bloeduitstorting! Dat klonk al een stuk minder alarmerend dan de doemscenario’s die hij online had gelezen. “Wat nu?” vroeg hij, terwijl hij naar zijn nagel staarde.

De behandeling en verdere stappen
De dermatoloog legde uit dat een subunguale hematoma meestal vanzelf geneest. “Het kan even duren,” waarschuwde ze. “De nagel groeit langzaam uit, en naarmate dat gebeurt, zal de donkere vlek steeds meer naar boven opschuiven totdat hij helemaal verdwenen is. Dit proces kan enkele maanden duren, afhankelijk van hoe snel je nagels groeien. Het belangrijkste is dat je het in de gaten blijft houden. Als de vlek blijft groeien, verandert van kleur of je last krijgt van pijn, kom dan direct terug.”

Rick knikte en voelde een mix van opluchting en een tikkeltje ongemak. Hij had gehoopt dat er een snelle fix zou zijn, maar tegelijkertijd was hij blij dat het niets ernstigs bleek te zijn. De dermatoloog gaf hem ook wat adviezen mee: “Wees voorzichtig met je voeten. Nageltrauma’s komen vaker voor dan je denkt, vooral als je veel sport of strakke schoenen draagt. Kies daarom voor goed passende schoenen en bescherm je voeten bij intensieve activiteiten.”

Terug naar de dagelijkse routine
In de weken daarna hield Rick zijn nagel nauwlettend in de gaten. Hij merkte inderdaad dat de zwarte vlek langzaam naar de top van zijn nagel bewoog. Het voelde geruststellend om de vooruitgang te zien, zelfs al ging het in een slakkentempo. Hij vertelde vrienden en familie over zijn ervaring en de angst die hij had gevoeld. “Ik had nooit gedacht dat een zwarte nagel zoveel zorgen zou kunnen veroorzaken,” zei hij met een zucht van verlichting.

Uiteindelijk besefte Rick dat zijn zorgen volkomen normaal waren en dat het beter was om het zekere voor het onzekere te nemen. Een paar maanden later was de zwarte vlek eindelijk helemaal verdwenen, en was zijn nagel weer gezond en roze. Rick voelde zich opgelucht en wat wijzer: zijn ervaring leerde hem dat zelfs kleine, vreemde veranderingen in je lichaam niet genegeerd moeten worden. Het kostte hem een zenuwslopend bezoek aan de arts, maar hij wist nu zeker dat zijn voeten weer in orde waren.

Lees verder

• Blauwe nagels of blauwe nagel: oorzaken en wat te doen?
• Gele nagels: oorzaken van gele nagels op vingers en/of tenen
• Soorten nagelafwijkingen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Schimmelnagel behandelen met tea tree / Ferula kalknagelolie
• Groene nagels: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie