Retrofaryngeaal abces: Verzameling van pus achter keelholte

Een retrofaryngeaal abces, ook wel een keelabces genoemd, is een ernstige aandoening waarbij zich een verzameling pus achter de keelholte (retrofaryngeale ruimte) ophoopt. Deze aandoening kan leiden tot ernstige complicaties zoals slikproblemen en ademhalingsmoeilijkheden. De behandeling omvat doorgaans ziekenhuisopname, antibiotica, en mogelijk zuurstoftherapie. Vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal om levensbedreigende complicaties te voorkomen.

• Epidemiologie van retrofaryngeaal Abces
• Mechanisme
• Oorzaken van abcesvorming achter de keel
• Bacteriële Infectie
• Trauma
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van de aandoening
• Complicaties van retrofaryngeaal abces
• Preventie
• Preventie van Infecties
• Traumavoorkoming
• Beheer van risicofactoren
• Snelle medische zorg
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met retrofaryngeaal abces
• Zoek onmiddellijk medische hulp bij symptomen
• Zorg voor goede mondhygiëne
• Volg de voorgeschreven behandeling strikt op
• Rust en hydrateer goed
• Vermijd irriterende stoffen in de keel
• Volg controleafspraken met je arts
• Misvattingen rond retrofaryngeaal abces
• Een retrofaryngeaal abces is gewoon een keelontsteking die vanzelf overgaat
• Deze aandoening komt alleen voor bij volwassenen
• Antibiotica alleen zijn voldoende om een retrofaryngeaal abces te behandelen
• Retrofaryngeale abcessen veroorzaken geen ademhalingsproblemen
• Beeldvormende onderzoeken zijn niet nodig om een retrofaryngeaal abces vast te stellen
• Een retrofaryngeaal abces heeft geen invloed op andere organen
• Na behandeling is verdere opvolging niet nodig

Epidemiologie van retrofaryngeaal Abces

Retrofaryngeale abcessen (RPA) komen relatief zeldzaam voor, maar kunnen ernstige complicaties veroorzaken als ze niet tijdig worden behandeld. Het retrofaryngeale abces is een infectie die zich bevindt in de ruimte achter de keel en is vaak het gevolg van een secundaire bacteriële infectie van de farynx, amandelen, of de neusholte. Hoewel het in alle leeftijdsgroepen kan optreden, komt het vooral voor bij jonge kinderen, met een piekincidentie tussen de leeftijd van 2 en 4 jaar. Bij volwassenen is het veel minder frequent, maar kan het optreden als gevolg van een verwaarloosde infectie van de bovenste luchtwegen.

Incidentie bij kinderen
Bij kinderen is de retrofaryngeale ruimte anatomisch minder goed ontwikkeld, wat hen gevoeliger maakt voor het ontwikkelen van een abces in deze regio. De meeste gevallen van RPA bij kinderen worden veroorzaakt door bacteriën zoals Streptococcus pyogenes of Staphylococcus aureus. Het ontbreken van tijdige behandeling kan leiden tot levensbedreigende complicaties, waaronder luchtwegobstructie en mediastinitis.

Incidentie bij volwassenen
Bij volwassenen komt een retrofaryngeaal abces meestal voor als gevolg van een secundaire infectie bij patiënten met risicofactoren zoals diabetes, immunosuppressie of chronische sinusitis. De incidentie is dus veel lager in vergelijking met kinderen, maar kan vaak ernstiger zijn door de bijbehorende comorbiditeiten.

Geografische variaties
Er zijn ook geografische variaties in de incidentie van retrofaryngeale abcessen, vooral in ontwikkelingslanden waar ondervoeding en slechte sanitaire omstandigheden bijdragen aan een verhoogd risico op infecties. In westerse landen, door verbeterde medische zorg en vroege diagnostische technieken, is de incidentie afgenomen, maar blijft het een zorgwekkende aandoening wanneer deze optreedt.

Mechanisme

Een retrofaryngeaal abces ontstaat meestal door een bacteriële infectie van de lymfeklieren in de retrofaryngeale ruimte. De infectie kan zich uitbreiden naar de omliggende weefsels, wat leidt tot de ophoping van pus. Het mechanisme van ontstaan varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak, zoals een infectie van de bovenste luchtwegen, een tandinfectie, of een traumatisch letsel.

Oorzaak van infectie: bacteriën en virussen
De meest voorkomende oorzaken van retrofaryngeale abcessen zijn bacteriële infecties, vaak veroorzaakt door Streptococcus pyogenes, Staphylococcus aureus, of andere gram-positieve bacteriën. Bij kinderen kunnen virale infecties van de bovenste luchtwegen zoals verkoudheid of griep de ontwikkeling van een secundaire bacteriële infectie in de retrofaryngeale ruimte bevorderen. Bij volwassenen kunnen tandheelkundige infecties of sinusitis ook een bron van infectie zijn.

Verspreiding van infectie
De retrofaryngeale ruimte bevindt zich tussen de keel en de wervelkolom, en deze ruimte wordt aangetast wanneer een infectie zich verspreidt van de farynx, neusholte of mondholte. Bij kinderen komen retrofaryngeale abcessen meestal voort uit de ontsteking van de lymfeklieren in de keel, terwijl bij volwassenen de infectie vaak het gevolg is van een sinus- of tandheelkundige infectie.

Ontsteking en ophoping van pus
Wanneer de bacteriën zich in de retrofaryngeale ruimte bevinden, veroorzaken ze ontstekingen en een ophoping van pus. Dit kan druk uitoefenen op de omliggende luchtwegen, wat leidt tot ademhalingsproblemen en mogelijk luchtwegobstructie. Het pus kan zich ook verspreiden naar nabijgelegen weefsels, wat leidt tot complicaties zoals mediastinitis.

Oorzaken van abcesvorming achter de keel

Een retrofaryngeaal abces ontstaat meestal door een ophoping van geïnfecteerd pus in de retrofaryngeale ruimte. De oorzaken kunnen variëren:

Bacteriële Infectie

Bij kinderen jonger dan vijf jaar is een retrofaryngeaal abces vaak het gevolg van een bacteriële infectie van de hogere luchtwegen. Dit kan leiden tot etterige cervicale lymfadenitis (etterige ontsteking van de lymfeklieren in de nek) en uiteindelijk tot de vorming van een retrofaryngeaal abces. Voorbeelden van luchtweginfecties die kunnen leiden tot een retrofaryngeaal abces zijn:

• Adenoïditis (neusamandelontsteking)
• Faryngitis (keelontsteking)
• Otitis media (middenoorontsteking)
• Rhinitis (neusslijmvliesontsteking)
• Sinusitis (neusbijholteontsteking)
• Tonsillitis (keelamandelontsteking)

Trauma

Bij oudere kinderen en volwassenen kan een retrofaryngeaal abces ontstaan door trauma aan de achterste keelholte, zoals:

• Een tandheelkundige ingreep
• Het eten of inslikken van een scherp voorwerp
• Het inbrengen van een beademingsbuisje of endoscoop via de keelholte
• Het vallen met een voorwerp in de mond

Risicofactoren

Risicofactoren voor het ontwikkelen van een retrofaryngeaal abces zijn onder andere:

• Slechte mondhygiëne
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Een verzwakt immuunsysteem
• Lage sociaaleconomische status
• Andere infecties zoals HIV en tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)

Risicogroepen

Patiënten die tot bepaalde risicogroepen behoren, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een retrofaryngeaal abces. Deze risicogroepen omvatten jonge kinderen, patiënten met een verzwakt immuunsysteem, en mensen met chronische luchtwegaandoeningen.

Kinderen onder de 5 jaar
Kinderen, vooral onder de 5 jaar, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van retrofaryngeale abcessen door de anatomie van hun luchtwegen en het immuunsysteem. De retrofaryngeale ruimte is bij kinderen minder ontwikkeld, waardoor de infectie zich gemakkelijker kan verspreiden.

Immuungecompromitteerde patiënten
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals die met hiv, diabetes, of diegenen die immuunsuppressieve medicatie gebruiken, lopen een verhoogd risico. Bij deze patiënten is het lichaam minder in staat om infecties effectief te bestrijden, wat leidt tot een verhoogd risico op de ontwikkeling van ernstige infecties zoals retrofaryngeale abcessen.

Patiënten met mond- of tandinfecties
Patiënten met chronische tandheelkundige infecties of parodontitis hebben ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van een retrofaryngeaal abces. De bacteriën die aanwezig zijn in de mondholte kunnen via de wortels van de tanden of tandvlees naar de retrofaryngeale ruimte reizen.

Patiënten met chronische luchtwegaandoeningen
Mensen met chronische luchtwegaandoeningen zoals sinusitis of tonsillitis hebben ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van retrofaryngeale abcessen, aangezien infecties van de bovenste luchtwegen kunnen leiden tot de verspreiding van bacteriën naar de retrofaryngeale ruimte.

Symptomen

In de vroege fase kunnen de symptomen van een retrofaryngeaal abces lijken op die van een gewone keelontsteking. Naarmate de aandoening vordert, kunnen de symptomen verergeren en kan een groter abces de luchtwegen blokkeren. Mogelijke symptomen zijn onder andere:

• Ademhalingsproblemen:
• Intercostale retracties (spieren tussen de ribben trekken aan tijdens het ademen)
• Snelle ademhaling
• Kortademigheid
• Stridor (gierend, piepend geluid bij inademing)
• Algemeen ziek gevoel
• Stijve nek of zwelling van de nek
• Verandering van de stem (hete aardappelstem, gedempte stem)
• Verminderde eetlust
• Ernstige keelpijn
• Gezwollen lymfeklieren in de nek (cervicale lymfadenopathie)
• Hoesten
• Koorts
• Kwijlen
• Moeite met eten of drinken
• Pijn op de borst (mediastinale extensie)
• Prikkelbaarheid
• Roodheid en zwelling van de keel
• Slikpijn
• Slikproblemen
• Spierspasmen in de nek
• Torticollis (scheefhals): een schuine hoofdhouding (vooral bij kinderen)
• Trismus (mondklem: niet volledig kunnen openen van de mond)
• Weigering om de nek uit te steken door pijn of ongemak

Alarmsymptomen

Het tijdig herkennen van alarmsymptomen van een retrofaryngeaal abces is essentieel voor een snelle diagnose en behandeling. Symptomen kunnen variëren van milde keelpijn tot ernstige ademhalingsproblemen. Het is belangrijk dat patiënten met vermoeden van een retrofaryngeaal abces snel medische hulp zoeken.

Keelpijn en moeite met slikken
Keelpijn, vaak vergezeld van moeite met slikken (dysfagie), is een van de eerste symptomen van een retrofaryngeaal abces. Dit ontstaat wanneer de infectie zich uitbreidt naar de retrofaryngeale ruimte en druk uitoefent op de keel.

Hoge koorts en rillingen
Een plotselinge hoge koorts, vaak met rillingen, kan wijzen op een acute infectie, zoals een retrofaryngeaal abces. Dit is meestal een indicatie van de ernst van de infectie en kan gepaard gaan met algemene ziekteverschijnselen zoals vermoeidheid en zweten.

Ademhalingsproblemen
Een van de belangrijkste alarmsymptomen is de verergering van ademhalingsproblemen. Het retrofaryngeale abces kan de luchtwegen blokkeren, wat kan leiden tot moeilijk ademhalen of verstikking. Dit vereist onmiddellijke medische aandacht.

Trismus (klemmen van de kaak)
Trismus, of het onvermogen om de mond volledig te openen, kan optreden bij retrofaryngeale abcessen, veroorzaakt door de ontsteking van de spieren rond de kaak. Dit kan het moeilijk maken om te eten of te praten, en wordt vaak waargenomen in combinatie met andere symptomen zoals koorts.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De arts zal de symptomen en medische geschiedenis van de patiënt vastleggen en een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Dit omvat het controleren op zwelling van de wanden van de keelholte. Een keelcultuur kan worden afgenomen met een wattenstaafje om een weefselmonster te verkrijgen. Een volledig bloedonderzoek is ook noodzakelijk. Verdere nuttige beeldvormende onderzoeken omvatten een röntgenfoto van de zijkant van de nek en een CT-scan van de nek met intraveneus contrast. Bij kinderen kan ook een echografie worden uitgevoerd.

Differentiële diagnose
De symptomen van een retrofaryngeaal abces kunnen lijken op die van andere aandoeningen, zoals:

• Epiduraal abces (ontsteking met pus in de schedel of het ruggenmerg)
• Keelholteontsteking
• Longontsteking
• Mondholte-infectie
• Vreemd lichaam in de luchtwegen
• Epiglottitis (levensbedreigende ontsteking van het strotklepje)
• Mediastinitis

Behandeling

Alle patiënten met een bevestigd retrofaryngeaal abces hebben ziekenhuisopname en intraveneuze (via een ader toegediende) antibiotica nodig. Als de luchtwegen zijn geblokkeerd (luchtwegobstructie), wordt zuurstoftoediening of intubatie (het plaatsen van een beademingsbuisje in de keel) uitgevoerd totdat de patiënt zelfstandig kan ademen. De arts zal de luchtwegen van de patiënt zorgvuldig monitoren. Daarnaast wordt intraveneuze vochttoediening gegeven, omdat de patiënt vaak slikpijn en slikproblemen heeft. In veel gevallen is een chirurgische incisie en drainage nodig om het pus uit het abces te verwijderen. Na de operatie moet de patiënt nuchter blijven totdat alle tekenen van het abces zijn verdwenen.

Prognose van de aandoening

De prognose voor retrofaryngeale abcessen is sterk afhankelijk van de tijdigheid van de diagnose en de behandeling. Vroegtijdige interventie, waaronder antibiotica en chirurgische drainage indien nodig, kan leiden tot een volledig herstel. Onbehandeld kan het echter leiden tot ernstige complicaties, zoals sepsis, luchtwegobstructie of mediastinitis.

Uitkomst bij kinderen
Bij kinderen is de prognose meestal goed, mits de infectie tijdig wordt behandeld. Chirurgische drainage en antibiotica kunnen de infectie vaak effectief onder controle krijgen, en de meeste kinderen herstellen volledig zonder langdurige gevolgen.

Uitkomst bij volwassenen
Bij volwassenen hangt de prognose af van de onderliggende gezondheidsomstandigheden. Bij patiënten zonder comorbiditeiten is de prognose doorgaans goed, maar bij ouderen of immuungecompromitteerde patiënten kan de uitkomst minder gunstig zijn. Ernstige complicaties zoals sepsis kunnen de overlevingskansen verminderen.

Mogelijke complicaties
Complicaties van een retrofaryngeaal abces kunnen ernstig zijn. Luchtwegobstructie kan optreden door de druk die het abces op de luchtwegen uitoefent. In ernstige gevallen kan het leiden tot de verspreiding van de infectie naar het mediastinum (mediastinitis), wat levensbedreigend is. Sepsis kan ook optreden als de infectie in de bloedbaan terechtkomt.

Complicaties van retrofaryngeaal abces

Een retrofaryngeaal abces kan leiden tot verschillende ernstige complicaties, waaronder:

• ARDS (acute respiratory distress syndrome) (longaandoening)
• Bloed ophoesten door bloeding rond het abces
• Bloedvergiftiging en septische shock
• Bronchiale erosie
• Bloedstolsel in de halsaderen
• Longontsteking
• Luchtwegobstructie
• Slokdarmperforatie
• Erosie in de halsslagader of halsader
• Hersenzenuwverlammingen
• Syndroom van Lemierre
• Jugulaire veneuze trombose
• Mediastinitis (ontsteking van de borstkasruimte tussen de longen)
• Meningoencefalitis
• Osteomyelitis (botontsteking)
• Spasmen van het strottenhoofd

Preventie

Preventie van een retrofaryngeaal abces richt zich op het verminderen van de risicofactoren en het voorkomen van de aandoeningen die tot deze ernstige complicatie kunnen leiden. De volgende maatregelen kunnen helpen bij het voorkomen van een retrofaryngeaal abces:

Preventie van Infecties

• Regelmatige mondhygiëne: Zorg voor een goede mondverzorging door regelmatig tanden te poetsen en flossen, en bezoek regelmatig de tandarts.
• Vaccinaties: Zorg ervoor dat vaccinaties up-to-date zijn, met name tegen infecties die kunnen leiden tot complicaties zoals adenoïditis en tonsillitis.
• Behandeling van luchtweginfecties: Behandel luchtweginfecties zoals faryngitis en otitis media adequaat en tijdig om complicaties te voorkomen.

Traumavoorkoming

• Veiligheidsmaatregelen: Vermijd het inslikken van scherpe voorwerpen en wees voorzichtig bij tandheelkundige procedures en andere medische ingrepen.
• Gebruik van bescherming: Gebruik mondbescherming bij risicovolle activiteiten om letsel aan de keelholte te voorkomen.

Beheer van risicofactoren

• Beheer van diabetes: Zorg voor goede controle van diabetes mellitus door regelmatig de bloedsuikerspiegel te controleren en een gezonde levensstijl te handhaven.
• Verbeteren van immuniteit: Versterk het immuunsysteem door een gezonde voeding, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende slaap. Raadpleeg een arts bij een verzwakt immuunsysteem of chronische aandoeningen zoals HIV en tuberculose.

Snelle medische zorg

Raadpleeg onmiddellijk een arts bij symptomen van een luchtweginfectie of als er tekenen zijn van een mogelijk retrofaryngeaal abces. Vroege behandeling kan helpen bij het voorkomen van de ontwikkeling van ernstige complicaties.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met retrofaryngeaal abces

Een retrofaryngeaal abces is een verzameling pus achter de keelholte, vaak als gevolg van een infectie. Deze aandoening kan ernstig zijn en medische behandeling is meestal noodzakelijk. Het is belangrijk om goed op de symptomen te letten en tijdig medische hulp in te schakelen om complicaties te voorkomen. Hier zijn enkele praktische tips om het leven met een retrofaryngeaal abces gemakkelijker te maken en om verdere gezondheidsproblemen te voorkomen.

Zoek onmiddellijk medische hulp bij symptomen

Als je symptomen van een retrofaryngeaal abces hebt, zoals keelpijn, moeite met slikken, koorts, een gezwollen nek of ademhalingsproblemen, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Een retrofaryngeaal abces kan snel ernstiger worden, en het is cruciaal om de infectie vroegtijdig te behandelen. De behandeling bestaat meestal uit antibiotica en mogelijk drainage van de pus. Wacht niet af, want de aandoening kan snel verergeren.

Zorg voor goede mondhygiëne

Een goede mondhygiëne is belangrijk om het risico op infecties in de keel te verminderen, wat kan bijdragen aan de vorming van een retrofaryngeaal abces. Poets regelmatig je tanden, gebruik tandzijde en spoel je mond met een antiseptische mondspoeling om bacteriën te verminderen die de infectie kunnen verergeren. Dit helpt niet alleen om je mond gezond te houden, maar kan ook de kans op infecties in de keel verminderen.

Volg de voorgeschreven behandeling strikt op

Na de diagnose van een retrofaryngeaal abces zal je arts antibiotica voorschrijven om de infectie te bestrijden. Het is belangrijk om de volledige kuur af te maken, zelfs als je je beter voelt, om ervoor te zorgen dat de infectie volledig is verwijderd. Daarnaast kan een drainageprocedure nodig zijn als de pus zich heeft opgehoopt. Volg de instructies van je arts nauwkeurig op om verdere complicaties te voorkomen.

Rust en hydrateer goed

Bij een retrofaryngeaal abces is rust essentieel voor je herstel. Zorg ervoor dat je voldoende slaap krijgt en je lichaam de tijd geeft om te herstellen. Drink veel water om goed gehydrateerd te blijven, omdat dit kan helpen om je keel te verzachten en de symptomen te verlichten. Het drinken van warme vloeistoffen zoals kruidenthee kan ook gunstig zijn voor het kalmeren van je keel en het bevorderen van je herstel.

Vermijd irriterende stoffen in de keel

Tijdens je herstel is het belangrijk om irriterende stoffen in de keel te vermijden, zoals sigarettenrook, vervuilde lucht of sterke chemicaliën. Deze kunnen de ontsteking verergeren en je herstel vertragen. Probeer een schone, frisse lucht in te ademen en vermijd roken en andere bronnen van irritatie om je keel te beschermen en de genezing te bevorderen.

Volg controleafspraken met je arts

Na de behandeling van een retrofaryngeaal abces is het belangrijk om controleafspraken met je arts in te plannen. Je arts zal je helpen om te bepalen of de infectie volledig is verdwenen en kan vervolgbehandelingen aanbevelen indien nodig. Dit is vooral belangrijk als je de aandoening hebt gehad in combinatie met andere gezondheidsproblemen, zoals een verzwakt immuunsysteem, aangezien je mogelijk meer vatbaar bent voor herinfectie.

Misvattingen rond retrofaryngeaal abces

Een retrofaryngeaal abces is een ernstige, levensbedreigende infectie die zich in de diepe ruimten achter de keel bevindt. Het treft vaak jonge kinderen, maar kan ook bij volwassenen voorkomen. De aandoening kan snel verergeren en leiden tot ademhalingsproblemen of verspreiding van de infectie naar vitale structuren. Ondanks de ernst bestaan er veel misvattingen over deze aandoening, wat kan leiden tot een vertraagde diagnose en behandeling.

Een retrofaryngeaal abces is gewoon een keelontsteking die vanzelf overgaat

Een retrofaryngeaal abces wordt vaak verward met een gewone keelontsteking, maar is veel gevaarlijker. Het ontstaat wanneer een bacteriële infectie zich verspreidt naar de diepe ruimten achter de keel, wat kan leiden tot ernstige complicaties zoals luchtwegobstructie of bloedvergiftiging. In tegenstelling tot een gewone keelontsteking geneest een retrofaryngeaal abces niet vanzelf en vereist het dringende medische behandeling.

Deze aandoening komt alleen voor bij volwassenen

Hoewel volwassenen een retrofaryngeaal abces kunnen ontwikkelen, komt het vaker voor bij jonge kinderen, vooral bij een baby of peuter. Dit komt doordat de lymfeklieren in deze regio bij jonge kinderen groter en actiever zijn, waardoor ze gevoeliger zijn voor infecties. Naarmate kinderen ouder worden, neemt dit risico af.

Antibiotica alleen zijn voldoende om een retrofaryngeaal abces te behandelen

Hoewel antibiotica noodzakelijk zijn om de infectie onder controle te krijgen, zijn ze vaak niet voldoende. Omdat de pus zich ophoopt in een afgesloten ruimte, is chirurgische drainage meestal vereist. Zonder ingreep kan het abces zich uitbreiden naar vitale structuren zoals de hart en de hersenen, wat levensbedreigende complicaties kan veroorzaken.

Retrofaryngeale abcessen veroorzaken geen ademhalingsproblemen

Een van de gevaarlijkste complicaties van een retrofaryngeaal abces is de druk die het kan uitoefenen op de luchtwegen. De zwelling kan ervoor zorgen dat de patiënt moeite heeft met ademhalen, wat kan verergeren tot volledige luchtwegobstructie. Dit is een medisch noodgeval en vereist snelle interventie, mogelijk met intubatie of chirurgische ingreep.

Beeldvormende onderzoeken zijn niet nodig om een retrofaryngeaal abces vast te stellen

Hoewel een arts op basis van symptomen en lichamelijk onderzoek een vermoeden kan hebben, zijn beeldvormende onderzoeken zoals een CT-scan of echografie essentieel om de exacte locatie en omvang van het abces te bepalen. Dit helpt bij het plannen van de juiste behandeling en het minimaliseren van complicaties.

Een retrofaryngeaal abces heeft geen invloed op andere organen

Als de infectie niet snel wordt behandeld, kan het abces zich uitbreiden naar omliggende structuren zoals de longen, de bloedbaan of het lymfestelsel. Dit kan leiden tot sepsis, een levensbedreigende infectie die onmiddellijke opname op de intensive care vereist. Daarom is een snelle diagnose en behandeling van cruciaal belang.

Na behandeling is verdere opvolging niet nodig

Zelfs na succesvolle behandeling met antibiotica en drainage is opvolging noodzakelijk om complicaties of een terugkeer van de infectie te voorkomen. Patiënten kunnen gecontroleerd worden op restklachten, en in sommige gevallen kan aanvullend onderzoek naar onderliggende oorzaken, zoals een probleem met de speekselklier, nodig zijn. Een goede nazorg verkleint de kans op herhaling en ernstige gevolgen.

Lees verder

• Abces (zakje met pus door bacteriële infectie) afvoeren
• Abces in huid of lichaam: Pus door infectie met bacteriën