Keelabces: symptomen en behandeling retrofaryngeale abces

Een abces is een ophoping van pus in een niet eerder bestaande holte in de huid of ergens in het lichaam. Als zich in het gebied achter de keelholte (wat 'farynx' wordt genoemd), pus ophoopt en zich een abces vormt, staat dit bekend als een 'retrofaryngeaal abces'. Een dergelijk abces is een zeldzaam verschijnsel. Het komt meestal voor bij kinderen onder de acht jaar, maar het kan ook oudere kinderen, tieners en volwassenen treffen. Deze infectie kan zich snel ontwikkelen en soms zelfs tot ernstige complicaties leiden. In ernstige gevallen kan een retrofaryngeaal abces zelfs leiden tot de dood. Snelle diagnose en behandeling is derhalve belangrijk.

• Wat is een retrofaryngeale abces?
• Wie krijgen het?
• Oorzaken
• Bovensteluchtweginfecties
• Bacteriën
• Symptomen van een keelabces
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties

Wat is een retrofaryngeale abces?

Een retrofaryngeale abces is een abces in de het gebied achter de keelholte, in de farynx. Het wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie. Klachten van een abces achter in de keelholte zijn onder meer moeite met slikken en pijn bij het slikken vanwege de vorming van het abces in de keel, evenals stijve nek en een hoogklinkend geluid van de ademhaling hoorbaar over de hogere luchtwegen, hetgeen 'stridor' wordt genoemd. Bovendien is de neusademhaling verminderd en de lichaamstemperatuur enigszins verhoogd. De diagnose van dit type abces is gebaseerd op de klachten die je hebt, je medische geschiedenis en beeldvormend onderzoek zoals röntgenfoto's of een CT-scan van de nek-halsregio. Snelle diagnose en behandeling geeft een gunstige prognose. Het abces wordt operatief gedraineerd (het af laten vloeien van het abces) en antibiotica worden gegeven om de infectie te bestrijden.

Wie krijgen het?

Bij kinderen vormt zich een keelabces wanneer de keelamandelen geïnfecteerd raken en een abces vormen, maar na de puberteit nemen ze af in grootte. Daarom komt het vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen.

Oorzaken

Bovensteluchtweginfecties

Een retrofaryngeale abces wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie die afkomstig is van de volgende locaties:

• amandelen (amandelontsteking)
• keel (keelontsteking)
• bijholten (bijholteontsteking)
• neusamandelen
• neus

Als gevolg hiervan ontstaat er een met pus gevulde zwelling in de keel is ontstaan (een keelabces). Veel infecties worden veroorzaakt door een combinatie van meerdere soorten bacteriën. Hiv-infectie en tuberculose (een infectieziekte veroorzaakt door een bacterie) zijn ook mogelijk oorzaken bij volwassenen en kinderen.

Een verwonding of letsel aan de achterkant van de keel als gevolg van een scherp voorwerp, zoals een visgraat of door een tandheelkundige ingreep, veroorzaakt sporadisch een keelabces. Vreemde voorwerpen die worden geïnhaleerd (geaspireerd), kunnen ook letsel veroorzaken.

Bij kinderen is er meestal sprake van een infectie van de bovenste luchtwegen, zoals een middenoorontsteking of bijholteontsteking. Bij oudere kinderen en volwassenen treedt meestal een keelabces op na een soort trauma in het gebied, zoals een scherp voorwerp of tandheelkundige behandeling.

Bacteriën

Verschillende bacteriën kunnen een keelabces veroorzaken. Het komt vaak voor dat er meer dan één type bacterie aanwezig is die de infectie veroorzaken. Bij kinderen zijn de meest voorkomende bacteriën Streptokokken (bacteriën die bij mensen tot ziekte kunnen leiden), Stafylokokken (bacteriën die in je luchtwegen en op je huid voorkomen), en enkele andere soorten. Anaërobe bacteriën zoals Bacteroides en Veillonella kunnen ook de boosdoeners zijn. Andere pathogenen zijn Haemophilus parainfluenzae en Bartonella henselae (een bacterie die bij katten vaak voorkomt).

Symptomen van een keelabces

De symptomen van een keelabces zijn:

• moeilijk ademhalen
• stridor
• moeite met slikken
• pijn bij het slikken
• kwijlen
• koorts
• hoesten
• ernstige keelpijn
• stijve nek of zwelling (en kinderen kunnen daarbij hun hoofd schuinhouden)
• spierspasmen in de nek
• gezwollen lymfeklieren in de hals
• een hese stem
• kwijlen (bij kinderen)

Het abces kan de luchtwegen blokkeren, waardoor het ademhalen bemoeilijkt wordt en er kan daardoor een abnormaal ademgeluid optreden, vooral bij inademen (genaamd stridor). Kinderen kunnen hun hoofd en nek naar achteren kantelen om het ademen te vergemakkelijken. Volwassenen kunnen ernstige nekpijn hebben, maar hebben niet altijd stridor.

Onderzoek en diagnose

Een arts kan een retrofaryngeale abces bij kinderen vermoeden door de klachten van ernstige onverklaarde keelpijn, een stijve nek en een hoogfrequent, gierend geluid wat wordt veroorzaakt door een gedeeltelijke luchtwegobstructie.(stridor). Röntgenfoto's en een CT-scan van de nek kunnen de diagnose bevestigen.

Behandeling

Een retrofaryngeale abces wordt meestal in het ziekenhuis behandeld. Bij ademhalingsproblemen kan zuurstof toegediend worden. In ernstige situaties kan intubatie nodig zijn. Dat is het inbrengen van een beademingsbuis. Dit is alleen nodig totdat je weer zelf kunt ademen. Ondertussen zal de arts de infectie intraveneus behandelen met breedspectrumantibiotica. Breedspectrumantibiotica werken tegen heel veel soorten bacteriën. Omdat slikken bemoeilijkt wordt door een keelabces, maakt intraveneuze toediening van vloeistoffen ook deel uit van de behandeling. Een operatie om het abces te draineren, vooral als de luchtweg geblokkeerd is, kan ook nodig zijn.

Prognose

Met de juiste en tijdige behandeling is de prognose gunstig. Tijdige behandeling is belangrijk om complicaties te voorkomen. Als de symptomen zich voordoen, zoek dan onmiddellijk medische hulp om het risico op complicaties te verkleinen.

Complicaties

Complicaties van een keelabces bestaan uit bloeding rond het abces (waardoor je bloed moet spugen), het openbarsten van het abces in de luchtwegen (wat de luchtweg kan blokkeren en ademhalingsproblemen kan veroorzaken) en longontsteking. Het strottenhoofd kan spasmen vertonen, hetgeen kan interfereren met de ademhaling. Bloedstolsels kunnen zich vormen in de halsaderen van de nek. De infectie kan zich naar de borst verspreiden en aldaar klachten veroorzaken. Soms treedt een bloedvergiftiging op, waardoor de organen worden aangetast (een aandoening die septische shock wordt genoemd) en waaraan je kunt komen te overlijden.

Lees verder

• Peritonsillair abces of keelabces: symptomen en behandeling
• Abces: oorzaken, symptomen en behandeling van abcessen