Gierende en piepende ademhaling (stridor): oorzaken

Gierende en piepende ademhaling (stridor): oorzaken Heb jij of je kind last van een gierende en piepende ademhaling? Stridor is een abnormaal ademgeluid dat verwijst naar een hoogfrequente gierende en piepende ademhaling. Stridor kan zowel optreden tijdens de inademing als uitademing, respectievelijk inspiratoire stridor en expiratoire stridor genoemd. Stridor kan ook bij het in- en uitademen voorkomen. Dit heeft 'bifasische stridor'. Gierende en piepende ademhaling kan ontstaan als gevolg van een obstructie of belemmering in de hogere luchtwegen, zoals de luchtpijp, strottenhoofd, de stembanden en keelholte. Piepende ademhaling kan zowel bij kinderen als bij volwassenen voorkomen. Gierende en piepende ademhaling kan acuut optreden, maar kan ook chronisch zijn. Dat is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Gierende en piepende ademhaling

Stridor is geen ziekte op zich, maar een symptoom van een onderliggende aandoening. Bij stridor is het dus belangrijk om de onderliggende oorzaak op te sporen. Stridor is een abnormaal ademgeluid. Het gaat om een gierende en piepende ademhaling bij het inademen of uitademen. Gewoonlijk komt stridor voor bij het inademen door een gedeeltelijke obstructie van de luchtwegen, vaak in de luchtpijp (trachea), strottenhoofd (larynx) of keelholte (farynx). Stridor kan zich ook voordoen bij het uitademen in geval van een ernstige bovenste luchtwegobstructie, maar meestal gaat het daarbij om tracheale of bronchiale obstructie (intrathoracale problematiek). Er kan ook sprake zijn van een obstructie aan of onder de tong. Dit is vaak het geval bij bifasische stridor.

Bij wie komt een gierende en piepende ademhaling voor?

Stridor komt vaak voor bij jongere kinderen, omdat ze kleinere luchtwegen hebben dan volwassenen. Bij kinderen gaat acute stridor vaak gepaard met een bovenste luchtweginfectie als verkoudheid of griep. Bij kinderen komt chronische stridor vaak door een aangeboren aandoening. Stridor komt bij volwassenen veel minder vaak voor. Chronische stridor bij volwassenen wijst vaak op een ernstige onderliggende aandoening.

Oorzaken van stridor bij kinderen

Stridor kan zowel acuut als chronisch zijn. Acute oorzaken van gierende en piepende ademhaling bij kinderen zijn de volgende.

Pseudo-kroep (laryngotracheobronchitis)

Pseudo-kroep is de meest voorkomende oorzaak van acute stridor bij kinderen. De aandoening komt meestal voor bij kinderen in de leeftijd van 6 maanden tot 2 jaar. Karakteristiek zijn de schelle of scherpe blafhoest, ook wel 'zeehondenhoest' genoemd, en het gierende geluid bij het inademen. Het kind kan ook last hebben van verkoudheid: loopneus, niezen, verhoging en hoesten. 's Nachts zijn de klachten erger.

Ingeademd vreemd lichaam

Komt vaak voor, vooral bij kinderen van 1-2 jaar. Het kan worden voorafgegaan door verstikking of hoesten. Het vreemde voorwerp kan in de luchtpijp of de longen vast komen te zitten

Luchtpijpontsteking (tracheïtis)

Een luchtpijpontsteking kan vooral bij jonge kinderen ernstig verlopen. Vaak ontstaat een luchtpijpontsteking door een luchtweginfectie die zich verspreidt naar de luchtpijp. Kleine kinderen worden sneller getroffen door een luchtpijpontsteking, vanwege het feit dat hun luchtpijp kleiner en meer kwetsbaar is. Het kan sneller geblokkeerd raken.

Abces

Een peritonsillair abces of keelabces vormt zich in de weefsels van de keel naast een keelamandel. Een dergelijk abces presenteert zich met hoge koorts en problemen met slikken en pijn bij het slikken. Daarnaast kan het kind last hebben van hevige keelpijn (meestal eenzijdig), zwelling van het aangedane gebied, keelpijn en hoge koorts en koude rillingen. Daarnaast kunnen kinderen getroffen worden door een retrofaryngeaal abces, een ophoping van pus in de lymfeklieren achter in de keel.

Anafylaxie

Dit duidt op een snelle systemische allergische reactie van het lichaam. De symptomen kunnen optreden binnen een tijdspanne van enkele seconden tot enkele uur of later na de inname of blootstelling van de allergenen. Het gaat vaak gepaard met heesheid en inspiratoire stridor. Het kan gepaard gaan met andere symptomen van een allergische reactie.

Strotklepje of epiglottis / Bron: Henry Vandyke Carter, Wikimedia Commons (Publiek domein)Strotklepje of epiglottis / Bron: Henry Vandyke Carter, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Ontstoken strotklepje (epiglottitis)

Epiglottitis kan zowel veroorzaakt worden door bacteriën als virussen. Het gaat hierbij om een ernstige infectie van het strotklepje en de omliggende supraglottische structuren.

Laryngomalacie

Laryngomalacie is een aangeboren aandoening, waarbij het strottenhoofd minder stevig is. Dit is een relatief veel voorkomende oorzaak van stridor. Het komt bij pasgeborenen en in de vroege kindertijd voor. De stridor wordt vaak verergerd door buikligging, huilen en voeden.

Disfunctie van de stembanden

Disfunctie van de stembanden (Vocal Cord Dysfunction, afgekort als VCD) is een vrij zeldzame luchtwegaandoening, waarbij de stembanden naar elkaar toe bewegen wanneer je ademt. Dit versmalt de luchtwegen en het veroorzaakt een piepende ademhaling en kortademigheid.

Luchtwegstenose (laryngotracheale stenose of subglottische stenose)

Een luchtwegstenose duidt op een versmalling van de luchtpijp. Hierdoor heeft het kind het benauwd heeft. De aandoening ontstaat meestal door beademing via een buisje in de luchtpijp, bijvoorbeeld na langdurige intubatie bij te vroeg geboren baby's. Het kan ook aangeboren zijn.

Strottenhoofdaandoeningen

Aandoeningen aan het strottenhoofd kunnen stridor veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn tumoren. Deze kunnen bestaan uit cysten, hemangiomen, of papillomen.

Tracheomalacie

Tracheomalacie duidt op slapte van de wand van de luchtpijp, waardoor deze vernauwd kan raken en/of samenvallen. Dit veroorzaakt ademhalingsproblemen, slijmophoping en verstopping van de luchtwegen. Het is de meest voorkomende oorzaak van expiratoire stridor.

Choane atresie

Dit is de meest voorkomende aangeboren afwijking van de neus bij zuigelingen. Bij deze aandoening is de neus achterin dicht, waardoor er geen lucht via de neus naar de longen kan.

Tracheale stenose

Een vernauwing in de trachea (luchtpijp) kan aangeboren zijn, maar is veelal het gevolg van een intubatie. Hierbij is een beademingsbuisje in de luchtpijp gebracht.

Oorzaken van acute stridor bij volwassenen

Acute oorzaken van gierende en piepende ademhaling bij volwassenen zijn de volgende.

Inhalatietrauma

Een inhalatietrauma ontstaat ten gevolge van het inademen van hete gassen of lucht, rook of vuur. Door het inademen van hete of prikkelende gassen of dampen ontstaat letsel aan de longen of luchtwegen. Verbranding van de luchtwegen gaat gepaard met zwelling en blaarvormig, waardoor een luchtwegbelemmering kan ontstaan. Dit kan zich presenteren als stridor.

Angio oedeem gezicht: zwelling van de oogleden / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Angio oedeem gezicht: zwelling van de oogleden / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Anafylaxie

Dit duidt op een snelle systemische allergische reactie van het lichaam op een lichaamsvreemde stof. Er is vaak sprake van een verstopte neus en uitvloei van waterige vloeistof uit de neus. Dit wordt meestal voorafgegaan door andere symptomen zoals angst, zwakte, overmatig zweten, niezen, urticaria, erythema en angio-oedeem (opgezwollen gezicht en hals tong en lippen). Als gevolg van slijmvlieszwelling vernauwen de luchtwegen zich en kun je last krijgen van ademhalingsmoeilijkheden. Andere mogelijke symptomen zijn lage bloeddruk, duizeligheid en flauwvallen.

Acute laryngitis

Laryngitis duidt op een ontsteking van het strottenhoofd en de stembanden. Stridor wordt veroorzaakt door ernstige larynxoedeem.
Het gaat meestal gepaard met heesheid.

Aspiratie vreemd lichaam

Aspiratie van een vreemd lichaam gaat meestal gepaard met acuut hoesten, piepen, braken en cyanose (een blauwe of paarse verkleuring van de huid als gevolg van zuurstoftekort).

Acute epiglottitis

Epiglottitis is een ontsteking van het strotklepje. Deze aandoening komt zelden bij volwassenen voor.

Strottenhoofdkramp (laryngospasme)

Strottenhoofdkramp wijst op een ongecontroleerde kramp van de strottenhoofdspieren. Dit kan stridor veroorzaken doordat de stembanden de luchtstroom afsluiten.

Oorzaken van chronische stridor bij volwassenen

Bij volwassenen kan een chronische stridor onder meer worden veroorzaakt door een tumor, die compressie veroorzaakt. Het kan ook worden veroorzaakt door een strottenhoofdontsteking als gevolg van:
  • Difterie (difterie van het strottenhoofd stond vroeger bekend onder de naam 'kroep');
  • Tuberculose (tbc);
  • Syfilis;
  • Sarcoïdose; en
  • Ziekte van Wegener.

Diagnose en onderzoek

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De (huis)arts zal proberen om de oorzaak van de stridor te achterhalen. De arts voert een lichamelijk onderzoek uit, waaronder de mond- en keelholte, en hij zal vragen stellen over de medische voorgeschiedenis van jou of je kind. De huisarts zal tevens met zijn stethoscoop naar de ademgeluiden luisteren.

CT-scan / Bron: IStock.com/Pavel LosevskyCT-scan / Bron: IStock.com/Pavel Losevsky

Beeldvormend onderzoek

Er kan ook aanvullend beeldvormend onderzoek worden verricht:
  • Röntgenfoto van de thorax, hals en oesophagus;
  • CT-scan van de borst;
  • Een bronchoscopie: een onderzoek van de luchtwegen, teneinde een ​​duidelijker beeld van de luchtwegen te krijgen;
  • Een laryngoscopie, waarbij de larynx of het strottenhoofd in beeld wordt gebracht;
  • Een pulsoximetrie om de hoeveelheid zuurstof in het bloed te meten.

Als de arts een infectie vermoedt, kan een sputumcultuur overwogen worden. Een sputumcultuur is een test voor het opsporen en identificeren van bacteriën of schimmels.

Piepende ademhaling behandeling

Schakel bij stridor de huisarts in. Wacht niet totdat het verdwijnt zonder medische behandeling. De behandeling varieert en is afhankelijk van de onderliggende aandoening en de ernst van de stridor. In geval van een medische noodsituatie zal de arts een buisje via de neus of de mond aanbrengen. Dit wordt 'tracheale intubatie' genoemd. Dit kan ook via een kleine insnijding rechtstreeks in de luchtpijp (tracheostomie). Op deze manier kan de lucht langs de obstructie stromen en stik je niet. De huisarts kan je ook verwijzen naar een KNO-arts. Of hij geeft medicijnen of een injectie om de zwelling te doen afnemen.

Lees verder

© 2016 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Stridor: Gierende, piepende ademhalingStridor: Gierende, piepende ademhalingStridor is een abnormaal, gierend ademgeluid dat kan optreden bij zowel de in- als uitademing. Dit geluid heeft een hoge…
Pseudokroep of valse kroep: Blaffende hoest met benauwdheidPseudokroep of valse kroep: Blaffende hoest met benauwdheidPseudokroep (valse kroep) is een virusinfectie van het strottenhoofd en de luchtpijp die meestal optreedt in de herfst o…
Symptomen van benauwdheid herkennen bij baby's en kinderenSymptomen van benauwdheid herkennen bij baby's en kinderenVoor ouders of verzorgers die nog nooit met ademhalingsproblemen te maken hebben gehad, kan het soms lastig zijn om bena…
Kortademig bij geringe inspanning (dyspnoe d'effort)Kortademig bij geringe inspanning (dyspnoe d'effort)De oorzaak van kortademigheid (dyspnoe) is in de meeste gevallen te vinden in de luchtwegen of longcirculatie. Dyspnoe k…

Oligurie: Verminderde urineproductie (weinig urinevorming)Oligurie: Verminderde urineproductie (weinig urinevorming)Plassen is essentieel voor het lichaam, omdat het helpt om giftige afvalstoffen uit het lichaam te verwijderen, waardoor…
Osteopenie: Verminderde botdichtheid zonder symptomenOsteopenie: Verminderde botdichtheid zonder symptomenOsteopenie verwijst naar de afname van botweefsel zonder dat dit tot klachten of symptomen leidt. Hoewel de botdichtheid…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/daizuoxin
  • G.F. van der Woude, H.S.A. Heijmans en M.O. Hoekstra.Verwijzen noodzakelijk bij vermoeden van aspiratie van een corpus alienum. Ned Tijdschr Geneeskd. 1996;140:1009-11
  • http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php/Stridor
  • http://www.healthline.com/symptom/stridor
  • http://patient.info/doctor/stridor
  • http://www.hoofdhalskanker.info/behandelrichtlijnen/stridor/
  • http://www.merckmanual.nl/mmhenl/sec23/ch274/ch274d.html
  • https://www.amc.nl/web/Zorg/Kind-Ouder/Afspraak-op-de-Kinderpolikliniek/Keel-neus-en-oorheelkunde/Patienteninformatie/Laryngomalacie-bij-uw-kind-informatie-voor-ouders.htm
  • http://www.erasmusmc.nl/kno/kinderluchtwegteam/patienten/ziektebeelden/luchtwegstenose/
  • http://www.erasmusmc.nl/kno/kinderluchtwegteam/patienten/ziektebeelden/tracheomalacie/
  • http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php/Inhalatietrauma
  • Afbeelding bron 1: Henry Vandyke Carter, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 3: IStock.com/Pavel Losevsky
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 28-05-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 14
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.