Oligurie: Verminderde urineproductie (weinig urinevorming)

Plassen is nodig, want hierdoor verdwijnen giftige afvalstoffen uit het lichaam waardoor het lichaam goed kan functioneren. Verdwijnen deze stoffen niet, dan leidt dit mogelijk tot gezondheidsproblemen en andere complicaties in het lichaam. In sommige gevallen urineert iemand weinig, hetgeen bekend staat als "oligurie". Een verminderde urineproductie kent diverse oorzaken. Een eenvoudige reden is dat iemand gewoon minder vocht inneemt. Indien iemand meer drinkt, urineert hij over het algemeen meer. Is dit niet het geval, dan is vaak toch sprake van een ernstige onderliggende aandoening, zoals een hartcomplicatie of een obstructie (verstopping) van de urinewegen. De behandeling van oligurie hangt af van de oorzaak.

• Cholera en weinig urinevorming
• Hart
• Medicijnen
• Nieren
• Trauma
• Uitdroging (dehydratie)
• Urinewegobstructie
• Diagnose en onderzoeken oligurie
• Behandelingen verminderde urineproductie

Cholera en weinig urinevorming

Oligurie is mogelijk te wijten aan cholera, een bacteriële infectie gekenmerkt door dehydratatie (uitdroging) door vochtverlies en elektrolytafwijkingen, extreme dorst, spierkrampen, zwakte, hypotensie (een verlaagde bloeddruk), braken, ernstige diarree en een versnelde hartslag (tachycardie). Zonder behandeling sterft een patiënt met cholera binnen enkele uren. Ook andere infecties veroorzaken mogelijk oligurie zoals leptospirose (infectieziekte met koorts en spierproblemen).

Hart

Een laag hartminuutvolume, hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart), een myocardinfarct (hartaanval) en een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen) veroorzaken een verminderde urineproductie. Het probleem bevindt zich hierbij voor de nieren (pre-renale oorzaak).

Medicijnen

Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen zoals diuretica (plaspillen), niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), ACE-remmers (medicijnen tegen een hoge bloeddruk), anticholinergica (medicatie die de spierbewegingen remt), en verscheidene antibiotica leidt af en toe tot oligurie. De arts bekijkt steeds het medicatiegebruik van de patiënt en past zo nodig het medicijn of de dosis hiervan aan.

Nieren

Een probleem met de nieren (schade of aandoening) veroorzaakt een verminderde urineproductie. De nieren regulieren de vocht- en elektrolytenbalans in het lichaam, en ze filteren afval uit het lichaam. Zijn de nieren ziek of beschadigd, dan zijn ze niet in staat om hun functies goed uit te voeren, waardoor oligurie tot stand komt.

Trauma

Door een trauma gaat een patiënt soms minder plassen, hetgeen resulteert in een verminderde bloedtoevoer naar de organen en uiteindelijk een shock. Deze medische noodsituatie vereist onmiddellijk professionele medische zorg.

Uitdroging (dehydratie)

Weinig vocht innemen heeft weinig plassen als gevolg. Maar ook bij ziekte ontstaat snel uitdroging, zoals bij overmatig veel braken of diarree bijvoorbeeld.

Urinewegobstructie

In bepaalde omstandigheden is de urine niet in staat om de nieren te verlaten. Hierdoor ontstaat schade aan één of beide nieren. Deze urinewegobstructie veroorzaakt oligurie. Deze obstructie veroorzaakt ook nog bijkomende symptomen zoals braken, koorts, lichaamspijn, misselijkheid en zwelling. Bij een urinewegobstructie is het belangrijk om direct medische hulp te zoeken want dit resulteert anders in anurie (afwezige urineproductie), een toestand waarbij per etmaal minder dan 50 ml urine wordt vrijgegeven.

Diagnose en onderzoeken oligurie

Medisch advies

Wanneer de patiënt meer water inneemt maar nog steeds geen hogere urineproductie heeft, dan is het raadzaam om de arts te raadplegen want dit wijst mogelijk op een onderliggende ziekte. Andere alarmerende symptomen zijn braken, diarree, duizeligheid, koorts, of een snelle pols.

Diagnostisch onderzoek

Een urineonderzoek geeft vaak reeds informatie over de oorzaak van een verminderde urineproductie. Is dat niet het geval of vermoedt de arts dat de patiënt lijdt aan een andere aandoening, dan voert hij een bloedonderzoek, een CT-scan, een echografie van de buik en/of een nierscan uit.

Diagnose van oligurie

Oligurie is een aandoening waarbij het lichaam bij volwassenen minder dan 400 ml urine per dag vrijgeeft. Bij kinderen is dat minder dan 0,5 ml / uur kg en bij zuigelingen bedraagt dit minder dan 1 ml / kg uur.

Behandelingen verminderde urineproductie

Meer water of vocht innemen, verhoogt wel de urineproductie wanneer geen sprake is van een ernstige medische aandoening. Een ander advies is om de zoutinname en de kaliuminname te verlagen en kleinere porties van eiwitten te consumeren. Het consumeren van grote hoeveelheden eiwit leidt namelijk mogelijk tot schade aan de nieren. Is oligurie echter het gevolg van een ernstige aandoening, dan is medisch advies steeds nodig voor een geschikt behandelplan.