Gezwollen eikel: symptomen en oorzaken zwelling glanspenis

De eikel of glanspenis verwijst in het algemeen naar het ronde uiteinde van het mannelijke lid. De eikel is erg gevoelig en heeft veel zenuwen. In de eikel ligt ook de opening van de urethra of plasbuis. Over het algemeen is zwelling echter een uitdrukking van een verhoogde vochtophoping in het weefsel en een van de klassieke vijf tekenen van ontsteking: dolor (lokale pijn), calor (lokale warmte), tumor (lokale zwelling), rubor (lokale roodheid) en functio laesa (functieverlies). Een zwelling van de eikel of gezwollen eikel kan worden veroorzaakt door volledig verschillende oorzaken (allergieën, infecties, trauma) en je doet er verstandig aan om het door een arts te laten beoordelen.

• Oorzaken van een gezwollen eikel
• Allergische reactie
• Insectenbeten
• Ontstekingsprocessen: schimmels, bacteriën en virussen
• Ontsteking bij kinderen: smet in de kindertijd
• Mechanische irritatie: een kwestie van wrijving
• Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's)
• Diabetes en ouderdom
• Allergieën voor verzorgingsproducten of medicatie
• Symptomen zwelling van de glanspenis
• Jeuk en een gezwollen eikel
• Roodheid en een gezwollen eikel
• Purulente afscheiding bij een gezwollen eikel
• Opgezette lymfeklieren en een gezwollen eikel
• Pijn en een gezwollen eikel
• Eikelzwelling na besnijdenis
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek
• Lichamelijk onderzoek
• Behandeling van een eikelzwelling
• Behandeling van ontstekingen
• Herhaalde klachten: overwegen van besnijdenis
• Onderzoek naar soa's: uitsluiten en behandelen
• Zelfzorg: kalmeren en verzorgen
• Wanneer naar de arts: tijd voor professionele hulp
• Gezwollen eikel bij kinderen

Oorzaken van een gezwollen eikel

Een gezwollen eikel kan uit het niets opduiken en voor flink wat zorgen zorgen. Je kijkt naar beneden en ineens is alles anders. Roodheid, zwelling, misschien zelfs een branderig gevoel – wat is er aan de hand? De oorzaken van een gezwollen eikel kunnen variëren van een eenvoudige allergische reactie tot ontstekingsprocessen die wat meer aandacht nodig hebben. Laten we de meest voorkomende (en minder bekende) oorzaken eens uitgebreid onder de loep nemen, zodat je een idee krijgt van wat er aan de hand kan zijn en welke stappen je kunt nemen om dit ongemak te verlichten.

Allergische reactie

Een allergische reactie is een van de meest voorkomende oorzaken van een plotselinge zwelling van de eikel. Bijvoorbeeld een allergie voor latex, vaak gebruikt in condooms, kan zorgen voor een rode, gezwollen en geïrriteerde eikel. Ook glijmiddelen, spermiciden, of geparfumeerde zeep kunnen hetzelfde effect hebben. De huid van de eikel is namelijk zeer gevoelig, en blootstelling aan irriterende stoffen kan een allergische reactie uitlokken, met zwelling en soms zelfs blaarvorming tot gevolg.

Wist je dat? Ongeveer 1-6% van de mensen heeft een latexallergie, en voor veel mensen openbaart zich dit tijdens of na seksuele activiteiten met condooms. Een latexvrije condoom kan dan vaak uitkomst bieden en het probleem snel oplossen.

Insectenbeten

Het klinkt misschien onwaarschijnlijk, maar insectenbeten kunnen ook voor zwelling van de eikel zorgen. Vooral in de zomermaanden, wanneer je buiten actief bent of op de camping verblijft, kan een beet van bijvoorbeeld een mug of andere insecten leiden tot een lokale ontstekingsreactie. De huid zwelt op, wordt rood, en kan flink gaan jeuken. De eikel is een kwetsbaar stukje huid, en een insectenbeet daar kan bijzonder ongemakkelijk zijn. De zwelling gaat vaak gepaard met roodheid en een lichte ontsteking, maar verdwijnt doorgaans na een paar dagen vanzelf.

Ontstekingsprocessen: schimmels, bacteriën en virussen

Vaak is zwelling van de eikel het gevolg van ontstekingsprocessen. De medische term voor een ontsteking van de eikel is balanitis. Deze ontsteking kan door verschillende omstandigheden worden geactiveerd, zoals schimmels, virussen, of bacteriën.

• Schimmelinfecties: Een veelvoorkomende boosdoener is de schimmelinfectie, zoals een Candida-infectie. Deze kan zorgen voor roodheid, zwelling, jeuk, en soms een witte afscheiding. De schimmel gedijt goed in warme, vochtige omstandigheden, wat de eikel een perfecte plek maakt voor groei. Deze schimmelinfectie is meestal onschuldig, maar kan flink wat ongemak veroorzaken.
• Bacteriële infecties: Bacteriën zoals Staphylococcus aureus of Streptococcus kunnen leiden tot een ontsteking van de eikel en de omliggende huid. Dit kan gebeuren wanneer er kleine wondjes of scheurtjes in de huid zijn, bijvoorbeeld door scheren, ruwe seks, of intensief wassen. De bacteriën dringen door de huidbarrière heen, wat zwelling, roodheid en pijn veroorzaakt.
• Virale infecties: Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) zoals herpes simplex kunnen ook de oorzaak zijn van een gezwollen eikel. Herpes zorgt voor kleine, pijnlijke blaasjes op de eikel en kan gepaard gaan met een branderig gevoel, jeuk, en zwelling. Een andere mogelijke virale oorzaak is HPV (humaan papillomavirus), wat kan leiden tot wratvorming op de eikel en soms zwelling.

Ontsteking bij kinderen: smet in de kindertijd

Bij kinderen komt een ontsteking van de eikel vaak voor vanwege de anatomie van de voorhuid. In de kindertijd is de voorhuid vaak nog gedeeltelijk of volledig versmolten met de eikel. Dit kan ervoor zorgen dat afscheiding, dode huidcellen, en bacteriën zich ophopen onder de voorhuid. Dit ophopen creëert een broedplaats voor bacteriën en leidt tot een ontstekingsreactie met zwelling van de eikel als gevolg. Het is belangrijk om de eikel en voorhuid van jonge jongens voorzichtig schoon te houden om dit soort problemen te voorkomen.

Mechanische irritatie: een kwestie van wrijving

Bij tieners en volwassenen komt zwelling van de eikel vaak voor na geslachtsgemeenschap of masturbatie. Mechanische irritatie door wrijving, een te strakke voorhuid (phimosis), of onvoldoende smering kan leiden tot zwelling en roodheid van de eikel. Wanneer de huidbarrière geïrriteerd of beschadigd raakt, kan dit tevens een toegangspoort vormen voor bacteriën en schimmels, wat verdere ontsteking kan veroorzaken.

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's)

Bij seksueel actieve volwassenen kan een gezwollen eikel wijzen op een seksueel overdraagbare aandoening ((ARTIKEL=52781]soa[/ARTIKEL]). Chlamydia, gonorroe, en herpes zijn bekende soa's die ontsteking en zwelling van de eikel kunnen veroorzaken. Vaak gaat dit gepaard met andere symptomen zoals pijn, afscheiding uit de penis, en een branderig gevoel tijdens het plassen. De oorzaak moet altijd worden onderzocht, en zo nodig moet je partner(s) ook worden behandeld om verdere verspreiding van de infectie te voorkomen.

Diabetes en ouderdom

Bij oudere mannen en mensen met diabetes komt ontsteking van de eikel ook regelmatig voor. Diabetes. kan leiden tot een verhoogde bloedsuikerspiegel, wat schimmels en bacteriën de kans geeft om te floreren. Daarnaast wordt de huidbarrière naarmate je ouder wordt dunner en gevoeliger voor infecties. Dit maakt het voor ziekteverwekkers gemakkelijker om in de huid door te dringen, wat leidt tot ontsteking en zwelling van de eikel.

Allergieën voor verzorgingsproducten of medicatie

Sommige mannen ontwikkelen een zwelling van de eikel door allergieën voor bepaalde verzorgingsproducten zoals geparfumeerde douchegels, crèmes, of zelfs bepaalde soorten wasmiddel. De huid kan rood en gezwollen worden als reactie op deze irriterende stoffen. Daarnaast kunnen sommige medicijnen, zoals antibiotica of diuretica, als bijwerking huidirritaties en zwellingen veroorzaken.

Symptomen zwelling van de glanspenis

Naast zwelling van de eikel of glanspenis kunnen er andere symptomen zijn die aanwijzingen geven die belangrijk kunnen zijn voor het stellen van de juiste diagnose. In het genitale gebied zijn er altijd seksueel overdraagbare aandoeningen om over na te denken, als gevolg van bacteriën en virussen die worden overgedragen door onbeschermde geslachtsgemeenschap en die ziekten kunnen veroorzaken. Bij ontstekingsprocessen moet er een uitstrijkje worden gemaakt om de ziekteverwekker te identificeren.

Jeuk en een gezwollen eikel

Jeuk aan de eikel kan een ander symptoom zijn van balanitis, een ontsteking van de eikel, maar het kan ook worden veroorzaakt door schimmelinfecties van de penis. Een schimmelinfectie kan via intiem contact met de partner worden overgedragen. Maar ook de ziekteverwekkers van seksueel overdraagbare aandoeningen veroorzaken jeuk, voornamelijk chlamydia.

Roodheid en een gezwollen eikel

Roodheid van de eikel kan duiden op overstimulatie. Mechanische stress kan de eikel beschadigen als de natuurlijke beschermlaag wordt versleten door zware wrijving. Bovendien is roodheid ook een uitdrukking van ontstekingsprocessen. Een pijnlijk rode en gezwollen eikel is het belangrijkste symptoom van balanitis, een infectie van het slijmvlies dat de eikel van de penis bekleedt. Bovendien kan dit ook leiden tot jeuk en stinkende afscheiding. Terugtrekking van de voorhuid en plassen worden bemoeilijkt door de zwelling. Een andere oorzaak van roodheid is een schimmelinfectie van de eikel, waarbij er ook een witte aanslag op de eikel ontstaat die moeilijk weg te wassen is. Jeuk komt ook voor bij schimmelinfecties.

Purulente afscheiding bij een gezwollen eikel

Bij etterende afscheiding is het belangrijk om de oorsprong van de pus te bepalen. Als de etterende afscheiding zijn oorsprong heeft in de urethra of plasbuis en je een branderig gevoel hebt bij het plassen, is het mogelijk dat je besmet bent met geïnfecteerd bent met gonorroe, ook wel druiper genoemd. Purulente afscheiding uit de urethra kan een symptoom zijn van een urineweginfectie, die minder vaak voorkomt bij mannen dan bij vrouwen en meestal alleen op hogere leeftijd voorkomt.

Als de pus uit de eikel zelf komt, moet je zoeken naar verwondingen of zweren. Wanneer er zich pus afscheidt, is dit een teken dat de eikel geinfecteerd is geraakt. Purulente afscheiding of waterige afscheiding kan ook een teken zijn van balanitis. Af en toe vormen zich blaasjes en puistjes op de eikel. Een ander klinisch beeld is genitale herpes, waarin zich met vloeistof gevulde blaren vormen. Als deze bubbels openbarsten, ontstaat er ook een waterpurulente afscheiding.

Opgezette lymfeklieren en een gezwollen eikel

Gezwollen lymfeklieren zijn meestal een teken dat er een proces plaatsvindt in aangrenzende regio's dat het immuunsysteem activeert. Dit kan een ontstekingsproces zijn, maar ook een kwaadaardig proces. Het onderscheid kan vaak worden gemaakt op basis van de klachten.

De lymfeklieren in het afvoergebied van de penis liggen in de buikholte of in de lies. Een vergrote klier in de lies of als deze pijn doet bij het indrukken, is dit een teken dat de lymfeklier wordt belast door een ontsteking of een ander proces. De seksueel overdraagbare ziekte syfilis veroorzaakt naast zweren op de penis, een zwelling van de lymfeklieren in aangrenzende regio's. Bovendien worden gezwollen lymfeklieren in de lies ook waargenomen worden bij genitale herpes.

Pijn en een gezwollen eikel

Pijn kan al vrij snel optreden bij een zwelling van de eikel, omdat de eikel zeer sterk wordt geïnnerveerd. Balanitis kan pijn veroorzaken, die ook in rust of tijdens het plassen kan optreden. Ernstiger dan de pijn van een eikelontsteking is de pijn geassocieerd met een Spaanse kraag (parafimosis), welke kan ontstaan als de voorhuid over de eikel schiet en vervolgens niet meer terug wil omdat die te nauw is. Dit urologische noodgeval veroorzaakt zeer ernstige pijn en vereist snelle medische behandeling, omdat de eikel en de voorhuid in dit geval ernstig bedreigd zijn.

Eikelzwelling na besnijdenis

Bij besnijdenis mist de eikel aanvankelijk zijn beschermende voorhuid. In de eerste paar dagen wordt de eikel beschermd door vaseline en steriele gazen, dat daarna wordt verwijderd. Overgevoeligheidsreacties zijn normaal. De eikel kan enkele dagen na de operatie er rood en gezwollen uitzien. De zwelling kan worden verminderd door de glanspenis te koelen en indien nodig kunnen zelfs milde pijnstillers worden genomen. Een zwelling van de eikel is normaal in de eerste één tot twee weken na de besnijdenis, afhankelijk van de wondgenezing gaat het sneller of langzamer.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek

Met een gezwollen eikel moet je medische hulp inschakelen. Het begint altijd met een uitgebreid vraaggesprek met de huisarts om de klachten te verhelderen en je medische geschiedenis te begrijpen. Belangrijke onderwerpen met dit symptoom zijn bijvoorbeeld intieme hygiëne, veranderingen in de huid of huidziekten in het algemeen, andere symptomen, problemen met plassen of geslachtsgemeenschap en allergieën (zoals latexallergie).

Lichamelijk onderzoek

Het vraaggesprek met de arts wordt gevolgd door een lichamelijk onderzoek waarbij de eikel en lymfeklieren worden onderzocht. In geval van een vermoedelijke infectieuze ontsteking van de eikel wordt met een wattenstaafje wat afscheiding van de eikel genomen en in het laboratorium kan worden bepaald welke ziekteverwekker verantwoordelijk is voor het ongemak. Zeer zelden is een bloedonderzoek nodig voor de diagnose. En alleen in zeer zeldzame gevallen moet er een weefselverwijdering (biopsie) plaatsvinden voor onderzoek onder de microscoop.

Behandeling van een eikelzwelling

Een gezwollen eikel kan veel oorzaken hebben en de behandeling moet daarom zorgvuldig worden afgestemd op de specifieke situatie. Alleen een arts kan bepalen wat er precies aan de hand is en wat de juiste behandeling is om je van dit ongemak te verlossen. Dus, hoewel het misschien wat gênant voelt, is een bezoek aan de huisarts cruciaal om de bron van de zwelling aan te pakken en verdere complicaties te voorkomen.

Behandeling van ontstekingen

Bij een ontsteking van de eikel – veroorzaakt door bijvoorbeeld bacteriën, schimmels of virussen – ligt de behandeling vaak bij lokale medicatie in de vorm van zalven of crèmes. Als schimmels de boosdoeners zijn, kan de arts een antischimmelzalf zoals clotrimazol voorschrijven. Bij bacteriële infecties kunnen antibiotische crèmes of systemische antibiotica in tabletvorm worden ingezet om de ziekteverwekkers te stoppen en het herstel te bevorderen. In gevallen waarbij de zwelling niet door bacteriën maar bijvoorbeeld door een overgevoelige huid of allergische reactie ontstaat, kan de huisarts cortisone-bevattende zalven voorschrijven, zoals hydrocortison, om de ontsteking en zwelling te verminderen.

• Bij Johan bleek de zwelling van de eikel te worden veroorzaakt door een Candida-infectie. Na het aanbrengen van een antischimmelzalf gedurende een week merkte hij dat de zwelling en roodheid aanzienlijk afnamen. Een eenvoudige diagnose en gerichte behandeling brachten hem snel weer in balans.

Herhaalde klachten: overwegen van besnijdenis

Wanneer ontstekingen of zwellingen van de eikel regelmatig terugkeren, bijvoorbeeld door een te nauwe voorhuid (phimosis) of een herhaaldelijke schimmelinfectie, kan een besnijdenis worden overwogen. Een besnijdenis vermindert het risico op verdere irritaties en infecties omdat de eikel minder wordt blootgesteld aan vocht en afscheiding die zich anders onder de voorhuid zou ophopen. Hoewel dit als een ingrijpende oplossing kan voelen, kan het in sommige gevallen een effectieve manier zijn om aanhoudende klachten voorgoed achter je te laten.

Onderzoek naar soa's: uitsluiten en behandelen

Voor seksueel actieve mannen is het essentieel dat de arts controleert op de mogelijke aanwezigheid van een soa. Een gezwollen eikel kan namelijk het gevolg zijn van een soa zoals herpes of chlamydia. Indien een soa wordt bevestigd, volgt er een gerichte behandeling. Denk hierbij aan antivirale middelen voor herpes of antibiotica voor chlamydia. Deze aanpak is niet alleen nodig voor je eigen gezondheid, maar ook om herinfectie of verdere besmetting van (toekomstige) seksuele partners te voorkomen. In sommige gevallen kan de arts adviseren om je partner(s) ook te laten testen en behandelen om volledige genezing en preventie van verdere verspreiding te verzekeren.

Zelfzorg: kalmeren en verzorgen

Hoewel het altijd raadzaam is om een arts te raadplegen, kun je in afwachting van een diagnose enkele zelfzorgmaatregelen treffen om de zwelling en het ongemak te verminderen. Kamille zitbaden of kamille spoelingen kunnen bijvoorbeeld een verzachtend effect hebben op de geïrriteerde huid. Kamille staat bekend om zijn ontstekingsremmende en kalmerende eigenschappen, waardoor het kan helpen de huid te kalmeren en zwelling tegen te gaan.

Daarnaast is een goede, maar niet overdreven, intieme hygiëne van groot belang. Spoel de eikel dagelijks voorzichtig schoon met lauwwarm water en vermijd agressieve zeep of geparfumeerde producten die de huid kunnen irriteren. Droog het gebied daarna zorgvuldig, maar zachtjes, af om vochtophoping te voorkomen.

Wanneer naar de arts: tijd voor professionele hulp

Als de zwelling na een paar dagen van zelfzorg niet afneemt of zelfs verergert, is het tijd om een arts te raadplegen. Blijf niet te lang rondlopen met zorgen of ongemakken, want zwelling van de eikel kan wijzen op onderliggende aandoeningen die mogelijk medische aandacht vereisen. De arts kan dan door middel van onderzoek vaststellen wat de precieze oorzaak is en een passende behandeling inzetten.

Wist je dat? In veel gevallen is de zwelling van de eikel onschuldig en gemakkelijk te behandelen, mits de juiste diagnose en aanpak worden gekozen. Zo'n 80% van de mensen met een schimmelinfectie ervaart al na enkele dagen van de juiste medicatie verlichting van de symptomen.

Lees verder

• Spaanse kraag (parafimose): symptomen, oorzaak & behandeling
• Eikelontsteking: oorzaken en behandeling van ontstoken eikel
• Voorhuid: problemen met de voorhuid en ontsteking/infectie
• Ontstoken voorhuid (posthitis): symptomen en behandeling
• Rode eikel: oorzaken en behandeling van roodheid glanspenis