Chemische brandwonden: Behandeling van chemische verbranding

Chemische brandwonden ontstaan wanneer de huid of ogen in contact komen met corrosieve of irriterende stoffen zoals zuren, basen of oxidatiemiddelen. Deze brandwonden kunnen variëren van mild tot ernstig en zijn afhankelijk van de aard van het chemisch middel, de blootstellingsduur en de contactwijze. Ondanks dat sommige chemische brandwonden oppervlakkig lijken, kunnen ze diepere weefselschade veroorzaken. Het is cruciaal om onmiddellijk medische hulp te zoeken bij een chemische brandwond om verdere schade te voorkomen.

• Oorzaken: Blootstelling aan irriterende middelen
• Blootstellingswijze van chemisch middel
• Risicofactoren van chemische brandwonden
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van brandwonden aan huid en ogen
• Complicaties na contact met irriterende stoffen
• Preventie van chemische brandwonden

Oorzaken: Blootstelling aan irriterende middelen

Een chemische brandwond ontstaat door blootstelling aan stoffen die corrosief of irriterend zijn voor levende weefsels. Dit omvat sterke zuren, basen, oxidatiemiddelen en andere toxische stoffen zoals mosterdgas, lewisiet en arsine. De meest voorkomende chemische stoffen die brandwonden veroorzaken zijn:

• Zuren: zwavelzuur (H₂SO₄), zoutzuur (HCl), salpeterzuur (HNO₃)
• Basen: natriumhydroxide (NaOH), kaliumhydroxide (KOH)
• Oxidatiemiddelen: waterstofperoxide (H₂O₂), zilvernitraat (AgNO₃)
• Andere: kalk (CaO), fluorwaterstofzuur (HF)

Blootstellingswijze van chemisch middel

Chemische brandwonden ontstaan door direct contact met lichaamsoppervlakken. Dit kan gebeuren door:

• Directe aanraking van de huid of ogen met de chemische stof
• Inademing van dampen of nevelen van de chemische stof
• Inname van de chemische stof via de mond

De blootstelling kan vaak per ongeluk plaatsvinden tijdens huishoudelijke activiteiten, op het werk of op school, maar kan ook door opzettelijk handelen ontstaan.

Risicofactoren van chemische brandwonden

De risicofactoren voor chemische brandwonden omvatten:

• Onjuist gebruik of opslag van chemische stoffen in het huishouden of op het werk
• Werk in omgevingen met blootstelling aan grote hoeveelheden chemische stoffen, zoals de chemische industrie, landbouw, mijnbouw, farmaceutische sector en laboratoria
• Onvoldoende kennis van de veiligheidsmaatregelen bij het omgaan met gevaarlijke stoffen
• Onvoldoende persoonlijke beschermingsmiddelen zoals handschoenen, veiligheidsbrillen en ademhalingsbescherming

Symptomen

De symptomen van chemische brandwonden variëren afhankelijk van de aard van de chemische stof en de duur en manier van blootstelling. Algemene symptomen kunnen zijn:

• Huid: pijn, branderigheid, jeuk, roodheid, witte of gele verkleuring, zwarte verkleuring, blaren, en necrose (weefselafsterving)
• Ogen: jeuk, pijn, roodheid, tranen, visusstoornissen, mogelijk permanente schade aan het gezichtsvermogen
• Luchtwegen: ademhalingsproblemen, hoesten, kortademigheid, pijn op de borst, bloed ophoesten
• Algemeen: duizeligheid, misselijkheid, hoofdpijn, convulsies, zwakte, veranderingen in bloeddruk

Chemische brandwonden kunnen aanzienlijke weefselschade veroorzaken die niet altijd direct zichtbaar is. Sommige stoffen veroorzaken vertraagde effecten zoals ontsteking en verbranding uren na blootstelling.

Diagnose en onderzoeken

Diagnose van chemische brandwonden omvat:

• Medische geschiedenis en blootstellingsinformatie: het is cruciaal dat de arts informatie ontvangt over de chemische stof, de concentratie, de hoeveelheid, de duur van de blootstelling en de wijze van blootstelling
• Lichamelijk onderzoek: beoordeling van de ernst van de brandwonden en de mate van weefselschade
• Laboratoriumtests: bloedonderzoek om systemische effecten te controleren, mogelijk urineonderzoek en testen van de chemische stof indien mogelijk
• Beeldvorming: indien nodig kunnen aanvullende beeldvormingstechnieken zoals echografie of MRI worden ingezet om diepere weefselschade te evalueren

Behandeling

De behandeling van chemische brandwonden omvat:

• Eerste hulp: onmiddellijk verwijderen van de patiënt uit de blootstellingsomgeving, verwijderen van verontreinigde kleding, en spoelen van het getroffen gebied met grote hoeveelheden water gedurende minstens twintig minuten
• Professionele medische zorg: bezoek aan de spoedeisende hulp, waar de behandeling kan omvatten:
• Beademingshulp indien nodig
• Chirurgisch debridement: verwijderen van vuil en dood weefsel
• Huidtransplantatie bij ernstige schade
• Intravenieuze vochttoediening om de bloeddruk en hartslag te stabiliseren
• Medicijnen: pijnstilling, antidotum indien beschikbaar, antibiotica bij infecties, en jeukverlichters
• Cosmetische en reconstructieve chirurgie indien nodig

Prognose van brandwonden aan huid en ogen

De prognose van chemische brandwonden is sterk afhankelijk van de aard en ernst van de blootstelling, en de snelheid en effectiviteit van de behandeling. De meeste milde chemische brandwonden kunnen goed genezen zonder ernstige gevolgen. Ernstige brandwonden kunnen echter leiden tot blijvende littekens, functionele beperkingen, en in sommige gevallen, levensbedreigende complicaties.

Complicaties na contact met irriterende stoffen

Mogelijke complicaties van chemische brandwonden omvatten:

• Blijvende problemen: zoals littekenvorming, huidmisvormingen, en functionele beperkingen
• Oogcomplicaties: zoals blindheid of ernstige visusstoornissen
• Infecties: door open wonden of verzwakte huidbarrières
• Psychologische effecten: zoals depressie, angst, flashbacks en nachtmerries
• Systemische complicaties: zoals ernstige cardiovasculaire of respiratoire problemen

In ernstige gevallen kunnen chemische brandwonden leiden tot overlijden, vooral als ze gepaard gaan met inname van de chemische stof of uitgebreide weefselschade.

Preventie van chemische brandwonden

Om het risico op chemische brandwonden te verkleinen:

• Bewaar chemische stoffen veilig afgesloten en buiten het bereik van kinderen
• Volg altijd de veiligheidsinstructies en etiketten bij het gebruik van chemische producten
• Zorg voor goede ventilatie in ruimtes waar chemische stoffen worden gebruikt
• Meng geen chemicaliën zonder de juiste kennis en voorzorgsmaatregelen
• Eet en drink niet in de buurt van chemicaliën
• Draag altijd geschikte persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals handschoenen, veiligheidsbrillen en ademhalingsmaskers bij het werken met chemische stoffen

Lees verder

• EHBO bij brandwonden: Koelen met water
• EHBO en medische hulp bij letsels aan het oog (oogletsels)
• Thermische brandwonden: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Inademingsletsels: Inademing van giftige stoffen
• Wrijvingsbrandwonden op de huid door wrijving en warmte