Eikelontsteking: oorzaken en behandeling van ontstoken eikel

Een eikelontsteking of balanitis is een ontstekingsziekte van de eikel of glanspenis, het ronde uiteinde van de menselijke penis. Vaak is de voorhuid ook aangetast. Veel voorkomende klachten van een ontstoken eikel zijn rode of witte plekken, schilfering of puistjes op de glanspenis. De oorzaken van een eikelontsteking kunnen verschillend zijn, ze zijn ook afhankelijk van je leeftijd. Een eikelontsteking kan chronisch worden. Dan verhardt de voorhuid, wat leidt tot een vernauwing van de voorhuid, die ook chronisch kan zijn. Balanitis kan voorkomen bij zowel kinderen als volwassen mannen.

• Oorzaken van een eikelontsteking
• Symptomen van een ontstoken eikel
• Onderzoek en diagnose
• Huisarts raadplegen
• Behandeling van een eikelontsteking
• Zelfzorg
• Vooruitzichten en prognose
• Preventie

Oorzaken van een eikelontsteking

Afhankelijk van de leeftijd kunnen de oorzaken van eikelontsteking (balanitis) of voorhuidontsteking (posthitis) erg verschillen. Bij jongens vóór de puberteit komt een eikelontsteking voor bij ongeveer 1 op de 20 jongens. Hier treft men vaak opgehoopt smegma aan door een vernauwde voorhuid. Doordat je de voorhuid niet over de eikel kan terugtrekken, lukt het niet de eikel goed schoon te spoelen. De ontsteking is vaak besmettelijk.

Acute ontsteking komt minder vaak voor bij jongvolwassen mannen dan bij kinderen, en een seksueel overdraagbare aandoening (soa) is dan vaak de oorzaak. Een eikelontsteking kan zowel besmettelijk als niet-besmettelijk zijn. Bij oudere mannen is balanitis zelden besmettelijk. Het eigen gebrek aan persoonlijke hygiëne is vaak de oorzaak. Bij zeer oudere mannen kan de dunner wordende huid sneller leiden tot een ontstoken eikel. Een antibioticakuur kan ook aanleiding geven tot een eikelontsteking, doordat schimmels dan de kans krijgen om te groeien. Andere medicijnen, zoals prednison (corticosteroïden), kunnen ook leiden tot een ontstoken eikel.

Ten slotte komt eikelontsteking ook voor als gevolg van andere ziekten waarbij de afweer is verminderd. Diabetici lopen bijvoorbeeld een verhoogd risico op infectieuze eikelontsteking. Ten slotte kan contact met vrouwen met vaginale schimmelinfectie ook leiden tot balanitis.

Symptomen van een ontstoken eikel

Een eikelontsteking manifesteert zich voornamelijk door de opvallende roodheid van de eikel. Vaak is de binnenkant van de voorhuid ook rood. De aangetaste huidgebieden kunnen nat worden of puistjes vertonen en schilferen. Vooral jeuk, branderig gevoel en een verhoogde gevoeligheid voor aanraking, zijn de klachten.

In sommige gevallen vormen zich zweertjes in de voorhuid die worden geassocieerd met ernstige pijn en een verhoogd risico op ontstekingen. Andere symptomen zijn afhankelijk van de vorm van de eikelontsteking. Balanitis simplex wordt gekenmerkt door wazige roodheid met knobbeltjes en droge schilfering. Meestal treden de huidveranderingen vrij plotseling op en veranderen ze in korte tijd. Deze vorm kan voorkomen bij mannen van alle leeftijden. In tegenstelling tot de balanitis plasmacellularis, die meestal ontstaat vanaf de leeftijd van 60 jaar. Deze vorm wordt gekenmerkt door vurig rode gebieden en er kan geen ziekteverwekker worden aangetoond. De plekken zijn meestal vochtig, glanzend en ontwikkelen zich in sommige gevallen tot oppervlakkige huidafwijkingen die bijzonder gevoelig zijn voor druk en andere externe prikkels. Balantatis plasmacellularis verloopt meestal chronisch en kan maanden of jaren ongewijzigd blijven bestaan.

Onderzoek en diagnose

De huisarts stelt de diagnose op basis van microbiologische onderzoeken. Om dit te doen, volgt er urineonderzoek en de arts maakt een uitstrijkje van de eikel. Uiteraard zal de arts ook vragen stellen over je klachten en lichamelijk onderzoek doen.

Omdat een eikelontsteking verschillende oorzaken kan hebben, moet de arts dit eerst bepalen, omdat alleen dan een effectieve therapie mogelijk is. De eikelontsteking is te herkennen door roodheid en zwelling van de eikel. De patiënt heeft een brandend gevoel op de eikel en klaagt over jeuk. Natte, waterige of etterende secreties kunnen voorkomen. Ook zijn wondjes, kloofjes, puistjes, blaasjes of bultjes mogelijk. Bij progressieve en onbehandelde ontsteking kan ook koorts optreden. Zelfs pijnlijk urineren is mogelijk.

Acute ontsteking kan zich via de urethra of plasbuis richting de nieren verspreiden en urinebuisontsteking, blaasontsteking of een prostaatontsteking veroorzaken. Ten slotte kan het ook leiden tot sepsis of bloedvergiftiging.

Huisarts raadplegen

Jeuk, branderig gevoel en roodheid op de eikel kunnen te wijten zijn aan een eikelontsteking. Een bezoek aan de arts wordt aanbevolen als de symptomen niet binnen een week wegtrekken of als zich aanvullende symptomen voordoen. Bij de aanwezigheid van zweertjes en nattende huidafwijkingen moet je echter onmiddellijk je huisarts raadplegen. Dat geldt ook witachtige afzettingen op de eikel. Mensen die in het verleden zijn geïnfecteerd met herpesvirussen, chlamydia, schimmels of parasieten zijn bijzonder gevoelig voor een eikelontsteking. Zelfs mensen met een contactallergie (zoals latexallergie) of bestaande huidaandoeningen (bijvoorbeeld eczeem, psoriasis of lichen sclerosus) lopen meer risico en kunnen het beste een arts raadplegen in geval van een eikelontsteking.

Behandeling van een eikelontsteking

Als een eikelontsteking goed wordt behandeld, heeft het een positief verloop en geneest het meestal zonder complicaties. Het doel is om de symptomen en de ontsteking te behandelen. De behandeling bestaat in de eerste plaats uit een lokale therapie met een crème of zalf, bijvoorbeeld een antischimmelmiddel. Zodra de ziekteverwekker is bevestigd door het uitstrijkje en/of het urineonderzoek, wordt de behandeling uitgevoerd met de juiste zalf die antibiotica bevat of met een crème die schimmels doodt. Als er geen infectie als oorzaak is van balanitis, kan de ontsteking worden behandeld met cortisone-bevattende zalf. Kamillebaden kunnen nuttig zijn om jeuk te verlichten.

Als de eikelontsteking chronisch wordt of steeds terugkeert, dan is besnijdenis te overwegen.

Zelfzorg

Een eikelontsteking moet door je huisarts worden beoordeeld en behandeld. Na opsporing van de ziekteverwekker kan een gerichte behandeling worden uitgevoerd door een antibioticum of een schimmelwerende zalf. Als een voorhuidvernauwing de oorzaak is van terugkerende ontsteking, dan kan besnijdenis uitkomst bieden.

Een kamillebad of een bad met zuiveringszout kan helpen. Vervolgens kan de penis worden gedept met olijfolie. Dit verzacht de ontstoken voorhuid. Na elke urinatie moet de penis ook worden gereinigd met schoon water zodat er geen urine op de voorhuid achterblijft. Bovendien is het zinvol om te controleren of je mogelijk een allergie hebt voor bepaalde stoffen, zoals latex in condooms, waardoor je een eikelontsteking hebt opgelopen. Er zijn ook condooms zonder latex verkrijgbaar.

Ook nadat de symptomen zijn verdwenen, is een goede intieme hygiëne belangrijk. Het regelmatig reinigen van de penis met water is belangrijk; zeep en shampoo moeten worden vermeden. In het geval van terugkerende infecties moet de seksuele partner ook een onderzoek laten uitvoeren om de mogelijkheid van overdracht van pathogenen via geslachtsgemeenschap uit te sluiten. Preventief wordt het gebruik van condooms aanbevolen, vooral bij het veranderen van intieme partners.

Vooruitzichten en prognose

Eikelontsteking heeft een zeer goede prognose in geval van behandeling. De duur van de ziekte en het verloop hangt af ​​van de oorzaak van de ontsteking en je immuunsysteem. Als bacteriën of schimmels de boosdoeners zijn, kan geschikte medicatie verlichting bieden binnen enkele dagen tot weken. Maak altijd de kuur af, ook als de symptomen nagenoeg verdwenen zijn.

Het aangetaste weefsel van de eikel en de voorhuid kunnen goed worden behandeld met ontstekingsremmende zalven en kalmerende baden. In de zeldzaamste gevallen kan permanente weefselschade optreden. Af en toe worden minder gevoelige gebieden gevormd en kan je last krijgen van fimosis of voorhuidvernauwing. Als de ontsteking een andere oorzaak heeft, bijvoorbeeld onvoldoende hygiëne of letsel aan de eikel of voorhuid, kunnen ook goede resultaten worden bereikt met bescherming en zalven.

Onbehandelde eikelontsteking met een bacteriële trigger daarentegen heeft het risico dat de infectie zich verder zal verspreiden. Het kan de blaas, de prostaat en de nieren bereiken en in het ergste geval leiden tot sepsis. Een dergelijke aandoening kan fataal zijn als deze niet wordt behandeld. Dit kan echter alleen gebeuren als een bacteriële infectie op de penis lange tijd niet wordt behandeld.

Schimmelinfecties hebben een vergelijkbaar risico op overdracht. In zeer zeldzame gevallen ontstaan ​​zweren en voorlopers van peniskanker als gevolg van balanitis. Over het algemeen vermindert besnijdenis het risico op een nieuwe balanitis.

Preventie

Allereerst is een goede lichaamshygiëne belangrijk voor het voorkomen van eikelontstekingen. Een goede genitale hygiëne betekent echter niet dat de reiniging van de voorhuid moet worden overdreven. Normaal, maar regelmatig wassen van de eikel zonder zeep en shampoo, waarbij je de voorhuid terugtrekt en smegma verwijderd, moet deel uitmaken van de normale lichaamshygiëne van een jongen en man.

Lees verder

• Blauwe eikel: oorzaken en behandeling blauw-paarse eikel
• Rode eikel: oorzaken en behandeling van roodheid glanspenis
• Gezwollen eikel: symptomen en oorzaken zwelling glanspenis
• Balanitis van Zoon: symptomen, oorzaak en behandeling
• Jeuk aan eikel en jeukende voorhuid: oorzaken van jeuk