Zwarte nagel: oorzaak van zwarte vlekken onder de nagel

Last van een zwarte nagel of zwarte vlekken onder de nagel? Er zijn veel oorzaken van zwarte of donkere nagels of zwarte lijnen of vlekken, maar de meest voorkomende oorzaak is een trauma (verwonding of letsel aan de nagel). Wanneer een trauma optreedt aan een nagel die tot verkleuring leidt, dan wordt het aangeduid als een subunguaal hematoom. Dat is de medische term voor bloeduitstorting onder de nagel. Het betekent simpelweg dat er een verzameling bloed onder de nagel aanwezig is. Deze verzameling bloed veroorzaakt niet alleen een verkleuring van de nagel (zwart en/of blauw tot paars), maar zorgt ook voor een enorme hoeveelheid druk, wat leidt tot intense pijn. Een zwarte nagel kan ook worden veroorzaakt door een schimmelinfectie en soms duidt het op een melanoom (een kwaadaardige tumor die bestaat uit donker gepigmenteerde cellen genaamd melanocyten). Als behandeling zal dan vaak gekozen worden voor chirurgische verwijdering van de gehele teen of van het bovenste vingerkootje.

• Symptomen van een zwarte nagel
• Oorzaak van zwarte vlekken onder de nagel
• Onderliggende medische aandoening
• Schimmelnagel
• Subunguaal melanoom
• Trauma of verwonding
• Zwarte, bruine of paarse teennagel(s) door stootnagel
• Zwart-bruine pigmentatie van de nagels door ouderdom
• Huisarts raadplegen bij zwarte vlekken of lijnen onder de nagel
• Onderzoek en diagnose
• Zwarte nagel behandeling en verwijderen
• Schimmelnagel behandelen
• Wat te doen bij trauma?
• Stootnagel behandelen
• Subunguaal melanoom behandelen
• Voorkomen van een zwarte teennagel

Symptomen van een zwarte nagel

Een zwarte teennagel of vingernagel kan – afhankelijk van de oorzaak – gepaard gaan met andere klachten, zoals:

• Verkleuring van de nagel, die roodachtig, paars, bruin of zwart kan zijn;
• Pijn;
• Vieze geur;
• Nageldystrofie, waarbij de nagel dunner wordt, gaat barsten of vervormen;
• Nagelloslating (gedeeltelijk of geheel loslaten van de nagel).

Oorzaak van zwarte vlekken onder de nagel

Een zwarte teennagel kan worden veroorzaakt door de volgende omstandigheden of aandoeningen.

Onderliggende medische aandoening

Soms kan een donkere of zwarte vlek onder de nagel worden veroorzaakt door een aandoening of ziekte. Een onderliggende medische aandoening, zoals onder meer nagelpsoriasis (chronische huidziekte), lichen planus (een ontstekingsreactie van de huid en de slijmvliezen), amyloïdose (een zeldzame aandoening die ontstaat door de opeenhoping van zetmeelachtige eiwitten in een of meer organen), systemische lupus erythematosus (een auto-immuunziekte die huid, gewrichten en interne organen aantast), sclerodermie (reumatische aandoening waarbij het bindweefsel steeds stugger wordt), onychomatricoma (goedaardige zeldzame tumor die uitgaat van de nagelmatrix), en morbus Bowen (voorstadium van huidkanker van de buitenste huidlaag). Soms is er sprake van een hormonale oorzaak, zoals ziekte van Addison (waarbij de bijnierschors te weinig bijnierschorshormonen maakt), syndroom van Cushing (waarbij de bijnier teveel cortisol aanmaakt), hyperthyroïdisme (waarbij een teveel aan schildklierhormonen wordt geproduceerd), en acromegalie (een ziekte die wordt veroorzaakt door een te hoge productie van groeihormoon). Er zijn ook bepaalde geneesmiddelen die aanleiding kunnen geven tot donkere of zwarte vlekken of strepen onder de nagels.

Schimmelnagel

Bij een schimmelinfectie van de nagel of schimmelnagel veroorzaakt vaak wit-gele, groene en bruine teennagels en soms zwarte teennagels. Ook worden de nagels dik en brokkelig en ze kunnen loslaten. Vooral vocht en warmte geven de schimmels de gelegenheid zich in de (voet)huid en nagels te nestelen.

Subunguaal melanoom

Een subunguaal melanoom is een vorm van huidkanker onder een teennagel of een vingernagel. Het doet zich meestal voor bij de duim of grote teen en je ziet dan een bruine tot zwarte verkleuring van de nagel; je ziet een zwarte vlek in de nagel. Het lijkt wel wat op een een bloeduitstorting onder de nagel, maar een bloeduitstorting schuift op naarmate de nagel groeit en dat is bij een melanoom duidelijk niét het geval. De zwarte vlek blijft op dezelfde plaats aanwezig, terwijl de nagel verder groeit.

Trauma of verwonding

Traumanagels of stootnagels zijn beschadigde, vervormde en soms verkleurde nagels. Soms verschijnt er een bloeduitstorting onder de nagel die paars-blauw tot zwart gekleurd is. De medische term hiervoor is subunguaal hematoom. Een traumanagel kan veroorzaakt worden doordat je je stoot, of doordat er iets op je nagels valt, bijvoorbeeld een kast die je aan het verplaatsen bent. Of je slaat met een hamer op een vingernagel. Een stootnagel ontstaat door constante druk op de nagels, bijvoorbeeld door fanatiek sporten en/of te kleine of te krappe schoenen.

Zwarte, bruine of paarse teennagel(s) door stootnagel

Paarse, bruine of zwarte vlekken of lijnen onder de nagel kan komen door een stootnagel. Een veel voorkomende blessure onder hardlopers is kneuzing of lichte bloeding onder de nagel door herhaald trauma van de bovenkant van de schoen die de nagel raakt, waar bij elke stap de teen naar voren schuift in het uiteinde van de schoen. Stootnagels geven zwarte, bruine of paarse teennagels; de teenangel kan gedeeltelijk aangedaan zijn of er ontstaat slechts een zwarte stipje, puntje of vlekje onder de nagel. Dit komt vaak voor bij hardlopers die trainen voor marathons en zeer competitieve hardlopers die trainen met hoge intensiteit en volume. Deze nagelblessures zijn over het algemeen niet pijnlijk, hoewel de nagels soms dikker worden. Stootnagels genezen wanneer het trainingsvolume en de intensiteit afnemen en het repetitieve trauma ophoudt. Een schoen met voldoende teenruimte zal in sommige gevallen ook helpen.

Zwart-bruine pigmentatie van de nagels door ouderdom

Bij het verouderen van de huid, kunnen je nagels dikker worden en soms verschijnt er een donkere plek onder de teennagels. Deze pigmentveranderingen zijn vaak uniform en symmetrisch. Aan dezelfde teen aan de andere voet die je dan ook vaak een donkere plek of vlek. Onder de vingernagels kunnen ook donkere vlekken ontstaan, soms zelf zwarte vlekken. De medische benaming hiervoor is 'melanonychia'. Vooral bij de gepigmenteerde huid is zwart-bruine pigmentatie van de nagels op oudere leeftijd, is vaak als een (normaal) fysiologisch verschijnsel te beschouwen.

Huisarts raadplegen bij zwarte vlekken of lijnen onder de nagel

Vaak groeit een zwarte teennagel vanzelf uit, bijvoorbeeld in geval van een bloeduitstorting onder de nagel. Schimmelnagels zijn op zich onschuldig en hoeven maar zelden te worden behandeld, maar als je er hinder van ondervindt is het verstandig de huisarts je raadplegen. Bij vermoeden van een subunguaal melanoom, is het zaak een afspraak te maken met je huisarts. Bij zwarte vlekken of strepen of lijnen die niet uitgroeien, is het verstandig je huisarts te raadplegen.

Onderzoek en diagnose

Een subunguaal melanoom wordt aangetoond middels histologisch onderzoek (weefselonderzoek) waarbij een biopt ofwel een stukje weefsel wordt verwijderd voor onderzoek onder de microscoop. Bij schimmelnagels gaat de arts vaak af op hun uiterlijke verschijning, alhoewel andere aandoeningen ook problemen kunnen veroorzaken in de nagels die er uitzien als schimmelnagels. Daarom is het soms aangewezen dat de diagnose wordt bevestigd door laboratoriumonderzoek.

Zwarte nagel behandeling en verwijderen

Behandeling van donkere lijnen of zwarte vlekken onder de nagels, is afhankelijk van de oorzaak.

Schimmelnagel behandelen

Een zalf of vloeistof aanbrengen op een schimmelnagel blijft vaak zonder resultaat. Behandeling met tabletten geeft vaak vervelende bijwerkingen en duurt vaak lang. Daarom wordt vaak gekozen voor laserbehandeling met de Nd:YAG-laser. Schimmelnagels kunnen ook thuis behandeld worden met tea tree olie. Een pedicure kan vaak ook veel beteken bij een schimmelnagel. Deze kan de nagel frezen en behandelen met een spray, crème of tinctuur, wat je vervolgens thuis ook toepast.

Wat te doen bij trauma?

Een pedicure kan eventuele losse delen van de nagel verwijderen, de nagels afvlakken en in de goede vorm leiden. Ontbrekende hoeken en gespleten nagels kunnen zo nodig hersteld worden met nagelreparatie.

Bij een bloeduitstorting onder de nagel die pijn en ongemak veroorzaakt, kan de huisarts een klein gaatje in de nagel boren, waardoor het bloed kan weglopen.

Stootnagel behandelen

Zorg voor goed passende schoenen. Zorg voor schoenen die bij de neus genoeg ruimte bieden aan de tenen om de druk van je nagels weg te houden, zelfs na langere perioden van hardlopen waarbij je voeten iets zijn opgezwollen. Knip je teennagels vrij kort en recht af (niet gebogen). Zo word de druk ook gelijkmatig verdeeld over je teen.

Subunguaal melanoom behandelen

Een subunguaal melanoom wordt operatief verwijderd met een bepaalde marge. Bij een teen zal vaak geopteerd worden voor chirurgische amputatie van de gehele teen. Dit geldt niet voor de grote teen. Bij een vingernagel kan meestal worden volstaan met amputatie van het bovenste vingerkootje.

Voorkomen van een zwarte teennagel

Enkele tips om je te helpen voorkomen dat je last krijgt van zwarte nagels of zwarte vlekken onder de nagels, zijn:

• Houd al je teennagels netjes geknipt – recht en niet te kort.
• Draag geschikte schoenen. Schoenen moeten goed passen en ruim genoeg zijn zodat je tenen niet tegen elkaar worden gedrukt.
• Draag schoeisel dat je voeten beschermt. Draag werkschoenen of veiligheidsschoenen als de werkzaamheden daarom vragen.
• Loop niet blote voeten in zwembaden, sauna’s of sporthallen, maar doe slippers aan.
• Wees voorzichtig bij het verplaatsen van zware voorwerpen.
• Probeer te voorkomen dat je blootsvoets loopt. Dit maakt je tenen en voeten kwetsbaar voor letsel of trauma.
• Voeten en nagels schoon en droog houden.
• Wissel bij voorkeur ook iedere dag van schoenen, zodat het gedragen paar kan drogen.
• Trek iedere dag schone sokken aan.
• Behandel eventuele nagelproblemen in een vroeg stadium.

Lees verder

• Blauwe nagels of blauwe nagel: oorzaken en wat te doen?
• Gele nagels: oorzaken van gele nagels op vingers en/of tenen
• Soorten nagelafwijkingen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Schimmelnagel behandelen met tea tree / Ferula kalknagelolie
• Groene nagels: symptomen, oorzaken, behandeling en preventie