EHBO en medische hulp bij letsels aan het oog (oogletsels)

Oogletsels kunnen variëren van relatief onschuldig tot ernstig. Voorbeelden zijn brandwonden, wonden aan het ooglid, krassen op de ogen en vreemde materialen in de ogen. Hoewel niet alle oogletsels ernstig zijn, is het cruciaal om altijd medische hulp in te roepen bij verwondingen aan de ogen om mogelijke complicaties met het gezichtsvermogen te voorkomen. Soms kunnen oogproblemen pas later optreden. Een belangrijke vuistregel is om de patiënt in een zittende houding naar de oogarts of het ziekenhuis te vervoeren.

• Symptomen bij verwondingen aan de ogen
• Blauw oog
• Krassen op de ogen
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Metaal of ijzer in het oog
• Ooglidwonde
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Oppervlakkige oogwonden
• Stofje in het oog
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Verbranding van het oog
• Chemische verbranding
• Hitte
• UV-stralen
• EHBO en medische hulp bij oogletsel: Onmiddellijke maatregelen en behandeling bij trauma
• Typen oogtrauma: Indeling en ernst van letsels
• Bloedingen en zwellingen rond het oog
• Oogletsel door externe druk en vreemde krachten
• Medische hulp (oogarts) inroepen bij oogletsels
• Vraaggesprek
• Diagnostisch onderzoek
• Reactie op vreemde materialen in het oog
• Prognose van een vreemd voorwerp in het oog
• Complicatie: Endoftalmitis
• Langdurige complicaties van oogletsels
• Preventie van oogletsels
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met letsels aan het oog (oogletsels)
• Blijf kalm en beoordeel de situatie
• Vermijd verdere druk op het oog
• Koel het oog voorzichtig
• Verwijder voorzichtig vreemde voorwerpen
• Bescherm het oog na het letsel
• Zoek onmiddellijk medische hulp
• Zorg voor vervolgbehandelingen en controleafspraken
• Zorg voor langdurige bescherming
• Misvattingen rond EHBO en medische hulp bij letsels aan het oog
• Een oogletsel spoel je altijd met water
• Wrijven in het oog helpt om een vuiltje te verwijderen
• Bij een chemisch letsel is het voldoende om even te knipperen
• Een blauw oog is altijd onschuldig
• Een doordringend letsel kan worden genegeerd als er geen pijn is
• Een oogletsel heeft geen invloed op de algemene gezondheid
• Bij oogletsel kan je altijd wachten tot de klachten verergeren

Symptomen bij verwondingen aan de ogen

Afhankelijk van het type oogletsel kunnen de volgende symptomen optreden:

• Blauwe plekken
• Bloedingen uit of rond de ogen
• Dichtgeknepen ogen
• Dubbelzien (diplopie)
• Afscheiding uit de ogen (oogafscheiding)
• Gevoeligheid voor licht (fotofobie)
• Het gevoel dat er iets in het oog zit (Zanderig gevoel in het oog)
• Hoofdpijn
• Jeukende ogen
• Kramp in de oogleden (Medische term: blefarospasme), waardoor het openen van de ogen moeilijk is en het letsel moeilijk te beoordelen is
• Onwel worden of Flauwvallen
• Oogpijn
• Pupillen van ongelijke grootte (anisocorie)
• Rode, bloeddoorlopen ogen
• Tranende ogen
• Stekende, schrijnende of brandende oogpijn
• Volledig of gedeeltelijk verlies van het gezichtsvermogen aan één oog of beide ogen

Blauw oog

Een blauw oog ontstaat meestal door direct trauma aan het oog of het gezicht. Deze kneuzing is het gevolg van een bloeding onder de huid, waarbij het weefsel rond de ogen zwart en blauw wordt en in de loop van enkele dagen een paarse, groene en gele kleur krijgt. De verkleuring verdwijnt doorgaans binnen twee weken. Een zwelling van het ooglid en omliggend weefsel kan ook optreden. Bij hyfemie treedt een bloeding op in de voorkant van het oog, wat een blauw oog kan veroorzaken. Dit gebeurt vaak door een trauma, zoals een bal die in het oog komt.

Krassen op de ogen

Zelfzorg

Krassen op de cornea (hoornvlies) of sclera (harde oogrok) kunnen snel ontstaan door stofdeeltjes, maar ook door onverwachte bronnen zoals vingernagels van een baby of takken. Dit soort oogletsel maakt de ogen vatbaar voor bacteriële of schimmelinfecties. Bepaalde bacteriën en schimmels kunnen via een kras het oog binnendringen, wat kan leiden tot visusverlies binnen 24 uur. Een ooginfectie ontstaat vooral wanneer de krassen op het oog vuil of verontreinigd zijn. De patiënt moet het wrijven in het oog vermijden en geen drukkende of strakke oogbescherming gebruiken, omdat dit een ideale omgeving voor bacteriën creëert. De patiënt sluit de ogen, plaatst een papieren beker, een niet te strak oogkapje of een niet-drukkend steriel verband op beide ogen en bezoekt onmiddellijk een oogarts.

Professionele medische zorg

Deze wonden vereisen vaak een zorgvuldige microchirurgische behandeling. De oogarts onderzoekt altijd of er geen vreemd voorwerp in het oog zit door middel van een röntgenfoto. Na de operatie is het cruciaal om een ooginfectie te voorkomen met lokale en algemene antibiotica, atropine oogdruppels en eventueel lokale corticosteroïden. De oogarts volgt de patiënt nauwlettend op, omdat na de operatie complicaties zoals een aanhoudende glasvochtbloeding, een netvliesloslating of een traumatische cataract kunnen optreden.

Metaal of ijzer in het oog

Dit type oogletsel ontstaat vaak wanneer metaal op metaal wordt geslagen (bijvoorbeeld een hamer op een beitel), maar ook door een vishaak die het oog binnendringt. Vaak ervaart de patiënt weinig pijn omdat de ingangswonde van het metaal klein en vaak niet zichtbaar is met het blote oog. De oogarts maakt daarom altijd een röntgenfoto om het metaal te lokaliseren. Een stukje ijzer wordt onmiddellijk verwijderd, soms met behulp van een magneet als het deeltje vrij in het oog zit. Als het metaal echter dieper in het oog zit of vastzit in de oogwand, is een chirurgische ingreep vereist. Deze ingreep staat bekend als een “vitrectomie” (vlasvochtoperatie). Na de operatie moet de patiënt nauwkeurig worden opgevolgd en moet hij oogdruppelrichtlijnen en medicatie volgen om infecties te voorkomen. Het is van essentieel belang dat de oogarts alle ijzerdeeltjes opspoort, omdat resterende ijzer kan leiden tot siderose, een aandoening waarbij ijzerdeeltjes zich ophopen in het netvlies, wat kan resulteren in bruine cataract en chronisch glaucoom. Siderose heeft toxische effecten op het netvlies en kan leiden tot verminderd gezichtsvermogen of zelfs blindheid.

Ooglidwonde

Zelfzorg

Als een vreemd voorwerp zich onder het bovenste ooglid bevindt, laat de begeleider de patiënt omhoog kijken. De begeleider houdt met één hand de wimper van het bovenste ooglid vast tussen de duim en wijsvinger. Met de andere hand gebruikt de begeleider een fijn voorwerp om het ooglid over het vreemde voorwerp te plooien. Door het omdraaien van het ooglid kan het voorwerp met een kompres worden verwijderd. Als dit niet lukt, moet de patiënt een oogarts raadplegen.

Professionele medische zorg

De patiënt moet altijd de oogarts bezoeken voor dit type wond. De oogarts onderzoekt de wond aan het ooglid grondig om te zorgen dat het oog zelf niet is aangetast. De ooglidwonde wordt gehecht met aandacht voor het esthetische en functionele resultaat (oogsluiting, knipperen, stand van de wimpers). Het hechten van een ooglidwond wordt meestal uitgevoerd onder lokale verdoving. De patiënt ontvangt instructies over ogen schoonhouden en oogdruppels als dat nodig is. Bij ernstige wonden kan ook een plastisch chirurg worden geraadpleegd.

Oppervlakkige oogwonden

Een verwonding aan het oogbindvlies (conjunctiva) behoeft doorgaans geen intensieve medische behandeling. Een subconjunctivale bloeding (bloeding onder het oogbindvlies) kan er erger uitzien dan het werkelijk is. De patiënt ervaart meestal geen verlies van gezichtsvermogen en vaak ook geen pijn. Het is echter belangrijk om te bevestigen dat de onderliggende structuren, zoals de sclera (harde oogrok) nog intact zijn. Vreemde voorwerpen die goed zichtbaar zijn en zich oppervlakkig bevinden (op het oogwit), mogen door de patiënt zelf worden verwijderd. Dit kan met behulp van een vochtig kompres of de punt van een zakdoek in een goed verlichte omgeving. Het vuiltje moet voorzichtig naar de ooghoek worden bewogen, waarbij de patiënt naar de neus toe veegt en de pupil niet aanraakt. Vaak verdwijnt het voorwerp al door het tranen van de ogen. Als het voorwerp niet vrijkomt of zich niet op het oogwit bevindt, is het noodzakelijk om zo snel mogelijk een oogarts te raadplegen.

Stofje in het oog

Zelfzorg

Stof, zand en ander vuil kunnen gemakkelijk in het oog terechtkomen. Dit soort deeltjes verdwijnt vaak spontaan door te knipperen of door tranen. Wrijven in het oog of de oogleden knijpen kan het vreemde stofje meestal verwijderen. Het is echter niet aanbevolen om op het oog te drukken. Aanhoudende pijn, oogirritatie, gevoeligheid voor licht (fotofobie) en roodheid zijn aanwijzingen dat medische behandeling noodzakelijk is. Het vreemde voorwerp kan zich op de cornea of onder het bovenste ooglid bevinden. In dat geval moet de patiënt altijd een oogarts bezoeken.

Professionele medische zorg

De oogarts zal de ogen van de patiënt eerst inbrengen met lokale anesthetica (plaatselijke verdovende middelen). Vervolgens gebruikt hij een tangentieel gehouden naald om het stofje te verwijderen. Indien nodig kan een klein boortje worden ingezet om overtollige roest rond het stofje weg te halen. Na de oogheelkundige behandeling moet de patiënt enkele dagen lokale antibiotica gebruiken en een drukverband dragen om het herstel van het epitheeldefect te bevorderen.

Verbranding van het oog

Bij een verbranding van het oog is het oog vaak sterk rood, en de patiënt ervaart hevige pijn bij lichtinval en knijpt de oogleden toe.

Chemische verbranding

Risicofactoren
Enkele factoren die het risico op chemische brandwonden van het oog verhogen zijn:

• Gebruik van huishoudelijke producten zoals reinigingsmiddelen, tuinchemicaliën, oplosmiddelen of andere chemicaliën
• Werken in de bouwsector (cement, stukadoorskalk)
• Werken in een industriële omgeving (logen, zwavelzuur, enz.)

Zelfzorg
Chemische oogletsels zijn een medische noodsituatie. De begeleider moet onmiddellijk het oog of de ogen ter plaatse spoelen gedurende tien tot dertig minuten. Gebruik hierbij overvloedig veel water. De patiënt moet met het hoofd achterover en opzij worden geplaatst, de oogleden moeten open worden gehouden, en het lauwe water moet langzaam over de oogbol worden gegoten, niet met een krachtige stroom en ook niet met koud water om onderkoeling te voorkomen. Ook spoelen met een zoutoplossing is toegestaan. Als de patiënt contactlenzen draagt en deze niet tijdens het spoelen zijn verdwenen, moet de patiënt proberen ze na het spoelen uit te doen. Na het spoelen moet het oog bedekt worden met een niet-drukkend steriel verband om het risico op het wegdrukken van het oogvocht en zelfs enucleatie (verwijdering van de oogbol uit de oogkas) te vermijden. Vervolgens moet de patiënt onmiddellijk naar een ziekenhuis of oogarts worden gebracht.


Professionele medische zorg
De oogarts reinigt de ogen ook, soms met behulp van een lokaal anestheticum. Bij ernstige chemische brandwonden door alkalische stoffen zoals kalk, loog, ontstoppers of natriumhydroxide, kunnen het oogbindvlies (conjunctiva) en het hoornvlies (cornea) volledig gecoaguleerd zijn. Dit betekent dat de bloedvoorziening in het voorste oogsegment wordt verstoord, wat schade aan het hoornvlies veroorzaakt. De patiënt ondergaat vaak meerdere behandelingen over een langere periode, met doorgaans minder gunstige vooruitzichten. Bij brandwonden veroorzaakt door zuren verdwijnt het waas op het hoornvlies vaak, en de kans op herstel is doorgaans beter.

Hitte

De huid van de oogleden kan brandwonden oplopen door blootstelling aan hitte. Meestal vertoont de huid geen andere symptomen, maar diepere brandwonden kunnen wel oogletsels veroorzaken. Dit kan leiden tot lagoftalmie, een aandoening waarbij de patiënt de ogen niet volledig kan sluiten.

UV-stralen

Symptomen
Blootstelling aan UV-stralen van de zon, lasers of het niet dragen van geschikte oogbescherming bij activiteiten zoals skiën op grotere hoogte kan leiden tot fotokeratitis, ook wel bekend als “sneeuwblindheid” of "lasogen". Dit veroorzaakt ontsteking van het hoornvlies, wat zeer pijnlijk is en gepaard gaat met fotofobie (overgevoeligheid voor licht), tranenvloed en ooglidkramp (blefarospasme). De pijn treedt meestal zes tot twaalf uur na blootstelling op.

Zelfzorg
Bij lasogen is het belangrijk dat de patiënt in een donkere omgeving verblijft. Een zonnebril kan helpen bij verlichting van de symptomen. Koude kompressen kunnen worden aangebracht op de aangetaste ogen, en de patiënt moet onmiddellijk naar de oogarts gaan.

Professionele medische zorg
De oogarts kan lokale mydriatica (pupilverwijdende oogdruppels) en tijdelijk enkele druppels lokale anesthetica voorschrijven. Deze behandeling helpt bij het herstel van het gezichtsvermogen en het verdwijnen van de symptomen.

EHBO en medische hulp bij oogletsel: Onmiddellijke maatregelen en behandeling bij trauma

Oogtrauma: Acute reactie en eerste stappen
Bij een oogletsel is het belangrijk om direct in actie te komen om verdere schade te beperken. De eerste maatregelen verschillen afhankelijk van het type trauma. Bij alle vormen van oogletsel moet het oog zoveel mogelijk met rust gelaten worden. Vermijd wrijven of druk op het oog en zorg voor een snelle verwijzing naar medische hulp.

Directe bescherming van het oog
Een van de eerste maatregelen bij oogletsel is het beschermen van het oog tegen verdere irritatie of schade. Dit kan door het oog voorzichtig af te dekken met een schone doek of een oogkompres. Vermijd contact met vuile materialen en probeer niet om vreemde voorwerpen zelf te verwijderen.

Onmiddellijke medische opvolging bij ernstig oogletsel
Bij ernstig oogletsel, zoals perforatie van het oog of sterke bloedingen, is onmiddellijke medische hulp noodzakelijk. In dergelijke gevallen dient het oog afgedekt te worden zonder druk uit te oefenen, waarna een spoedverwijzing naar een oogarts of ziekenhuis noodzakelijk is.

Typen oogtrauma: Indeling en ernst van letsels

Stomp trauma aan het oog
Een stomp trauma ontstaat vaak door een harde impact, zoals een bal, vuistslag of ander object. Dit type trauma kan leiden tot bloedingen, zwellingen of een beschadigde oogkas. Symptomen zijn pijn, verlies van zicht en mogelijk een dubbel beeld.

Perforerend oogletsel
Bij perforerende oogletsels is er sprake van een doorboord oogoppervlak, bijvoorbeeld door scherpe voorwerpen zoals glas, metalen splinters of een mes. Dit soort trauma is zeer ernstig en vereist spoedchirurgie om het oog te redden en complicaties te voorkomen.

Explosie- en schokgolfschade
Explosies of sterke schokgolven kunnen ernstige schade aan het oog veroorzaken, inclusief netvliesloslating of bloedingen in het oog. Schokgolfschade komt vaak voor bij industriële ongevallen of vuurwerkincidenten.

Bloedingen en zwellingen rond het oog

Subconjunctivale bloeding
Een subconjunctivale bloeding, waarbij een bloedvat in het bindvlies scheurt, is vaak ongevaarlijk maar kan er ernstig uitzien. Deze bloeding wordt veroorzaakt door drukverhoging, trauma of spontane oorzaken en leidt tot een rood oog zonder pijn.

Hematoom (blauw oog)
Een hematoom ontstaat door een trauma aan de zachte weefsels rond het oog. Symptomen zijn verkleuring, zwelling en soms pijnlijke druk rondom de oogkas. Hoewel het meestal vanzelf geneest, kan medische opvolging nodig zijn om fracturen uit te sluiten.

Inwendige oogbloedingen: Hyphema
Bij een hyphema treedt er een bloeding op in de voorste oogkamer. Dit kan leiden tot wazig zicht, lichtgevoeligheid en verhoogde oogdruk. Onmiddellijke medische behandeling is noodzakelijk om permanente schade te voorkomen.

Oogletsel door externe druk en vreemde krachten

Letsels door overdruk: Barotrauma
Barotrauma treedt op bij plotselinge drukverschillen, zoals tijdens duiken of vliegreizen. De druk kan leiden tot pijn, zwellingen of zelfs scheuring van de oogweefsels. Preventie omvat het zorgvuldig reguleren van drukveranderingen en medische begeleiding.

Oogletsel door sport en recreatie
Sporten zoals voetbal, tennis of boksen brengen risico's met zich mee voor oogletsels. Het dragen van beschermende oogbrillen kan helpen om trauma te voorkomen. Bij letsel moet direct medische hulp worden gezocht om complicaties te vermijden.

Medische hulp (oogarts) inroepen bij oogletsels

In de volgende situaties is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp in te roepen:

• De patiënt ervaart symptomen zoals misselijkheid of hoofdpijn samen met pijn aan de ogen, wat kan wijzen op glaucoom of een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen) met mentale en lichamelijke symptomen.
• Er is een chemische stof in de ogen terechtgekomen.
• Er is een oncontroleerbare bloeding opgetreden.
• Er is een verandering in het gezichtsvermogen (zoals wazig gezichtsvermogen of dubbelzien) opgetreden.
• Een voorwerp is in de oogbol binnengedrongen.
• Het oog is pijnlijk en rood.

Vraaggesprek

De oogarts moet een uitgebreide geschiedenis verkrijgen over het vreemde lichaam in het oog. Dit is cruciaal voor de behandeling en het inschatten van mogelijke medische gevolgen. Een gedetailleerde beschrijving van het letsel biedt informatie over het type en de grootte van het vreemde voorwerp (koper, ijzer, plantaardige stof, enz.). Bij sommige incidenten kunnen meerdere vreemde lichamen in het oog aanwezig zijn, zoals bij explosies of vuurwapenschade. Kleine fragmenten van staal kunnen moeilijk te detecteren zijn, bijvoorbeeld bij metaalbewerking of het lassen. De oogarts noteert ook of de patiënt een veiligheidsbril heeft gedragen.

Diagnostisch onderzoek

Een grondig onderzoek van beide ogen is aanbevolen. Een spleetlamponderzoek is nodig om de toegangspoort van het vreemde lichaam in het oog te identificeren. Daarnaast is een uitgebreid fundusonderzoek (fundoscopie) van beide ogen noodzakelijk. Bij vermoeden van een probleem met de kamerhoek wordt een gonioscopie (inspectie van de drainagehoek om glaucoom op te sporen) uitgevoerd.

Meestal is een radiografisch onderzoek (fundusfotografie) van het betrokken oog voldoende om de aanwezigheid van de meeste vreemde lichamen te bepalen. Een CT-scan (zonder contrast) kan nuttig zijn om de locatie en sommige materialen die niet zichtbaar zijn op een röntgenfoto, zoals glas, te detecteren. Ultrasonografie (oogechografie) is nuttig bij het opsporen van een vreemd voorwerp dat niet zichtbaar is met een röntgenfoto, en om de oogstructuren en eventuele uitgangswonden te inspecteren. Ultrasone biomicroscopie kan worden ingezet bij vermoedens van schade aan de kamerhoek. Een MRI-scan wordt niet aanbevolen bij een vreemd voorwerp van metaal in het oog.

Reactie op vreemde materialen in het oog

De reactie van het oog op een vastzittend vreemd voorwerp varieert sterk, afhankelijk van het materiaal, de steriliteit en de locatie. Materialen zoals steen, zand, glas, porselein en kunststof veroorzaken meestal weinig problemen. Materialen zoals zink, aluminium, koper en ijzer zijn potentieel giftiger en kunnen sneller problemen veroorzaken. Zuiver koper is bijzonder giftig, daarom is een snelle verwijdering aanbevolen. IJzer- of koperhoudende materialen kunnen leiden tot vertraagde degeneratieve veranderingen zoals siderose (ophoping van ijzerstof in de weefsels) en chalcose (ophoping van koperstof in de weefsels). Om het risico op sympathische oftalmie (een vorm van uveïtis, een oogontsteking) te verminderen, kan het soms nodig zijn om een enucleatie uit te voeren. Bij deze ingreep verwijdert de oogarts een ernstig beschadigd oog als herstel niet mogelijk is.

Prognose van een vreemd voorwerp in het oog

De vooruitzichten voor een vreemd voorwerp in het oog hangen grotendeels af van het mechanisme, de locatie en de omvang van het letsel, het type materiaal en de snelheid van behandeling. Snelle en juiste medische interventie vergroot de kans op een goed herstel.

Complicatie: Endoftalmitis

Endoftalmitis, een ernstige ontsteking in de oogbol, komt voor bij 2-7% van de penetrerende oogverwondingen. De incidentie is hoger bij:

• Vreemde voorwerpen in het oog
• Oogletsels waarbij plantaardige stoffen betrokken zijn
• Vieze wonden in het oog
• Patiënten uit landelijke gebieden

Het risico op endoftalmitis kan worden verminderd door een snelle wondsluiting, het verwijderen van het vreemde voorwerp en preventief gebruik van antibiotica. De oogarts kan antibiotica intraveneus, subconjunctivaal (onder het oogbindvlies) of intravitreaal (in het glasvocht) toedienen. Bacillus cereus is verantwoordelijk voor bijna één op de vier gevallen van posttraumatische endoftalmitis en kan leiden tot een ernstig verminderd gezichtsvermogen of zelfs verlies van het oog. Intra-operatieve kweekresultaten zijn nodig indien de oogarts vermoedt dat een infectie aanwezig is.

Langdurige complicaties van oogletsels

Netvliesloslating na trauma
Oogtrauma kan leiden tot het loslaten van het netvlies, wat zonder behandeling kan resulteren in permanent verlies van gezichtsvermogen. Symptomen zijn het zien van lichtflitsen, vlekken en een sluier in het gezichtsveld.

Secundaire infecties en endoftalmitis
Bij open oogletsels bestaat er een risico op infectie, zoals endoftalmitis. Deze ernstige aandoening kan het hele oog aantasten en leidt zonder behandeling tot blindheid.

Verhoogde oogdruk: Secundair glaucoom
Trauma kan leiden tot een stijging van de oogdruk, wat secundair glaucoom kan veroorzaken. Regelmatige opvolging door een oogarts is noodzakelijk om blijvende schade te voorkomen.

Preventie van oogletsels

Hoewel het niet altijd mogelijk is om oogletsels volledig te voorkomen, kunnen de risico’s aanzienlijk worden verminderd door enkele belangrijke voorzorgsmaatregelen te nemen. Het volgen van deze richtlijnen helpt om de kans op ernstige oogletsels te verkleinen:

• Draag altijd geschikte oogbescherming bij het gebruik van elektrische gereedschappen, hamers, of andere gereedschappen die vonken of rondvliegende deeltjes kunnen veroorzaken. Oogbeschermers moeten voldoen aan de relevante veiligheidsnormen om effectieve bescherming te bieden.
• Gebruik veiligheidsbrillen of gezichtsschermen bij het werken met giftige chemicaliën, oplosmiddelen of andere gevaarlijke stoffen. Dit is cruciaal om te voorkomen dat schadelijke dampen of spatten in de ogen komen, wat ernstige chemische brandwonden kan veroorzaken.
• Bij het fietsen of in winderige en stoffige omgevingen is het aan te raden om een bril met zijbescherming te dragen. Dit helpt niet alleen bij het beschermen tegen rondvliegend vuil en stof, maar ook tegen insecten die in de ogen kunnen komen.
• In sportactiviteiten, vooral bij contactsporten zoals voetballen, basketbal, of ijshockey, is het dragen van een veiligheidsbril of een sportbril met beschermende glazen sterk aanbevolen. Dit vermindert de kans op letsel door botsingen, stoten of onverwachte aanrakingen met de handen of sportuitrusting.
• Bij gebruik van lasers of het werken in een omgeving met sterke UV-stralen, zoals bij het lassen of het skiën, is het essentieel om een geschikte laser- of UV-bescherming te dragen. Dit helpt om oogschade door intense lichtbronnen te voorkomen.
• Zorg ervoor dat werkruimtes goed verlicht zijn en vrij van gevaarlijke obstakels die het risico op oogletsel kunnen verhogen. Goede verlichting helpt om vermoeidheid en ongevallen te voorkomen die kunnen leiden tot oogletsels.

Door deze voorzorgsmaatregelen te volgen, kan men de kans op oogletsels aanzienlijk verkleinen en bijdragen aan een veiligere werkomgeving en dagelijkse activiteiten.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met letsels aan het oog (oogletsels)

Letsels aan het oog, zoals schaafwonden, splinters of een klap in het oog, kunnen ernstig zijn en snel medische aandacht vereisen. Het is belangrijk om snel en juist te handelen om verdere schade te voorkomen. Hier zijn enkele praktische tips voor het verlenen van EHBO en het zoeken van medische hulp bij oogletsels.

Blijf kalm en beoordeel de situatie

Wanneer je geconfronteerd wordt met een oogletsel, is het belangrijk om rustig te blijven en de situatie goed in te schatten. Kijk of er bloed uit het oog komt, of het oog gezwollen is of als het gezichtsvermogen is aangetast. Als het oog ernstig is beschadigd of het gezichtsvermogen snel verslechtert, bel dan onmiddellijk de hulpdiensten voor verdere medische hulp.

Vermijd verdere druk op het oog

Probeer te voorkomen dat er verdere druk op het oog wordt uitgeoefend, omdat dit de schade kan verergeren. Raak het oog niet aan met je handen, omdat je zo infecties kunt overdragen. Als er iets in het oog zit, probeer het dan niet zelf te verwijderen. Dit kan het letsel verergeren. Het is beter om een arts of oogspecialist in te schakelen.

Koel het oog voorzichtig

Als er een blessure is aan het oog, zoals een blauwe plek of zwelling, kan koeling helpen om de pijn te verlichten. Wikkel ijs of een koud kompres in een schone doek en leg dit voorzichtig op het oog, maar zorg ervoor dat het niet direct op de huid zit om bevriezing te voorkomen. Koeling kan helpen om de zwelling te verminderen en de pijn tijdelijk te verlichten.

Verwijder voorzichtig vreemde voorwerpen

Als er iets in het oog zit, zoals een splinter of zandkorrel, probeer dan voorzichtig het object uit het oog te verwijderen. Gebruik een schoon doekje of spoel het oog voorzichtig met schoon water om het vreemde voorwerp te verwijderen. Als je het voorwerp niet kunt verwijderen, probeer dan niet te forceren. Bedek het oog met een schoon verband en zoek onmiddellijk medische hulp.

Bescherm het oog na het letsel

Als het oog beschadigd is, is het belangrijk om het te beschermen totdat je medische hulp kunt krijgen. Bedek het oog met een steriel verband of een schoon stuk gaas om verdere schade te voorkomen. Het bedekken van het oog helpt ook om te voorkomen dat je per ongeluk aan het oog wrijft of het nog meer irriteert.

Zoek onmiddellijk medische hulp

Bij een ernstig oogletsel, zoals een diepe wond, bloedingen, of verlies van gezichtsvermogen, is het essentieel om onmiddellijk medische hulp te zoeken. Bel direct de hulpdiensten of ga naar de spoedeisende hulp. Artsen kunnen de ernst van de blessure beoordelen en indien nodig verdere behandelingen uitvoeren, zoals het hechten van het oog of het stabiliseren van het gezichtsvermogen.

Zorg voor vervolgbehandelingen en controleafspraken

Na een oogletsel kan verdere behandeling nodig zijn, zoals medicatie om infectie te voorkomen, pijnbestrijding, of het dragen van een oogverband. Het is belangrijk om alle opvolging en controleafspraken bij je arts of oogspecialist te volgen om ervoor te zorgen dat je oog goed geneest en het gezichtsvermogen herstelt. Je arts kan je ook begeleiden met oogoefeningen om de functie van het oog te verbeteren.

Zorg voor langdurige bescherming

Om herhaling van oogletsels te voorkomen, is het belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen. Draag een veiligheidsbril bij risicovolle activiteiten zoals werken met gereedschap of sporten. Bescherm je ogen tegen felle zon door een zonnebril te dragen die UV-stralen blokkeert. Door dergelijke voorzorgsmaatregelen kun je de gezondheid van je ogen op de lange termijn beschermen.

Misvattingen rond EHBO en medische hulp bij letsels aan het oog

Bij oogletsels is snelle en correcte eerste hulp cruciaal om blijvende schade te voorkomen. Toch bestaan er veel misvattingen over hoe je het beste kunt handelen bij letsels aan het oog. Onjuiste informatie of verkeerde handelingen kunnen het letsel verergeren en de kans op complicaties vergroten. In deze tekst worden veelvoorkomende misvattingen besproken en wordt toegelicht wat de juiste aanpak is bij verschillende soorten oogletsels.

Een oogletsel spoel je altijd met water

Veel patiënten denken dat het bij elk type oogletsel het beste is om direct het oog te spoelen met water. Hoewel dit bij bepaalde stoffen zoals chemicaliën de juiste aanpak is, kan het bij andere verwondingen juist schadelijk zijn. Bijvoorbeeld bij een penetrerend voorwerp in het oog kan spoelen leiden tot verdere beschadiging van het weefsel. Ook bij een stomp trauma of een inwendige bloeding kan het spoelen weinig tot geen effect hebben. De juiste aanpak hangt af van de aard van het letsel, en in sommige gevallen is het beter om het oog juist met rust te laten en onmiddellijk EHBO en medische hulp in te schakelen.

Wrijven in het oog helpt om een vuiltje te verwijderen

Een veelvoorkomende reflex bij een zandkorrel of stofdeeltje in het oog is wrijven, in de hoop dat het vanzelf verdwijnt. Dit kan echter het hoornvlies beschadigen en het risico op een infectie verhogen. In plaats daarvan is het beter om te proberen met schoon water of een steriele zoutoplossing het vuiltje voorzichtig weg te spoelen. Indien het ongemak aanhoudt, kan een arts of een specialist op het gebied van oogbehandeling beoordelen of verdere maatregelen nodig zijn.

Bij een chemisch letsel is het voldoende om even te knipperen

Sommige patiënten onderschatten de ernst van een chemisch letsel aan het oog en denken dat even knipperen de irritatie zal verlichten. Chemische stoffen kunnen echter snel en diep in de structuren van het oog doordringen, waardoor ze ernstige schade kunnen veroorzaken. In dergelijke gevallen is onmiddellijk en langdurig spoelen met lauw water noodzakelijk, bij voorkeur gedurende minstens 15 minuten. Vervolgens moet zo snel mogelijk medische hulp worden ingeschakeld om verdere schade te beoordelen en de juiste behandeling te starten.

Een blauw oog is altijd onschuldig

Hoewel een blauw oog vaak wordt veroorzaakt door een onschuldige kneuzing, kan het in sommige gevallen wijzen op ernstigere onderliggende schade, zoals een breuk van de oogkas, een bloeding in het oog of zelfs verhoogde druk in de schedel. Vooral als het zicht wazig wordt, er dubbelzien optreedt of de pijn verergert, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Beeldvormende technieken, zoals een CT-scan of een andere vorm van beeldvormend onderzoek, kunnen nodig zijn om inwendige schade uit te sluiten.

Een doordringend letsel kan worden genegeerd als er geen pijn is

Een van de gevaarlijkste misvattingen is dat als er geen pijn wordt gevoeld, het letsel wel zal meevallen. Sommige oogletsels, zoals perforaties door kleine scherpe voorwerpen, kunnen aanvankelijk weinig of geen pijn veroorzaken, terwijl er toch ernstige schade aan het hoornvlies of de ooglens kan zijn. Bovendien kunnen infecties ontstaan als een vreemd voorwerp in het oog blijft zitten. Bij een vermoeden van een doordringend letsel moet het oog worden afgedekt zonder druk uit te oefenen, en moet onmiddellijk medische hulp worden gezocht.

Een oogletsel heeft geen invloed op de algemene gezondheid

Een ernstig oogletsel kan niet alleen het zicht aantasten, maar ook bredere gezondheidsproblemen veroorzaken. Bijvoorbeeld, een diepe wond kan een infectie veroorzaken die zich via de bloedbaan verspreidt. In sommige gevallen kan een ernstig letsel een rol spelen bij systemische ontstekingsreacties of zelfs een effect hebben op de hersenen, vooral bij stomp trauma aan de oogkas. Het is daarom van groot belang om oogletsels niet te onderschatten en tijdig medische hulp in te roepen.

Bij oogletsel kan je altijd wachten tot de klachten verergeren

Sommige patiënten denken dat als ze na een oogletsel nog redelijk goed kunnen zien, er geen reden is om meteen medische hulp in te schakelen. Dit is een gevaarlijke misvatting, omdat sommige verwondingen aanvankelijk mild lijken maar later ernstige gevolgen kunnen hebben. Bijvoorbeeld, een netvliesloslating kan zich langzaam ontwikkelen zonder directe pijn, maar kan uiteindelijk tot permanent gezichtsverlies leiden. Bij twijfel is het altijd beter om zo snel mogelijk een specialist te raadplegen of een oogonderzoek te laten uitvoeren om blijvende schade te voorkomen.

Lees verder

• Oogbolletsel: Stomp of diep voorwerp in het oog
• Oogafscheiding door ooginfecties, contactlenzen of oogletsel
• Chemische brandwonden: Behandeling van chemische verbranding