Oligurie: Verminderde urineproductie (weinig urinevorming)

Plassen is essentieel voor het lichaam, omdat het helpt om giftige afvalstoffen uit het lichaam te verwijderen, waardoor het lichaam optimaal kan functioneren. Als deze stoffen niet worden verwijderd, kan dit leiden tot gezondheidsproblemen en andere complicaties. In sommige gevallen kan iemand weinig urine produceren, een aandoening die bekend staat als "oligurie". Oligurie kan verschillende oorzaken hebben, waaronder een lage vochtinname. Meestal produceert iemand meer urine bij hogere vochtinname. Als de urineproductie niet toeneemt ondanks een verhoogde vochtinname, kan dit wijzen op een ernstiger onderliggend probleem, zoals een hartprobleem of een obstructie (verstopping) van de urinewegen. De behandeling van oligurie hangt af van de oorzaak.

• Oorzaken van oligurie
• Cholera en andere infecties
• Hartproblemen
• Medicijnen
• Nierproblemen
• Trauma
• Uitdroging (dehydratie)
• Urinewegobstructie
• Diagnose en onderzoeken bij oligurie
• Behandelingen bij verminderde urineproductie
• Complicaties van oligurie
• Preventie en management van oligurie
• Voorkom uitdroging
• Behandel onderliggende aandoeningen
• Medicijnen en bijwerkingen
• Medische opvolging

Oorzaken van oligurie

Cholera en andere infecties

Oligurie kan worden veroorzaakt door cholera, een ernstige bacteriële infectie die leidt tot uitdroging door aanzienlijk vochtverlies, elektrolytafwijkingen, extreme dorst, spierkrampen, zwakte, hypotensie (lage bloeddruk), braken, ernstige diarree en een versnelde hartslag (tachycardie). Zonder behandeling kan cholera dodelijk zijn binnen enkele uren. Andere infecties die oligurie kunnen veroorzaken zijn onder andere leptospirose, een infectieziekte die koorts en spierproblemen veroorzaakt, en ernstige sepsis, een systemische infectie die de nierfunctie kan beïnvloeden.

Hartproblemen

Een laag hartminuutvolume, hartfalen (wanneer het hart onvoldoende bloed rondpompt), een myocardinfarct (hartaanval) en een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen) kunnen de urineproductie verminderen. Deze aandoeningen beïnvloeden de bloedcirculatie naar de nieren (pre-renale oorzaak).

Medicijnen

Bepaalde medicijnen kunnen oligurie veroorzaken, waaronder diuretica (plaspillen), niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), ACE-remmers (medicijnen tegen hoge bloeddruk), anticholinergica (medicatie die de spierbewegingen remt), en sommige antibiotica. Het is belangrijk dat artsen het medicijngebruik van hun patiënten evalueren en indien nodig de medicatie of dosering aanpassen.

Nierproblemen

Nierproblemen, zoals schade of aandoeningen die de nierfunctie beïnvloeden, kunnen leiden tot verminderde urineproductie. De nieren spelen een cruciale rol bij het reguleren van de vocht- en elektrolytenbalans in het lichaam en het filteren van afvalstoffen. Wanneer de nieren niet goed functioneren door ziekte of schade, kan oligurie optreden.

Trauma

Trauma, zoals ernstige verwondingen, kan leiden tot verminderde urineproductie door een vermindering van de bloedtoevoer naar de organen en uiteindelijk tot een shock. Dit is een medische noodsituatie die onmiddellijke professionele medische zorg vereist.

Uitdroging (dehydratie)

Een onvoldoende vochtinname kan leiden tot oligurie. Ook ziekte kan snel leiden tot uitdroging, zoals bij overmatig braken of diarree.

Urinewegobstructie

Obstructie van de urinewegen kan ervoor zorgen dat urine niet uit de nieren kan worden afgevoerd, wat schade aan één of beide nieren kan veroorzaken. Deze obstructie leidt tot oligurie en kan gepaard gaan met symptomen zoals braken, koorts, lichaamspijn, misselijkheid en zwelling. Bij een urinewegobstructie is het cruciaal om onmiddellijk medische hulp te zoeken om verdere complicaties zoals anurie (afwezigheid van urineproductie) te voorkomen, een toestand waarbij minder dan 50 ml urine per dag wordt geproduceerd.

Diagnose en onderzoeken bij oligurie

Medisch advies
Wanneer iemand meer water drinkt maar geen verhoogde urineproductie vertoont, is het raadzaam om een arts te raadplegen, omdat dit kan wijzen op een onderliggende aandoening. Alarmerende symptomen zoals braken, diarree, duizeligheid, koorts of een snelle pols verdienen speciale aandacht.

Diagnostisch onderzoek
Een urineonderzoek kan vaak inzicht geven in de oorzaak van verminderde urineproductie. Indien nodig voert de arts aanvullend bloedonderzoek, een CT-scan, een echografie van de buik en/of een nierscan uit om een grondiger inzicht te krijgen in de oorzaak van oligurie.

Diagnose van oligurie
Oligurie wordt gediagnosticeerd wanneer een volwassene minder dan 400 ml urine per dag produceert. Bij kinderen is de grens minder dan 0,5 ml per uur per kilogram lichaamsgewicht, en bij zuigelingen is het minder dan 1 ml per kilogram per uur.

Behandelingen bij verminderde urineproductie

Verhoogde vochtinname kan de urineproductie verhogen, mits er geen ernstige medische aandoening aanwezig is. Het verlagen van de zout- en kaliuminname en het consumeren van kleinere porties eiwitten kan ook helpen, aangezien overmatige eiwitinname schadelijk kan zijn voor de nieren. Indien oligurie het gevolg is van een ernstige aandoening, is het noodzakelijk om medisch advies te volgen voor een gepast behandelplan.

Complicaties van oligurie

Onbehandelde oligurie kan leiden tot ernstige complicaties, waaronder:

• Nierschade door langdurige verminderde urineproductie
• Hartproblemen door onderliggende aandoeningen die niet goed worden beheerd
• Elektrolytbalansstoornissen door onvoldoende vochtinname
• Anurie (afwezigheid van urineproductie) bij ernstige obstructies
• Uitdroging en mogelijke nierfalen

Preventie en management van oligurie

Voorkom uitdroging

Om uitdroging te voorkomen, is het belangrijk om regelmatig voldoende vocht in te nemen, vooral bij warme temperaturen of tijdens ziekte. Vermijd overmatig alcoholgebruik en cafeïne, die diuretische effecten kunnen hebben.

Behandel onderliggende aandoeningen

Indien oligurie het gevolg is van een chronische aandoening zoals hartfalen of diabetes, is het belangrijk om de onderliggende aandoening goed te beheren met de juiste medische behandeling en levensstijlveranderingen.

Medicijnen en bijwerkingen

Als je medicijnen gebruikt die oligurie kunnen veroorzaken, bespreek dit dan met je arts. Mogelijk kan je arts de medicatie aanpassen of alternatieven voorstellen.

Medische opvolging

Regelmatige medische controles zijn belangrijk om de nierfunctie en andere relevante gezondheidsparameters te volgen, vooral als je een aandoening hebt die oligurie kan veroorzaken.