Jeuk aan eikel en jeukende voorhuid: oorzaken van jeuk

Jeuk aan de eikel en voorhuid: wat kunnen zoal de oorzaken van een jeukende eikel zijn? De eikel (glans penis) is het ronde uiteinde van de penis. Bij onbesneden mannen ligt de eikel meestal verborgen in de voorhuid (het preputium). De eikel wordt vaak zichtbaar tijdens een erectie. Ofschoon er bepaalde huidafwijkingen zijn die alleen aan de penis voorkomen, zijn de meeste afwijkingen aan de penis huidafwijkingen die ook op andere delen van de huid kunnen voorkomen. Er worden een aantal penisaandoeningen besproken waarbij jeuk aan de eikel optreedt en die relatief vaak voorkomen. Jeuk aan de eikel kan gepaard gaan met een witte afscheiding, bultjes of blaasjes, roodheid van de eikel en andere klachten.

Jeuk aan eikel

• Jeukende voorhuid en eikel door balanitis
• Ontsteking van de eikel of glans penis
• Secundaire infectie
• Erythroplasie van Queyrat
• Lichen sclerosus
• Genitale wratten
• Jeuk aan eikel door psoriasis en eczeem
• Onder de voorhuid en op de eikel
• Allergisch contacteczeem en irritatief contacteczeem
• Genitale psoriasis
• Jeuk aan eikel door candida (schimmelinfectie)
• Trichomoniasis
• Plasbuisontsteking
• Lichen planus

Jeukende voorhuid en eikel door balanitis

Ontsteking van de eikel of glans penis

Balanitis verwijst naar een ontsteking van de eikel of glans penis. De kop van de penis is bij balanitis ontstoken en soms ook de voorhuid. Je kunt last krijgen van jeuk, irritatie en pijnklachten en soms ontstaat er een (vlekkerige) roodheid (met schilfertjes) van de eikel met een toegenomen vochtigheid. Als zowel de eikel als de voorhuid ontstoken zijn, wordt dit ook wel balanoposthitis genoemd. De behandeling van balanitis is afhankelijk van de oorzaak. Er zijn verschillende huidaandoeningen balanitis kunnen veroorzaken. Soms zijn deze huidaandoeningen heel specifiek voor de voorhuid, maar vaak kunnen de ziektebeelden ook elders op de huid voorkomen. De meest voorkomende oorzaken van balanitis zijn:

• eczeem (bijvoorbeeld contact allergisch eczeem ten gevolge van het gebruik van een condoom of seborrhoïsch eczeem);
• lchen sclerosus;
• lichen planus;
• psoriasis;
• balanitis plasmocellularis van Zoon;
• candida;
• bacteriën.

Secundaire infectie

Bij een aantal huidaandoeningen kan in tweede instantie een infectie met een schimmel of bacterie optreden, ook wel secundaire infectie genoemd. In geval van een bacteriële infectie kan de arts een antibioticum voorschrijven en bij candida een antischimmel-crème. Veelal volstaat een corticosteroid crème of -zalf eventueel in combinatie met een lokaal antibioticum.

Erythroplasie van Queyrat

Erythroplasie van Queyrat is een vrij zeldzame aandoening en betreft een voorloper van het plaveiselcelcarcinoom van de penis (peniskanker). De aandoening wordt geassocieerd met besmetting met bepaalde typen van het menselijk wrattenvirus (humaan papillomavirus, afgekort HPV, typen 16 en 18). Vaak is er sprake van een felrode vlek op zowel de voorhuid als de eikel welke als een baan langs de groeve van de eikel loopt. Het aspect kan glad zijn of juist iets fluwelig. In een vroeg stadium van de aandoening kan het verward worden met een balanitis.

Lichen sclerosus

Lichen sclerosus et Atrophicus is de benaming voor een vrij zeldzame huidaandoening waarbij de huid enerzijds dunner (atrophicus) of dikker (sclerosus) en anderzijds wit (lichen) en glanzend wordt. De aandoening komt bij zowel mannen als vrouwen vooral voor aan de huid van de geslachtsdelen. Bij mannen ontstaat eerst een ontsteking van de voorhuid, maar het kan aanvankelijk ook alleen aan de eikel ontstaan. Daarnaast kan ook de gewone huid worden aangedaan. De achterliggende oorzaak is niet geheel duidelijk is. Wel is duidelijk dat (een combinatie van) genetische predispositie, auto-immuunaandoeningen en hormonale factoren een rol spelen bij het ontstaan van deze huidaandoening.

Genitale wratten

Genitale wratten zijn een zeer besmettelijke seksueel overdraagbare aandoening (soa). Een virus is de boosdoener. Het gaat bij genitale wratten om humaan papilloma virussen (HPV), type 6, 11, 16 en 18. Deze lastpakken komen voor op geslachtsdelen, bij mannen op of rond de eikel, op de schacht van de penis, balzak, of op of rond de anus (staat los van anale seks), in liezen en schaamstreek. Het gaat om huidkleurige, rozerode tot grijswitte of (licht)bruine wratjes, enkele tot tientallen; groepjes wratten dus.

Jeuk aan eikel door psoriasis en eczeem

Onder de voorhuid en op de eikel

Psoriasis en eczeem kunnen overal op het lichaam voorkomen, ook onder de voorhuid en op de eikel van de penis. Als je elders last hebt van psoriasis- of eczeemplekken, dan kan het al snel duidelijk zijn wat het plekje of de plekken aan de penis zijn. Als de eczeem of psoriasis zich echter alleen op de penis manifesteert, is het niet altijd even gemakkelijk om de juiste diagnose te stellen. Seborrhoïsch eczeem doet zich vaak voor onder het haar, in of achter de oren, in de wenkbrauwen, naast de neus, op de borst, maar soms zit seborrhoïsch eczeem ook onder de borsten, in de oksels, in de liezen, bij de anus en onder de voorhuid en op de eikel van de penis. Eczeem kan aanleiding geven tot rode huiduitslag, korstvorming, schilfering, blaasjes, bultjes, bloeden van de huid, rode plekken èn jeuk.

Allergisch contacteczeem en irritatief contacteczeem

Het gevoelige slijmvlies van de eikel kan gemakkelijk geïrriteerd raken, waardoor er irritatief eczeem optreedt, ook wel ortho-ergisch contacteczeem genoemd. Er treedt dan een roodheid van de eikel op, soms met rode puntjes. Dit kan verward worden met schimmel. Bacteriën en/of schimmels (candida) kunnen de situatie wel verergeren. Eczeem is op zichzelf niet besmettelijk, maar wanneer een bacterie of schimmel in het spel is dan is er wel sprake van besmettelijkheid. Rode vlekjes op de eikel en onder de voorhuid kunnen bijvoorbeeld worden veroorzaakt door te vaak en teveel wassen met (niet-pH neutrale) zeep. Er kan ook huidirritatie ontstaan welke wordt veroorzaakt door een allergische reactie op een bepaald merk condoom of zaaddodend middel. Dit wordt 'allergisch contacteczeem' genoemd. Allergisch contacteczeem en irritatief contacteczeem zijn beide een vorm van contacteczeem.

Genitale psoriasis

Psoriasis in de schaamstreek wordt genitale psoriasis genoemd. Het kan op alle leeftijden voorkomen en zowel mannen, vrouwen als kinderen kunnen er last van hebben. Uit de literatuur blijkt dat ongeveer de helft van de mensen met psoriasis ooit last heeft gehad van psoriasis in de schaamstreek. Vaak gaat het gepaard met lichte jeuk, matige jeuk of hevige jeuk, maar het kan ook pijn doen (vooral bij kloofjes en barstjes) of een branderig gevoel geven.

Jeuk aan eikel door candida (schimmelinfectie)

Een candida-infectie (candidiasis genoemd) is geen soa, maar een schimmelinfectie als gevolg van een overmatige groei van een gist. Deze gist draagt iedereen bij zich, maar onder bepaalde omstandigheden ontstaan er klachten als gevolg van overgroei. Vaak geeft candida geen klachten, maar na onbeschermd seksueel contact met een persoon die last heeft van de infectie kan je last krijgen van wat roodheid of uitslag op de eikel, hetgeen vaak gepaard gaat met jeuk of een branderig gevoel.

Trichomoniasis

Trichomoniasis is een soa die veroorzaakt wordt door de parasiet Trichomonas vaginalis. Bij deze aandoening is seksueel contact de belangrijkste transmissieroute, maar het kan mogelijk ook verkregen worden door een gedeelde handdoek. De aandoening geeft vaak geen klachten. Het duurt soms jaren voordat er zich ontstekingen voordoen, bij mannen vaak in de plasbuis (de opening van de plasbuis bevindt zich op het topje van de eikel). Mannen kunnen last krijgen van een rode eikel, een vieze afscheiding die onaangenaam ruikt en de infectie kan een branderig gevoel bij plassen veroorzaken. Bij mannen kunnen er tevens klachten ontstaan van witte afscheiding.

Plasbuisontsteking

Plasbuisontsteking of urethritis is een ontsteking van het slijmvlies aan de binnenkant van de urinebuis. Een dergelijke ontsteking gaat niet altijd gepaard met klachten, maar het ervaren een branderig gevoel en pijn bij het plassen zijn klassieke symptomen van urethritis. Een andere veelvoorkomend symptoom is pusachtige of witachtige slijmafscheiding uit de penis.

Lichen planus

Lichen planus is een ontstekingsreactie van de huid en de slijmvliezen, waarvan de oorzaak onbekend is. Deze huidaandoening veroorzaakt paars-rode bultjes die aan de bovenkant afgeplat zijn. De bultjes kunnen over het gehele lichaam voorkomen. Voorkeurslocaties zijn de binnenkant van de polsen en de enkels. Bij mannen kan lichen planus ook voorkomen op de voorhuid of aan de eikel. Huidafwijkingen kunnen ook zichtbaar zijn in de liezen of rond de anus. Dit kan gepaard gaan met jeuk.

Lees verder

• Rode plekken, vlekken, bultjes of zweertjes penis / eikel
• Jeuk aan balzak of scrotum: oorzaak van jeukende ballen
• Ontsteking van de eikel of glans-penis, voorhuid (balanitis)
• Nauwe voorhuid (fimosis): symptomen, oorzaak en behandeling
• Witte plek op penis/witte plekjes voorhuid: lichen sclerosus