Thermische brandwonden: Oorzaken, symptomen en behandeling

Thermische brandwonden zijn een veel voorkomend huidletsel veroorzaakt door de blootstelling aan overmatige hitte (vaakst voorkomend), bevriezing of chemische stoffen. De meeste brandwonden zijn mild (eerste graad) en veroorzaken enkel milde symptomen zoals pijn en roodheid van de huid. Deze letsels zijn goed thuis te behandelen met een lokale verzorging van de wonde en pijnstilling. Soms zijn thermische brandwonden ernstiger, wat dan leidt tot andere veranderingen in de huidskleur, ernstigere of juist geen pijn en andere tekenen. Tweede- en derdegraads brandwonden vereisen een uitgebreidere medische behandeling. De vooruitzichten zijn afhankelijk van de ernst en het type van de thermische brandwonde. De meeste (thermische) brandwonden zijn tot slot te voorkomen.

• Oorzaken en soorten van thermische verbranding
• Bevriezing
• Chemische stoffen
• Hitte
• Symptomen: Pijn (of niet) en veranderingen aan huid
• Ernst van schade aan de huid
• Huiddikte
• Weerstand
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van huidletsels
• Eerste hulp
• Ondersteunende zorgen
• Prognose van brandwonde door hitte, bevriezing en chemische vloeistoffen
• Preventie van thermische brandwonden

Oorzaken en soorten van thermische verbranding

Bevriezing

Wanneer een deel van de huid bevroren is geraakt en hierdoor huidschade ontstaat, is sprake van een thermische brandwonde.

Chemische stoffen

Door de blootstelling aan chemische vloeistof, krijgt een patiënt mogelijk te maken met thermische brandwonden.

Hitte

De blootstelling aan hitte is een vaak voorkomende oorzaak van thermische verbranding. Contact met vuur, een heet voorwerp of

• een hete vloeistof leidt tot dit soort brandwonden. Enkele voorbeelden van thermische brandwonden zijn:
• een hete kookpan, ovenschotel, strijkijzer of een ander heet voorwerp
• een te hoge watertemperatuur (baden en douches)
• hete vloeistoffen
• spatten van hete bakolie
• stoom van kokend water of verwarmd voedsel
• vlammen

Symptomen: Pijn (of niet) en veranderingen aan huid

De meeste patiënten met thermische verbranding hebben een eerstegraads brandwonde die enkel de opperhuid (buitenste huidlaag) treft. Dit gaat gepaard met pijn, warmte, roodheid en gevoeligheid van de huid. Tweedegraads thermische brandwonden hebben een variabele klinische presentatie, maar meestal gaat dit letsel vergezeld met pijn, roodheid, blaarvorming, vocht dat uit de wonde lekt, gevoeligheid en verbleking bij aanraking. Derdegraads brandwonden veroorzaken weinig of geen pijn. Ze hebben een wit, bruin of verkoold uiterlijk. Verder voelen ze stevig en leerachtig aan bij aanraking en verbleken dan niet.

Ernst van schade aan de huid

Huiddikte

Bij een dunne huid zijn vaker diepe thermische brandwonden aanwezig. Een dunne huid verbrandt namelijk sneller dan een dikke huid omdat er minder huid verbrand moet worden voordat de wonde diep wordt. De dikte van de huid varieert door het hele lichaam, van 0,5 mm van de oogleden tot 6 mm in de voetzolen. Ouderen hebben doorgaans een dunnere huid dan jongere mensen.

Weerstand

Sommige patiënten zijn beter bestand tegen brandwonden, waardoor een hogere temperatuur en een langere blootstelling nodig is om vergelijkbare brandwonden te hebben dan patiënten die minder resistent zijn.

Diagnose en onderzoeken

Tijdens het lichamelijk onderzoek beoordeelt de arts eerst de luchtwegen en ademhaling. Hij kijkt eveneens naar de locatie, de diepte en de omvang van de brandwonden.

Behandeling van huidletsels

Eerste hulp

Eerste hulp bij thermische verbranding is belangrijk om de ernst van de huidschade en de mogelijke complicaties te beperken. Vooreerst moet het brandproces gestopt worden; de bron van brandwonde moet onmiddellijk worden verwijderd, of anders moet de patiënt uit de bron worden verwijderd. Als de patiënt in brand staat, moet de patiënt zich laten vallen en rollen op de grond, of het vuur blussen door zich te bedekken met een zwaar deken of kleed of een zware jas. Verder moet brandende worden verwijderd, net als alle sieraden. Verbrande kleding die aan de huid vastkleeft, mag echter niet worden verwijderd. Direct na het letsel moet de brandwonde afgekoeld worden met koud stromend water. Voorzichtigheid is wel geboden bij een uitgebreide koeling omdat dit mogelijk leidt tot onderkoeling. Verder moet de brandwonde steriel afgedekt worden.

Ondersteunende zorgen

Mild
Pijnstillende en ontstekingsremmende medicatie zoals paracetamol of ibuprofen verlichten de pijn en ontsteking. Daarnaast is een lokale verzorging van de thermische brandwonde nodig (nat en koel kompres aanbrengen).

Ernstig
Patiënten met ernstige brandwonden krijgen meestal een uitgebreide behandeling:

• een bloedtransfusie
• een huidtransplantatie
• een intraveneuze vochttoediening (via een ader toegediend vocht)
• een tetanusvaccin
• een uitgebreide wondreiniging en wondverzorging
• medicatie: antibiotica en eventuele andere pijnstillers/ontstekingsremmers
• zorg voor de luchtwegen

Indien nodig is een behandeling in een gespecialiseerd brandwondencentrum noodzakelijk.

Prognose van brandwonde door hitte, bevriezing en chemische vloeistoffen

De prognose van thermische verbranding is afhankelijk van het type en de mate van verbranding. Patiënten met eerstegraads brandwonden hebben een uitstekende prognose, maar patiënten met tweedegraads en derdegraads brandwonden, hebben redelijke tot slechtere vooruitzichten. De risico's van overlijden door thermische brandwonden zijn groter voor zestigplussers, thermische brandwonden die meer dan 40% van het lichaam bedekken en patiënten die een inademingsletsel hebben opgelopen.

Preventie van thermische brandwonden

Kinderen moeten geïnformeerd worden over het risico van (thermische) brandwonden. Verder moeten ontvlambare objecten, zoals lucifers, buiten het bereik van kinderen blijven en mag er niets met vlammen onbeheerd achterblijven. De watertemperatuur mag voorts niet te hoog worden ingesteld bij het nemen van een bad of het wassen van de handen. Warme gerechten, drankjes en strijkijzers moeten weggehouden worden van de rand van het aanrecht en de tafel. Ovenwanten en pannenlappen dragen voorkomt brandwonden bij het vastnemen van hete schotels.

Lees verder

• EHBO bij brandwonden: Koelen met water
• Chemische brandwonden: Behandeling van chemische verbranding
• Wrijvingsbrandwonden op de huid door wrijving en warmte